ابر بدهکاران بانکی زیر ذره‌بین

گروه اقتصادی / درطول دهه‌های گذشته، همواره بالا بودن مطالبات معوق بانک‌ها و فریز شدن بخشی از منابع بانکی در دست عده‌ای بدهکار یکی از معضلات نظام بانکی کشور بوده است، معضلی که از میانه دهه 1380 شدت گرفت و تاکنون نیز ادامه دارد.
درحالی که درطول این سال‌ها از ابربدهکاران و بدهکاران بانکی سخن به میان می‌آمد، اما مردم با نام آنها آشنا نبودند. این که چه کسانی تسهیلات دریافت کرده‌اند و به هر دلیل بازنگردانده‌اند. حال برای نخستین بارفهرست بدهکاران بانکی انتشار عمومی پیدا کرد و به راحتی می‌توان با مراجعه به پایگاه اطلاع رسانی بانک‌ها از جزییات آن باخبرشد، اقدامی که در راستای شفافیت کارکرد بسیار مهمی دارد.
اما در دولت جدید با پیگیری وزارت اقتصاد، بانک‌ها ملزم شدند تا لیست بدهکاران خود را منتشر کنند. در همین راستا از نخستین روز هفته، تعدادی از بانک‌ها فهرست بدهکاران‌شان را روی پایگاه اطلاع‌رسانی خود قراردادند تا برای نخستین بار مردم با نام این افراد آشنا شوند. این درحالی است که بانک‌ها براساس قوانین و مقررات، از سال‌ها پیش موظف به افشای این اطلاعات بوده‌اند، ولی هیچگاه اجرایی نشده بود تا اینکه پاییز سال گذشته وزیر اقتصاد در نامه‌ای از بانک مرکزی درخواست کرد تا بانک‌ها را به انتشار هر سه ماه یک بار فهرست ابربدهکاران در سایت خود ملزم کند.
در این زمینه بانک‌ها باید مشخصات تسهیلات‌گیرنده یا متعهد، توجیه بانک برای تخصیص منابع، مبلغ تسهیلات یا تعهدات، میزان بازپرداخت، مانده بدهی، نرخ سود و نوع کلی تضامین را نیز منتشر کنند.
بررسی‌ها حاکی از آن است که بانک‌ها تا پایان سال گذشته نسبت به انتشار اسامی ابربدهکاران خود اقدام نکردند، در سال‌جاری اما، طی روزهای گذشته بانک ملی، اسامی بدهکاران کلان خود را اعلام کرد. پس از آن، بانک‌های کشاورزی، مسکن و پست بانک نیز اسامی ابربدهکاران را منتشر کردند.
به دنبال آن و تا لحظه تنظیم این گزارش بانک‌های تجارت، صادرات ایران و رفاه کارگران هم اسامی بدهکاران خود را منتشر کردند.
بانکی که بدهکار کلان ندارد
بانک توسعه تعاون اعلام کرد بدهکار کلان با بدهی بیش از 100 میلیارد تومان ندارد.
بانک توسعه تعاون اعلام کرد این بانک فاقد بدهکار بدحساب و مشکوک‌الوصول بالای یک هزار میلیارد ریال در مقطع پایان سال 1400 است.
بانک مرکزی: تمام بانک‌ها باید اسامی بدهکاران خود را افشا کنند
مدیر اداره اطلاعات بانکی بانک مرکزی گفت: تمام بانک‌های دولتی، خصوصی و خصولتی باید اسامی بدهکاران بانکی را منتشر کنند. «محبوب صادقی» درباره انتشار فهرست ابربدهکاران شبکه بانکی از سوی بانک مرکزی گفت: در قانون بودجه تکلیفی برای بانک مرکزی تعیین شده که تسهیلات و تعهدات کلان براساس اشخاص مرتبط را احصا و افشا کند.
وی افزود: بانک مرکزی آمادگی دارد هفته آینده گزارش اولیه‌ای از بدهکاران بانکی تمام بانک‌های عام منتشر کند.
صادقی در پاسخ به این سؤال که اعلام اسامی بدهکاران، بخشی از روند ضمانت اجرایی برای وصول مطالبات است، گفت: از گذشته نیز اقداماتی در این راستا انجام شده بود و با توجه به اینکه اجازه انتشار اسامی در قانون داده شده بنابراین وصول مطالبات با شرایط بهتری انجام خواهد شد. وی تأکید کرد: باید تمام بانک‌های کشور اسامی بدهکاران خود را منتشر کنند و در اسرع وقت پرونده این کار بسته می‌شود.
انتشار فهرست ابربدهکاران شبکه بانکی توسط بانک مرکزی
در همین زمینه علاوه بر انتشار اسامی بدهکاران ازسوی بانک‌ها، بانک مرکزی نیز قرار است لیست بدهکاران را منتشر کند. بانک مرکزی اعلام کرد اسامی همه بدهکاران بزرگ شبکه بانکی را از هفته آینده تا نیمه اردیبهشت منتشر خواهد کرد.
مصطفی قمری‌وفا، مدیر روابط عمومی بانک مرکزی در توئیتی اعلام کرد: بانک مرکزی در چهارچوب برنامه جامع اصلاح شبکه بانکی و بر مبنای ‎انضباط مالی و ‎ بهداشت اعتباری بانک‌ها، طبق بند «د» تبصره ۱۶ قانون بودجه ۱۴۰۱ از هفته آینده، اسامی ‎ بدهکاران بزرگ شبکه بانکی را منتشر می‌کند. بر اساس گزارش بانک مرکزی، جدول بدهکاران بزرگ بانکی با دریافت اطلاعات مربوطه توسط بانک‌ها، نیمه اردیبهشت تکمیل می‌شود.
تاکنون چند بانک دولتی فهرست بدهکاران بزرگ خود را منتشر کرده‌اند.
تکلیف قانونی
گفتنی است، بر اساس بند «د» تبصره 16 قانون بودجه ۱۴۰۱ تحت عنوان ‌احکام تنظیمی، ‌بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است با استفاده از سامانه اطلاعاتی خود و عنداللزوم اطلاعات دریافتی از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی (موضوع جزء(۲) این بند) براساس تعاریف و مصادیق تعیین شده توسط شورای پول و اعتبار، مانده تسهیلات و تعهدات کلان و میزان پرداختی و مانده تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و میزان پرداختی هریک از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را به تفکیک هر یک از اشخاص با تعریف شورای پول و اعتبار (مرتبط یا ذی‌نفع واحد)، نرخ سود، مدت بازپرداخت، دوره تنفس، وضعیت بازپرداخت (جاری، سررسید گذشته، معوق یا مشکوک‌الوصول)، نوع و میزان وثیقه دریافت شده، بر تارنمای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در دسترس عموم قرار داده و به صورت فصلی به‌روزرسانی کند.
همچنین ‌بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی موظفند اطلاعات مندرج در جزء (۱) این بند را به صورت فصلی در اختیار بانک مرکزی قرار دهند.
درصورت استنکاف از ارسال تمام یا بخشی از اطلاعات، در موعد مقرر، مؤسسه اعتباری حسب مورد به تشخیص بانک مرکزی، به یکی از جرایم مندرج در ماده (۴۴) قانون پولی و بانکی کشور یا اجزای(۳) یا (۴) بند (الف) ماده (۱۴) قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت ترتیبات مندرج در مواد مذکور محکوم می‌گردد.
بانک مرکزی موظف است گزارش همکاری یا تخلف بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را به صورت فصلی به کمیسیون اصل نود (۹۰) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دیوان محاسبات کشور ارائه‌ کند.