عدم اعتماد به دشمن عدم اتکا به بیگانگان

گروه سیاسی/ انفعال، بی‌تدبیری، چشم دوختن به دست غربی‌ها و در یک کلام وابسته کردن امور حکمرانی در کشور به برجام و مذاکرات مربوط به آن عاملی مهم در رسیدن ایران به وضعیتی مبهم در دولت گذشته بود. از تابلوی بازار بورس و رنگ‌بندی کرونایی کشور که به رنگ خون رسیده بود تا وضعیت فروش نفت و ارزآوری که با بی‌تدبیری به وضعیتی نامطلوب کشانده شد، عملاً کشور در آستانه بحران قرار گرفته بود. وضعیت به قدری نامناسب بود که دولتمردان پیشین در جلسات خود به صراحت اعلام می‌کردند هر فردی که بتواند 200 هزار بشکه نفت بفروشد را باید در جایگاه وزارت نفت منصوب کرد. این مسأله البته راهی برای دولتمردان تدبیر و امید جز توافقی ضعیف‌تر از برجام نگذاشته بود و همه تلاش خود را برای این اتفاق ناخوشایند انجام می‌دادند.
 وزیر اقتصاد قبلاً در توصیف وضعیت کشور در اواخر دولت سابق گفته بود: دولت در شرایطی کار خود را آغاز کرد که دولت قبل به مسئولان جدید اعلام کرده بودند حتی قادر به پرداخت حقوق کارمندان دو ماه آینده خود نیز نخواهند بود. دولت مردمی در حالی در ابتدای شهریورماه سال ۱۴۰۰، شروع به کار کرد که نه تنها بخش زیادی از ظرفیت انتشار اوراق و استقراض دولت استفاده شده بود، بلکه ۵۴ هزار میلیارد تومان تنخواه نیز در ماه‌های ابتدایی سال به مصرف رسیده بود و کسری بودجه بزرگی که از ابتدا در دل قانون بودجه وجود داشت، فشار سنگینی را برای تأمین هزینه‌های جاری و عمرانی دولت ایجاد می‌کرد.
چگونه دولت سیزدهم بن‌بست‌شکن شد؟
این بن‌بست القایی البته بسرعت با تدابیر مخصوص شکسته شد. دیپلماسی هوشمند دولتمردان جدید باعث شد بخشی از اموال بلوکه شده کشورمان آزاد شود و در پایان سال 1400 بدهی‌های دولت قبل به بانک مرکزی تسویه گردد. تحرکات دولت منجر به آن شد تا با افزایش فروش نفت دولت در پرداخت حقوق کارمندان خود آنگونه که دولتی‌های گذشته پیش‌بینی می‌کردند کشور با بحران روبه‌رو نگردد. واردات واکسن و بهبود وضعیت سلامت کشور، در کنار شروع اصلاحات اقتصادی منجر به افزایش قابل توجه تجارت خارجی نیز در همان ماه‌های ابتدایی دولتمردان شد. در همین خصوص آیت‌الله رئیسی چند هفته قبل در توضیح این وضعیت گفت: حجم تجارت خارجی غیرنفتی کشور در سال گذشته (1400) به ۱۰۰ میلیارد دلار رسید که بخشی از آن به خاطر استفاده از ظرفیت همسایگان بود. برخی فکر می‌کردند این ظرفیت را در دنیا فقط سه یا چهار کشور دارند که مدعی عالم هستند و ارتباط با دنیا فقط در همین چند کشور خلاصه می‌شود اما این طور نیست. خیلی وقت‌ها همسایگان مورد توجه قرار نگرفته‌اند، مبنای این حرف این است که پس از سفری که به تاجیکستان داشتم مراودات تجاری ما با این کشور چهار برابر شد و سهم ما از بازار منطقه خیلی بالاتر از این است. رئیس‌ جمهور همچنین با اشاره به گره نزدن کشور به آینده برجام گفت: در زمان تحویل بودجه به مجلس هم گفتیم این بودجه فارغ از مذاکرات است زیرا قرار است ما روی پای خودمان بایستیم و به داشته‌های خودمان اعتماد کنیم.
علت ناکامی دشمن در فشار حداکثری
علی باقری کنی دیروز (یکشنبه، ۲۵ اردیبهشت‌ماه) در حاشیه بازدید از بیست ‌و ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در جمع خبرنگاران سخنانی را مطرح کرد که می‌توان گفت راز خروج از وضعیت برجام زده کشور در سال‌های پیشین بوده است. مذاکره کننده ارشد کشورمان در بازدید معنادار خود از این نمایشگاه در تشریح سیر رسیدن به دانش خنثی‌سازی تحریم، گفت: اراده راسخ و توانمندی شگرف کارگزاران و متخصصان صنعت انرژی کشور، هنر دور زدن تحریم را که زمانی تنها ابزار این صنعت در مقابله با تحریم هوشمند بوش بود به فناوری مقابله با تحریم فلج‌کننده اوباما و سپس به دانش برای خنثی‌سازی تحریم ناشی از کارزار فشار حداکثری ترامپ تبدیل کرد و اکنون دیگر کشورهای تحت تحریم نیز به‌ دنبال دریافت دانش خنثی‌سازی تحریم از ایران هستند.وی توان خنثی‌سازی تحریم را ایجاد کننده قدرت بازدارندگی در برابر تحریم‌های ظالمانه عنوان کرد و افزود توانمندی دانشمندان و صنعتگران در خنثی‌سازی تحریم، افزون بر آنکه ظرفیت دیپلماسی برای رفع تحریم‌ها را بشدت افزایش می‌دهد، قدرت بازدارندگی کشور درقبال تحریم‌های ظالمانه را به‌طور قابل ملاحظه‌ای ارتقا می‌بخشد. باقری تصریح کرد: پایداری رفع تحریم‌ها در گرو حفظ و ارتقای ظرفیت‌های سخت و نرم در خنثی‌سازی تحریم‌ها است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه به موضوع صادرات نفت در شرایط تحریم اشاره و تصریح کرد: در بحث صادرات نفت در واقع هم‌افزایی ایجابی و مثبتی بین دستگاه سیاست خارجی و دستگاه مسئول (وزارت نفت) وجود داشته و این هم‌افزایی در عمل توانسته است شرایطی را که دشمنان ما می‌خواستند فشار حداکثری بر کشور تحمیل کنند به ناکامی بکشاند که خودشان نیز به این موضوع اذعان دارند.
مدیریت بر مبنای عقلانیت انقلابی
معاون سیاسی وزارت امور خارجه همچنین گفت: جمهوری اسلامی ایران همان اندازه که در فرایند مذاکرات و انجام تعهدات بین‌المللی از جمله در موضوع توافق برای رفع تحریم‌ها جدی است، در عدم اعتماد به دشمن و عدم اتکا به بیگانگان برای مصونیت از تحریم هم راسخ و مصمم است. عقلانیت انقلابی اقتضا می‌کند با عدم اعتماد به دشمن و عدم اتکا به بیگانگان، از همه ظرفیت‌های میدان دیپلماسی برای تأمین منافع ملی استفاده کرد. باقری در پایان گفت: وزارت امور خارجه افزون بر آنکه یک تنه در میدان دیپلماسی با همه توان در پی رفع حداکثری تحریم‌ها است، در کنار دانشمندان و فناوران صنعتگران بخش انرژی کشور از همه ظرفیت‌های بین‌المللی برای ارتقای توان کشور در خنثی‌سازی تحریم‌ها استفاده خواهد کرد.
انحصارشکنی در استفاده از ظرفیت‌ها
معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: ما به‌دنبال این هستیم ظرفیت‌هایی را که در کشور وجود دارد و پرشمار و متنوع نیز هستند با استفاده از توانمندی‌هایی که در اختیار داریم چه در داخل و چه در بیرون، فعال کنیم، اما اتکا به اینکه انحصار در این عرصه صرفاً یک منبع باشد راهگشا نخواهد بود و به نظر من یکی از موفقیت‌ها و رمزهای پیشبرد سیاست‌های مختلف در دولت سیزدهم این است که انحصار به یک ظرفیت را از بین برده است. باقری‌کنی افزود: سیاست راهبردی خنثی‌سازی تحریم در کنار ابتکار هوشمندانه رفع تحریم، ترفند دشمن در متوقف‌سازی قطار توسعه همه‌جانبه کشور را ناکام گذاشته است. وی به رفت‌وآمدهای متعدد دیپلماسی در چند روز اخیر در کشور نیز اشاره و اعلام کرد: این موضوع نشان می‌دهد ایران همواره بازیگری فعال در صحنه بین‌المللی و منطقه‌ای است.
 بهبود وضعیت با وجود تحریم‌ها
این سخنان بخوبی گویای آن است که ساماندهی وضعیت اقتصادی با توجه به تنوع ظرفیت‌ها در شرایط تحریم بخوبی در دولت جدید جلو رفته است. این اتفاق منجر به آن شده تا تولید نفت کشورمان به شرایط پیش از تحریم بازگردد و رکورد تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی نیز شکسته شود. شرکت ملی نفت در دولت سیزدهم علاوه بر افزایش صادرات نفت و بالا بردن ظرفیت تولید نفت و گاز، تاکنون ۹.۵ میلیارد دلار قرارداد و تفاهمنامه‌ سرمایه‌گذاری برای توسعه میادین نفت و گاز امضا کرده که این اتفاق بدون هماهنگی و هم‌افزایی دو وزارتخانه مهم خارجه و نفت میسر نبوده است. با وجود این دولتمردان به این میزان ظرفیت تولید و درآمدزایی راضی نبوده و تدوین برنامه جامع ۸ ساله تولید نفت و گاز از سال ۱۴۰۱ تا سال ۱۴۰۸ و چشم‌انداز سرمایه گذاری ۱۶۰ میلیارد دلاری را در دستور کار قرار داده‌اند. همه این موارد در حالی است که مذاکره کنندگان کشورمان نیز همچنان با پیگیری مذاکرات رفع تحریم برای رسیدن به توافقی عزتمندانه و تأمین کننده منافع ملی در حال گفت‌وگو هستند.