گروه اقتصادی/  شیوع کرونا و بخصوص رشد نرخ ارز درماه‌های اخیر باعث تغییر جهت نرخ تورم در تیرماه شد به طوری که دراین ماه شاهد رشد 4.4 درصدی نرخ تورم ماهانه هستیم، رقمی که برای خوراکی‌ها نیز 4.3 درصد رشد نشان می‌دهد. رشد دسته جمعی قیمت کالاها موجب شد تا نسبت به ماه مشابه سال قبل نیز شاهد رشد بالایی دراین شاخص باشیم. دراین ماه درحالی که نرخ تورم نقطه به نقطه کل با رشد 4.4 درصدی به 26.9 درصد رسیده بود، اما این میزان رشد برای کالاهای خوراکی به 6.1 درصد رسید و تورم نقطه‌ای این گروه از کالاها از 14.9 درصد در خرداد به 21 درصد در تیرماه رسید.
برهمین اساس همانگونه که انتظار می‌رفت، نرخ اکثر کالاها در تیرماه با رشد همراه بود، هرچند که برخی از کالاها نیز کاهش قیمت را تجربه کردند. دراین زمینه روز گذشته مرکز آمار ایران گزارش متوسط قیمت کالاهای خوراکی را منتشر کرد که نشان دهنده رکوردداران افزایش یا کاهش قیمت در تیرماه است.
رکوردداران افزایش قیمت
در تیرماه و نسبت به ماه قبل تخم مرغ با 41.8 درصد بیشترین میزان رشد قیمتی را تجربه کرد. این درحالی است که قیمت این محصول درمقایسه با ماه مشابه سال قبل نیز رشد 65.7درصدی را تجربه کرده است. در تیرماه سال گذشته متوسط قیمت تخم مرغ برای هر کیلو 9 هزار و 3.9 تومان بوده که در تیرماه امسال به 15 هزار و 426تومان رسیده است.
مرغ نیز با رشد قیمت ماهانه 39.2درصدی در رتبه دوم بالاترین میزان افزایش قیمت قرار گرفته است. در تیرماه سال گذشته متوسط قیمت هر کیلو مرغ 12 هزار و 633 تومان بوده که در تیرماه امسال به 17 هزار و 267 تومان رسیده است براین اساس نرخ تورم نقطه‌ای این کالا به 36.7 درصد می‌رسد.
در تیرماه پرتقال نیز با 19.4 درصد رشد قیمت نسبت به خرداد سومین کالا در جدول رشد قیمت هاست که این میزان رشد نسبت به تیرماه سال قبل نیز به 29.6 درصد می‌رسد. قیمت متوسط هر کیلو پرتقال در تیر98 معادل 10 هزار و 715 تومان و در تیر امسال به 13 هزار و 891 تومان بوده است.
برنج خارجی نیز از جمله کالاهایی است که در تیرماه رشد قیمت بالایی را تجربه کرده است. در حالی که متوسط قیمت این محصول در تیرماه سال قبل 8 هزار و 863 تومان بوده در تیرامسال به‌خاطر حذف ارز 4200 تومانی به 16 هزار و 408 تومان رسیده است. برنج خارجی در مقایسه با خرداد امسال 18.2 درصد و نسبت به تیر سال گذشته 85.1 درصد رشد قیمت داشته است. رتبه پنجم این جدول نیز دراختیار خیار است که قیمت آن نسبت به خرداد امسال 8.3 درصد و در مقایسه با تیرپارسال 39.6 درصد رشد کرده است. متوسط قیمت این محصول در تیرسال گذشته 3 هزار و 859 تومان بوده که در تیرامسال به 5هزار و 387 تومان رسیده است.
عدس، رکورددار افزایش قیمت سالانه
علاوه بر کالاهایی که بیشترین افزایش قیمت ماهانه را داشته‌اند که البته به‌طور معمول نسبت به سال قبل هم رشد قابل توجهی داشته‌اند، در تیرماه امسال عدس رکورد بالاترین رشد نسبت به ماه مشابه سال قبل را از آن خود کرده است به طوری که قیمت هر کیلو عدس نسبت به تیرپارسال 130.8 درصد رشد کرده است. با این حال قیمت این محصول درمقایسه با خرداد امسال نیز 4 درصد رشد داشته است. بدین ترتیب درحالی که متوسط قیمت عدس در تیرپارسال 9 هزار و 876 تومان بوده در تیرامسال به 22 هزار و 793 تومان رسیده است.
لوبیاچیتی نیز که در تیرپارسال 16هزار و 461 تومان قیمت داشته در تیرامسال به 27 هزار و 153 تومان رسیده که نشان دهنده رشد 64.9 درصدی نسبت به سال قبل و رشد 3.2درصدی نسبت به خرداد امسال است. همچنین چای بسته‌بندی نیم کیلویی از 38 هزار و 554 تومان در تیر سال گذشته به 63هزار و 888 تومان در تیرامسال رسیده است که حاکی از رشد 65.7 درصدی درمقایسه با تیرسال قبل و رشد 3.2 درصدی نسبت به خرداد است.
قیمت گوشت قرمز چه تغییری کرد
گرچه گوشت قرمز جزو رکوردداران قرار ندارد، اما به‌دلیل اهمیت این محصول در سفره خانوارها بررسی آن ضروری است. برهمین اساس هرکیلو گوشت گوسفند که در تیر پارسال 98 هزار و 905 تومان بوده در تیرامسال به 100هزار و 716 تومان رسیده است. قیمت این محصول نسبت به خرداد امسال 2.1 درصد و در مقایسه با تیرپارسال 1.8 درصد رشد نشان می‌دهد. این درحالی است که هرکیلو گوشت گوساله نسبت به تیرسال گذشته افت 6 درصدی داشته ولی نسبت به خرداد امسال رشد 1.9 درصدی را تجربه کرده است. بهای این محصول در تیرسال قبل 90 هزار و 928 تومان بوده که در تیرامسال به طور متوسط به 85 هزار و 470 تومان رسیده است.
 کالاهایی که ارزان شد
درمقابل رکوردداران رشد قیمت، برخی از کالاها جزو رکوردداران افت قیمت بوده‌اند. درتیرماه امسال موز با 25.8 درصد بیشترین کاهش قیمت نسبت به خرداد را ثبت کرده است هرچند که همچنان نسبت به تیرپارسال رشد 16.6 درصدی داشته است. قیمت این محصول از12 هزار و 318 تومان در تیرپارسال به 14 هزار و 359 تومان درتیر امسال رسیده است.
پیاز نیز با افت 6.4 درصدی نسبت به خرداد و 8.7 درصدی نسبت به تیرسال قبل در جایگاه دوم قرار گرفته است. پیاز در تیرپارسال 3 هزار و 525 تومان بود که در تیرامسال به 3 هزار و 217 تومان رسیده است. گوجه فرنگی هم افت قیمت 5.1 درصدی نسبت به خرداد و 8.2 درصدی نسبت به تیر98 داشته است. قیمت این محصول از 4 هزار و 280 تومان در تیرپارسال به 3 هزار و 929 تومان در تیرامسال رسیده است. محصول دیگری که با افت قیمت مواجه شده سیب زمینی است که افت 2.3 درصدی در یک ماه و افت 47.3 درصدی در یکسال را تجربه کرده است به طوری که متوسط قمیت 7.7 هزار تومانی آن در تیر98 به 4.1 هزار تومان در تیرامسال رسیده است. درکنار کالاهایی که افت قیمت داشته‌اند، رب گوجه فرنگی با رشد نیم درصدی نسبت به خرداد کمترین رشد قیمت را داشته است. البته قیمت این محصول درمقایسه با تیر98 معادل 21.2 درصد افت کرده است. براین اساس قیمت 21.8 هزار تومانی هر کیلو رب گوجه درتیر98 به 17.2 هزار تومان در تیرامسال رسیده است.
 رشد 26 درصدی قیمت کالاها
درهمین زمینه معاون اقتصادی و محاسبات مرکز آمار اعلام کرد: قیمت ۴۷۵ کالا با توجه به نرخ تورم، با سرعت متوسط ۲۶درصد در حال صعود است که این عدد، ما را در لیست ۴ کشور پرتورم جهان قرار می‌دهد.ایوب فرامرزی در برنامه تیتر امشب سیما درباره آمار تورم 26درصدی مرکز آمار و ارتباط آن با معیشت مردم به تبیین نحوه محاسبه تورم نقطه به نقطه پرداخت و گفت: برای به دست آوردن این عدد به 231 شهر کشور مراجعه می‌کنیم و با جمع‌آوری برخی اطلاعات از خانوارها در خصوص قیمت‌ها، هزینه‌ها، میزان مصرف برخی کالاها، با مراجعه به 231 شهر و 626 آبادی در تمامی نقاط کشور، از قیمت حدود 475 قلم کالا مطلع می‌شویم.

علی حیدری
کارشناس بازار سرمایه
بدون شک هر کارشناس یا فردی که در زمینه اقتصادی اظهار نظر می‌کند لزوماً عقل کل یا دانای مطلق نیست زیرا که احتمال دارد رویدادهای جاری نظر و سخنان وی را نقض یا تأیید کند. آنچه من براساس علم خودم که جنبه تجربی و سپس آکادمیک دارد، شاهد هستم، بعد از اینکه استقبال شدیدی از بازار سرمایه شده است، برخی مسئولان به این نتیجه رسیده‌اند که هر چه وارد بورس شود و در اختیار خرید و فروش سهامداری قرار گیرد، احتمال اینکه دست واسطه‌گر و دلال کوتاه شود و به قیمت واقعی برسیم، زیاد است.
مردم در حال حاضر، به‌خاطر تورمی که در بطن جامعه وجود دارد، برای جلوگیری از ذوب شدن ارزش دارایی‌هایشان، سرمایه خود را وارد بازار سهام می‌کنند. چون این بازار از طرف دولت حمایت می‌شود. اگر قرار بود بازار ملک مورد استقبال سرمایه‌گذار باشد، همین الان هم شرکت‌های سرمایه‌گذاری ملکی در بورس داریم. این شرکت‌ها نسبت به خیلی از شرکت‌های دیگر رونق نسبی دارند. چرا رونق نسبی؟ چون عمده افزایش قیمت سهام این شرکت‌ها به‌خاطر تورم بوده نه به‌خاطر توانایی اقتصادی یا مدیریتی این شرکت‌ها. اگر خوشبینانه نگاه کنیم بورس املاک با استقبال روبه‌رو خواهد شد. آیا راه‌اندازی بورس املاک بر بازار مسکن تأثیر مثبت خواهد گذاشت؟ معتقد هستم با راه‌اندازی این بورس امیدواری در بازار مسکن ایجاد می‌شود ولی این امیدواری طول نمی‌کشد. چون خیلی‌ها بازار مسکن را نمی‌شناسند. بازار مسکن با بازارهای مالی متفاوت است.دولت سال‌های قبل هم در مورد راه‌اندازی بازار سهامداری املاک تجربیاتی داشته اما ناقص بوده یا شکست خورده است. در مورد سازو کار این بازار هنوز جزئیات و دستورالعمل‌ها اعلام نشده است. یعنی مانند بسیاری اقدامات و طرح‌های دیگر اول خبر و حواشی اعلام می‌شود و بعد ممکن است دستورالعمل‌ها مشخص شود. گفته‌ها و شایعات در مورد بورس مسکن آمده اما چارچوب مشخصی برای آن اعلام نشده است. ظاهر موضوع این است که هر کس با هر توانایی مالی می‌تواند وارد بورس املاک شود. مبلغ مورد نظر توسط شرکت‌هایی که خودشان را معرفی می‌کنند در پروژه‌هایی که دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند و به تناسب شهر مورد نظر سهم مربوطه مشخص می‌شود. مانند سازوکار شرکت‌های ساختمانی که در بورس فعالیت دارند. بحث فروش متری هم در بورس املاک مطرح شده است. فروش سهمی از فروش متری مقبول‌تر است. اگر بحث فروش متری نباشد بهترین امتیازی است که سیاستگذار برای کنترل تورم استفاده می‌کند. کلیات طرح عنوان شده است اما جزئیات مجهول است.
از سال 1350 به بعد دولت‌ها در ایران مردم را در سود و زیان شریک می‌دانند.این اشتباه است. بهترین کار این است که دولت‌ها مالکیت بخش خصوصی را به رسمیت بشناسند، اجازه بدهند شرکت‌های بین‌المللی و افراد حقیقی بیایند.اجازه بدهند مالکان واقعی مالکیت بنگاه‌های اقتصادی را با نظارت حاکمیت بر عهده بگیرند.اگر چنین بشود (اقتصاد باز) می‌توانیم به سمت مدیریت تورم برویم. در غیر این صورت، فقط در بازه‌های زمانی مختلف انواع بازارها سودده هستند و موضوع جهش قیمت و تثبیت قیمت همچنان ادامه دارد.