فرزانه قبادی/ شش سال بعد از جولان قدرت‌ها در جهان و شعله ور شدن آتش جنگ جهانی از قلب اروپا تا شرق آسیا در ژاپن، سرزمین آفتاب تابان، بالاخره بعد از تسلیم آلمان، چرچیل در«روز پیروزی» خبر پایان جنگ را از لندن اعلام کرد: «خصومت‌ها از دقیقه یک نیمه شب ۸ مه به‌صورت رسمی تمام خواهد شد. جنگی که آلمان به راه انداخت به پایان رسید.» جنگی به پایان رسید که 60 میلیون کشته و هزاران آواره به جا گذاشت و آتش آن حتی کشورهای بی‌طرف را هم بی‌نصیب نگذاشت. روزی که خبر پایان جنگ به دنیا مخابره شد، بسیاری از شهرهای دنیا غرق شادی شدند و جشنی بر ویرانه‌های به جا مانده از جنگ به پا کردند. در ایران هم مردم به شادمانی پرداختند و کامشان را شیرین کردند. ایرانیان که جنگ جهانی دوم را با اشغال، تجاوز، قحطی، بلوای نان، بیماری، مرگ و سیاهی به خاطر سپردند از پایان جنگ خوشحال بودند. مردمانی که فکر می‌کردند با پایان جنگ زندگیشان به روال عادی بر می‌گردد اما تا سال‌ها بعد همچنان درگیر تبعات اشغال و جنگ بودند. مهدی قلی خان هدایت (از سیاستمداران دوره قاچار و پهلوی) درباره روزهای بعد از پایان جنگ در کتاب «خاطرات و خطرات» می‌نویسد: «ملت گرفتار تنگی و گرانی نرخ‌هاست... دولت را مجبور به چاپ کاغذ کردند و خریدهای خودشان را به پول مملکت برگزار کردند و گفتند در مقابل، طلا ذخیره کرده آخر سر قرض خودمان را می‌پردازیم. مقداری هم طلا به بانک رساندند. مبالغ گزاف طلبکار ماندیم که روسیه در مقابل تا امروز که دهم فروردین 1327 است کوراوغلی میخواند و امریکا جنس می‌پردازد غالب بی‌مصرف. هنوز نرخ‌ها بالاست؛ مردم در زحمت و نگرانی...»
جنگ جهانی دوم در هجدهم اردیبهشت 1324 به‌طور رسمی به پایان رسید، اما هنوز ترکش‌های آن در آسیا جان انسان‌ها را می‌گرفت. فاجعه هیروشیما چند ماه بعد از اعلام پایان جنگ، گویی نقطه پایانی بود بر جنگی سراسر سیاهی و رنج. متفقین آن روزی که بی‌اطلاع از حکومت ایران در سفارت شوروی دور هم جمع شدند تا در کنفرانس تهران سرنوشت جنگ را تعیین کنند، متعهد شدند که پس از پایان جنگ نیروهای خود را از ایران خارج کنند. اما پای نفت در میان بود و همین موضوع دولت‌هایی را که ایران «پل پیروزی»‌شان در جنگ شده بود، به خروج از این کشور بی‌میل می‌کرد. بیست و نهم اردیبهشت، ایران پیامی به سران متفقین ارسال کرد و پیروزی در جنگ را به آنها تبریک گفت و تعهدشان در کنفرانس تهران را یادآوری کرد. اما پاسخی دریافت نشد.
بالاخره دی ماه همان سال انگلیس و امریکا نیروهای خود را از ایران خارج کردند. اما پیش از خروج پایه‌های قدرت خود را در نقاط مختلف ایران محکم کرده بودند تا نفوذشان را بر مهم‌ترین کشور خاورمیانه حفظ کنند. شوروی پا را فراتر گذاشته بود و علاوه بر تقاضایی که یک سال پیش در مورد امتیاز نفت شمال مطرح کرده بود، تجزیه طلبانی را در آذربایجان و کردستان تقویت و حمایت می‌کرد تا «حکومت مهاباد» و «حکومت خودمختار آذربایجان» شکل بگیرد. با تمام کش و قوس‌ها حدود یک سال طول کشید تا نیروهای متفقین خاک ایران را ترک کنند. ایران ماند و ویرانی‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی که یادگار جنگی بود که ابتدا در آن اعلام بی‌طرفی کرده بود. مردم هنوز با تبعات جنگ درگیر بودند. تیفوس مصرانه جان انسان‌ها را می‌گرفت و بحران نان و تأمین مواد غذایی تا ماه‌ها از مهم‌ترین مسائل مملکتی بود. اشغالگران ایران علاوه بر تمام مشکلاتی که حضور سربازانشان در شهرهای مختلف ایجاد کرده بود و موج پناهندگانی که در سال‌های قحطی به ایران سرازیر شده بودند؛ زیر بار پرداخت غرامت هم نرفتند. مقامات ارشد ایران بارها در گفت‌و‌گوهایی که با رسانه‌های خارجی داشتند از این ناسپاسی گله کردند. محمدرضاشاه چهار سال بعد از پایان جنگ در صحبت هایش با روزنامه دیلی‌میل انگلستان گفت: «ما نمی‌توانیم بفهمیم چرا متفقین از پایان جنگ تاکنون هیچ‌کاری برای ایران نکرده‌اند؟ ما در ساعات خطر کنار شما بودیم.» او در این گفت‌و‌گو اشاره‌ای هم به بحران دنباله دار اقتصاد ایران بعد از پایان جنگ کرد:«اگر ایران همچنان گرفتار مسائل اقتصادی باقی بماند به نفع صلح جهانی نخواهد بود.»
ایران بعد از جنگ چهره تازه‌ای پیدا کرده بود. فضای سیاسی با عبور از سال‌های اشغال، تغییر کرده بود و به‌همان نسبت فضای اجتماعی نیز متأثر از حضور آوارگان لهستانی‌، اتباع روس و انگلیس در شهرهای مختلف بود. اشغال ایران در کنار تمام اثرات ماندگارش بر زندگی مردم، تغییراتی در سبک زندگی، ذائقه و حتی معماری بعضی شهرها ایجاد کرد که بعضی از آنها تا به امروز هم باقی است.

قریب هفت ماه از توقیف غیر قانونی مرد امروز می‌گذرد و در این مدت در حدود یک میلیون ریال خسارت متوجه این مؤسسه شده و با اینکه پس‌از سقوط کابینه [مرتضی قلی] بیات، فرمانداری نظامی رسماً تحت شماره 553 تاریخ ۲۹/ ۱/۲4 به اداره شهربانی نوشته است که توقیف مرد امروز بر حسب امر تلفنی نخست‌وزیر بوده و از نظر قوانین، فرمانداری نظامی باید رفع توقیف شود تاکنون از انتشار آن جلوگیری بعمل آمده است.البته خوانندگان به‌خاطر دارند که اینجانب دو سال قبل اعلان نمودم که هیچ روزنامه‌ای بجای مرد امروز انتشار نخواهد یافت و غرض من از انتشار این آگهی مراعات این اصل بود که اگر قوانین مملکتی به من اجازه انتشار روزنامه‌ای را بدهد همان مرد امروز منتشر خواهد یافت و اگر از ناحیه من خطایی رخ دهد که این صلاحیت موقتاً از من سلب شود لازم است تا موقع اعاده آن از انتشار هر روزنامه خودداری نمایم.
 امروز متأسفانه پس از چند سال مبارزه و تحمل ملیون‌ها خسارت بر من ثابت شده است که هیچ اصل و قانونی مراعات نمی‌شود و اگر من بخواهم به این رویه ادامه دهم، این مؤسسه بکلی از بین خواهد رفت. این است که بدینوسیله اعلام می‌شود که اگر تا هفته دیگر از انتشار مرد امروز جلوگیری شود ناچار روزنامه دیگری بجای مرد امروز تحت نظر اینجانب انتشار خواهد یافت و اعلان انتشار آن با ذکر اسم روزنامه در جراید به امضای اینجانب به اطلاع عموم خواهد رسید.
محمد مسعود- مدیر مرد امروز
روزنامه اطلاعات- یکشنبه 16 اردیبهشت 1324

باشگاه دوچرخه سواران ایران جایزه می‌دهد

هرکدام از شرکت‌کنندگان در مسابقه دو روزنامه اطلاعات که موفق به شکستن بهترین رکورد رسمی پارسال کشور شوند یک عدد گلدان از طرف باشگاه دوچرخه سواران ایران دریافت خواهد داشت. باشگاه دوچرخه سواران ایران فقط برای تشویق عموم ورزشکاران تأسیس گردیده (این باشگاه از اواخر سال ۱۳۲۸ از دوچرخه‌سواران به «تاج» و از سال 1358 به « استقلال» تغییر نام داد.) هر‌کس می‌تواند از مزایای خاص آن استفاده نموده و از وسایل بی‌مانندش که قریباً از امریکا و انگلستان وارد خواهد شد بهره‌مند شود. نشانی اول خیابان سوم اسفند شماره ۲۱۱ از ساعت 5 الی 7 بعد از ظهر. کلیه علاقه‌مندان فن دوچرخه سواری می‌توانند همه روز از ساعت 5 الى 7 بعد از ظهر در دفتر باشگاه ثبت‌نام نمایند.

افتتاح سینما  رکس رکس - رکس - رکس

باشکوه‌ترین و مجلل‌ترین سینمای پایتخت از روز یکشنبه اول مهرماه 1324 گشایش می‌یابد. کلارک گابل ولانانورنر با شرکت در آخرین و مؤثرترین شاهکار خود، ساخت کارخانه مترو، همه جا باتو، با زیر نویس کامل به زبان فارسی شما را به این سالن زیبا که از هر حیث طبق آخرین سیستم واصول سینمایی جهان مجهز شده دعوت می‌نماید.

 تهیه و تنظیم:حسن مجیدی

جوانی به‌نام نواب صفوی
تیراندازی و حمله به احمدکسروی

ساعت ۹ صبح امروز هنگامی که آقای [احمد] کسروی وکیل دادگستری و مدیر روزنامه پرچم از منزل به قصد اداره حرکت می‌کند، سر چهارراه حشمت الدوله شخصی از پشت سر به او حمله نموده و دو تیر با طپانچه بطرف او رها می‌کند. گلوله به زیر قلب اصابت نموده و از جلو خارج می‌شود. در همین موقع چند نفر نیز با چاقو به آقای کسروی حمله نموده و چند ضربت به سر و صورت او وارد می‌کنند. مأمورین سه نفر از مرتکبین را دستگیر و مورد تعقیب قرار می‌دهند. آقای کسروی را نیز به بهداری شهربانی و از آنجا به بیمارستان نجمیه می‌برند و اکنون آقای کسروی در بیمارستان نجمیه تحت معالجه می‌باشند و حالت مزاجی‌شان تا بعد از ظهر امروز خوب بوده و امید بهبودی می‌رود. به‌طوری که می‌گویند رها‌کننده گلوله جوانی به‌نام نواب صفوی بوده که به اتفاق دو نفر از همدستانش دستگیر شده و اکنون هر سه نفر در شهربانی توقیف هستند.
ë تفصیل حادثه دیروز
ساعت 9 صبح دیروز آقای کسروی به اتفاق آقایان احسان‌الله آزادی و [حسین] یزدانیان از منزل خارج و در خیابان حشمت الدوله با سید مجتبی نواب صفوی ۲۱ ساله و محمد تقی خورشیدی ۱۹ساله مصادف می‌شوند. چون بین ایشان سوابقی وجود داشته و نواب صفوی در خصوص نوشتجات آقای کسروی چند بار با ایشان مناظره نموده بوده، در دنباله مناظره بین آنها نزاعی روی می‌دهد که عده دیگری نیز در نزاع شرکت نموده و در نتیجه آقای کسروی از چند جای بدن منجمله قسمت سرو صورت، پشت گردن و پایین سینه مجروح می‌شود....
روزنامه اطلاعات – 8 و9 اردیبهشت 1324

اعلامیه دولت راجع به پایان جنگ

این اعلامیه بوسیله اداره تبلیغات از طرف دولت ایران به مناسبت پایان جنگ در اروپا انتشار یافته است:
هم میهنان گرامی
با نهایت مسرت به اطلاع عموم می رسانیم که پایان جنگ اروپا با پیروزی نهایی متفقین امروز سه‌شنبه ۱۸ اردیبهشت ماه 1324 مطابق هشتم ماه مه 1945 رسماً اعلام خواهد گردید. در سایه مساعی و فداکاری خستگی‌ناپذیر ملل متفق بالاخره اصول آزادی برفاشیسم و ظلم و بیدادگری غلبه یافت و دوّل شیفته آزادی بار دیگر ثابت نمودند که خواهان سعادت بشر و آزادی و آسایش ملل می‌باشند.در آزاد نمودن مللی که مورد ظلم و هجوم نازی‌ها و فاشیست‌ها و بیدادگران قرار گرفته بودند، کلیه دول متفق بخصوص انگلستان، اتحاد جماهیر شوروی، امریکا، فرانسه و چین نقش مهمی بازی نموده‌اند و دولت و ملت ایران در راه موفقیت متفقین خود فداکاری بی‌پایان نمود و آنچه را که در تحت اختیار داشت در طبق اخلاص گذاشت.دولت شاهنشاهی ایران خاتمه جنگ اروپا و پیروزی متفقین عزیز خود را به دنیا و عموم هم میهنان گرامی خود صمیمانه تبریک می‌گوید و از خداوند متعال سلامتی و موفقیت و سعادت عموم افراد ملل متفق و دوست خود را مسألت می‌نماید.در کشور شاهنشاهی به مناسبت پیروزی نهایی در اروپا از فردا ساعت شش صبح روز چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه 1324 به مدت 24 ساعت مراسم جشن برپا خواهد شد و تعطیل عمومی خواهد بود.
ëبرنامه جشن پیروزی در تهران
1- دیروز به مجرد اعلام رسمی خاتمه جنگ اروپا توسط متفقین، رادیو تهران مراتب را اعلام و بلافاصله یکصد و یک تیر توپ شلیک و نقار خانه نواخته گردید.
 ۲ - ساعت هشت بعدازظهر روز سه‌شنبه ۱۸ اردیبهشت ماه 1324 (دیروز) اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بوسیله رادیو تهران پیامی خطاب به ملت ایران ایراد فرمودند.  
٣- از طرف اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تلگراف‌های شاد باش به سلاطین و رؤسای دوّل متفق مخابره خواهد گردید.
4 - پرچم‌های کشور شاهنشاهی و دوّل متفق از امروز تا سه روز در بالای ابنیه عمومی آویزان خواهد شد.
5- مجلس شورای ملی قبل از ظهر امروز جلسه فوق‌العاده تشکیل داده و آقای نخست‌وزیر در مجلس حضور بهم رسانیده بیاناتی ایراد خواهند نمود. سپس آقای رئیس مجلس شورای ملی اظهاراتی مبنی بر ابراز مسرت از طرف نمایندگان مجلس شورای ملی و عموم ملت ایراد و جلسه تعطیل خواهد شد. 6- ساعت سه بعدازظهر امروز موکب اعلیحضرت همایون شاهنشاهی برای اعطای نشان به بنگاه راه‌آهن تشریف فرما خواهند شد.
۷- امشب از طرف شهرداری تهران مراسم آتشبازی و تزئینات در محوطه میدان سپه بعمل خواهد آمد و در چهار نقطه از میدان‌های عمومی شهر موزیک‌های نظامی مترنم خواهد بود.
 ۸- اداره کل تبلیغات و انتشارات، برنامه مخصوصی روز چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه 1324 از اول وقت صبح تاساعت پنج و نیم بعد از ظهر در رادیوی تهران اجرا خواهد نمود.
 ۹- در مراکز استانداری‌ها مدت سه روز پرچم مملکتی افراشته و تزئینات بعمل خواهد آمد. ۱۰- امشب برای امکان اشتراک عموم در مراسم جشن و شادی، عبور و مرور آزاد خواهد بود.
روزنامه کیهان -18 و 19 اردیبهشت1324

خیابان پروفسور ادوارد براون

اخیراً انجمن شهر موافقت کرده که یکی از خیابان‌های شایسته شهر تهران به‌نام مرحوم پروفسور ادوارد براون که از خاورشناسان و ایران دوستان مشهور بوده نام‌گذاری شود.
روزنامه اطلاعات - یکشنبه 13 خرداد 1324

گشایش گورستان جدید مسگر آباد

برحسب دعوتی که از طرف شهرداری تهران بعمل آمده بود جمعی از رجال و معاریف و عده‌ای از آقایان علما و نمایندگان مطبوعات ساعت ۱۰ صبح امروز در گورستان جدید [مسگر آباد] حضور بهم رسانده بودند.ابتدا مدعوین قسمت‌های مختلف گورستان را بازدید نمودند و پس از اجتماع در محل شبستان مسجد گورستان آقای دکتر برهان کفیل اداره بهداری شهرداری گزارش زیر را راجع به ایجاد گورستان و غسالخانه به اطلاع مدعوین رسانیدند:... در سال ۱۳۱۹ جناب آقای [غلامحسین] ابتهاج شهردار تهران با توجه به اوضاع نامطلوب گورستان و غسالخانه واقع در جنوب شهر درصدد ایجاد گورستان جدیدی که متناسب با شئون پایتخت و اصول بهداشتی باشد برآمده و با جلب نظر کارشناسان از لحاظ بهداشت، محل فعلی را که در قسمت شرقی تهران است انتخاب و شروع به خریداری اراضی آن از مالکین فرمودند و از نیمه دوم سال ۱۳۱۹ تا اوایل سال ۲۰ ساختمان‌های آن ادامه یافت. با تغییر شهردار جریان ساختمان متوقف و سپس از نیمه دوم سال ۱۳۲۳ مجدداً جناب آقای ابتهاج که به‌سمت شهردار تهران انتخاب شدند در مقام اتمام ساختمان گورستان برآمده و اینک کلیه ساختمان‌های مربوطه خاتمه یافته و برای استفاده آماده می‌باشد... مساحت اراضی گورستان دویست و ده هزار متر مربع و بالغ بر پانصد هزار ریال از طرف شهرداری خریداری شده... مقدار هزینه که تاکنون جهت احداث ساختمان‌های گورستان شده بالغ بر000/500/3 ریال می‌باشد.... آب احتیاجات گورستان عجالتاً از آب قنات سلیمانیه استفاده می‌شود و دو حلقه چاه در گورستان حفر شده است. برای رعایت اصول و مقررات بهداشتی در گورستان پزشک دائمی گمارده شده که در انجام مراسم غسل و کفن و نظافت کارگران و اجرای سوزاندن البسه نظارت داشته باشند. اتومبیل‌های حامل جنازه که فعلاً موجود است کافی برای رفع احتیاج نیست. اقداماتی برای تهیه چند دستگاه اتومبیل دیگر انجام شده که از اداره باربری خریداری خواهد شد...
روزنامه اطلاعات- چهارشنبه 16 خرداد1324

پل ورسک از این پس «پل پیروزی» نام خواهد داشت

نقشی که راه‌آهن ایران در احراز پیروزی در جنگ اروپا بازی کرده است، با نامگذاری یکی از پل‌های این راه به اسم پل پیروزی، بار دیگر مورد تقدیر قرار خواهد گرفت.
این پل، پل زیبای ورسک است که یکی از شاهکارهای پل‌سازی جهان است و در نزدیکی ایستگاه ورسک واقع شده. ایستگاه ورسک در ۲4۰ کیلومتری تهران قرار دارد. این پل روی دو قله مرتفع بسته شده و دره‌ای که در زیر آن است به عمق ۱۸۰ متر می‌باشد. نام‌گذاری رسمی این پل در آتیه نزدیکی با نصب اسم جدید آن در محل بعمل خواهد آمد.
روزنامه اطلاعات- دوشنبه 1 مرداد 1324