گروه سیاسی/ وقتی «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور وقت امریکا با خروج از توافق هسته‌ای ماجراجویی‌های خود درباره ایران را آغاز کرد و مدعی شد که قصد دارد فروش نفت ایران را به صفر برساند و حتی پیچ و مهره‌های صنعت پتروشیمی ایران را هم از تحریم‌های خود بی نصیب نگذارد، واضح بود که این هدف به جای آنکه ارقام صادرات نفت ایران را تحت تأثیر قرار دهد، بر اراده تصمیم گیرندگان کشور دست می‌‌گذارد تا بکوشند از بار سیاست روی دوش اقتصاد بکاهند و متناسب با واقعیات جاری، پیگیری منافع اقتصادی کشور را در دستور کار خود قرار دهند. رویکردی که بیش از هر چیز ناظر به این گفته سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در پیش گرفته شد که «امید ما به معجزه در وین نیست. دنبال رفع تحریم‌ها هستیم و خواهیم بود اما مهم‌تر از آن دنبال خنثی کردن تحریم‌ها هستیم.» این چنین بود که جواد اوجی، وزیر نفت دولت روز گذشته در حساس‌ترین مقطع مذاکرات احیای برجام این پیام را به وین مخابره کرد که «وزارت نفت خود را معطل مذاکرات برای حصول توافق هسته‌ای در وین نمی‌کند.» او روز گذشته با بیان سخن فوق تأکید کرد: «تلاش می‌کنیم با استفاده از توان مالی بانک و شرکت‌های داخلی و گاه شرکت‌های خارجی پروژه‌های صنعت نفت را به سرانجام برسانیم.»

 تحریم و دو واقعیت
اشاراتی که به نظر می‌‌رسید دو واقعیت برآمده از سیاست غرب و بویژه امریکا را در رویارویی با ایران در خود نهفته دارد؛ کلید واژه تحریم بیش از هر چیز دیگری بر تاریخ چهار دهه‌ای تقابل میان ایران و امریکا سایه انداخته است. چه آنکه امریکا تاکنون برای تحقق خواسته‌های خود در قبال ایران چاره‌ای جز توسل به اهرم تحریم و مسدود کردن کانال‌های بین‌المللی اقتصاد کشورمان نداشته است. امری که تکرار آن در ادوار مختلف تقابلات پرفراز و فرود دو کشور، سیاستگذاران ایرانی را به جست وجوی راهکارهایی ناگزیر کرد که بر پایه آن اتکای صرف خود را از روی نفت به عنوان یک محصول استراتژیک برمی‌داشت و نگاه‌ها را متوجه طراحی یک اقتصاد غیر نفتی می‌‌کرد. گامی که گرچه در آغاز دشوار می‌‌نمود اما گذر زمان و تحولاتی که در نتیجه بدعهدی قابل انتظار امریکا نسبت به برجام رقم خورد، درستی راه پیش‌گرفته از سوی ایران را به منصه ظهور رساند. راهی که برای کاستن از فشارهای اقتصادی غرب این امکان را برای ایران فراهم می‌‌کرد تا این بار به صورت بنیادی نگاه خود را به اقتصاد بدوزد و راهکارهای جدیدی را برای از میان بردن ضعف‌های ساختاری که ارثیه اقتصاد نفتی رژیم پهلوی بود، بیابد.یک مسیر مبتنی بر اقتصاد مقاومتی که در اصل، استراتژی توسعه صادرات غیر نفتی و حتی فرآورده‌های نفتی در کشورهای پیرامونی را دنبال می‌‌کرد و می‌‌توانست فشارهای خارجی بر اقتصاد ایران را که مبتنی بر فروش نفت خام بود کاهش داده و بر خودکفایی از طریق تقویت اقتصاد ملی تکیه کند. بر همین مبنا دولت سیزدهم ایده تقویت ظرفیت ملی را در خدمت استراتژی اقتصادی خود گرفت که مبتنی بر سرمایه‌گذاری گسترده داخلی و متنوع سازی سبد صادراتی ایران بوده است.

دیپلماسی اقتصادی در خدمت قدرت سیاسی
پیگیری سیاست تقویت مناسبات با شرکای اقتصادی سنتی در آسیا در امتداد استراتژی اقتصادی دولت صورت گرفته است. در همین رابطه ایران درصدد برآمده از ظرفیت نهادهای منطقه‌ای همچون سازمان همکاری شانگهای، اتحادیه اقتصادی اوراسیا به رهبری روسیه و البته توافق راهبردی با چین برای تعمیق سیاست آسیایی خود بهره گیرد. به این ترتیب در حالی که امریکا همچنان اهرم تحریم را حربه‌ای کارگشا برای قرار دادن ایران در نقطه انزوا می‌‌بیند، کشورمان با اتکا به روند رو به رشد اقتصادی‌اش، در حال تحول و در موقعیت خوبی برای ارتقای جایگاه تجاری در آسیا و افزایش حوزه نفوذ تا دورترین نقاط قاره کهن به سر می‌‌برد.
نگرانی امریکا از حجم بی سابقه فروش نفت
از سوی دیگر ایران ذیل دیپلماسی اقتصادی دولت که بویژه از سوی رئیسی مورد تأکید ویژه قرار گرفته بود، گفت‌وگوهای هدفمندی را با مشتریان بزرگ آسیایی خود برای به فروش رساندن نفت و به حداقل رساندن تبعات مجازات‌های فراسرزمینی تحریم‌های امریکایی در دستور کار خود قرار داد. آلترناتیوهایی که ایران برای بی اثرکردن تحریم‌های نفتی در پیش گرفت سبب شد از ابتدای سال گذشته میلادی (۲۰۲۱) نشانه‌‌های خیره‌کننده‌ای از افزایش صادرات نفت ایران حاصل شود که بر حجم خریدهای مستقیم و غیرمستقیم نفت خام کشورمان از سوی شماری از شرکای آسیایی اش می‌‌افزود. «جو بایدن»، رئیس جمهور امریکا در مواجهه با چنین اقدامی از سوی ایران، در آبان ماه گذشته خواستار افزایش عرضه نفت به میزان کافی در بازارهای جهانی شد تا مشتریان نفتی میزان خرید نفت از ایران را کاهش دهند اما این تصمیم شتابزده که به ورود 50 میلیون بشکه از ذخایر نفت استراتژیک امریکا به بازار با هدف پایین آوردن قیمت سوخت انجامید، توصیه آن دسته از کارشناسان را نادیده می‌‌گرفت که هشدار می‌‌دادند این اقدام اثری کوتاه مدت خواهد داشت و در بلند مدت تبعات آن دامنگیر اقتصاد امریکا خواهد شد. تنها 2 ماه از انتشار این اطلاعیه از سوی رئیس ‌جمهور امریکا گذشت که قیمت نفت به بالاترین رقم طی چند سال گذشته رسید تا او ناچار شود از برخی از بزرگترین کشورهای مصرف کننده نفت همچون چین، هند و ژاپن بخواهد در تلاشی هماهنگ برای کاستن از قیمت جهانی انرژی، آزادسازی ذخایر نفت خام خود را در دستور قرار دهند. درخواستی که چندان مورد اعتنای این کشورها قرار نگرفت و ترفند امریکا را برای توقف فروش نفت ایران بی اثر کرد. چنین شد که رئیس جمهور کشورمان در حاشیه سفر استانی خود به هرمزگان اعلام کرد: «صادرات نفتی ایران به حدی افزایش یافته که ما دیگر نگران صادرات آن نیستیم. صادرات نفت در دولت سیزدهم ۴۰ درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به کشور است.» سپس سازمان کشورهای صادرکننده نفت موسوم به «اوپک» نیز در گزارشی که مردادماه گذشته منتشر کرد، از رشد چشمگیر قیمت‌های جهانی نفت، از جمله نفت ایران در ۷ ماه ابتدایی سال گذشته میلادی خبر داد و اعلام کرد که صادرات نفت ایران نیز دو برابر شده است. به این باید اشارات اخیر وزیر اقتصاد را هم افزود که اعلام کرد بررسی عملکرد دولت سیزدهم در کسب درآمدهای ارزی نشان داده است که از دو ناحیه رشد صادرات غیرنفتی و افزایش صادرات نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی ورود ارز به کشور جهش داشته است. چند ماه بعد نیز رسانه‌های غربی از افزایش فروش نفت به چین به عنوان بزرگ‌ترین وارد کننده نفت جهان نسبت به دوره پیش از دوره ترامپ خبر دادند تا به این ترتیب معلوم شود که حربه تحریم دیگر برای امریکا کار نمی‌کند.
 شاید همین اشارات گذرا کافی باشد که دریافت در مذاکرات وین این امریکاست که حالا باید با تجربه یک دوره ناکام از سیاست فشار علیه ایران نسبت به بازگشت به برجام جدی‌تر از همیشه فکر کند. چه آنکه به باور دولتمردان ایرانی دیگر چیزی برای تحریم ایران باقی نمانده و امریکا این راه خطا را تا آخر پیموده و طرفی نبسته است.

گروه سیاسی/ بیش از دو روز از سفر نمایندگان ارشد سه کشور اروپایی حاضر در مذاکرات وین به پایتخت کشورهایشان می‌گذرد. این سفر درحالی است که اروپایی‌ها باید در کنار امریکا برای تصمیمات سیاسی خود در قبال تعهدات برجامی‌شان تصمیم بگیرند. همزمان با این مسأله که دولت‌های غربی باید تصمیم سیاسی خود را برای جبران اشتباهات گذشته بگیرند، مدیرکل آژانس انرژی اتمی و دولت ایران توانسته‌اند بر سر پرونده ادعاهای سیاسی مطرح شده علیه فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان به یک نقشه اقدام دست یابند. طبق نتایج منتشر شده از مذاکرات انجام شده در سفر گروسی به تهران، مدارک و مستندات تا خردادماه مبادله خواهد شد و تا روز بازاجرا که جزو مفروضات مذاکرات وین است، مسائل بین ایران و آژانس حل‌وفصل خواهد شد. درصورتی که این مهم با کارشکنی آژانس و طرف‌های غربی روبه‌رو شود و پرونده ادعاهای سیاسی بسته نشود، ایران خود را ملزم می‌داند اقدامات متقابل انجام دهد.
اهمیت بسته شدن پرونده‌های ادعایی
بسته شدن این پرونده‌ها از آن جهت اهمیت دارد که دولت گذشته امریکا با هدف مشروعیت‌زدایی از اقدامات صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان و برای تسهیل کارزار فشار حداکثری با کمک صهیونیست‌ها به ایجاد آنها پرداخت. به همین دلیل می‌توان گفت که حصول توافق در گرو بسته شدن این مسائل ادعایی نیز هست. نکته قابل توجه آنکه پیش از سفر گروسی به تهران، مقامات رژیم صهیونیستی با وی گفت‌و‌گوی تلفنی داشته و تلاش داشتند بر روابط ایران و آژانس تأثیر منفی بگذارند.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در توئیتی سفر مدیرکل آژانس انرژی اتمی به ایران را موفقیت‌آمیز توصیف کرد. این دیپلمات روس نوشت: «سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران بسیار موفقیت آمیز بود. دو طرف در مورد گام‌های مشخص با هدف حل‌وفصل مسائل پادمانی باقیمانده در یک دوره زمانی معقول به توافق رسیدند. دستاورد بزرگ!»
سفر بنت به مسکو و برلین
همزمان با این اتفاقات، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و رئیس‌جمهور روسیه نیز روز گذشته با یکدیگر گفت‌وگو کردند. خبرگزاری تاس روز گذشته در این خصوص نوشت: نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که صبح امروز (یکشنبه) به مسکو سفر کرده است با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در کاخ کرملین دیدار کرد. گفته می‌شود در این دیدار علاوه بر گفت‌و‌گو در خصوص مسائل اوکراین، صهیونیست‎ها مخالفت خود با توافق احتمالی در وین را بار دیگر اعلام کرده‌اند.
بنت همچنین قرار است پس از روسیه به آلمان سفر و با اولاف شولتس صدراعظم این کشور دیدار کند. این تحرکات رژیم صهیونیستی از شروع دور جدید مذاکرات در هشتم آذرماه آغاز شده و حتی به حضور آنها در شهر وین نیز کشیده شده است. این در حالی است که آنها نگران موفق بودن مذاکرات، رفع تحریم‌ها و دریافت تضمین واقعی هستند.
شبکه المیادین در خبری از قول نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نوشت: وی در اظهاراتی گفته است که موضع این رژیم نسبت به توافق هسته‌ای ایران واضح و روشن است. بنت اعلام کرده که بدی‌های این توافق بسیار بیشتر از مزایای آن برای این رژیم است. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی همچنین گفته است: در هر صورت اسرائیل ملزم و مقید به توافق هسته‌ای نیست.
از آنجا که مخالفت صهیونیست‌ها و کارشکنی آنها در جریان اجرای توافق احتمالی در آینده مشکل‌ساز خواهد بود، مذاکره‌کنندگان کشورمان تأکید ویژه‌ای بر دریافت تضامین لازم برای اجرای برجام و جلوگیری از هرگونه اقدام خصمانه و بدعهدی مجدد دارند.

گروه سیاسی/ محمدرضا غائبی، سرپرست نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین در پی انتشار گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد موافقتنامه پادمان NPT با جمهوری اسلامی ایران، اعلام داشت: گزارش جدید که به روزرسانی معمول آژانس برای ارائه به نشست فصلی شورای حکام که فردا {امروز دوشنبه} آغاز خواهد شد، ضمن تکرار برخی موضوعات فنی موجود میان ایران و آژانس، در بردارنده برخی از تحولات مثبت و استقبال از پیشرفت و تقویت همکاری‌ها میان ایران و آژانس در حل مسائل باقی مانده پادمانی، از جمله بیانیه همکاری مشترک روز گذشته بین مدیرکل آژانس و رئیس سازمان انرژی اتمی و نیز اعلام خروج یکی از مکان‌های ادعایی از لیست موضوعات باقی مانده پادمانی  از دستور کار آژانس در مقطع کنونی است.
به گزارش خبرنگار روزنامه ایران از وین، غائبی در همین رابطه اظهار داشت که طبق گزارش آژانس در پی رایزنی‌های سازنده بین مدیرکل و معاون رئیس‌ جمهور ایران و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران  در 15 دسامبر 2021، ایران و آژانس توافق کردند تا به کار روی موضوعات باقی‌مانده پادمانی با هدف حل آنها  ادامه دهند. به این منظور، همچنین توافق شد که ایران و آژانس یک سری تبادل اطلاعات و ارزیابی‌ها از جمله از طریق جلسات کارشناسان انجام دهند. سرپرست نمایندگی دائم کشورمان همچنین  افزود: آژانس اعلام کرده است ، در حال حاضر به این جمع‌بندی رسیده است که  در مورد  یکی از مکان‌های ادعایی دیگر سؤالی ندارد و این مکان الان دیگر یک موضوع  باقی مانده پادمانی محسوب نمی‌شود.
غائبی در پایان افزود که بخش دیگری از گزارش جدید به موضوع بیانیه مشترک روز شنبه میان ایران و آژانس اختصاص دارد که ذیل آن مدیرکل از بیانیه مشترک توافق شده با معاون رئیس جمهور ایران برای حل و فصل سایر موضوعات باقی مانده پادمانی در قالب یک برنامه زمانی استقبال کرده است.

همه منتظر تصمیم امریکا هستند

 خبر اول اینکه، خبرنگار ایرنا در وین در خصوص آخرین تحولات مذاکرات گفت: گفت‌و‌گوها در فرمت‌های مختلف همچنان ادامه دارد و انتظار می‌رود رؤسای هیأت‌های اروپایی که به کشورشان رفته‌اند بزودی به وین بازگردند. در مذاکرات پیشرفت‌هایی حاصل شده اما موضوعات مهمی باقی مانده‌اند و تاکنون توافقی نهایی نشده است. عباس اصلانی ادامه داد: افراد مختلف در وین می‌گویند همه منتظر تصمیم‌گیری طرف امریکایی در موضوعات باقی مانده هستند. این را فقط هیأت ایرانی نمی‌گوید و برخی از هیأت‌های دیگر هم به این موضوع اشاره می‌کنند. تا زمانی که در خصوص این موضوعات تصمیم گرفته نشود نباید انتظار داشت که مذاکرات نهایی شود. وی همچنین خبر داد: طرفین در خصوص اختلافات شفاف سخن نگفته‌اند اما احتمالاً تحریم‌ها و دامنه تحریم‌هایی که امریکا باید آنها را بردارد یکی از آنها است. بحث‌های پادمانی نیز از دیگر موضوعات باقی مانده است که از بین چهار مکان مورد اختلاف یکی از آنها تقریباً حل شده است و آژانس دیگر در خصوص آن مکان سؤالی ندارد.

رونمایی از پهپاد انتحاری معراج ۵۰۴

 دست آخر اینکه، پهپاد انتحاری معراج ۵۰۴ نیروی زمینی سپاه در معرض دید عموم قرار گرفت. به گزارش تسنیم، نیروی زمینی سپاه یکی از پهپادهای انتحاری خود به نام «معراج 504» را در نمایشگاه علمی فرهنگی پاسدار انقلاب که در محل میدان امام حسین(ع) در تهران برپا شده، در معرض دید عموم قرار داده است. این پهپاد جدید که توسط سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نزسا تولید شده، قادر است محموله انفجاری 2.5 کیلویی را تا برد 100 کیلومتری حمل کند و از یک موتور پیستونی به عنوان قوای پیشران بهره می‌برد. معراج 504 در حقیقت حاصل انجام تغییرات و بروزرسانی روی پهپاد معراج 214 است که به عنوان پهپاد هدف سامانه‌های پدافندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این موضوع موجب شده تا هزینه‌های طراحی و ساخت این پهپاد به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند. این پهپاد هم‌اکنون در نیروی زمینی سپاه عملیاتی است.