گروه اقتصادی /پس از رشد 19 درصدی تجارت خارجی و افزایش 22 درصدی صادرات غیرنفتی در چهار ماهه نخست سال جاری، تازه‌ترین آمارهای گمرک ایران از بهبود قابل توجه تجارت ایران با همسایگان خود دراین مدت خبرمی دهد. در چهار ماهه اول امسال، 46 میلیون و 815 هزار تن کالا به ارزش 34 میلیارد و 480 میلیون دلار میان ایران و شرکای تجاری‌اش داد و ستد شد. اما اکنون آمارهایی که روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران اعلام کرده است نشان می‌‌دهد که در همین مدت تجارت غیرنفتی ایران با 15 کشور همسایه به 27 میلیون تن به ارزش 16.9 میلیارد دلار رسیده است.  براساس این گزارش، از ابتدای سال جاری تا پایان تیرماه، 27 میلیون و 35 هزار تن کالا به ارزش 16میلیارد و 871 میلیون و 873 هزار و 792 دلار کالا بین ایران و کشورهای همسایه تبادل شد که نسبت به مدت مشابه  سال گذشته 18 درصد رشد داشته است. این درحالی است که درچهارماهه نخست سال گذشته تجارت غیرنفتی ایران با این کشورها 14 میلیارد و 298 میلیون و 198 هزار و 128 دلار بوده است که امسال بیش از 2.5 میلیارد دلار معادل 18 درصد بیشتر شده است. ازسوی دیگر، مقایسه تجارت خارجی ایران با 15 کشور همسایه نسبت به کل تجارت خارجی کشور درچهارماهه نخست امسال، حاکی از سهم 57.7 درصدی همسایگان از تجارت غیرنفتی کشور از نظر وزنی است. از لحاظ ارزشی نیز سهم همسایگان به 48.9 درصد می‌‌رسد که نشان دهنده وزن بالای کشورهای همسایه در مراودات بازرگانی پس از تأکید دولت سیزدهم بر سیاست همسایه محوری است.
 رشد 22 درصدی صادرات به همسایه‌ها
برپایه آمارهای گمرک ایران، سهم صادرات کالای ایرانی در تجارت با همسایگان، 20 میلیون و 711 هزار و657 تن کالا به ارزش هشت میلیارد و 871 میلیون و 733 هزار و 655 دلار بوده که با رشد  22درصدی نسبت به مدت مشابه همراه بوده است. بررسی‌ها نشان می‌‌دهد که در چهارماهه نخست پارسال، 7 میلیارد و 271 میلیون و 912 هزار و 831 دلار کالا به این 15 کشور صادر شده بود که در چهار ماهه امسال حدود یک و نیم میلیارد دلار برابر با 22 درصد رشد داشته است. همچنین دربخش صادرات نیز، سهم کشورهای همسایه از کل صادرات غیرنفتی ایران در این دوره زمانی به 51.4 درصد می‌‌رسد.
 46 درصد واردات از کشورهای همسایه
در بخش واردات نیز، درحالی که در چهار ماهه نخست سال گذشته ارزش واردات ایران از کشورهای همسایه 7 میلیارد و 79 میلیون و 770  و 32 دلار بوده این رقم در مدت مشابه امسال به8 میلیارد و 140 هزار و 137 دلار رسیده که 13 درصد افزایش یافته است. دراین مدت وزن کالاهای وارداتی نیز 6 میلیون و 323 هزار و 540 تن اعلام شده است.
تراز تجاری مثبت 871 میلیون دلار
با پیشتازی صادرات غیرنفتی ایران به کشورهای همسایه نسبت به واردات از این کشورها، تراز تجاری ایران با همسایگان در چهار ماه نخست امسال مثبت 871 میلیون و 593 هزار و 518 دلار شد.
جزئیات صادرات کالا به همسایه‌ها
دراین مدت، عراق با خرید 6.9 میلیون تن کالا به ارزش 2.4 میلیارد دلار و کاهش 15 درصدی، امارات با 4 میلیون تن به ارزش 2.3 میلیارد دلار با رشد 39 درصدی، ترکیه با 3.4 میلیون تن به ارزش 2 میلیارد و 60 میلیون دلار و رشد 123 درصدی، افغانستان با 938 هزار تن به ارزش 497 میلیون دلار و کاهش 32 درصدی، عمان با 1.1 میلیون تن به ارزش 415 میلیون دلار و رشد 135 درصدی،پاکستان با 855 هزار تن به ارزش 377 میلیون دلار و رشد 10 درصدی و روسیه با 427 هزار تن خرید کالای ایرانی به ارزش 232 میلیون دلار و رشد 25 درصدی نسبت به مدت مشابه، هفت کشور نخست صادرات کالای ایرانی در بین همسایگان بودند. همچنین آذربایجان با خرید 250 هزار و 500 تن کالای ایرانی به ارزش 232 میلیون دلار و رشد 78 درصدی، ترکمنستان با 439 هزار تن به ارزش 132 میلیون دلار و رشد 37 درصدی، ارمنستان با 279 هزار تن به ارزش 113.4 میلیون دلار و رشد 36 درصدی، کویت با یک میلیون و 660 هزار تن به ارزش 58 میلیون دلار و رشد 35 درصدی، قزاقستان با 207 هزار تن کالا به ارزش 49.4 میلیون دلار و کاهش 7 درصدی، قطر با 287 هزار تن کالا به ارزش 40 میلیون دلار و کاهش 12 درصدی، بحرین با 3 هزار و 840 تن کالا به ارزش 3 میلیون دلار و رشد 43 درصدی و عربستان با خرید 121 تن کالا از ایران به ارزش 15 هزار و 688 دلار و کاهش 52 درصدی، به ترتیب هشتمین تا پانزدهمین مقاصد کالاهای ایرانی در بین همسایگان ایران بودند.
جزئیات واردات از همسایه‌ها
امارات با فروش 4.9 میلیارد دلار و رشد 4 درصدی، ترکیه 1.8 میلیارد دلار و رشد 18 درصدی، روسیه 599 میلیون دلار و رشد 39 درصدی، پاکستان 324.5 میلیون دلار و رشد 298 درصدی، عمان 323.3 میلیون دلار و رشد 32 درصدی، قزاقستان 76.2 میلیون دلار و رشد 167 درصدی و عراق  54.7 میلیون دلار و کاهش 61 درصدی هفت تأمین کننده کالاهای مورد نیاز کشور در بین همسایگان در چهار ماه نخست امسال بودند. علاوه براین، قطر 13.8 میلیون دلار و رشد 208 درصدی، آذربایجان 13.5 میلیون دلار و رشد 25 درصدی، ترکمنستان 10.6 میلیون دلار و کاهش 23 درصدی، افغانستان 7 میلیون و 326 هزار دلار و رشد 135 درصدی، کویت 3 میلیون دلار و کاهش 26 درصدی، ارمنستان 2.8 میلیون دلار و کاهش 71 درصدی و عمان 513 هزار دلار و رشد 8 درصدی نسبت به چهار ماهه نخست سال قبل در رتبه‌های بعدی تأمین کالا در بین همسایگان ایران قرار دارند.

گروه اقتصادی / درسال گذشته با سبقت گرفتن درآمد خانوارها از هزینه‌ها، وضعیت اقتصادی مردم بهبود قابل توجهی را نشان می‌‌دهد. گزارش جدید مرکز آمار ایران از هزینه و درآمد خانوار در سال 1400 نشان می‌‌دهد که میزان درآمد خانوار در سال گذشته نسبت به هزینه‌ها، بیشتر بوده و در برخی استان‌ها نیز درآمدها از 100 میلیون تومان درسال عبور کرده است. طبق داده‌های ارائه شده از سوی مرکز آمار، هزینه کل خالص سالانه خانوار شهری در سال 1400 به 92 میلیون و 500 هزار تومان و هزینه ناخالص نیز 94 میلیون و 135 هزار تومان بوده که هزینه‌های خالص به میزان 48,9 درصد و هزینه‌های ناخالص نیز 48,3 درصد نسبت به سال 99، افزایش داشته است. بررسی ارقام ارائه شده در بخش هزینه‌های کل خانوار شهری برای سال 99 نیز نشان می‌‌دهد که میزان هزینه خالص خانوار در این سال 62 میلیون و 139 هزار تومان و هزینه‌های ناخالص نیز 63 میلیون و 468 هزار تومان بوده است. این درحالی است که در بخش مربوط به درآمد خانوار شهری ارقام حاکی از رشد بالایی است، به طوری که درآمد سالانه هر خانوار شهری کشور درسال 1400 رقم 112 میلیون و 242 هزار تومان بوده که نشان‌دهنده رشد 50,5 درصدی درآمدها در این سال است. در سال 99 میزان درآمد خانوار شهری کشور 74 میلیون و 676 هزار تومان بوده است. بدین ترتیب مقایسه درآمد و هزینه خانوارهای شهری در این سال نشان از دخل و خرج مثبت آنها دارد به طوری که درآمد سالانه خانوارها بیش از 20 میلیون تومان از هزینه‌ها بیشتر بوده است.  محاسبه ماهانه میزان درآمد خانوارهای شهری نیز نشان می‌‌دهد که در سال گذشته هر خانوار به صورت متوسط ماهانه 9 میلیون و 353 هزار تومان درآمد داشته است، درحالی که این رقم در سال 99 به میزان 6 میلیون و 223 هزار تومان بود. با این وجود، متوسط درآمد ماهانه در برخی استان‌ها مانند تهران رقم 13 میلیون و 323 هزار تومان بوده که این رقم نسبت به متوسط کشوری، فاصله قابل توجهی دارد.
 روستاها با درآمد 63,7 میلیونی و هزینه 52,9 میلیون تومان
همچنین ارقام مربوط به هزینه‌های کل خانوار روستایی کشور نیز نشان می‌‌دهد که در سال گذشته هزینه هر خانوار روستایی کشور به صورت خالص 51 میلیون و 911 هزار تومان و رقم هزینه‌های ناخالص نیز 52 میلیون و 914 هزار تومان بوده است. در بخش مربوط به هزینه‌های کل خانوار روستایی کشور طی سال گذشته به صورت خالص 52,4 درصد و ناخالص نیز 51,7 درصد رشد داشته است. میزان درآمد خانوارهای روستایی کشور در سال گذشته رقم 63 میلیون و 713 هزار تومان بوده که این رقم نسبت به 42 میلیون تومان سال 99، دارای 51,5 درصد رشد است.
درآمد بیش از 100 میلیون تومانی 12 استان
این گزارش حاکی است که آمار مربوط به هزینه و درآمد خانوارهای شهری به تفکیک استان‌ها نشان می‌‌دهد که در سال 1400، تعداد 12 استان کشور دارای درآمد سالانه بیش از 100 میلیون تومان بوده و در این بین، بیشترین میزان درآمد سالانه خانوار مربوط به استان تهران با 159 میلیون و 884 هزار تومان بوده است. در عین حال، تهرانی‌ها در سال گذشته بیشترین میزان هزینه را نسبت به سایر استان‌های کشور با 137 میلیون و 690 هزار تومان داشته‌اند. به نظر می‌‌رسد با توجه به اقدامات اخیر دولت سیزدهم در بهبود وضعیت معیشتی جامعه و افزایش مبالغ یارانه‌های نقدی به 300 و 400 هزار تومان که باعث افزایش قدرت خرید خانوار و حذف رانت ارز 4200 تومانی شده است، در ماه‌های پیش رو شاهد ادامه روند بهبود میزان درآمد خانوار و حفظ تراز مثبت درآمدها نسبت به هزینه‌ها باشیم. کارشناسان می‌‌گویند بازار در حال حاضر از شرایط هیجانی مقطعی ناشی از حذف ارز 4200 تومانی فاصله گرفته و دولت در ماه‌های پیش رو، امکان بهتری برای مدیریت بر بازارها و تقویت قدرت خرید خانوار خواهد داشت. همچنین از سیاست‌های اصلی دولت در بخش اقتصادی، کاهش شکاف طبقاتی و بهبود وضعیت نابرابری درآمدی جامعه است. همان گونه که عنوان شد با اقدامات مؤثر دولت در این زمینه، شاهد کاهش فاصله طبقاتی و بهبود ضریب جینی در سال 1400 بودیم که این مسأله می‌‌تواند نویدبخش ادامه روند کاهش فاصله طبقاتی در ماه‌ها و فصول آینده و بهبود وضعیت معیشتی و قدرت خرید جامعه باشد.
کاهش فاصله طبقاتی
از نکات حائز اهمیت در گزارش مربوط به هزینه – درآمد خانوار درسال 1400، کاهش فاصله طبقاتی و به بیانی دیگر، بهبود عدالت در دسترسی دهک‌های مختلف اجتماعی به منابع است به نحوی که میزان ضریب جینی خانوار از 0,4006 در سال 99 به 0,3938 در سال 1400 کاهش یافته است.
بهبود نابرابری درآمدی در سال گذشته در بخش شهری از 0,3835 به 0,3757 رسید. همچنین ضریب جینی روستایی نیز از 0,3590 به 0,3594 رسید.
 درصد خانوارهای مالک
براساس گزارش مرکز آمار ایران شرایط دسترسی خانوارهای شهری و روستایی به اتومبیل شخصی بهبود یافته است، به نحوی که در سال گذشته 53,9 درصد از خانوارهای شهری کشور و 35,9 درصد خانوارهای روستایی دارای اتومبیل شخصی بوده‌اند. آمار بخش مسکن نیز نشان می‌‌دهد که در سال 1400 در بخش شهری، 68,34 درصد خانوارها مالک مسکن بوده‌اند که این میزان در بخش روستایی نیز به میزان 87,06 درصد بود.