مرجان اسلامی فر
خبرنگار
نه تنها به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم بلکه به ماه‌های پایانی فعالیت دولت دوازدهم هم رسیده‌ایم. به اذعان خیلی از کارشناسان چه منتقدان و چه مدافعان دولت، «دولت روحانی» سخت‌ترین و بی‌سابقه‌ترین روزها را گذرانده است، زیرا در این مدت سخت‌ترین تحریم‌ها اعمال شد و قیمت هر بشکه نفت هم به پایین‌ترین عددی رسید که خارج از تمام پیش‌بینی‌ها بود.
اما تمام این چالش‌ها دلیل بر آن نمی‌شود که مشکلات فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان را ندید؛ در این سال‌ها سنگینی تمام مشکلات بر دوش تولیدکنندگان بوده است به‌گونه‌ای که خیلی از آنها تا مرحله ورشکستگی پیش رفتند اما با چنگ و دندان باقی ماندند. حال که 59 روز به پایان سال 99 باقی مانده است بخش خصوصی از 12 خواسته‌ای می‌گوید که دولت قطعاً می‌تواند در این روزها آنها را عملیاتی کند. بر این اساس با سه فعال اقتصادی و صنعتی صحبت کردیم و آنها اظهارداشتند که با تزریق نقدینگی، جلوگیری از قطع برق صنایع، حفظ ثبات فعلی اقتصاد و سایر موارد که در ادامه می‌آید می‌توان حال و روز صنعت را بهبود بخشید.
آرمان خالقی، عضو هیأت‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره اینکه دولت دوازدهم تا پایان سال چگونه می‌تواند از تولید حمایت کند تا این بخش با وجود صدمه‌های که دیده است رشد کند، گفت: «مهم‌ترین نکته‌ای که ضرورت دارد در مقطع فعلی دولت دوازدهم به آن توجه کند، تزریق نقدینگی به واحدهای صنعتی است، تولیدکنندگان به جهت تورم جاری بیش از گذشته به سرمایه در گردش نیاز دارند.»
او با بیان اینکه 2 ماه به پایان سال 99 باقی مانده و چشم امید تولیدکنندگان برای افزایش فروش در همین روزها است، تصریح کرد: «سال گذشته به خاطر شیوع ویروس کرونا، تولیدکنندگان با افت تقاضا در بازار مواجه شدند و همین امر باعث شد تا تولیدکنندگان متضرر شوند اما در سال‌جاری پیش‌بینی می‌شود که ماه‌های باقی مانده از سال با شرایط بهتری سپری شود و تولیدکنندگان بتوانند محصولات خود را روانه بازار کنند، با این توضیح تزریق نقدینگی به واحدهای صنعتی باید مورد توجه جدید قرار گیرد.»
خالقی در خصوص چرایی تزریق نقدینگی به واحدهای صنعتی به نکته دیگری اشاره کرد و آن خرید مواد اولیه بود.
او گفت: «بسیاری از تولیدکنندگان برای آنکه در ماه‌های ابتدای سال جدید، فرآیند تولید را بدون دغدغه طی کنند، از ماه‌های پایانی سال قبل اقدام به خرید مواد اولیه می‌کنند بدین جهت اگر تولیدکنندگان نقدینگی نداشته باشند نمی‌توانند سال جدید را با تولید مناسب آغاز کنند؛ نکته دیگر تسویه بدهی تولیدکنندگان است، در هر سال تسویه مالی صورت می‌گیرد از این‌رو برای آنکه واحدها تولیدی بتوانند حساب‌های مالی خود را شفاف کنند به تسهیلات پولی و بانکی نیاز دارند.»
قطعی برق صنایع آزاردهنده است
عضو هیأت‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران افزود: «این روزها فعالان اقتصادی از سیاست‌گذاران خواسته دیگری هم دارند و آن تأمین انرژی است. این روزها قطعی برق آزاردهنده شده و گزارش‌های متعددی از قطعی برق وجود دارد که نشان می‌دهد تولیدکنندگان بشدت خسارت مالی دیدند؛ این امر نشان می‌دهد که در تابستان هم با قطعی برق مواجه خواهیم شد بر این اساس تأمین انرژی پایدار باید در دستور کار دولت قرار گیرد.»
او با بیان اینکه وضعیت موجود نشان داد که کشور از نظر تأمین انرژی پایداری ندارد و هر لحظه احتمال قطعی برق وجود دارد، گفت: «طبق ماده 25 قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار قطعی برق صنایع در اولویت آخر است و تحت هیچ شرایطی نباید برق این بخش قطع شود، لذا دستگاه‌های مسئول باید سعی کنند که تنها در زمان بروز بحران یا زمانی که هیچ راهی وجود ندارد برق صنایع را قطع کنند که البته این امر هم باید از قبل اطلاع‌رسانی شود.»
فعالان اقتصادی به پیش‌بینی آینده نیاز دارند
نکته دیگری که خالقی بر ضرورت توجه به آن تأکید کرد تسهیل تجاری بود. او تصریح کرد:«مشکلات در حوزه اقتصاد بسیار زیاد است که بخشی از آن نشأت گرفته از نوسان نرخ ارز، رکود، تحریم، شیوع ویروس کرونا، ماه‌های پایان سال و همچنین نزدیک شدن به پایان کار دولت است؛ با وجود این چالش‌ها تمام دستگاه‌ها باید از تصمیم‌های خلق الساعه فاصله بگیرند. همه باید سعی کنند که تعادل نسبی که به‌وجود آمده است را حفظ کنند.» عضو هیأت‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران گفت: «فعالان اقتصادی به پیش‌بینی آینده نیاز دارند تا بتوانند فعالیت‌های خود را انجام دهند، در حال حاضر حتی برای یک هفته هم نمی‌توان تصمیم گرفت و این امر برای تولید سم محسوب می‌شود.»
تأمین اجتماعی به بخش خصوصی سپرده شود
علیرضا میربلوک، عضو هیأت‌مدیره و دبیر خانه صنعت و معدن استان تهران درباره اینکه دولت دوازدهم تا پایان سال‌جاری در حمایت از صنایع چه موضوعاتی را باید در اولویت پیگیری قرار دهد، گفت: «انتظارت از دولت در حوزه صنایع محدود به یک بخش و شاخه نیست چرا که حوزه تولید گستردگی زیادی دارد اما در برخی از بخش‌ها اشتراکاتی وجود دارد که اگر دولت هم و غم خود را برای حل کردن آن بگذارد، خیلی از تولیدکنندگان با شرایط بهتری به امر تولید می‌پردازند.»
او ادامه داد:«در حال حاضر تولیدکنندگان با دو موضوع روبه‌رو هستند، یکی از آنها موضوع روز و دیگری همیشگی است که طی سالیان مختلف دامن‌گیر حوزه تولید بوده است، برای اینکه دولت دوازدهم بتواند برای تمام فعالان اقتصادی کاری انجام دهد پیشنهاد می‌کنم که به سمت حل بزرگترین چالش تولیدکنندگان برود که آن واگذاری سازمان تأمین اجتماعی به بخش خصوصی است.»
موافق حذف معاملات زیرپله‌ای هستیم
عضو هیأت‌ مدیره خانه صنعت و معدن استان تهران خاطرنشان کرد: «یکی دیگر از کارهایی که دولت دوازدهم می‌تواند انجام دهد، فاصله گرفتن از قیمت‌گذاری دستوری است، تمام فعالان اقتصادی مخالف قیمت‌گذاری به سبک و سیاق فعلی هستند؛ در عین حال ما موافق شفافیت، مبارزه با هر گونه رانت و حذف معاملات زیرپله‌ای هستیم.»
وی گفت: «تا پایان سال‌جاری دولت این امکان را دارد که به‌سمت ایجاد برند ملی برود، اگر کشور برند ملی داشته باشد در راستای آن می‌توان رشد تولید و افزایش صادرات را پیگیری کرد؛ این نکته ای است که طی سالیان گذشته فعالان اقتصادی خواستار شدند اما سیاست‌گذاران توجهی نکردند.»
شرایط تولید بسیار سخت است
سید‌علی صدری، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان هم در گفت‌و‌گویی به چند محور اشاره کرد و از دولت دوازدهم خواست که در عمر پایانی خود به آن توجه کند.
 او گفت: «زمانی که دولت یازدهم فعالیت خود را آغاز کرد برای حوزه تولید برنامه‌های مختلفی تدوین کرد و همین روال هم برای دولت دوازدهم در نظر گرفته شد اما مشکلات مختلف و سیاسی‌نگری مانع از اجرای برخی از برنامه‌ها شد، با وجود تمام اتفاقاتی که در حوزه تولید رخ داده است اکنون فعالان اقتصادی یک توقع از دولت دارند که امیدوار هستند مورد توجه قرار گیرد؛ ما به‌دنبال ثبات اقتصادی هستیم.»
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان تصریح کرد: «در حال حاضر شرایط تولید بسیار سخت است و تولیدکنندگان با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند اما اگر شرایط فعلی حفظ شود، فعالان اقتصادی می‌توانند ادامه حیات دهند، لذامجدانه به‌دنبال ادامه آرامش موجود هستیم و قطعاً این امر زمانی ادامه خواهد یافت که دولت بیشترین همکاری را داشته باشد.»
او افزود: «مسأله دیگری که توجه به آن اهمیت دارد پرهیز از بخشنامه‌های فی‌البداهه و مصوبات یک شبه است؛ در حال حاضر تولیدکنندگان در شرایط نابسامانی مشغول به تولید هستند از این‌رو ابلاغ بخشنامه‌های جدید مانع از انجام فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی می‌شود.»
وظیفه دولت سیاستگذاری و نظارت است
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان گفت:«نوسان نرخ ارز و طلا دغدغه‌های متعددی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است چرا که همواره این واهمه وجود دارد که قیمت‌ها بخصوص در بخش مواد اولیه رشد مضاعف پیدا کند، بدین جهت ضرورت دارد که دولت برای ثبات قیمت ارز نهایت تلاش خود را داشته باشد.»
او اظهارداشت:«وظیفه دولت سیاستگذاری و نظارت است و اگر در حوزه‌های غیر از این ورود کند به خطا رفته است، اخیراً می‌بینیم که دولت در قیمت‌گذاری نرخ مرغ، تخم مرغ، پودر شوینده و... دخالت می‌کند و می‌خواهد به‌صورت دستوری قیمت‌ها را تنظیم کند اما این راهکار مناسبی نیست چرا که عرضه و تقاضا قیمت‌ها را در بازار مشخص می‌کند از این‌رو بهتر است که دولت از سیاست مداخله فاصله بگیرد و به جای آن نظارت و سیاستگذاری را تقویت کند.»
صدری گفت:«دولت باید تمام سعی خود را بکند که از سیاسی کاری و سیاسی نگری فاصله بگیرد و از افراد کار بلد استفاده کند.»

سید محمد غرضی
سیاستمدار
پس‌ از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، استقلال به‌عنوان یکی از اهداف اصلی در دستورکار قرار گرفت و مردم نیز آن را دنبال کردند، استقلالی که در حوزه اقتصادی نیز معنا داشت. اما استقلال معنای متفاوتی با خودکفایی دارد. استقلال اقتصادی به این معناست که درتأمین نیازهای اساسی خود محتاج سایر کشورها نباشیم. اما خودکفایی دراقتصاد به شرایط بستگی دارد.
به‌عبارت دیگر تا زمانی که تجارت به سیاست آلوده نشود، مبادلات اقتصادی و تجاری با سایر کشورها برای تأمین برخی کالاها هیچ منع و بحثی ندارد. چه آنکه درگذشته و حال ایران با کشورهای بسیاری مراودات اقتصادی و تجاری داشته است و هیچ مشکلی نیز وجود نداشته است. اما زمانی که سیاست وارد جریان تجارت شده است، جریان خودکفایی بخصوص دربخش‌های استراتژیک نیز در عرصه اقتصادی رشد پیدا کرده است.
در تجارت صرف و به دور از سیاست، تنها خریدار و فروشنده براساس منافع اقتصادی تصمیم‌گیرهستند، اما در شرایطی که برخی از کشورها قصد دارند از تجارت و کالا به‌عنوان ابزار سیاسی استفاده کنند، نباید درمحصولات استراتژیکی مانند مواد غذایی نظیر گوشت، گندم و... نیازمند خارج باشیم و باید به سمت خودکفایی حرکت کنیم. درغیراین صورت تولید برخی از کالاها توجیه اقتصادی ندارد. برای مثال هم اکنون تولید خودرو در کشور هیچ منفعتی به همراه ندارد و هزینه بسیار زیادی برای کشور دارد. جدای از رانتی که این صنعت برای عده‌ای خاص دارد، برخی دلیل حمایت از این صنعت را اشتغالزایی آن می‌دانند و اعتقاد دارند برای حفظ اشتغال دراین صنعت باید هزینه‌های آن را پرداخت.
اما متأسفانه ازگذشته برخی از کشورها از تجارت و کالا به‌عنوان حربه سیاسی بهره برده‌اند و باعث شده‌اند تا منافع ملی ما درخطر قرار گیرد. در شرایط فعلی نیز مشاهده می‌کنیم که حتی کالایی مانند دارو و واکسن نیز رنگ و روی سیاسی به خود گرفته است و سیاست دراین بخش هم دخالت می‌کند.
بنابراین در مراودات تجاری با سایر کشورها منافع ملی کشور اولویت نخست است و هیچ گاه نباید منافع ملی را فراموش کرد.