سامانه شناسه کالا جای «شبنم» و «ایران کد» را گرفت
سد دولت دربرابر کالاهای قاچاق
این شناسه در مبدأ سفارش داده میشوند و برخلاف طرح شبنم قرار نیست داخل کشور کدی سفارش داده شده یا نصب شود. لذا مانند شبنم این طرح شکست نخواهد خورد
گروه اقتصادی/ «ایران کد» و «شبنم» در دولت نهم و دهم اجرایی شد. زمانی که این طرحها به مرحله اجرا رسید کالاها برچسب شبنم و ایران کد گرفتند لذا هر کالایی که دارای برچسب شبنم میشد همه به آن اطمینان پیدا میکردند که از مبادی رسمی وارد شده است و اصالت لازم را دارد، اما کمتر از یک ماه برچسب شبنم به صورت کیلویی به مغازه داران داده میشد تا روی کالای خود نصب کنند. لذا یکی از طرحهایی که همه فکر میکردند بازار با آن ساماندهی پیدا میکند شکست خورد.با آنکه دولت وقت میدانست این طرح دیگر جایگاهی ندارد چرا که کالاهای قاچاق و تقلبی هم برچسب شبنم میگیرند آن را ادامه داد. در دولت یازدهم دولت مانع از ادامه این اتفاق شد و این چرخه معیوب را تعطیل کرد تا دیگران با استناد به برچسب شبنم و ایران کد سودهای میلیاردی نبرند.بر این اساس مدتها بود که وزارت صنعت به دنبال طرحی بود تا وضعیت کالاهای عرضه شده در بازار را رصد کند و از سویی اجازه ندهد کالاهای قاچاق براحتی به فروش برسد.بدین جهت روز گذشته از سامانه شناسه کالا رونمایی شد. سیستم نصب شناسه GTIN به شفافسازی اسناد تجاری و کنترل قاچاق کالا کمک میکند.حال با اولویتبندی کالاها قرار شده است هر کالای وارداتی ابتدا در سامانه یاد شده ثبت شود و سپس اجازه حضور در بازار را پیدا کند. در حقیقت وقتی کالاها در سیستم نصب شناسه وارد شوند، متعاقب آن شناسه رهگیری روی کالا پیاده میشود که امکان رصد در سطح بازار را دارد و امکان ممیزی کالاهایی که به شکل قانونی تولید یا وارد شده فراهم میشود.
یداله صادقی معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این باره توضیح داد: در وزارت صنعت، معدن و تجارت «ستاد ملی» متشکل از دستگاههایی است که در آییننامههای اجرایی (ماده 13) ایجاد شناسنامه، شناسه و کد رهگیری برای کالاهای گروه هدف تشکیل شده است.وی با بیان اینکه باید واردکننده به سایت سامانه جامع تجارت مراجعه و طبق دستورالعمل اقدام کند، افزود: 10 کارگروه در گروههای کالایی مختلف 11 دستورالعمل را حاوی قواعد کسب و کار برای ایجاد شناسنامه و تولید شناسه ایجاد کردند.تمام دستگاههایی که در ارتباط با ترخیص، انبار، تولید و واردات کالا دخیل هستند و در این کمیتههای کاری قواعد را بررسی کرده و این قواعد تبدیل به دستورالعمل مشخص شده و از زمانی که وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام میکند، تولید و ورود کالا باید با شناسه باشد و این امکان از طریق سیستم سامانهای انجام خواهد شد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه طراحی کدهای شناسایی و رهگیری برای کالاها در سه گروه مختلف تقسیمبندی شده است، تصریح کرد: گروه اول این کالاها دارو (انسانی – حیوانی)، مکملهای دارویی، تجهیزات پزشکی، لوازم آرایشی، تلفن همراه و تجهیزات ارتباطی قابل نصب سیم کارت و دخانیات است. این کالاها از تاریخ ۳۱ خردادماه ملزم به واردات براساس شناسه مربوطه هستند و این شناسه در مبدأ سفارش داده میشوند و برخلاف طرح شبنم قرار نیست داخل کشور کدی سفارش داده شده یا نصب شود. لذا مانند شبنم این طرح شکست نخواهد خورد. وی گروه دوم یا گروه «ب» را لوازم برقی، لوازم خانگی برقی، قطعات مصرفی و یدکی وسایل نقلیه، فرآوردهها و مشتقات نفت و پتروشیمی، طلا و شمش و مصنوعات زینتی، منسوجات و پوشاک، اسباب بازی، دام زنده (گوشت سفید و قرمز) دانست و گفت: از تاریخ ۳۱ خردادماه برای واردات تمام این کالاها استفاده از شناسه واردات الزامی خواهد بود. معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ادامه صحبتهای خود به گروه سوم کالاهای وارداتی که از آنها با عنوان گروه «ج» یاد میشود، اشاره کرد و گفت: در این گروه کالاهایی چون محصولات کشاورزی (شامل برنج، گندم، دانههای روغنی، کنجاله، سموم و بذرها و...) قرار میگیرند و طبق آییننامههای موجود لازم است واردات این محصولات نیز از تاریخ ۳۱ خردادماه با شناسههای تعریف شده انجام شود.وی در توضیح بیشتر این طرح گفت: آییننامه اجرایی قانون مبارزه با کالای قاچاق بر ایجاد شناسه و کد رهگیری برای کالاهای گروه مصرف تأکید دارد، چرا که این موضوع به شفافسازی اسناد تجاری کشور و کنترل قاچاق کالا کمک خواهد کرد.
در حال حاضر حدود ۱۴۹۷ قلم کالا در بندهای «ب» و «ج» و بیش از ۴۰۰ هزار قلم کالا در گروه «الف» که مواردی چون مواد دارویی را در بر میگیرد، نیاز به استفاده از شناسههای مربوطه دارند.
وی با بیان اینکه برای تدوین این آییننامه حداقل شش تا هفت ماه زمان صرف شده و موضوعات مختلف به دقت مورد بررسی قرار گرفته، اظهار کرد: پس از ارائه کد شناسایی برای کالاهای وارداتی و تولیدی در مرحله بعد شناسه رهگیری نیز ارائه خواهد شد که امکان مناسبتری برای رصد و ممیزی کالا در سطح بازار ایجاد میکند.
وی افزود: تمام مراکزی که محل دپو و نگهداری کالا هستند شناسه انبار دریافت میکنند و همه کالاهای تولید داخل و وارداتی به هر جا که میروند باید دارای شناسه باشند و این شناسه و کد رهگیری مجموعهای را تشکیل میدهد که به شفافیت گردش کالا، تولید و توزیع کمک میکند و در کنترل قاچاق مؤثر است.