رئیس سازمان انرژی اتمی از آغاز ساخت نیروگاه کارون در پاییز خبرداد
از بتن‌ریزی در اراک تا بتن‌ریزی برای ساخت جزیره هسته‌ای
اولین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای از هفدهم تا نوزدهم اردیبهشت‌ماه در شهر اصفهان برگزار می‌شود. این نشست که با حضور «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و طیف متنوعی از دانشمندان و متخصصان هسته‌ای از نقاط مختلف جهان و ایران برگزار می‌شود، نشانه روشنی از شکست جبهه ایران‌ستیزان است.
برخلاف بتن‌ریزی در تأسیسات هسته‌ای دولت قبل که با هدف تعطیلی فعالیت‌های هسته‌ای ایران انجام می‌شد، اکنون بتن‌ریزی‌ها با هدف ساخت تأسیسات تازه و توسعه فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران انجام می‌شود. در این رابطه رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: اولین بتن جزیره هسته‌ای سایت کارون در پاییز سال‌جاری ریخته می‌شود. محمد اسلامی با بیان اینکه نیروگاه کارون که قرارداد احداث آنها در دوران قبل از انقلاب با کشور فرانسه منعقد شده بود و پس از پیروزی انقلاب از سوی این کشور رها و عملاً تعطیل شد، گفت: در راستای اجرای سند راهبردی احداث 20 هزار مگاوات برق در سال 1401، نیروگاه کارون به عنوان یکی از نیروگاه‌های دارای طراحی کامل مجدداً در دستور کار قرار گرفت. وی تأکید کرد: مراحل تثبیت مالکیت زمین، حصارکشی، آماده‌سازی سایت، تجهیز کارگاه و شروع عملیات اجرایی برای احداث جزیره هسته‌ای در حال انجام است. اسلامی با بیان اینکه اولین بتن جزیره هسته‌ای سایت کارون در پاییز سال‌جاری ریخته می‌شود، گفت: احداث نیروگاه کارون فرصتی برای جبران عقب‌ماندگی 50 ساله ایران در تولید برق اتمی خواهد بود. گفتنی است بتن‌ریزی برای ساخت و توسعه فعالیت‌های هسته‌ای، درحالی انجام می‌شود که دولت گذشته، در برجامی که خسارت‌بار خوانده شد، با هدف جلب رضایت غرب به تعطیلی فعالیت‌های هسته‌ای ایران رضایت داد که بتن‌ریزی در قلب نیروگاه اتمی اراک از آن جمله است. اکنون اما، نه فقط برای تحقق اسناد بالادستی، بلکه به دلیل تغییر ریل صورت گرفته در دولت با رأی مردم، بتن‌ریزی‌ها تغییر کاربرد داده و به جای جلب رضایت غرب، با هدف توسعه دانش و کسب مزیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای بیشتر برای کشورمان صورت می‌گیرد.
حضور گروسی در کنفرانس هسته ای ایران
ایران همزمان با فرا رسیدن پنجاهمین سالروز تأسیس سازمان انرژی اتمی میزبان اولین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای است که از هفدهم تا نوزدهم اردیبهشت‌ماه در شهر اصفهان برگزار می‌شود؛ نشستی که حضور «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و طیف متنوعی از دانشمندان و متخصصان هسته‌ای از نقاط مختلف جهان و ایران در آن، نشانه روشنی از شکست جبهه ایران‌ستیزان است؛ معاندانی که تلاش داشتند با تبلیغات گسترده وجه صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تخطئه کنند و افکار عمومی جهان را از طریق طرح‌های ضد ایرانی خود تحت‌تأثیر قرار دهند. دولت سیزدهم اما از آغاز در ذیل راهبرد تولید قدرت، شتاب دادن به چرخ صنعت هسته‌ای و تعمیق باور به توانمندی بومی را سرلوحه اقدامات خود در این حوزه قرار داد. از آنجا که بهترین نهاد برای تحقق این خواست، جایی جز سازمان انرژی اتمی و جز به دست دانشمندان و متخصصان کشور ممکن نبود، دولت با طراحی و تدوین سند چشم‌انداز 20 ساله، این نهاد و متخصصان جوانش را مأمور به اجرا و تحقق اهداف تعیین شده ذیل این سند راهبردی کرد. در روند جاری فعالیت‌های هسته‌ای کشور که سازمان انرژی اتمی بر اساس طراحی این افق دو دهه‌ای، مسئولیت تبیین و اجرای مفاد آن را عهده‌دار است، آنچه سرلوحه قرار گرفته، این توصیه جدی رهبر معظم انقلاب است که خواستار«تداوم پیشرفت برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای با وجود تحریم‌ها» شده‌اند و در تبیین راهبرد هسته‌ای کشور در روند مواجهه با سناریوهای کارشکنانه دشمنان گفته‌اند:«از ظرفیت دانش هسته‌ای بایست برای بخش‌های مختلف زندگی مردم استفاده کرد.»
سامان دادن به روند همکاری با آژانس
با این مقدمه واضح است که پیشبرد روند فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای کشور فارغ از پیگیری دیپلماسی هسته‌ای در قالب همکاری سازنده با آژانس به عنوان نهاد عالی نظارت بر حسن فعالیت‌های اتمی کشورها و سامان دادن به رویکرد پرفرازوفرود این نهاد نسبت به ایران نیست؛ نهادی که باید امیدوار بود بویژه در رابطه با جمهوری اسلامی که دشمنانش برای نشاندن آن در کانون تنش از طریق گشوده نگه داشتن پرونده‌های مجعول روی میز محافل بین‌المللی به کمین نشسته‌اند، در سمت درست بایستد و از روی خوش تهران برای تداوم همکاری مسالمت‌آمیز استقبال کند. با چنین نگاهی مقام‌های ایرانی به سفر دوباره «گروسی» چراغ سبز نشان داده‌اند. چه از ماه‌ها پیش و در پی تحولات برآمده از جنگ دامنه‌دار اسرائیل در فلسطین اشغالی و اثرگذاری آن بر روند مناسبات دوسویه ایران و آژانس، مدیر آژانس نگاه خود را به طور ویژه بر چالش‌های ادعایی پیرامون مکان‌های ادعایی، عملیات غنی‌سازی 60 درصدی ایران و «بازرسان اخراجی» متمرکز کرده بود که در موضع‌گیری‌های متعدد او با رسانه‌های غرب و همچنین نشست اسفندماه سال گذشته شورای حکام بازتاب پیدا کرد. این روند در حالی رابطه تهران و آژانس را تحت تأثیر قرار داد که «گروسی» در جریان سفر خود در آخرین روزهای سال 1401 به تفاهمی با مقام‌های ایران دست یافته بود که حاصل آن صدور یک بیانیه مشترک بود.
این بیانیه که نقشه راه دو طرف برای حل‌وفصل چالش بر سر چهار مکان ادعایی «جابرابن حیان کرج»، «مریوان»، ورامین (تورقوزآباد) و سایت «شیان» و همچنین دیگر مسائل مطروحه را به تصویر می‌کشید، می‌توانست بر چالش‌های پیش آمده فائق آید و پرونده این موضوعات را در کوتاه‌مدت ببندد، اما بر اساس آنچه در ماجرای دست‌اندازی در تعامل دوسویه ایران و آژانس ذیل تشدید فعالیت‌های تخریبی اسرائیل بویژه پس از آغاز جنگ غزه روی داد، «گروسی» چندی پیش اجرای مفاد این بیانیه مشترک را مورد تردید قرار داد؛ موضعی که محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی هفته گذشته آن را رد و اعلام کرد که مبنای همکاری کنونی تهران و آژانس فارغ از توجه به اصول این سند مشترک نیست.
چه ذیل این تفاهم مکتوب بود که پرونده اختلافی پیرامون سایت «جابرابن حیان کرج» بسته شده و کمتر از 3 ماه بعد نیز پرونده سایت «مریوان» از روی میز ایران و آژانس برداشته شده بود.
هرچند که رویکرد همکاری ایران و آژانس در ماه‌های پس از آن و متأثر از بیانیه‌های تند و تیز تروئیکای اروپایی و ایالات‌متحده که راهی برای دامن زدن به شعله‌های جدال دیپلماتیک جست‌و‌جو می‌کردند، به سردی گرایید اما این به آن مفهوم نبود که تهران همکاری خود را با آژانس ذیل تعهدات پادمانی‌اش نادیده بگیرد.
چه ایران ذیل همین رویکرد مبتنی بر حسن‌نیت، بار دیگر خواست مدیر کل آژانس برای سفر به تهران را اجابت کرده است تا از رهاورد این سفر امکانی برای رفع چالش‌های پیش آمده بیابد و بر گزاره‌های ادعایی همچون کوتاه شدن زمان گریز هسته‌ای جمهوری اسلامی خط بطلان بکشد.
روند بهبودی پیوسته و زیربنایی
برگزاری کنفرانس بین‌المللی هسته‌ای اصفهان نیز که فرصتی برای هم‌اندیشی دانشمندان داخلی و خارجی و تبیین استراتژی هسته‌ای کشور ذیل تحقق منافع ملی در حوزه‌های تعریف شده فراهم کرده است، از این واقعیت حکایت دارد که برخلاف تبلیغات جریان‌های معاند که بر طبل به گل نشستن فعالیت‌های هسته‌ای می‌کوبیدند، واضح‌ترین و بارزترین مرتبه تولید قدرت در همین حوزه رخ داده است. توسعه هدفمند صنعت هسته‌ای که با مبنا قرار دادن رویکرد اقتصاد‌محور در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته، مسیر حرکت این صنعت راهبردی را به سمت نتایج مطلوب حرکت داده است.
به این ترتیب رئیسی در مواجهه با پرونده‌های بحرانی که تحویل گرفت، روند بهبودی پیوسته و زیربنایی را در پیش گرفت؛ روندی که در آن اگرچه به دلیل اجتناب از توسل به سیاست صبر منفعلانه، تغییری معجزه‌وار از نظر حل پرونده مذاکرات رفع تحریم‌ها در کار نبود اما شاخص‌های پیشرفت فعالیت‌های هسته‌ای کشور با شیبی قابل دفاع و نسبتاً مطلوب در مسیر ارتقا قرار گرفتند. تأکید بر پیشرفت رویکرد فناورانه در صنعت هسته‌ای به عنوان یکی از دستور کارهای اصلی دولت سیزدهم به نحوی پیگیری شد که در سه سال گذشته اقدامات زیادی برای توسعه و ترویج دانش و کاربردهای صلح‌آمیز دانش و فناوری هسته‌ای صورت گرفت و شماری از تولیدات ایران در گردونه رقابت در بازارهای جهانی قرار گرفت؛ روندی که علاوه بر تأمین نیازهای حیاتی مردم در حوزه‌هایی همچون پزشکی و رادیوداروها در کاهش وابستگی به فناورهای وارداتی نیز مؤثر بود. با این حال پیشرفت در صنعت هسته‌ای به عنوان یکی از مبانی قدرتمندسازی ظرفیت‌های داخلی به تولیدات متعارف محدود نشده است.
راه‌اندازی نیروگاه‌های 2 و 3 اتمی در استان‌های جنوبی کشور که نتایجش در مواردی همچون تأمین 20 درصدی برق کشور خودنمایی خواهد کرد، از دیگر اقداماتی است که با حمایت دولت از برنامه‌های هسته‌ای به جریان افتاده و بی‌تردید بر قدرت آشکار پنهان ایران می‌افزاید.