گروه اقتصادی / کارنامه صادراتی دولت سیزدهم اعداد و ارقامی را در خود گنجانده که برای برخی‌ها قابل قبول نیست. این افراد برای آنکه کارهای انجام شده از نیمه دوم سال گذشته تاکنون را زیر سؤال ببرند، می‌گویند رشد صادرات غیرنفتی، ناشی از افزایش قیمت کالاها در جهان بوده است؛ اما در شرایطی که تراز تجاری کشور مثبت است، نمی‌توان چنین صحبتی را علمی و قابل قبول دانست؛ در حال حاضر تراز تجاری کشور 605میلیون دلار و مثبت است. از سویی باید تأکید کرد که افزایش قیمت کالاها در سطح جهان از زمان جنگ روسیه و اوکراین یعنی از اوایل اسفند شروع شده و این در حالی است که رشد صادرات کشور از قبل از اسفند ارقام مطلوبی داشته است. حجم تجارت خارجی در 11ماهه سال گذشته 90میلیارد دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال 99 ارزش صادرات 38درصد افزایش داشته است. بر اساس اعلام سازمان توسعه تجارت، 122میلیون تن کالای ایرانی به ارزش 48میلیارد دلار در سال 1400 به اقصی‌نقاط جهان صادر شد که این میزان 14میلیارد دلار بیشتر از سال99 بود و همچنین دولت سیزدهم نسبت به دولت دوازدهم رشد 41درصدی صادرات را ثبت کرده است؛ از طرفی در بهار امسال هم اقتصاد کشور رشد 40درصدی صادرات را به خود دیده است. 
پیش از این و در گزارش‌های مختلف روزنامه ایران در مورد چگونگی افزایش صادرات صحبت شده بود که یکی از مهم‌ترین آنها احیای روابط با کشورهای همسایه و بازگشت به بازارهایی است که در دولت دوازدهم نادیده گرفته شده بود.
جمشید نفر، عضو کمیسیون صادرات غیرنفتی به «ایران» گفت: «عوامل مختلفی در افزایش صادرات مؤثر بوده که یکی از آنها اهتمام دولت سیزدهم برای ارتباط اقتصادی و دیپلماسی اقتصادی با کشورهای همسایه است. یکی دیگر از موضوعاتی که سبب شده صادرات کشور رشد 40درصدی را تجربه کند، واکسیناسیون سراسری است؛ در زمان شیوع ویروس کرونا مبادلات تجاری کشورها به حداقل خود رسید و ایران نیز از این قاعده مستثنی نبود. از طرفی گفت‌و‌گو با کشورهای همسایه از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم  سبب احیای روابط شد و نکته دیگر آن که در زمینه حمل‌ونقل و جابه‌جایی کالا گشایش‌هایی اتفاق افتاد که این امر باعث ایجاد انگیزه برای فعالان اقتصادی و تجار شد.»  او ادامه داد: «طی این مدت در زمینه صادرات، هم به لحاظ وزنی و هم ارزشی افزایش داشتیم و اگر دولت تلاش کند چالش‌های گذشته رفع شود و فضا را برای فعالیت تجار فراهم کند، به‌طور قطع می‌توان روند صادراتی کشور را بهتر از گذشته کرد و همچنین به عدد هدف‌گذاری شده 75میلیارد دلار رسید.» خبرگزاری ایرنا نیز در گزارشی نوشت: اگر افزایش نرخ کالا در بازارهای جهانی باعث رشد صادرات ایران شده طبیعتاً نرخ مواد اولیه وارداتی و نهاده‌های دامی ایران هم افزایش داشته لذا مثبت شدن تراز تجاری کشور دلیل دیگری جز افزایش قیمت کالاها داشته است.
در تمام گزارش‌های گمرک و سازمان توسعه تجارت، هم آمار ارزش صادرات و هم آمار وزن صادرات منتشر شده؛ همان‌طور که در آمار سازمان توسعه تجارت مشخص است در سال ۱۴۰۰، هم وزن و هم ارزش صادرات غیرنفتی کشور نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد داشته است. در این میان باید عنوان کرد مجموع ترانزیت ریلی از کشور در سال ۱۴۰۰ از لحاظ وزنی ۱۳۷درصد بیشتر از سال ۱۳۹۹ شده و همچنین مجموع صادرات ریلی از لحاظ وزن در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل از آن ۳۰درصد افزایش یافته است. حمل‌و‌نقل بین‌المللی ریلی ایران نیز در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ بیش از ۵۶درصد از لحاظ وزن رشد کرده است. افزایش ۳۶۷درصدی صادرات خدمات فنی و مهندسی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ و ۵۱۸درصدی در سه ماهه ابتدای ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹ نکته مهم دیگر است. کسانی که عملکرد دولت سیزدهم در زمینه صادرات را زیر سؤال می‌برند قطعاً موافقت‌نامه‌های تجاری، جلوگیری از تصویب قوانین جدید، توسعه خطوط کشتیرانی، تسهیل قوانین، توسعه رایزنان بازرگانی، توسعه پلتفرم‌های بین‌المللی بازاریابی و توسعه مراکز تجاری را که این دولت رقم زده است فراموش کرد‌ه‌اند. رشد صادرات ایران در بازارهای جدید واقعیتی است که بیانگر موفق بودن رویکرد دولت سیزدهم است. رشد چند برابری صادرات ایران به مناطقی نظیر آفریقا، جنوب‌شرق آسیا و آسیای‌میانه و حتی اروپا نشان از برنامه‌ها و اقدامات دولت در زمینه توسعه تجارت دارد که ربطی به وزن و ارزش آن ندارد.

گروه اقتصادی / تازه‌ترین آمارها از تجارت خارجی در سومین ماه سال جاری حاکی از تراز تجاری مثبت و رکوردشکنی در تجارت کل و صادرات دارد. براساس گفته‌های سخنگوی گمرک، تجارت خارجی غیر نفتی کشور در خردادماه با رشد 3 درصدی به 8.9 میلیارد دلار رسید که با پیشتازی صادرات کشور از واردات در این ماه، تراز تجاری کشور مثبت 204میلیون دلار را نشان می‌دهد. آن طور که سید روح‌الله لطیفی در مورد کارنامه یک ماهه  تجارت غیرنفتی کشور در خردادماه امسال اعلام کرده است، تجارت غیرنفتی کشور در سومین ماه سال با 13 میلیون و 622 هزار تن کالا به  هشت میلیارد و 902 میلیون دلار رسید. این درحالی است که بررسی اعداد و ارقام تجارت خارجی در خردادماه سال‌های 1398 تاکنون نشان می‌‌دهد که تجارت خرداد در بالاترین سطح قرار دارد. طبق آمارهای گمرک ایران، در خرداد سال 1398، ارزش تجارت خارجی ایران 6 میلیارد و 490 میلیون دلار بوده است که این رقم در خرداد سال 1399 به 4 میلیارد و 643 میلیون دلار کاهش یافته است. اما پس از فروکش کردن کرونا در خردادماه سال گذشته ارزش تجارت خارجی کشور به 8 میلیارد و 55 میلیون دلار رسیده است. با وجود این، تجارت خارجی 8 میلیارد و 902 میلیون دلاری در خرداد امسال نسبت به تمام این سال‌ها بالاتر ایستاده است.
 
رکوردزنی در صادرات
 براساس اطلاعات ارائه شده از سوی گمرک ایران، درخرداد ماه امسال، سهم صادرات از تجارت خارجی غیر نفتی،10 میلیون و 650 هزار تن کالا و به ارزش چهار میلیارد و 553 میلیون دلار بود و واردات نیز سهم دو میلیون و 972 هزار تنی کالا به ارزش  چهار میلیارد و 349 میلیون دلار داشته است. بدین ترتیب با تداوم  پیشتازی صادرات بر واردات، در خردادماه  تراز تجاری کشور مثبت 204 میلیون دلار بوده است.
رصد ارزش صادرات غیرنفتی در خردادماه سال‌های 1398 تاکنون نیز نتیجه مشابهی با تجارت خارجی کشور دارد، به طوری که صادرات سال جاری از تمام سال‌های مورد بررسی بیشتر بوده است. براین اساس در خردادماه سال 1398، 2 میلیارد و 972 میلیون دلار صادرات صورت گرفته است که این رقم در خردادماه سال 1399 به 2 میلیارد و 64 میلیون دلار افت کرده است. درخرداد سال گذشته نیز شاهد صادرات 4 میلیارد و 380 میلیون دلاری هستیم که در تمام این سال‌ها صادرات غیرنفتی از رقم 4 میلیارد و 553 میلیون دلار خرداد امسال کمتر بوده است.
در بخش واردات نیز همان گونه که اشاره شد، درخرداد ماه سال جاری 4 میلیارد و 349 میلیون دلار کالا به کشور وارد شده است که این رقم از  واردات در خردادماه سال‌های 1398 تاکنون بیشتر بوده است. اما دلیل این رشد افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی در بازار جهانی به علت جنگ روسیه و اوکراین و تورم این بخش بوده که به رشد قیمت تمام کالاها منجر شده است. بر همین اساس در سال گذشته ارزش واردات کشور 3 میلیارد و 675 میلیون دلار بوده است. در خرداد 1399 نیز 2 میلیارد و 579 میلیون دلار و درخرداد 1398  برابر با 3 میلیارد و 518 میلیون دلار واردات صورت گرفته است. طبق اظهارات سخنگوی گمرک ایران، میزان ترانزیت خارجی در خرداد ماه امسال نیز یک میلیون و 114هزار تن کالای خارجی در این ماه از مسیر کشورمان عبور کرده که نسبت به خرداد سال گذشته 213هزار تن بیشتر بوده و با رشد  24درصدی همراه  بوده است.
 
تراز تجاری مثبت ۶۰۵ میلیون دلاری در بهار امسال
برپایه اطلاعات ارائه شده از سوی گمرک، درمجموع درسه ماهه نخست سال جاری، تجارت غیرنفتی کشور به ۲۵.۵ میلیارد دلار رسیده که با پیشتازی سه‌ماهه صادرات نسبت به واردات در سال جدید تراز تجاری کشور مثبت ۶۰۵ میلیون دلار شده است. در بهار امسال نزدیک به ۳۶ میلیون تن کالا به ارزش ۲۵.۵ میلیارد دلار بین ایران و سایر کشورها تبادل شد که شاهد رشد ۱۹.۵ درصدی تجارت خارجی کشور در بهار امسال بودیم. سهم صادرات ایران از این میزان تجارت، ۲۷.۷ میلیون تن کالا به ارزش ۱۳ میلیارد و ۶۹ میلیون دلار بود که نسبت به بهار سال قبل با افزایش ۲۱ درصدی همراه بوده است. همچنین واردات ایران در این مدت نیز با هشت میلیون و ۱۵۴ هزار تن به ۱۲ میلیارد و ۴۶۴ میلیون دلار رسید که ۱۸ درصد نسبت به مدت مشابه افزایش داشته است.