3 کشورعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش (ائتلاف اوپک‌پلاس) در سی‌امین نشست خود بر سر افزایش ۶۴۸ هزار بشکه‌ای عرضه روزانه در ماه اوت (مردادماه - شهریورماه) به توافق رسیدند و به این ترتیب، آخرین بشکه‌های نفتی که طی این توافق کاهش تولید، از بازار حذف شده بود، در حال بازگشت به بازار است. اوپک‌پلاس در واکنش به فروپاشی تقاضا در اوج بحران شیوع ویروس کووید-۱۹، تولید خود را از ماه مه سال ۲۰۲۰، ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز معادل حدود ۱۰ درصد از تقاضای جهانی محدود، اما پس از آن زمان با بهبود تقاضا، محدودیت عرضه را به مرور تسهیل کرد. ائتلاف اوپک پلاس در نوزدهمین نشست خود در ماه ژوئیه توافق کردند هر ماه تولیدشان را در مجموع ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهند تا به محدودیت عرضه ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز پایان بخشند. این تصمیم از ماه اوت ۲۰۲۱ اجرایی شد. 
پس از پایان نشست سی‌ام، وزیر نفت بر هم خوردن امنیت انرژی و شدت گرفتن نوسانات بازار را بازی باخت - باخت برای همه بازیگران این عرصه دانست و گفت: بازار جهانی نفت نیازمند افزایش عرضه از سوی ایران است. به گزارش شانا، جواد اوجی اظهار کرد: تازه‌ترین تصمیم اوپک پلاس در واقع اجرای تصمیم ماه پیش یعنی افزایش تولید نفت به مقدار ۶۴۸ هزار بشکه در روز برای ماه‌های ژوئیه و اوت ۲۰۲۲ بود. وی تصریح کرد: با توجه به کاهش تولید بعضی از تولیدکنندگان اوپک‌پلاس و محقق نشدن سطوح تولید تعهد شده و کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های تجاری نفت خام و فرآورده‌های نفتی در بعضی از کشورهای بزرگ مصرف کننده، سی‌امین نشست وزارتی اوپک‌پلاس ضمن حمایت دوباره از تصمیم نوزدهمین نشست وزارتی اوپک و غیراوپک (ژوئیه ۲۰۲۱)، بر اساس اجماع تصمیم گرفت برای ماه اوت ۲۰۲۲ مجموع تولید کشورهای اوپک و غیراوپک ۶۴۸ هزار بشکه در روز افزایش یابد. وزیر نفت با تأکید بر اینکه ائتلاف اوپک‌پلاس به رصد و نظارت مداوم و منظم خود بر تحولات بازار و انجام هرگونه اقدام لازم برای حفظ ثبات حاکم بر بازار نفت ادامه خواهد داد، افزود: براساس تازه‌ترین آمار و گزارش‌های منتشرشده، پایبندی مناسب کشورهای اوپک‌پلاس، در ماه آوریل سال ۲۰۲۲ به سطح بی‌سابقه ۲۵۶ درصد رسید که دلیل اصلی افزایش سطح پایبندی، تولید نکردن به مقدار تعهد شده از سوی بعضی از کشورها بوده است. اوجی با بیان اینکه بازار جهانی نفت، با وجود برخی نگرانی‌ها از پیامدهای تنش‌های ژئوپلیتیک برای رشد اقتصادی جهان و آسیب‌های احتمالی برای تقاضا، با هدف توازن و ثبات در حال حرکت است اما نگرانی‌هایی درباره احتمال کمبود عرضه نفت در ماه‌های پیش‌رو همچنان وجود دارد، گفت: کشورهای عضو ائتلاف اوپک‌پلاس به دقت شرایط بازار جهانی نفت و توازن عرضه و تقاضا را تحت نظر دارند و این آمادگی وجود دارد تا به اقتضای شرایط بازار نفت، بسرعت تصمیم‌گیری و اقدام‌های لازم از سوی اوپک‌پلاس انجام گیرد.
وی افزود: تحولات اخیر در اقتصاد جهانی نشانگر افزایش آثار تورمی در بسیاری از کشورهای جهان شده و قیمت انواع سوخت به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است، همان‌گونه که در ماه‌های اخیر بارها اشاره کردم، وضع بازار جهانی نفت به گونه‌ای است که بازگشت نفت ایران به بازار می‌تواند پاسخگوی بخشی از مشتریان و کمک کننده به ایجاد تعادل و آرامش در بازار‌های جهانی باشد. بویژه آنکه با نزدیک شدن به فصل تابستان و آغاز مسافرت‌ها در اروپا و امریکا، شاهد افزایش تقاضای جهانی برای نفت و فرآورده‌های نفتی خواهیم بود و در چنین شرایطی، کشورهای مصرف کننده احتمالاً فشارهای قیمتی مضاعفی را بویژه در بازار فرآورده‌های نفتی متحمل خواهند شد.

گروه اقتصادی / هفته گذشته رئیس جمهور به منظور شرکت در ششمین اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر به ترکمنستان سفر کرد و وزیر نفت نیز در این سفر حضور داشت. در دیدارهای حاشیه این اجلاس، مسائلی مانند افزایش حجم سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان و همینطور تعمیق روابط ایران و روسیه در بخش انرژی مورد بحث قرار گرفت و به نوعی ادامه مسیر دیپلماسی انرژی چند ماه اخیر دولت بود؛ مسیری که در 10 ماه اخیر و در اوج تحریم‌های امریکایی با تأکید بر توسعه روابط بین‌المللی بویژه با همسایگان شکل گرفت و همچنان ادامه دارد. معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل و بازرگانی در این خصوص می‌گوید: «در ماه‌های اخیر سعی شد که از ظرفیت‌های موجود برای گسترش روابط با کشورهای دیگر در حوزه نفت به نحو مؤثری استفاده شود. البته معتقدیم کارهایی که انجام شده است، هنوز کافی نیست و تا رسیدن به مطلوب فاصله داریم.»
احمد اسدزاده در گفت‌و‌گو با «ایران» ادامه می‌دهد: «این توسعه همکاری‌ها فعلاً با کشورهایی نظیر عراق، روسیه، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و ونزوئلا دنبال شده است و ان‌شاءالله بزودی آفریقا، هند، کشورهای شبه‌قاره و... نیز به این لیست اضافه خواهد شد.»
اسدزاده با اشاره به هدفگذاری توسعه روابط با کشورهای نفتی مانند روسیه می‌گوید: «پیش از این - در ابتدای دولت سیزدهم - حجم روابط نفتی ایران و روسیه رقمی در حدود 1.7 میلیارد دلار بود. طی 10 ماه گذشته این رقم به 4.2 میلیارد دلار رسید و بزودی حجم روابط نفتی دو کشور۶ میلیارد دلار می‌شود. البته هدفگذاری کرده‌ایم که در سال‌های آتی این رقم به ۴۰ میلیارد دلار فقط در بخش نفت – نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش و پخش- برسد.»
به این ترتیب مرز تعاملات نفتی در این دولت بدون انتظار برای لغو تحریم و با نگاه به کشورهای همسایه افزایش گسترده‌ای داشته است. این مسأله تنها به روسیه که یکی از غول‌های نفتی و گازی جهان است، خلاصه نمی‌شود و کشورهای امریکای لاتین، ترکمنستان، چین و آذربایجان را هم دربرمی‌گیرد.
نگاهی به همکاری‌های 10 ماه اخیر
علاوه بر روسیه که بیش از 8 قرارداد و تفاهمنامه در این 10 ماه با شرکت‌های نفتی آن منعقد شده است، کشورهای دیگری نیز در این مدت به لیست همکاری‌های بین‌المللی نفت اضافه شده‌اند. برای مثال، امضای قرارداد عملیات سوآپ سه‌جانبه گاز میان ترکمنستان، ایران و آذربایجان به میزان سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز - که البته قرار است دو برابر شود - صدور خدمات فنی مهندسی و فرآورده‌های نفتی به ترکمنستان و پرداخت بدهی گازی دولت قبل به این کشور، مهم‌ترین بخش‌های توسعه همکاری با ترکمنستان بود.
امضای 8 قرارداد و تفاهمنامه با سه کشور امریکای لاتین - ونزوئلا، کوبا، نیکاراگوئه - در بخش‌های توسعه و تولید در میدان‌های نفت و گاز، ارتقا و نوسازی پالایشگاه‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌های پالایشگاهی، آموزش نیروی انسانی و کارشناسی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صدور خدمات فنی مهندسی و انتقال فناوری و توسعه بازارهای صادراتی نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی از جمله درهای جدیدی است که در روابط ایران و این منطقه گشوده شد.
در همین حال، با عمان نیز توافق‌هایی در زمینه صادرات خدمات فنی مهندسی در حوزه صنعت نفت، گاز، تجارت فرآورده و محصولات پتروشیمی، تشکیل کمیته فنی مشترک برای توسعه میدان هنگام و تجارت و صادرات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی انجام شد.
همچنین در این مدت، بدهی گازی عراق در نتیجه این دیپلماسی فعال انرژی وصول و حجم صادرات گاز به این کشور صعودی شد. دیدارها و مذاکراتی هم با مقام‌های ارمنستان، مدیران شرکت‌های چینی و برخی سفرا برای پیشبرد اهداف صنعت نفت انجام شد که اغلب آنها دستاوردهای اقتصادی و سیاسی به همراه داشت. در این زمینه می‌توان به مواردی از جمله افزایش صادرات نفت در این مدت اشاره کرد که بدون ایجاد تعهد جدید، درآمدهای ارزی کشور را افزایش داد.
وزارت نفت در دیپلماسی انرژی فعالانه عمل کرده است
در این رابطه، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس می‌گوید: «وزارت نفت با کشورهای مختلفی از جمله کشورهای امریکای لاتین مثل کوبا و ونزوئلا قرارداد امضا کرده و دیپلماسی بسیار فعالی را در حوزه‌ انرژی شروع کرده‌ است که کم‌کم شاهد نتایج آن خواهیم بود.»
مصطفی نخعی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس درباره صادرات خدمات فنی ایران برای بازسازی و تعمیر پالایشگاه‌های تولید بنزین کشورهایی نظیر ونزوئلا و نیکاراگوئه و اخذ سهام شرکت‌های پالایشی این کشورها و فروش تضمینی نفت ایران به «ایران» توضیح می‌دهد: «کشور ما سابقه‌ طولانی در صنعت نفت دارد و ما جزو اولین کشورهای دارنده‌ نفت و جزو بنیانگذاران اوپک هستیم و بطور کل نقش تعیین‌کننده‌ای را در بازار نفت دنیا داشته‌ و داریم.»
نخعی با بیان اینکه در مقاطعی فروش نفت ایران کاهش یافته است، می‌گوید: «هرگز رؤیا و آرزوی دشمنان تحقق پیدا نکرد و اکنون هم ما شاهد افزایش ارقام حاصل از فروش نفت هستیم. این موارد موفقیت‌های کشور است که اتفاق افتاده و دشمنان با شرایط و محدودیت‌هایی که اعمال کردند، تجربیات گرانبهایی را در حوزه‌های بازرگانی، بین‌الملل و مسائل مختلف پیرامون حوزه‌ نفت و گاز و صنعت انرژی در اختیارمان قرار دادند.»
او به ضعف در بخش دیپلماسی انرژی طی سال‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: «ممکن است بخشی از این مسأله متأثر از شرایط تحریمی بوده باشد. اما خوشبختانه وزیر نفت و تیم وزارت نفت در موضوع دیپلماسی انرژی بسیار فعالانه و خوب عمل کرده‌اند و دیدارها و قراردادهای خیلی خوب با همسایگان‌مان به امضا رسانده‌اند. از جمله نتایج به دست آمده می‌توان به انعقاد قرارداد سوآپ گازی سه‌‌جانبه میان ایران، ترکمنستان، آذربایجان و وصول بخش زیادی از مطالبات گازی از عراق اشاره کرد.»
این نماینده مجلس در پایان، جنگ کنونی را از نوع اقتصادی می‌داند و بیان می‌کند: «دشمنان ما تلاش زیادی در کم‌رنگ کردن نقش ایران داشتند، بخصوص در سال‌های اخیر این تلاش‌ها مضاعف شد و با تحریم و کم کردن سهم نفت ایران در بازار جهانی ضربه‌های خود را وارد کردند، اما با همت و تلاش مجموعه‌های وزارت نفت و نیروهای متخصص و کاربلد بدنه‌ وزارت نفت، توانستیم نقشه‌های دشمنان را نقش برآب کنیم و این روند با دیپلماسی فعال انرژی ادامه خواهد داشت.»