ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
«ایران» از جزئیات افزایش 2/2 برابری صادرات نفت کشور در 180 روز نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال گزارش میدهد
جهش 10 میلیارد دلاری درآمدهای نفتی در 1400
کارشناسان می گویند با بازاریابی های صورت گرفته در دولت سیزدهم، علاوه بر خریداران سنتی نفت ایران، مشتریان جدیدی نیز اضافه شدند
مدیرعامل شرکت نفت به «ایران» گفته است تمام پول نفت را بدون تأخیر می گیریم
گروه اقتصادی / بانک مرکزی در نماگر اقتصادی 6 ماه نخست امسال، گزارش میدهد که درآمدهای نفتی ایران در نیمه اول 1400 حدود 10 میلیارد دلار بیشتر از مدت مشابه سال قبل بوده است. به این ترتیب که 6 ماهه اول 1399 میزان درآمدهای نفتی ایران 8 میلیارد و 558 میلیون دلار بوده و این رقم در 6 ماهه اول 1400 به 18 میلیارد و 677 میلیون دلار رسیده است. افزایش 118 درصدی یا به تعبیری 2.2 برابری درآمدهای صادراتی نفت ایران درحالی رقم خورده است که مقامات کشور از بازگشت تمام این درآمدهای ارزی به کشور خبر میدهند.
آیتالله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در این باره روز گذشته در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «هرچند پیگیری برای رفع تحریمها دستور کار جدی دولت است، اما در دولت سیزدهم تلاش برای خنثیسازی تحریمها موکول به مذاکرات نشده، به نحوی که امروز و در همین شرایط تحریم، فروش نفت ما به قدری افزایش داشته که دیگر نگرانی نداریم و درآمد حاصل از آن نیز در حال بازگشت به کشور است.»
رئیس جمهور این موضوع افزایش قابل توجه فروش نفت ایران در شرایط تحریم و همچنین بازگشت درآمد حاصل از آن را روز پنجشنبه نیز در حاشیه سفر استانی خود به هرمزگان عنوان کرده و گفته بود که «صادرات نفتی ایران به حدی افزایش یافته که ما دیگر نگران صادرات آن نیستیم. صادرات نفت در دولت سیزدهم ۴۰ درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به کشور است.»
اما این افزایش صادرات و درآمد ارزی مربوط به فروش نفت خام، فرآوردههای نفتی، گاز طبیعی، مایعات و میعانات گازی صادر شده چگونه رخ داده است؟
استفاده از مدلهای متنوع بازاریابی
محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران میگوید: «میزان فروش نفت خام و میعانات گازی در مقایسه با چند ماه گذشته یا در مقایسه با قبل از دولت سیزدهم افزایش قابل توجهی داشته و تمام مطالبات حاصل از فروش نفت و میعانات گازی را هم دریافت میکنیم. امروز از یک روش و یا از یک مدل بازاریابی تبعیت نمیکنیم. بازاریابی برای فروش نفت در جهان شمایل مختلفی به خود گرفته و ما هم میتوانیم از اشکال مختلف بازاریابی استفاده کنیم.» به گزارش «ایران»، او ادامه میدهد: «در چند ماه اخیر ما در شرکت ملی نفت ایران فعالیت گستردهای را در حوزه بازاریابی داشتیم و همین موضوع میزان فروش را افزایش داد.»
افزایش تعداد بازارهای صادراتی
اما علت دیگر افزایش فروش نفت ایران، احیای برخی از بازارهای از دست رفته طی دوران تحریم بوده است. به طوری که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران توضیح میدهد: «در دولت سیزدهم، ما بازارهایی که به دلیل تحریم و یا به دلیل سیاستهای خاصی از دست دادیم، دوباره برگردانیم. در حال حاضر نام آنها را نمیتوان گفت اما امروز بازار نفت ایران گستردهتر شده است.»
استفاده از تمام ظرفیتها، حتی بخش خصوصی
موضوع دیگری که در فروش نفت و بازگشت منابع حاصل از آن مؤثر بوده است، استفاده شرکت ملی نفت ایران از تمام ظرفیتها، از جمله بخش خصوصی است. خجسته مهر در این باره میگوید که «الان بخشی از فروش نفت ما از طریق بخش خصوصی انجام میشود. البته نفت کاملاً طبق قوانین و مقررات به فروش میرسد و همه چیز براساس ضوابط است و جای نگرانی نیست.»
افزایش خرید چین از ایران
ردیابی نفتکشها و گزارش منابع ثانویه بازار جهانی نفت خام نشان میدهد که تعداد نفتکشهایی که نفت ایران را به چین انتقال میدهند، در چندماه اخیر بیشتر شده است و این موضوع از افزایش صادرات نفت ایران به چین حکایت دارد. در روزهای اخیر، خبرگزاری بلومبرگ از افزایش ۵۳ درصدی صادرات نفت ایران و ونزوئلا به چین طی سال گذشته میلادی خبر داد و نوشت که چندماهی است پالایشگاههای مستقل و کوچک چینی حجم نفت بیشتری را از این دو کشور خریداری میکنند.
بر اساس آمارهای شرکت اطلاعات کالا کپلر، چین در سال گذشته میلادی رویهمرفته ۳۲۴ میلیون بشکه نفت (معادل حدود ۸۸۷ هزار بشکه در روز) از ایران و ونزوئلا خریداری کرده که ۵۳ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۰ است. تخمین شرکت کپلر این است که ایران در سال 2021 دو برابر سال ۲۰۲۰ نفت صادر کرده و چین بزرگترین خریدار نفت ایران در این دوره بوده است.
افزایش کشش بازار برای خرید نفت ایران
اگرچه ایران تحت تحریم نفتی و بانکی امریکاست، اما شرایط عرضه و تقاضا در بازار جهانی نفت خام به شکلی است که امروز کشورها برای تأمین انرژی مورد نیاز خود و همین طور مقابله با قیمتهای بالای نفت حاضرند تحریمهای نفتی ایران را نادیده بگیرند و حتی امروز امریکا هم برای کاهش تحریم نفتی ایران تحت فشار است. این سیگنالهای قیمتی و ساختاری بازار نفت به موفقیت اقدامات ایران در زمینه بازاریابی کمک کرده است. روز گذشته و در زمان تنظیم این گزارش، قیمت هر بشکه نفت خام شاخص برنت 85 دلار و 70 سنت بود که تقریباً قله قیمت نفت طی 8 سال اخیر محسوب میشود. همین مسأله نیز در رشد درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت مؤثر بوده است.
کارشناسان چه میگویند؟
استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه مهمترین عوامل افزایش تولید و صادرات نفت ایران در ماههای اخیر، تعامل با مشتریان خارجی، وجود فضای جدید در مذاکرات و نیاز بازار بوده، میگوید: «با بازاریابیهای گسترده در دولت سیزدهم، علاوه بر مشتریان سنتی، مشتریان جدیدی به خریداران نفت ایران اضافه شدند.»
«حسن مرادی» در گفتوگو با ایرنا ادامه میدهد: «گشایشهایی در زمینه دریافت پول صادرات نفت اتفاق افتاده که تهاتر نیز به افزایش درآمد صادرات نفت کمک کرده است.»
در همین حال، «آلبرت بغزیان» کارشناس اقتصادی میگوید: «افزایش حجم کالا در کشور و تأمین کالاهای اساسی یکی از نشانههای افزایش صادرات نفت است.»
جهانبخش امینی، کارشناس انرژی نیز درباره برنامه افزایش بیشتر صادرات نفت کشور به ایسنا میگوید: «دولت برنامههایی را برای افزایش تولید و فروش نفت در دستور کار دارد و گویا در این زمینه اقداماتی انجام شده که اگر بتوانند درآمد آن را نیز به کشور برگردانند کار ارزشمندی است. ایران میتواند تولید خود را افزایش دهد.»
محمد خطیبی - نماینده سابق ایران در اوپک- هم بیان میکند: «صحبتهای اخیر مسئولان مبنی بر افزایش تولید نفت تا پایان سال به میزان قبل از تحریمها، ممکن است مبتنی بر برنامه افزایش صادرات نفت باشد.»
به این ترتیب، به نظر میرسد که روند فروش نفت ایران صعودی باشد و همان طور که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران میگوید منابع این صادرات نفت نیز کاملاً دریافت شده است و مطالبه معوقی از محل فروش نفت نداریم. احمد اسدزاده، معاون وزیر نفت در امور بینالملل و بازرگانی نیز اخیراً گفته بود: «صادرات نفت تحرک جدی پیدا کرده و ثمره آن هم این است که وزارت نفت در 8 ماه نخست سال ۱۴۰۰ بیش از مقدار تعهدش در بودجه ارز تحویل خزانه داده است و انشاءالله این روند افزایشی ادامه دار است.»
مدیرعامل شرکت نفت به «ایران» گفته است تمام پول نفت را بدون تأخیر می گیریم
گروه اقتصادی / بانک مرکزی در نماگر اقتصادی 6 ماه نخست امسال، گزارش میدهد که درآمدهای نفتی ایران در نیمه اول 1400 حدود 10 میلیارد دلار بیشتر از مدت مشابه سال قبل بوده است. به این ترتیب که 6 ماهه اول 1399 میزان درآمدهای نفتی ایران 8 میلیارد و 558 میلیون دلار بوده و این رقم در 6 ماهه اول 1400 به 18 میلیارد و 677 میلیون دلار رسیده است. افزایش 118 درصدی یا به تعبیری 2.2 برابری درآمدهای صادراتی نفت ایران درحالی رقم خورده است که مقامات کشور از بازگشت تمام این درآمدهای ارزی به کشور خبر میدهند.
آیتالله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در این باره روز گذشته در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «هرچند پیگیری برای رفع تحریمها دستور کار جدی دولت است، اما در دولت سیزدهم تلاش برای خنثیسازی تحریمها موکول به مذاکرات نشده، به نحوی که امروز و در همین شرایط تحریم، فروش نفت ما به قدری افزایش داشته که دیگر نگرانی نداریم و درآمد حاصل از آن نیز در حال بازگشت به کشور است.»
رئیس جمهور این موضوع افزایش قابل توجه فروش نفت ایران در شرایط تحریم و همچنین بازگشت درآمد حاصل از آن را روز پنجشنبه نیز در حاشیه سفر استانی خود به هرمزگان عنوان کرده و گفته بود که «صادرات نفتی ایران به حدی افزایش یافته که ما دیگر نگران صادرات آن نیستیم. صادرات نفت در دولت سیزدهم ۴۰ درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به کشور است.»
اما این افزایش صادرات و درآمد ارزی مربوط به فروش نفت خام، فرآوردههای نفتی، گاز طبیعی، مایعات و میعانات گازی صادر شده چگونه رخ داده است؟
استفاده از مدلهای متنوع بازاریابی
محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران میگوید: «میزان فروش نفت خام و میعانات گازی در مقایسه با چند ماه گذشته یا در مقایسه با قبل از دولت سیزدهم افزایش قابل توجهی داشته و تمام مطالبات حاصل از فروش نفت و میعانات گازی را هم دریافت میکنیم. امروز از یک روش و یا از یک مدل بازاریابی تبعیت نمیکنیم. بازاریابی برای فروش نفت در جهان شمایل مختلفی به خود گرفته و ما هم میتوانیم از اشکال مختلف بازاریابی استفاده کنیم.» به گزارش «ایران»، او ادامه میدهد: «در چند ماه اخیر ما در شرکت ملی نفت ایران فعالیت گستردهای را در حوزه بازاریابی داشتیم و همین موضوع میزان فروش را افزایش داد.»
افزایش تعداد بازارهای صادراتی
اما علت دیگر افزایش فروش نفت ایران، احیای برخی از بازارهای از دست رفته طی دوران تحریم بوده است. به طوری که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران توضیح میدهد: «در دولت سیزدهم، ما بازارهایی که به دلیل تحریم و یا به دلیل سیاستهای خاصی از دست دادیم، دوباره برگردانیم. در حال حاضر نام آنها را نمیتوان گفت اما امروز بازار نفت ایران گستردهتر شده است.»
استفاده از تمام ظرفیتها، حتی بخش خصوصی
موضوع دیگری که در فروش نفت و بازگشت منابع حاصل از آن مؤثر بوده است، استفاده شرکت ملی نفت ایران از تمام ظرفیتها، از جمله بخش خصوصی است. خجسته مهر در این باره میگوید که «الان بخشی از فروش نفت ما از طریق بخش خصوصی انجام میشود. البته نفت کاملاً طبق قوانین و مقررات به فروش میرسد و همه چیز براساس ضوابط است و جای نگرانی نیست.»
افزایش خرید چین از ایران
ردیابی نفتکشها و گزارش منابع ثانویه بازار جهانی نفت خام نشان میدهد که تعداد نفتکشهایی که نفت ایران را به چین انتقال میدهند، در چندماه اخیر بیشتر شده است و این موضوع از افزایش صادرات نفت ایران به چین حکایت دارد. در روزهای اخیر، خبرگزاری بلومبرگ از افزایش ۵۳ درصدی صادرات نفت ایران و ونزوئلا به چین طی سال گذشته میلادی خبر داد و نوشت که چندماهی است پالایشگاههای مستقل و کوچک چینی حجم نفت بیشتری را از این دو کشور خریداری میکنند.
بر اساس آمارهای شرکت اطلاعات کالا کپلر، چین در سال گذشته میلادی رویهمرفته ۳۲۴ میلیون بشکه نفت (معادل حدود ۸۸۷ هزار بشکه در روز) از ایران و ونزوئلا خریداری کرده که ۵۳ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۰ است. تخمین شرکت کپلر این است که ایران در سال 2021 دو برابر سال ۲۰۲۰ نفت صادر کرده و چین بزرگترین خریدار نفت ایران در این دوره بوده است.
افزایش کشش بازار برای خرید نفت ایران
اگرچه ایران تحت تحریم نفتی و بانکی امریکاست، اما شرایط عرضه و تقاضا در بازار جهانی نفت خام به شکلی است که امروز کشورها برای تأمین انرژی مورد نیاز خود و همین طور مقابله با قیمتهای بالای نفت حاضرند تحریمهای نفتی ایران را نادیده بگیرند و حتی امروز امریکا هم برای کاهش تحریم نفتی ایران تحت فشار است. این سیگنالهای قیمتی و ساختاری بازار نفت به موفقیت اقدامات ایران در زمینه بازاریابی کمک کرده است. روز گذشته و در زمان تنظیم این گزارش، قیمت هر بشکه نفت خام شاخص برنت 85 دلار و 70 سنت بود که تقریباً قله قیمت نفت طی 8 سال اخیر محسوب میشود. همین مسأله نیز در رشد درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت مؤثر بوده است.
کارشناسان چه میگویند؟
استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه مهمترین عوامل افزایش تولید و صادرات نفت ایران در ماههای اخیر، تعامل با مشتریان خارجی، وجود فضای جدید در مذاکرات و نیاز بازار بوده، میگوید: «با بازاریابیهای گسترده در دولت سیزدهم، علاوه بر مشتریان سنتی، مشتریان جدیدی به خریداران نفت ایران اضافه شدند.»
«حسن مرادی» در گفتوگو با ایرنا ادامه میدهد: «گشایشهایی در زمینه دریافت پول صادرات نفت اتفاق افتاده که تهاتر نیز به افزایش درآمد صادرات نفت کمک کرده است.»
در همین حال، «آلبرت بغزیان» کارشناس اقتصادی میگوید: «افزایش حجم کالا در کشور و تأمین کالاهای اساسی یکی از نشانههای افزایش صادرات نفت است.»
جهانبخش امینی، کارشناس انرژی نیز درباره برنامه افزایش بیشتر صادرات نفت کشور به ایسنا میگوید: «دولت برنامههایی را برای افزایش تولید و فروش نفت در دستور کار دارد و گویا در این زمینه اقداماتی انجام شده که اگر بتوانند درآمد آن را نیز به کشور برگردانند کار ارزشمندی است. ایران میتواند تولید خود را افزایش دهد.»
محمد خطیبی - نماینده سابق ایران در اوپک- هم بیان میکند: «صحبتهای اخیر مسئولان مبنی بر افزایش تولید نفت تا پایان سال به میزان قبل از تحریمها، ممکن است مبتنی بر برنامه افزایش صادرات نفت باشد.»
به این ترتیب، به نظر میرسد که روند فروش نفت ایران صعودی باشد و همان طور که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران میگوید منابع این صادرات نفت نیز کاملاً دریافت شده است و مطالبه معوقی از محل فروش نفت نداریم. احمد اسدزاده، معاون وزیر نفت در امور بینالملل و بازرگانی نیز اخیراً گفته بود: «صادرات نفت تحرک جدی پیدا کرده و ثمره آن هم این است که وزارت نفت در 8 ماه نخست سال ۱۴۰۰ بیش از مقدار تعهدش در بودجه ارز تحویل خزانه داده است و انشاءالله این روند افزایشی ادامه دار است.»
کارشناسان در گفتوگو با «ایران» از الزامات مدیریتی منابع اندک آب میگویند
مسیر سازگاری ایران با کم آبی
عطیه لباف
خبرنگار
اگرچه در روزهای و ماههای اخیر، شاهد بارش پراکنده برف و باران در کشور بودهایم و حتی سیلابهایی نیز در این مدت رخ داد؛ اما سدهای خالی کشور نشان میدهد که هنوز شرایط منابع آبی ایران وضعیت مطلوبی ندارد. ضمن آنکه تراز سفرههای آب زیرزمینی نیز منفی است و برداشت آب بیش از ورودیها بوده است.
براساس آخرین گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران تا تاریخ 18 دی 1400، تنها 38 درصد ظرفیت کل مخازن سدهای کشور پرشدگی داشتهاند و حتی میزان آب موجود در مخازن سدهای ایران از ابتدای سال آبی جاری 28 درصد کمتر از مدت مشابه سال آبی قبل بوده است. این درحالی است که سال آبی 1400-1399 بسیار خشک و در نیم قرن اخیر کم بارشترین بود. اما راهکار کشوری که منابع آبی محدودی دارد اما مصارف آبی آن پیوسته در حال افزایش است، چیست، تا با مشکلات ناشی از کم آبی و مسائل اجتماعی مواجه نشود؟ اغلب کارشناسان حوزه آب، یک نسخه برای این مسأله میپیچند که در ادامه از زبان 3 کارشناس آمده است.
ابتدا سهم محیط زیست را کنار بگذاریم
اگرچه ایران درگیر کم بارشی و بحرانهای آبی است اما استاد دانشگاه امیرکبیر میگوید: «باید از منابع آب تجدیدپذیر ابتدا سهم محیط زیست را کنار گذاشت تا بقای اکولوژی ایران تضمین شود.»
به اعتقاد رضا مکنون، فقط 40 تا 60 درصد منابع طبیعی آب را باید برداشت کرد. راهبرد اصلی برای ایران، سازگاری با تغییر اقلیم و آینده خشکتر است.
اصلاح مصرف در کشاورزی، صنعت و شرب
مکنون بخشی از راه حل سازگاری با کم آبی را بازتعریف مصارف میداند و میگوید: «برای بخش شرب، میتوان مصرف را با استفاده از راهکارهایی تا 50 درصد کاهش داد.»
سرانه مصرف آب شرب در ایران حدود 220 لیتر در شبانه روز است و این رقم در استانهایی مانند تهران به بیش از 300 لیتر در شبانه روز نیز میرسد.
استاد دانشگاه امیرکبیر برای بخش کشاورزی توصیه میکند: «در این بخش باید ارزش تولیدات کشاورزی به ازای هر متر مکعب آب ملاک کاشت محصول قرار بگیرد. این نسبت باید با کاشت محصولات با ارزش و کاهش مصرف آب، به دو برابر و بیشتر افزایش یابد.»
مکنون برای مصارف صنعتی نیز ارزش تولیدات به ازای هر متر مکعب آب مصرفی را مهم میداند و میگوید: «در جهان برای بخش آب و توریسم این نسبت به بیش از 200 دلار به ازای هر متر مکعب آب هم میرسد.»
4 الزامی که باید رعایت شود
اما اگر توسعه با استفاده از منابع آب غیرقابل تجدید بخواهد دنبال شود، باید یکسری الزامات رعایت شود. نخست، ارتقای فرایند و تکنولوژیهای مصرف آب؛ دوم، بازچرخانی فاضلاب شهری؛ سوم، بازچرخانی فاضلاب صنعتی در داخل کارخانهها و چهارم، شیرینسازی آب دریا در فواصل نزدیک سواحل.
مکنون بر این 4 پیش نیاز تأکید میکند و بارورکردن ابرها و استفاده از آبهای ژرف را در آخر لیست راهحل بحران کنونی قرار میدهد. چراکه راهکارهای ارزانتر و مناسبتری هنوز برای ایران وجود دارد.
بازچرخانی آب در ایران هنوز کافی نیست
در همین راستا، کارشناس آب و قنات و دبیر کانون تفکر آب دانشگاه یزد با بیان اینکه بازچرخانی آب و استفاده از پساب هنوز به سطح قابل قبولی در کشور ما نرسیده است، میگوید: «استفاده از پساب تصفیه شده در کشاورزی و صنعت باید به جد دنبال شود. این یک منبع مهم تأمین آب در جهان است.»
علی اصغر سمسار یزدی ادامه میدهد: «از طریق بازچرخانی فاضلاب میتوان آب غیرمتعارف را جایگزین بخشی از مصارف منابع آبی کشور کرد و به این ترتیب وابستگی تولیدات کشاورزی و صنعتی به نزولات جوی را کاهش داد.»
گفتنی است که در کشور ما سالانه حدود 40 میلیارد مترمکعب پساب تولید میشود که کمتر از 2 میلیارد متر مکعب آن بازیافت میشود. بخش قابل توجهی از این پساب تولیدی در طبیعت رها میشود و به این ترتیب نه تنها بحران را کاهش نمیدهد، بلکه خود بحران زا میشود. چراکه منابع محدود آب سالم را با ضریبی در حدود 7 الی 14 برابر آلوده میسازد. اما از پساب تصفیه شده میتوان برای کشاورزی، صنعت و حتی تغذیه آبخوانها استفاده کرد.
لزوم کاهش تلفات آب در شبکه
سمسار یزدی در بیان راهکارهای تأمین نیاز آبی کشور ادامه میدهد: «تلفات آب در شبکه یا آب به حساب نیامده در شهرهای مختلف ایران بین 15 تا 30 درصد است که اگر منابع مالی لازم تأمین و با بازسازی شبکه از این تلفات جلوگیری شود، به آن معناست که 15 تا 30 درصد آب شرب و بهداشتی، بهعنوان یک منبع جدید به منابع تأمین آب کشور اضافه خواهد شد.»
او همچنین میگوید: «جداسازی آب شرب از مصارف بهداشتی راهکار دیگری است که در برخی از شهرهای کشور باید دنبال شود. چه الزامی وجود دارد که کیفیت آب شرب با آب مصرفی برای دوش گرفتن، لباس شستن و یا سیفون توالتها یکی باشد؟ استاندادها باید رعایت شود اما نه به اندازه استانداردهای مورد قبول برای شرب.»
انتقال آب دریا، با اولویت شرب
هدایت فهمی، کارشناس ارشد حوضه آب میگوید: «باید ابتدا مصارف آب را در 3 بخش شرب، کشاورزی و صنعت کاهش داد و مصارف غیرضروری را اصلاح کرد. در مرحله بعد به بازچرخانی فاضلاب و استفاده از پساب تصفیه شده برای مصارف غیر شرب اقدام کرد. پس از گزینه استفاده از آب خاکستری و نامتعارف در حوضه آبریز، موضوع انتقال آب از دریا و شیرینسازی آن مطرح است که باید با اولویت شرب انجام شود.»
او ادامه میدهد: «انتقال آب از دریا از نظر فنی امکانپذیر است؛ اما نه در کوتاه مدت. ضمن آنکه در اغلب حوضههای آبریز ایران ظرفیت استفاده از آبهای نامتعارف در حوضه وجود دارد. مانند کم آبی اصفهان که استفاده از آبهای نامتعارف، بازچرخانی فاضلاب و پساب بویژه برای صنعت و کشاورزی میتواند در کنار اصلاح الگوی مصرف آب و بازنگری در الگوی کشت و آبیاری کشاورزی، مشکل کم آبی را تا اندازهای حل کند.»
فهمی اذعان میکند: «انتقال و شیرینسازی آب دریا بیشتر در سواحل و شعاع مشخصی نسبت به دریا توجیهپذیر است. انتقال آن به مناطق مرکزی هزینه را تا 2 برابر افزایش میدهد و چندان برای صنعت و کشاورزی توجیه ندارد. با این حال انتقال آب دریا برای مصارف شرب (درصورت بهینهسازی مصرف بواسطه فرهنگسازی و استفاده از تکنولوژیها) نه تنها توجیهپذیر است، بلکه برای انجام تکالیف و وظایف دولتها ضروری است. برای مثال برای مصارف شرب و بهداشتی در منطقه سیستان و بلوچستان توجیه دارد.»
این کارشناس آب درباره تأمین نیاز صنعت نیز میگوید: «به شرط رعایت جنبههای زیست محیطی صنایع هم اگر خودشان حاضر به سرمایهگذاری باشند، این کار برای صنعت هم قابل پذیرش است. اما در مجموع اهمیت نمکزدایی و شیرینسازی آب دریا را نمیتوان رد کرد و باید روی آن تمرکز بیشتری داشت»
واردات آب مجازی و کشت فراسرزمینی
فهمی با اشاره به اینکه استفاده از تکنولوژیها برای کاهش تبخیر آبهای سطحی موجود در ایران امری ضروری است، اذعان میکند: «اما در کنار آنچه گفته شد ساماندهی کشت فراسرزمینی و واردات آب مجازی الزامی است. باید بعد از اصلاح مصرف و استفاده از تکنولوژیهای نوین کشت و آبهای نامتعارف به راهکارهایی مانند کشت فراسرزمینی و واردات آب مجازی نیز که همین حالا هم انجام میشود، پرداخت.»
به گفته این کارشناس، کشت فراسرزمینی در دنیا مرسوم است و از نظر اقتصادی و سایر منظرها از جمله قدرت نفوذ در کشورهای دیگر بویژه کشورهای همجوار اهمیت دارد.
راهحل کم آبی، مربوط به یک بخش نیست
براساس آنچه گفته شد، وزارت نیرو تنها مسئول سازگار کردن کشور با خشکسالی نیست. وزارت جهاد کشاورزی بواسطه مصرف 92 درصدی بخش کشاورزی از منابع آبی و وزارت صمت به سبب ارتباطی که با صنایع و تجهیزات کاهنده مصرف آب دارد، نیز در این بخش مسئول هستند. وزارت جهاد کشاورزی باید الگوی مناسب کشت در هر منطقه و شیوههای نوین آبیاری کم مصرف را کنترل کند. در همین حال بهرهبرداران و مصرف کنندگان هم جزئی از راهحل هستند. بدون همراهی مصرفکنندگان اجرای برنامهها ممکن نیست.
بــــرش
راهکارهای کاهش بحران آب در ایران به ترتیب اولویت:
■ اصلاح و بازنگری مصرف در بخش شرب و بهداشت، کشاورزی و صنعت
■ بهبود سیستمهای آبی موجود، استفاده از تکنولوژی برای کاهش تبخیر آبهای سطحی و همینطور کاهش تلفات شبکه
■ مدیریت آب در مزارع کشاورزی، کاهش تعرق، تبخیر از سطوح خاک و تلفات نفوذ، استفاده از شیوههای نوین آبیاری و اصلاح الگوی کشت
■ استفاده مجدد از آب و بازچرخانی فاضلاب برای مصارف غیر شرب
■ انتقال و شیرینسازی آب دریا با اولویت شرب و بهداشت
■ کشت فراسرزمینی
■ بارور کردن ابرها
■ استفاده از آبهای ژرف
خبرنگار
اگرچه در روزهای و ماههای اخیر، شاهد بارش پراکنده برف و باران در کشور بودهایم و حتی سیلابهایی نیز در این مدت رخ داد؛ اما سدهای خالی کشور نشان میدهد که هنوز شرایط منابع آبی ایران وضعیت مطلوبی ندارد. ضمن آنکه تراز سفرههای آب زیرزمینی نیز منفی است و برداشت آب بیش از ورودیها بوده است.
براساس آخرین گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران تا تاریخ 18 دی 1400، تنها 38 درصد ظرفیت کل مخازن سدهای کشور پرشدگی داشتهاند و حتی میزان آب موجود در مخازن سدهای ایران از ابتدای سال آبی جاری 28 درصد کمتر از مدت مشابه سال آبی قبل بوده است. این درحالی است که سال آبی 1400-1399 بسیار خشک و در نیم قرن اخیر کم بارشترین بود. اما راهکار کشوری که منابع آبی محدودی دارد اما مصارف آبی آن پیوسته در حال افزایش است، چیست، تا با مشکلات ناشی از کم آبی و مسائل اجتماعی مواجه نشود؟ اغلب کارشناسان حوزه آب، یک نسخه برای این مسأله میپیچند که در ادامه از زبان 3 کارشناس آمده است.
ابتدا سهم محیط زیست را کنار بگذاریم
اگرچه ایران درگیر کم بارشی و بحرانهای آبی است اما استاد دانشگاه امیرکبیر میگوید: «باید از منابع آب تجدیدپذیر ابتدا سهم محیط زیست را کنار گذاشت تا بقای اکولوژی ایران تضمین شود.»
به اعتقاد رضا مکنون، فقط 40 تا 60 درصد منابع طبیعی آب را باید برداشت کرد. راهبرد اصلی برای ایران، سازگاری با تغییر اقلیم و آینده خشکتر است.
اصلاح مصرف در کشاورزی، صنعت و شرب
مکنون بخشی از راه حل سازگاری با کم آبی را بازتعریف مصارف میداند و میگوید: «برای بخش شرب، میتوان مصرف را با استفاده از راهکارهایی تا 50 درصد کاهش داد.»
سرانه مصرف آب شرب در ایران حدود 220 لیتر در شبانه روز است و این رقم در استانهایی مانند تهران به بیش از 300 لیتر در شبانه روز نیز میرسد.
استاد دانشگاه امیرکبیر برای بخش کشاورزی توصیه میکند: «در این بخش باید ارزش تولیدات کشاورزی به ازای هر متر مکعب آب ملاک کاشت محصول قرار بگیرد. این نسبت باید با کاشت محصولات با ارزش و کاهش مصرف آب، به دو برابر و بیشتر افزایش یابد.»
مکنون برای مصارف صنعتی نیز ارزش تولیدات به ازای هر متر مکعب آب مصرفی را مهم میداند و میگوید: «در جهان برای بخش آب و توریسم این نسبت به بیش از 200 دلار به ازای هر متر مکعب آب هم میرسد.»
4 الزامی که باید رعایت شود
اما اگر توسعه با استفاده از منابع آب غیرقابل تجدید بخواهد دنبال شود، باید یکسری الزامات رعایت شود. نخست، ارتقای فرایند و تکنولوژیهای مصرف آب؛ دوم، بازچرخانی فاضلاب شهری؛ سوم، بازچرخانی فاضلاب صنعتی در داخل کارخانهها و چهارم، شیرینسازی آب دریا در فواصل نزدیک سواحل.
مکنون بر این 4 پیش نیاز تأکید میکند و بارورکردن ابرها و استفاده از آبهای ژرف را در آخر لیست راهحل بحران کنونی قرار میدهد. چراکه راهکارهای ارزانتر و مناسبتری هنوز برای ایران وجود دارد.
بازچرخانی آب در ایران هنوز کافی نیست
در همین راستا، کارشناس آب و قنات و دبیر کانون تفکر آب دانشگاه یزد با بیان اینکه بازچرخانی آب و استفاده از پساب هنوز به سطح قابل قبولی در کشور ما نرسیده است، میگوید: «استفاده از پساب تصفیه شده در کشاورزی و صنعت باید به جد دنبال شود. این یک منبع مهم تأمین آب در جهان است.»
علی اصغر سمسار یزدی ادامه میدهد: «از طریق بازچرخانی فاضلاب میتوان آب غیرمتعارف را جایگزین بخشی از مصارف منابع آبی کشور کرد و به این ترتیب وابستگی تولیدات کشاورزی و صنعتی به نزولات جوی را کاهش داد.»
گفتنی است که در کشور ما سالانه حدود 40 میلیارد مترمکعب پساب تولید میشود که کمتر از 2 میلیارد متر مکعب آن بازیافت میشود. بخش قابل توجهی از این پساب تولیدی در طبیعت رها میشود و به این ترتیب نه تنها بحران را کاهش نمیدهد، بلکه خود بحران زا میشود. چراکه منابع محدود آب سالم را با ضریبی در حدود 7 الی 14 برابر آلوده میسازد. اما از پساب تصفیه شده میتوان برای کشاورزی، صنعت و حتی تغذیه آبخوانها استفاده کرد.
لزوم کاهش تلفات آب در شبکه
سمسار یزدی در بیان راهکارهای تأمین نیاز آبی کشور ادامه میدهد: «تلفات آب در شبکه یا آب به حساب نیامده در شهرهای مختلف ایران بین 15 تا 30 درصد است که اگر منابع مالی لازم تأمین و با بازسازی شبکه از این تلفات جلوگیری شود، به آن معناست که 15 تا 30 درصد آب شرب و بهداشتی، بهعنوان یک منبع جدید به منابع تأمین آب کشور اضافه خواهد شد.»
او همچنین میگوید: «جداسازی آب شرب از مصارف بهداشتی راهکار دیگری است که در برخی از شهرهای کشور باید دنبال شود. چه الزامی وجود دارد که کیفیت آب شرب با آب مصرفی برای دوش گرفتن، لباس شستن و یا سیفون توالتها یکی باشد؟ استاندادها باید رعایت شود اما نه به اندازه استانداردهای مورد قبول برای شرب.»
انتقال آب دریا، با اولویت شرب
هدایت فهمی، کارشناس ارشد حوضه آب میگوید: «باید ابتدا مصارف آب را در 3 بخش شرب، کشاورزی و صنعت کاهش داد و مصارف غیرضروری را اصلاح کرد. در مرحله بعد به بازچرخانی فاضلاب و استفاده از پساب تصفیه شده برای مصارف غیر شرب اقدام کرد. پس از گزینه استفاده از آب خاکستری و نامتعارف در حوضه آبریز، موضوع انتقال آب از دریا و شیرینسازی آن مطرح است که باید با اولویت شرب انجام شود.»
او ادامه میدهد: «انتقال آب از دریا از نظر فنی امکانپذیر است؛ اما نه در کوتاه مدت. ضمن آنکه در اغلب حوضههای آبریز ایران ظرفیت استفاده از آبهای نامتعارف در حوضه وجود دارد. مانند کم آبی اصفهان که استفاده از آبهای نامتعارف، بازچرخانی فاضلاب و پساب بویژه برای صنعت و کشاورزی میتواند در کنار اصلاح الگوی مصرف آب و بازنگری در الگوی کشت و آبیاری کشاورزی، مشکل کم آبی را تا اندازهای حل کند.»
فهمی اذعان میکند: «انتقال و شیرینسازی آب دریا بیشتر در سواحل و شعاع مشخصی نسبت به دریا توجیهپذیر است. انتقال آن به مناطق مرکزی هزینه را تا 2 برابر افزایش میدهد و چندان برای صنعت و کشاورزی توجیه ندارد. با این حال انتقال آب دریا برای مصارف شرب (درصورت بهینهسازی مصرف بواسطه فرهنگسازی و استفاده از تکنولوژیها) نه تنها توجیهپذیر است، بلکه برای انجام تکالیف و وظایف دولتها ضروری است. برای مثال برای مصارف شرب و بهداشتی در منطقه سیستان و بلوچستان توجیه دارد.»
این کارشناس آب درباره تأمین نیاز صنعت نیز میگوید: «به شرط رعایت جنبههای زیست محیطی صنایع هم اگر خودشان حاضر به سرمایهگذاری باشند، این کار برای صنعت هم قابل پذیرش است. اما در مجموع اهمیت نمکزدایی و شیرینسازی آب دریا را نمیتوان رد کرد و باید روی آن تمرکز بیشتری داشت»
واردات آب مجازی و کشت فراسرزمینی
فهمی با اشاره به اینکه استفاده از تکنولوژیها برای کاهش تبخیر آبهای سطحی موجود در ایران امری ضروری است، اذعان میکند: «اما در کنار آنچه گفته شد ساماندهی کشت فراسرزمینی و واردات آب مجازی الزامی است. باید بعد از اصلاح مصرف و استفاده از تکنولوژیهای نوین کشت و آبهای نامتعارف به راهکارهایی مانند کشت فراسرزمینی و واردات آب مجازی نیز که همین حالا هم انجام میشود، پرداخت.»
به گفته این کارشناس، کشت فراسرزمینی در دنیا مرسوم است و از نظر اقتصادی و سایر منظرها از جمله قدرت نفوذ در کشورهای دیگر بویژه کشورهای همجوار اهمیت دارد.
راهحل کم آبی، مربوط به یک بخش نیست
براساس آنچه گفته شد، وزارت نیرو تنها مسئول سازگار کردن کشور با خشکسالی نیست. وزارت جهاد کشاورزی بواسطه مصرف 92 درصدی بخش کشاورزی از منابع آبی و وزارت صمت به سبب ارتباطی که با صنایع و تجهیزات کاهنده مصرف آب دارد، نیز در این بخش مسئول هستند. وزارت جهاد کشاورزی باید الگوی مناسب کشت در هر منطقه و شیوههای نوین آبیاری کم مصرف را کنترل کند. در همین حال بهرهبرداران و مصرف کنندگان هم جزئی از راهحل هستند. بدون همراهی مصرفکنندگان اجرای برنامهها ممکن نیست.
بــــرش
راهکارهای کاهش بحران آب در ایران به ترتیب اولویت:
■ اصلاح و بازنگری مصرف در بخش شرب و بهداشت، کشاورزی و صنعت
■ بهبود سیستمهای آبی موجود، استفاده از تکنولوژی برای کاهش تبخیر آبهای سطحی و همینطور کاهش تلفات شبکه
■ مدیریت آب در مزارع کشاورزی، کاهش تعرق، تبخیر از سطوح خاک و تلفات نفوذ، استفاده از شیوههای نوین آبیاری و اصلاح الگوی کشت
■ استفاده مجدد از آب و بازچرخانی فاضلاب برای مصارف غیر شرب
■ انتقال و شیرینسازی آب دریا با اولویت شرب و بهداشت
■ کشت فراسرزمینی
■ بارور کردن ابرها
■ استفاده از آبهای ژرف
اخبــــار
افزایش ظرفیت تولید نفت خام سبک با افتتاح رسمی پالایشگاه قشم
درست یک سال پیش بود که دولت دوازدهم، پیشراهاندازی پالایشگاه قشم را در دستور کار خود قرار داد تا در افتتاحهایی که بهصورت ویدیوکنفرانس هر هفته انجام میشد، این طرح نیز بدون آنکه آمادگی تولید داشته باشد، در فهرست طرحهای افتتاحی قرار بگیرد.
اما در عمل اتفاقی که افتاده بود، پیشراهاندازی فاز نخست و بهرهبرداری از بخش یوتیلیتی یا همان سرویسهای جانبی پالایشگاه بود؛ سرویسهایی که زمینه را برای تولید در پالایشگاه هموار میکند اما فرایند اصلی تولید به شمار نمیرود.
در همان زمان نیز اگرچه تأکید بر افتتاح فاز نخست پالایشگاه قشم بود اما در لابهلای خبرها اعلام شده بود که با راهاندازی نهایی این پالایشگاه در ۲ فاز ۳۵ هزار بشکهای، تولید قیر با کیفیت ایرانی در پایینترین سطح تقطیر در فرایند پالایشگاهی نفت خام فوق سنگین، صادرات قیر ایران به بازارهای هدف را بهزودی با ابعادی گستردهتر عملیاتی خواهد کرد.
این پالایشگاه که با تولید قیر، نفت سنگین را به نفت سبک تبدیل میکند میتواند کشور را برای صادرات فرآوردههای نفتی با ارزش افزوده بیشتر یاری کرده و در توسعه و رشد اقتصادی استان هرمزگان مؤثر باشد.
پالایشگاه نفت خام فوق سنگین قشم با ظرفیت ۷۰ هزار بشکه در روز برنامهریزی شده که در ۲ فاز مختلف و هر فاز ۳۵ هزار بشکه ظرفیت داشته باشد و این در حالی است که برای ساخت این پروژه نزدیک به ۱۳۵ میلیون یورو از محل منابع ارزی کشور هزینه شده و بدون حضور لایسنسور خارجی و فقط با اتکا بر توان مهندسان داخلی محقق شده است.
نفت فوق سنگین، نفتی است که همیشه صادر میشده است و مشتقاتش را کشورهای دیگر مورد استفاده قرار میدادند. اکنون بر اساس تأکید رهبر معظم انقلاب در خصوص جلوگیری از خامفروشی و ایجاد ارزش افزوده از طریق تولید، پالایشگاه نفت خام فوق سنگین قشم ساخته شد و به بهرهبرداری میرسد.
بر پایه برآوردهای انجامشده تولید نهایی این پالایشگاه در پایان بازه بهرهبرداری از یک فاز معادل ۹۳۵ هزار تن قیر در سال و ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام سبک خواهد بود.
رکود عمیق در بازار خودرو پس از چند روز ریزش قیمتها
در روزهای گذشته و با کاهش ۲ هزار تومانی نرخ ارز، شاهد افت قیمت ۲ تا 5 میلیون تومانی قیمت انواع خودرو داخلی و به تبع آن کاهش قیمتها در خودروهای مونتاژی و خارجی بودیم.
این کاهش نرخها هرچند در قیمتهای اعلامی از سوی افراد در فضای مجازی بود، اما از امروز کاهش قیمتها متوقف شده است.
به گفته کارشناسان، در روزهای گذشته مشتریان با مشاهده کاهش قیمت ارز در بازار، به امید کاهش بیش از پیش قیمتها از خرید دست کشیدند، اما امروز وضعیت برعکس شده و فروشندگان از فروش خودداری میکنند.
برپایه این گزارش، در روزهای گذشته برخی خودروهای پرفروش و محبوب بازار از جمله پژو ۲۰۶ تیپ۲ از حدود ۲۷۳ میلیون تومان به ۲۶۸ میلیون تومان، پراید ۱۱۱ از ۱۸۵ میلیون تومان به ۱۶۷ میلیون تومان، تیبا صندوقدار تا ۱۸۲ میلیون تومان و پژو ۴۰۵ جی. ال. ایکس تا ۲۷۸ میلیون تومان قیمتگذاری شدند.
در این زمینه، رئیس اتحادیه نمایشگاهداران خودرو پایتخت به ایرنا گفت: بازار در روزهای اخیر با سکون نسبی همراه بود و خرید و فروشها متوقف است.
«سعید مؤتمنی» معتقد است: اکنون بسیاری از مسائل به مسائل سیاسی بینالمللی پیوند خورده است و به نوعی همه منتظر نتیجه مذاکرات هستند.
کمبود عرضه خودروساز، عامل اصلی آشفته بازار خودرو
وی تصریح کرد: در ماههای گذشته آنچه بیشترین تأثیر را در افزایش قیمت بازاری و کارخانهای خودروها داشته، کمبود عرضه از سوی خودروسازان بوده است.
این مقام صنفی خاطرنشان کرد: اکنون نیز عرضه خودروسازان بهتر از قبل نشده و اگر خودروهای ناقص کف پارکینگها تکمیل نشود، به آشفته بازار موجود دامن زده میشود.
وی گفت: نگاه بازار به مذاکرات سیاسی مثبت است و اگر شاهد نتیجهبخش بودن مذاکرات باشیم، ریزش شدیدی را در قیمت خودرو تجربه خواهیم کرد.
مؤتمنی با اشاره به تقاضای کاذب اندک موجود در بازار، خاطرنشان کرد: هرچند عمده تقاضای موجود در بازار مصرفی و واقعی است، اما در عمل خرید و فروشها اندک است.
ذخیرهسازی دام زنده به جای گوشت منجمد
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام گفت: پیشتر ذخیرهسازی با گوشت منجمد انجام میشد، اما برای اولین بار دام سبک و سنگین زنده ذخیرهسازی میشود.
محسن مردی افزود: تا امروز حدود ۵۰ هزار رأس دام سبک و ۲ هزار رأس دام سنگین ذخیرهسازی شده که بهتدریج وارد بازار میشود.
وی گفت: نگاه ما به شرایط قیمتی در بازار است که براساس آن تمهیدات لازم اندیشیده شود.
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام افزود: شب گذشته هزار و ۵۰۰ رأس گوسفند و ۲۰۰ رأس گوساله کشتار و روانه بازار شد که متناسب با شرایط این روند ادامه دارد.
مردی ادامه داد: همچنین ۴۰ هزار تن گوشت گوساله منجمد نیز ذخیره شده است تا در زمانهای مقتضی وارد بازار شود.
وی گفت: امسال دام مازاد، چه سبک و چه سنگین بهطور فراوان وجود دارد که برای این موضوع نیز برنامهریزی شده است.
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام افزود: قیمت دام سبک ظرف چند روز افزایش یافته و به کیلویی ۱۳۰ هزار تومان رسید، اما با عرضه صورت گرفته، در حال حاضر این قیمت به ۱۲۰ تا ۱۲۵ هزار تومان رسیده است. درخصوص گوشت گوساله نیز قیمت از ۱۲۳ هزار تومان به ۱۱۷ هزار تومان کاهش یافته است.
مردی گفت: این افزایش قیمت که در چند روز گذشته تجربه شد ناشی از شایعات مربوط به حذف ارز دولتی بود که موجب کاهش توزیع شد، اما با هماهنگیهای صورت گرفته در حال حاضر این توزیع به شرایط عادی بازگشته است.
وی با اشاره به ذخیرهسازی ۱۰۰ هزار تن مرغ افزود: ظرف چند روز گذشته ۱۳ هزار و ۵۰۰ تن مرغ مازاد از بازار خریداری شده که به اقتضای نیاز، وارد بازار خواهد شد.
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام گفت: در تولید تخم مرغ نیز میزان تولید و مصرف سربهسر است و ۳ هزار تن نیز ذخیره این محصول برای تعادل شرایط بازار است.
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
اخبار این صفحه
-
جهش 10 میلیارد دلاری درآمدهای نفتی در 1400
-
مسیر سازگاری ایران با کم آبی
-
اخبــــار
اخبارایران آنلاین