صفحه 8

صفحه 8

مهشید عبدالسلامی
پژوهشگر اقتصادی
فرایند تنظیم لایحه بودجه سالانه، با احراز جنبه های دقیق اقتصادی و منطقی می‌تواند عامل مهمی در توسعه اقتصادی یک کشور باشد. در اقتصاد ایران همواره بودجه دولت با کسری مواجه بوده است و از آنجایی که اگر کسری بودجه در جهت ساخت زیربناهای اقتصادی، تحقیق و توسعه و بهداشت و... باشد که می‌تواند فرایند رشد اقتصادی در سال‌های آتی را ایجاد کند، می‌تواند برای هر اقتصادی مفید واقع شود. از سوی دیگر اگر در فرایند توسعه زیرساخت‌های اقتصادی نباشد و صرفاً به خاطر هزینه‌هایی که هیچ توجیه اقتصادی ندارند باشد، می‌تواند معضل خطرناک برای اقتصاد محسوب شود. اقتصاد ایران همواره با کسری بودجه مواجه بوده است و در بیشتر سال‌ها این کسری ناشی از بیشتر بودن اندازه دولت بوده که این کسری همواره با انتشار پول پوشش داده شده و نتیجه‌ای جز تورم بر اقتصاد نداشته است. بررسی لایحه بودجه 1401 و توجه به موارد قابل تأمل می‌تواند در اصلاح و تقویت بودجه مفید واقع شده و اثرات مخرب کسری بودجه 1401 بر اقتصاد را کاهش دهد و نقاط قوت آن منجر به تقویت اثرات مثبت شود.
یکی از ضعف‌های اصلی اقتصاد ایران که منجر به بروز کسری بودجه در ایران می‌شود اتکای بیش از حد به درآمدهای نفتی است که منجر به عدم توجه به مالیات‌گیری در اقتصاد شده است. بررسی سهم نفت از بودجه ایران بعد از سال‌های 1393 تا 1400 حاکی از این است که مقدار مصوب تا سال1397 با مقدار محقق شده منطبق بوده و کسری بودجه از این طریق بر کشور تحمیل نشده است ولی در سال 1398 ، 1399 و 1400 مقدار محقق شده بسیار کمتر از مقدار مصوب بود که اثر زیانباری بر بودجه و کلیت اقتصاد برجای گذاشت. بنابراین پیشنهاد می‌شود در بودجه 1401 با نگاه واقع‌بینانه درآمد نفتی سه سال اخیر مدنظر قرار بگیرد و هزینه‌ها طبق همین درآمد تنظیم شود. بودجه 1401 دارای نقاط قوت قابل تأملی است که باید بدان توجه کرد. به‌عنوان مثال کاهش در میزان انتشار اوراق است. کم بودن میزان انتشار اوراق در وهله اول میزان بازپرداخت اصل و سود اوراق در سال 1402 را کاهش خواهد داد.
ادامه در صفحه 6