توافق ایران- چین؛ دغدغه بزرگ امریکا
پکن کار خود در خاورمیانه را قدرتمندانه آغاز کرده است
بردلی بومان و زان زوواک، تحلیلگران امریکایی
مترجم: زهره صفاری
«حسین امیرعبداللهیان»، وزیر خارجه ایران در حالی به منظور تقویت توافق سال گذشته «همکاریهای فراگیر استراتژیک» جمعه (دیروز) به چین سفر کرد که افزایش همکاریهای امنیتی ایران-چین تهدیدی جدی برای منافع امنیتی حلقه امریکا، اسراییل و کشورهای عرب خلیج فارس به شمار میرود.
توافق 25 ساله استراتژیک پکن- تهران که مارس سال گذشته میلادی به امضا رسید، مزایای بسیاری برای دو کشور بویژه در مقابله با امریکا داشت. چراکه با این توافق در حالی که چین با محکم کردن جای پایش، امریکا را تحقیر میکند و دسترسی به نفت و دیگر کالاهای مهم ایران را نیز برای خود تضمین شده میبیند، ایران نیز با سرمایهگذاری چند میلیارد دلاری در بازار انرژی و سرمایهگذاریهای زیرساختی چین میتواند تحریمهای امریکا علیه خود را کم اثر کند. بیشتر توافقات میان ایران و چین بر سر مسائل اقتصادی و دیپلماتیک است اما چین و روسیه، رهبران سازمان همکاری شانگهای سال گذشته تصمیم گرفتند تا ایران را به عضویت دایم آن درآورند. همین عوامل نادیده انگاشتن روابط امنیتی میان ایران و چین را تبدیل به اشتباه بزرگی خواهد کرد چراکه تقویت بازار انرژی ایران در چین و تمایل پکن به سرمایهگذاری در ایران دو پیامد امنیتی منفی برای مخالفان خواهد داشت که به مرور میتواند شدت بیشتری یابد. سرمایهگذاری چین محرک اقتصادی و درآمدی برای ایران خواهد بود که این امر دست تهران را در تخصیص بخشی از این درآمد برای تقویت نظامی باز خواهد گذاشت. اما مهمتر از آن، این سرمایهگذاری در عمل تأثیر تحریمها و فشارهای امریکا بر ایران را از بین میبرد. این در حالی است که این توافقات میتواند امریکا، اسرائیل، عربستان و امارات را نگران کند.
ارتقای همکاریهای نظامی ایران و چین به مرور، توان نظامی ایران را تا حد قابل توجهی بالا خواهد برد و اگر قوای نظامی ایران سیستمهای رادارگریزی چین را فرا بگیرند، قدرت بازدارندگی اش در برابر حملات خارجی افزایش یافته و این موضوع تهران را در پیشبرد برنامههای هستهایاش مصصم تر خواهد کرد. مهمتر آنکه همکاری نظامی ایران و چین یک فرضیه یا دغدغه آینده نیست بلکه پروسهای است که از مدتها پیش کلید خورده؛ مانور مشترک نظامی ایران، روسیه و چین در دسامبر 2019 در اقیانوس هند و سپتامبر 2020 در روسیه از جمله آنها است و حتی مانور مشترک دیگری میان ایران و چین نیز در خلیج فارس در دستور کار قرار دارد. اما پکن برای مبهم نگه داشتن جزییات روابط امنیتی فراگیرش با ایران دلایل قابل توجهی دارد. دولت چین در راستای تحقق اهدافش به برقراری روابط با کشورهای عرب خلیج فارس تمایل دارد. بنابراین برای ایجاد تعادل در روابط خود هفته گذشته میزبان وزرای خارجه عربستان، کویت، عمان و بحرین نیز بود. چین روابط با تهران و کشورهای عرب خلیج فارس به طور همزمان میخواهد و این یک چالش جدی برای پکن است و واشنگتن نیز با آگاهی از این امر درصدد دشوار کردن این راه برای چشم بادامیها است. این در حالی است که ارتقای همکاریهای استراتژیک ایران و چین، تقویت جایگاه تهران در سازمان همکاری شانگهای و سفر وزیر خارجه ایران به پکن سه هدف را نشانه رفته است: همسویی فزاینده تهران- پکن، نفوذ بیشتر چین در خاورمیانه و بسط میدان رقابت ابرقدرتی میان واشنگتن-پکن به خارج از ایندوپاسیفیک.
منبع: Foreign Policy
یک هفته دیپلماسی غرب و روسیه ناکام ماند
بوی باروت در قاره سبز
بنفشه غلامی/ «مذاکرات با غرب دیگر فایدهای ندارد.» همین جمله کوتاه معاون وزیر خارجه روسیه بعد از مذاکرات با ناتو، آنقدر گویا بود تا لهستان را وادارد به همتایان اروپایی خود هشدار دهد: «جنگ در یکقدمی اروپا است» و هفته دیپلماسی قاره سبز با ناخوشایندترین نتیجه به پایان برسد.
تنشها بین روسیه و غرب از میانههای روز چهارشنبه شروع به شعله کشیدن کرد. در این روز خبرگزاری «آسوشیتدپرس» خبر داد دموکراتهای سنای امریکا لایحه تحریمی جدیدی را علیه روسیه تنظیم کردهاند. اقدامی که انتقاد «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کرملین را به دنبال داشت. او چنین اسناد و اظهاراتی را منفی خواند. اما کار به اینجا ختم نشد. همزمان با این تحرکات در سنا، جلسه روسیه با ناتو نیز به دلیل اصرار ناتو بر دست برنداشتن از عضویت اوکراین، بینتیجه به پایان رسید. به گزارش روزنامه انگلیسی «گاردین»، «سرگئی ریابکوف»، معاون وزیر خارجه روسیه ناتو را مسئول این ناکامی دانسته و گفته است: «مذکرات با ناتو به دلیل تفاوت در رویکردها به بنبست رسیده و پیامدهای آن نامشخص است.» او تأکید کرد: «دو مذاکره هفته پیش نشان داد دیگر دلیلی برای نشستن سر میز مذاکره وجود ندارد زیرا ناتو آماده شنیدن پیشنهادهای روسیه برای حل بحران نیست.» او که روز دوشنبه هفته پیش ریاست هیأتی را بر عهده داشت که در ژنو با امریکا وارد مذاکره شد و در نشست روز چهارشنبه بروکسل با ناتو نیز همین سمت را داشت، همچنین هشدار داد: «کارشناسان نظامی روسیه در حال بررسی وضعیت هستند و اگر پاسخ مناسب دریافت نشود، توصیههای لازم را به پوتین خواهند کرد.»
ترس در اردوگاه غرب
چنین پاسخ سختی، کشورهای شرق اروپا را که در تیررس خشم روسیه قرار دارند، بسیار نگرانتر از بقیه کرده است. در همین ارتباط خبرگزاری «رویترز» خبر داده، «زبیگنیو رائو»، وزیر خارجه لهستان پنجشنبه با به صدا درآوردن آژیر خطر جنگ در اروپا، به سیاستمداران اروپایی توصیه کرد: «مسیر دیپلماسی را از دست ندهید. زیرا اروپا در 30 سال اخیر هرگز تا این اندازه به جنگ نزدیک نبوده است.» این در حالی است که کارشناسان نظامی نیز معتقدند دیگر بسختی میتوان شعلههایی را که برافروخته شده است، فرونشاند. این در حالی است که کاخ سفید هم به وخامت شرایط اذعان داشته و اعلام کرده است همچنان خطر حمله روسیه به اوکراین وجود دارد و شاید از همینرو بود که «جیک سولیوان»، مشاور امنیت ملی امریکا اندکی بعد از مذاکرات بیحاصل با روسیه اعلام کرد: «نهادهای اطلاعاتی امریکا هنوز هیچ ارزیابی کاملی درباره اینکه کرملین چه تصمیمی درقبال اوکراین خواهد گرفت، ندارند.» «مایکل کارپنتر»، سفیر امریکا در سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز به سران کشور خود هشدار داد: «صدای طبل جنگ بسیار بلند است.»
بنا بر گزارشهایی که تاکنون منتشر شده است، مهمترین خواسته روسیه، عدم عضویت اوکراین در ناتو است؛ خواستهای که سران ناتو بارها با قاطعیت تمام به آن پاسخ «نه» داده و مدعی شده اند: «روسیه حق ندارد در مسائل داخلی دیگر کشورها دخالت کند.» این در حالی است که از سال 1997 به این سو 14 کشور اروپای شرقی که زمانی جمهوریهای سابق اتحاد جماهیر شوروی بودند، به عضویت ناتو درآمدهاند. دو کشور از این 14 کشور یعنی استونی و لتونی با روسیه مرز مشترک دارند. علاوه بر این روسیه بهواسطه کالینینگراد، بخشی جدا از کشور روسیه در آن سوی مرزهای لیتوانی و در ساحل دریای بالتیک، با کشورهای لیتوانی و لهستان مرز مشترک دارد. کالینینگراد منطقهای است که روسیه با استقرار سیستم موشکی اسکندر در آن به مقابله با تهدیدهای غرب رفته و سال 2007 نیز امریکا را تهدید کرده بود که اگر سامانه پدافند موشکی خود را در اروپا مستقر کند، کرملین نیز جنگافزارهای هستهای خود را در کالینینگراد مستقر خواهد کرد.
اما اکنون به نظر میرسد واکنشهای روسیه مقابل سلطهجویی غرب تندتر از هر زمانی شده است. یکی از مسائلی که «ریابکوف» در سخنان آتشین روز پنجشنبه خود به آن اشاره کرد و ربه سؤالات درباره گسیل نیروهای روسی به ونزوئلا و کوبا پاسخ داد که اگر مذاکرات با غرب بر سر اوکراین به نتیجه نرسد، روسیه نیز این امر را از دستور کار خارج نخواهد کرد؛ تهدیدی که برای بسیاری از ناظران یادآور بحران موشکی کوبا در سال 1962 است؛ زمانی که شوروی اقدام به استقرار موشکهای بالستیک خود در خاک کوبا کرد و پس از آن تقابل 13 روزهای میان امریکا و شوروی آغاز شد که میتوانست جنگ سرد را تبدیل به جنگ هستهای کند یعنی همان چیزی که اکنون نیز برخی ناظران نسبت به آن ابراز نگرانی کردهاند. یکی از آنها «ریچارد بلک»، کارشناس «انستیتو شیلر» در نیویورک است که به خبرگزاری «تاس» گفته: «آنچه امریکا و ناتو در طول هفته گذشته انجام دادند و بر استقرار موشکهایی با قابلیت حمل کلاهک هستهای؛ نه نزدیک روسیه که در مرز آن اصرار کردند، جهان را در آستانه جنگی هستهای قرار میدهد.»
او توصیه کرد: «در این شرایط جهان به یک بنیان امنیتی جدید نیاز دارد که همه ملتها و از جمله امریکا و روسیه را در پناه خود قراردهد. غرب باید از اقدامات تحریکآمیز علیه روسیه و چین دست بردارد و به جای آن به اصلاح روابط اقتصادی با این کشورها بپردازد.»
واشنگتن پست (امریکا)
امید دموکراتها برای تغییر قوانین سنا در جهت لغو حق رأی اقلیتها، با مخالفت دو سناتور این حزب تا حدودی به بنبست رسید. سناتور
«جو مانچین» و «کریستن سینما» در حالی در مخالفت با این طرح حزبشان بیانیه دادند که «بایدن» رئیس جمهوری امریکا در آخرین گامها برای لغو حق رأی جمهوری خواهان در مسیر اهداف دموکراتها بود.
ایندیپندنت (انگلیس)
پس از دادگاهی شدن شاهزاده «اندرو» در پرونده آزار و اذیت جنسی در امریکا، ملکه انگلیس همه عناوین نظامی و حمایت سلطنتی را از فرزندش سلب کرد. در پی این اقدام، کاخ باکینگهام در پیامی اعلام کرد با این دستور ملکه، «دوک یورک» شهروند عادی به شمار رفته و در جریان این پرونده حتی نمیتواند از عنوان خانوادگی اش بهره بگیرد.
پاکستان تودی(پاکستان)
گروه تروریستی تحریک پاکستان، اخبار منتشر شده درباره کشته شدن یکی از فرماندهان کلیدی خود را در شرق افغانستان تأیید کرد. این خبر در حالی از سوی تکفیریهای پاکستانی اعلام شده که رسانههای این کشور از اواسط هفته گذشته مرگ «خالد بالتی» را در ایالت ننگرهار اعلام کرده بودند، اما همچنان هیچ گروهی مسئولیت کشته شدن این فرمانده را برعهده نگرفته است.