رئیس هیأت گروه دارویی برکت در کنفرانس خبری واکسن کووبرکت:
5 تا 6 میلیون دوز واکسن کووبرکت آماده شد
فریبا خان احمدی
خبرنگار
روز گذشته اولین کنفرانس خبری واکسن کووبرکت با حضور تعدادی از خبرنگاران حوزه سلامت و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در محل شرکت دارویی برکت برگزار شد. تزریق واکسن کووبرکت در حال حاضر برای عموم آغاز شده است و آنطور که حامد حسینی مدیر کارآزمایی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران میگوید تاکنون هیچ مورد فوتی در دریافت کنندگان واکسن کووبرکت گزارش نشده است. در فاز 1 و 2 مطالعات بالینی واکسن ایرانی برکت در مجموع 20 هزار نفر دو دوز واکسن را دریافت کردهاند. بهگفته حامد حسینی در مطالعات فاز 1، یک نفر، در مطالعات فاز دوم، 11 نفر به کرونا مبتلا شدهاند که از این 11 نفر، 6 نفر واکسن و 5 نفر واکسننما دریافت کرده بودند و در فاز سوم و در اپیدمی کرونای دلتا ۶۰۰ نفر از افراد تحت مطالعه کرونا گرفتند که هنوز نمیتوان گفت چند نفر واکسن زدند. اینها خلاصهای از نتایج کارآزمایی بالینی کووبرکت است که روز گذشته در نشست خبری عنوان شد. در ادامه این کنفرانس خبری حمیدرضا جمشیدی رئیس هیأت گروه دارویی برکت به پرسشهای خبرنگار «ایران» در زمینه جزئیات تولید واکسن کووبرکت، تکنولوژی ساخت آن و برخی شائبههای مرتبط با این واکسن از جلمه چرایی عدم ارزیابی مقالات علمی واکسن از سوی نشریههای علمی معتبر و آغاز تزریق عمومی واکسن کووبرکت پیش از اتمام فاز سه کارآزمایی بالینی پاسخ داد. در ادامه بخشی از این پرسش و پاسخها را میخوانید.
آقای دکتر جمشیدی آیا درست است خط تولید واکسن کووبرکت را از چین آوردهاید و خط تولید صنعتی کووبرکت کپیبرداری است؟بفرمایید تفاوت واکسن کووبرکت با پلتفرم سینوفارم چیست؟ آیا واکسن کووبرکت را ما خودمان اختراع کردیم و بهطور کلی GMP خط تولید از کجا اخذ شده است؟
اولاً GMP واکسن کووبرکت را سازمان غذا و دارو تعیین کرده است. تکنولوژی واکسن کووبرکت مطلقاً هیچگونه ارتباطی با تکنولوژی چین ندارد. بجز اینکه پلتفرمها یکسان است. دانش فنی برای ساخت واکسن یک قرون و دوزار نیست یعنی سرمایهگذاری بسیار بالایی صرف آن شده است آنهایی که میگویند ما رفتیم دانش فنی را از چین و روسیه گرفتیم نمیدانند که روسیه بزرگترین بیزینس دنیا را با واکسن راه میاندازد. حتی بالاتر از نفت. سینوفارم بزرگترین بیزینس دنیا را راه انداخته است آنوقت ما تلفن بزنیم و بگوییم لطف کنید دانش فنیتان را به ما بدهید. مگر اینکه سینوفارم با کمپانیها قرارداد ببندد و بگوید بازار دنیا را میخواهیم بگیریم. در حالیکه سینوفارم چگونه به ما واکسن میدهد؟ واکسن را به صلیب سرخ میدهد و صلیب سرخ هم به هلال احمر میدهد و و هلال احمر نیز واکسن را به ما میدهد. خود حدیث مفصل بخوان.
افیکیسی(قدرت یا تأثیرگذاری) فاز دوم و سوم مطالعات انسانی واکسن کووبرکت چقدر روی فرم آلفا و دلتا ویروس کرونا بررسی شده است؟شما اعلام کردهاید این واکسن روی ویروس دلتا هم مؤثر است در حالیکه ویروس دلتا حداکثر دو ماه است وارد ایران شده است؟ باید ویروس باشد و تعداد مشخصی افراد را واکسینه کنیم و بعد ببینیم واکسن علیه ویروس دلتا ایمنی میدهد یا خیر؟
داستان ویروس دلتا اینگونه است؛ افراد یا داوطلبانی که 9، 6و 3 ماه پیش واکسن زدند خونشان را میگیریم، سرمشان را برمی داریم چون باید تیتر آنتی بادی اینها بالا باشد. بعد به ویروس زنده دلتا میرسیم. پس نیازی نداریم چند ماه وقت داشته باشیم. هر ویروس وارد کشور شود بلافاصله میتوانیم ویروس را بیاوریم و سرم را روی آن میریزیم ببینیم میکشد یا نه؟ معمولاً بازه زمانی سه تا 4 روزه نیاز دارد. پس هر ویروس وارد شود ما سرم را روی ویروس میریزیم تا ببینیم ویروس را میکشد یا خیر.
وقتی واکسن را به جمعیت عمومی تزریق میکنیم یعنی فاز سه کارآزمایی بالینی آن تمام شده است و مقالهاش آماده است. این مقالات کجاست؟ مستندات را به کجا ارائه دادید؟ ما ادعا میکنیم مقالات مرتبط با فاز دو وسه افیکیسی دارد اما چرا برای ارزیابی در اختیار منابع بینالمللی قرار نمیدهیم؟
راجع به اینکه میگویید شما چطور وارد تزریق واکسن در جمعیت عمومی شدهاید در حالیکه هنوز مقالات فاز سه کارآزمایی بالینی آماده نیست، باید بگویم شرط ورود به فاز سه مقاله نیست. ما فاز یک و دو را انجام دادهایم. مقالهای در نیچر چاپ شد که بر اساس مقاله نیچر اگر نوترالایزینیگ آنتی بادی افزایش پیدا کند در حالت اورژانسی برخی کشورها میتوانند واکسیناسیون عمومی را تا رسیدن به تمام دیتاهای فاز سه شروع کنند. در شرایطی هستیم که ته قصه اینگونه است که واکسنی را تولید میکنیم که روزی دو نفر مرگ دارد. روزی 500 تا مرگ را تحمل میکنید یا دو مرگ را؟ اینجا دیگر تصمیم مدیریتی باید بگیریم. دنیا این تصمیم را گرفت. دوره تولید واکسن 13 سال است. چرا فایزر در 9 ماه بیرون آمد. پس سر یک دوراهی قرار گرفتهایم. در مقاله نیچر میگوید؛ اگر نوترالایزینیگ آنتی بادی به فلان قدر رسید تقریباً نتایجش به فاز سه میخورد سازمان غذا و دارو هم با همین استدلال این کار را کردند. مثل خیلی از کشورها. البته سازمان غذا و دارو این تصمیم را گرفت. روزی که میخواستند به ما مجوز بدهند گفتیم با این جو فضای مجازی روبه رو میشویم که میگویند؛ شاید بهخاطر جو انتخابات واکسنشان را رونمایی کردند ما گفتیم رونمایی را 10 روز عقب بیندازیم. میخواهم بگویم حتی اگر مجوزمان عقبتر میافتاد مشکلی نداشتیم.
شما در بخشی از صحبتهایتان در کنفرانس خبری امروز (18 مرداد) به این نکته اشاره کردید که 400 میلیون تومان برای واردات تیتر آنتی بادی (کیتهای با استاندارد بالا در زمینه کنترل کیفیت) از امریکا هزینه کردید یا سایر مواد اولیه ساخت واکسن را با هزینههای بالا وارد کردهاید چگونه است که واردات مواد اولیه تحریم نیست اما نمیتوانیم واکسن کرونا را از کشورهای دیگر وارد کنیم؟
یک وقتی 10 تا 20 قلم ماده اولیه وارد میکنیم این فرق دارد که 100 میلیون واکسن بخواهیم از امریکا وارد کنیم نمیدهند. 177 میلیون دلار به صندوق کووکس ریختیم که بهعنوان یک معاهده بینالمللی که زیر نظر سازمان ملل ایجاد شد اما نتوانست به تعهدش عمل کند. هدف کووکس عدالت در توزیع واکسن در دنیا بود بنابراین اعلام کرد که همه تولید کنندهها واکسنشان را داخل این سبد بریزند و هر کسی هم پول دارد به صندوق بریزد ما 20 درصد جمعیت دنیا را واکسینه میکنیم. کشورها پولشان را به سبد کووکس ریختند اما واکسن سازها گفتند که نمیتوانیم. ایران به چه جگر خونی پول را به صندوق کووکس ریخت. دو تا سه ماه طول کشید تا 177 میلیون دلار پولش را به سبد کووکس ریختند تا 16 میلیون و 800 هزار دوز واکسن به ما بدهند. اول که مشکل پول داشتیم بعد که مشکل حل شد کسی واکسن نداشت به کووکس بدهد. بنابراین اجازه دهید جزئیات را بهشما نگویم.
اگر بخواهید قول دهید که واکسن ایرانی را در مقیاس مناسب در اختیار وزارت بهداشت قرار دهید چه زمانی را مشخص میکنید؟
به هر حال قرار بر این بود تا اردیبهشت ماه واکسن برکت نهایی شود و در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد ولی اینچنین نشد که شما هم میفرمایید در خط تولیدمان دچار مشکل شدیم. حتی قول داده شده بود تا شهریور 30 میلیون دوز واکسن تولید شود ولی این رقم کمتر از 3میلیون دوز بوده است.
همه اینهایی که درگیر خط تولیداند فراز و نشیبهای تولید را میدانند. ما کشوری هستیم که تحریمیم. یک بخش سخت افزاری است که ماهی 25 میلیون دوز سخت افزار برای تولید آماده است. در بخش نرم افزاری نوسان داریم. شما ببینید الان ۶۰ میلیون دوز واکسن جانسوناند جانسون مشکل در تولید پیدا کرد و از بازار جمعآوری شد. دوم اینکه واکسن کووبرکت را تولید میکنیم در انبار میماند و 15 روز بعد به وزارت بهداشت میدهیم آنجا هم سه روز بعد بارکدگذاری و برچسب اصالت میزنند. یکی از آقایان رقم تولید را در رسانه اعلام میکند، یکی موجودی انبار را میگوید، یکی دیگر از آقایان هم تعداد دوز واکسنی را میگوید که برچسبگذاری شده و وارد چرخه توزیع شده است. همهشان هم درست میگویند. البته با این شیوه اطلاعرسانی موافق نیستم. ما تاکنون 2. 2 میلیون دوز واکسن برکت به وزارت بهداشت تحویل دادهایم. 5 تا 6 میلیون دوز نیز تولید کردهایم و فاصله تولید تا تحویل واکسن بهدلیل تستهای مختلف روی واکسنها 15 تا 16 روز است و اگر این تستها انجام شود بقیه واکسنها نیز تحویل وزارت بهداشت داده میشود. با راهاندازی خطوط 2 فاز صنعتی بخش عمده تولید واکسن در این بخش صورت خواهد گرفت و تحویلشان زمانبر است. خط دوم تولید واکسن برکت ظرفیتی بین 6 تا 8 میلیون دوز دارد.
گزارش «ایران» از برپایی تکایا و حسینیهها و عزاداریهای محرم با رعایت شیوهنامههای بهداشتی
شهرهای ایران سیاهپوش شد
پرستو رفیعی
خبرنگار
چند روزی است که شهر حال و هوای محرم به خود گرفته است. داربستها بالا میرود و ایستگاههای صلواتی در چهارراهها و حاشیه خیابانها برپا شده است. در تکایا و حسینیهها جنبوجوشی وصفناشدنی به چشم میخورد و پرچمهای سرخ و سیاه بر سر تکایا و برخی از خانهها خودنمایی میکنند. بسیاری از کوچهها و خیابانها با پارچههای مشکی، سیاهپوش شدهاند و بسیاری از مردم در تدارک تهیه ملزومات نذریهایی هستند که هرساله در این روزها توزیع میشود. در حالی که کشور رنگ و بوی محرم به خود گرفته و عاشقان اباعبدالله در سراسر کشور برای برپایی سنت ماه محرم آماده میشوند، ویروس کرونا آن هم از نوع دلتا با قدرت همهگیری بالا در جامعه تاختوتاز میکند و جان مردم را به یغما میبرد. تختهای بیمارستانی در حال تکمیل است و اختصاص 70 درصد از تختهای کل بیمارستانهای کشور به بستری بیماران دلتا کرونا خبری دهشتناک است که روز گذشته دکتر جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت اعلام کرد. آماری که از واقعیتی تلخ خبر میدهد. حالا اما کارشناسان حوزه بهداشت و مسئولین مستقر در ستاد ملی مقابله با کرونا که وظیفه حفاظت از جان تکتک افراد جامعه را بهعهده دارند معتقدند در سایه رعایت پروتکلهای بهداشتی میتوان سنت دیرین عزاداری برای امام حسین(ع) و یاران پاکش را به جای آورد و هم از ابتلا به کرونا جان سالم به در برد. حقیقت این است که بسیاری از هموطنان در این روزها با توسل به سالار شهدا وسید جوانان بهشت، برای شفا و سلامتی بیماران بستری در بیمارستان دست به دعا میشوند و نذری پخش میکنند. اما آنچه در این باره از اهمیت بالایی برخوردار است توجه به این نکته است که تجربه 18 ماه حضور میهمان ناخوانده در کشور نشان داده که مؤثرترین راه مهار این بیماری، رعایت حداکثری شیوهنامههای بهداشتی با دو روش استفاده از ماسک و حفظ فاصلهگذاری اجتماعی است. از اینرو به نظر میرسد، افزایش توجه و رعایت شیوهنامههای بهداشتی شاهکلید کنترل و مهار بیماری در کشور و شاهراه عبور از بحران موجود با حداقل آسیب است. به اعتقاد کارشناسان، امسال هم باید تجربه موفق سال گذشته با رعایت حداکثری پروتکلهای بهداشتی و حفظ فاصلهگذاری اجتماعی تکرار شود. مراسم در مکانهای باز و دارای تهویه برگزار شود و رعایت فاصلهگذاری اجتماعی تحت هیچ شرایطی فراموش نشود. از سوی دیگر مقرر شده، امسال هم مثل سال گذشته ایستگاههای صلواتی دایر نشود و در عوض موکبهای سلامت برای پخش ماسک و اقلام بهداشتی مورد توجه قرار گیرد.
برگزاری مراسم خانگی در ایام محرم نیز یکی دیگر از خط قرمزهایی است که در پروتکلهای بهداشتی برگزاری مراسم محرم سال 1400 به آن اشاره شده است. چراکه طبق گزارش وزارت بهداشت، سویه هندی بیماری کرونا قدرت تسری و مرگ بسیار بالایی دارد و با توجه به سرعت بالای ابتلا به این بیماری، ضرروت تشدید محدودیتهای بهداشتی و عدم برگزاری مراسمهای خانگی با توجه به فضا و مکان سربسته بشدت احساس میشود.
موضوع دستهروی در خیابان هم یکی دیگر از مسائلی است که توجه بسیار میطلبد. رئیس کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی مدیریت بیماری کرونا درخصوص برگزاری این مراسم اعلام کرده که این مراسم نباید به محلی برای تجمع عزاداران تبدیل شود و باید صرفاً به صورت محلی و محدود با رعایت اصول بهداشتی برگزار شود.
وزیر کشور نیز روز گذشته پس از نشست با استانداران سراسر کشور درباره نحوه رعایت پروتکلهای بهداشتی، عنوان کرد: با توجه به اینکه در طلیعه ایام محرم قرار داریم موضوع رعایت پروتکلهای بهداشتی در کشور در شرایط خاصی قرار گرفته است.
عبدالرضا رحمانی فضلی با تأکید بر دغدغههای موجود درخصوص جان مردم اضافه کرد: ما هم دغدغه و نگرانی رعایت این پروتکلها و هم اهمیت و احترام مناسک و اعمال ماه محرم را داریم. مردم همیشه در این ایام که ماه عاشقان اباعبدالله(ع) و یاران ایشان است، این عزاداریها را به شکل اعتقادی برگزار میکنند. از اینرو به استانداران توصیه شد به دستگاههای اجرایی استانی تأکید و نظارت کنند. علوم پزشکی هم باید به عنوان ناظر اصلی با هیأتها، مسئولان هیأتها، ریاست سازمان تبلیغات که مسئول اجرای پروتکلها هستند، هماهنگی بسیار جدی داشته باشند که بتوانند براساس پروتکل ابلاغی هم مراسم و هم سلامت مردم را به صورت مناسب داشته باشیم. وی خاطرنشان کرد: هر کاری که انجام دهیم نهایتاً این مردم خوب ما هستند که مانند همیشه باید ما را یاری کنند تا بتوانیم این پدیده را مدیریت کنیم.
در چنین شرایطی به نظر میرسد همه عاشقان حسینی حتی آنهایی که هر دو دوز واکسن را دریافت کردهاند برای برگزاری شایسته این مراسم با سلامت کامل بایستی شیوهنامههای بهداشتی را به بهترین شکل و بیشتر از گذشته مورد توجه قرار دهند.
روز سیاه کرونا در ایران با رکورد 588 فوتی
مهسا قوی قلب
خبرنگار
با گذشت ۱۸ ماه از شروع پاندمی کرونا، آمار فوتیها جدیدترین رکورد را رقم زد. بر اساس آخرین گزارش وزارت بهداشت ۵۸۸ نفر در یک شبانه روز جان باختند، این آمار تکاندهنده روز سیاهی را در تابستان ۱۴۰۰ رقم زد. ثبت این آمار چنان نگرانکننده است که بنابر اعلام کارشناسان وزارت بهداشت اگر پروتکلهای بهداشتی بهطور جدی رعایت نشوند در روزهای آینده با ارقام تصاعدی تری نیز مواجه خواهیم شد و با توجه به کمبود تختها و ازدحام بیماران در مراکز درمانی، باید در انتظار بحرانهای جدید تری دربخش نظام سلامت باشیم. در این خصوص بسیاری از کارشناسان و متخصصان حوزه بهداشت، هشدار میدهند که تنها راه قطع زنجیره ویروس دلتا کرونا و مهار بحران به وجود آمده، اجرای صددرصدی پروتکلهای بهداشتی و اجرای فاصلهگذاری اجتماعی است. آنها معتقدند استفاده از ماسک و پرهیز از حضور در اجتماعات و اماکن عمومی در این زمینه میتواند تا حدود زیادی از مشکلات به وجود آمده بکاهد. البته گزارشها نشان میدهد جولان دلتا کرونا در برخی از استانها همچنان آمار فوتیها را صعودی کرده است و شهر را در وضعیت حاد و وخیم قرار داده است، این در حالی است که متخصصان بهداشت و درمان بر این باورند میزان استفاده از ماسک توسط عموم مردم به زیر ۴۰ درصد رسیده است، این امر نشان میدهد که ویروس دلتاکرونا همچنان در شهرها در حال تاخت و تاز است و شعلههای داغ این ویروس منحوس، روزبهروز دامن افراد بیشتری را خواهد گرفت.
احتمال افزایش مرگ و میر در روزهای آتی
معاون درمان ستاد کرونا در استان تهران هم ضمن اعلام رکورد ۱۵۶ مرگ کرونایی و بالغ بر ۲۴۰۰ بستری روزانه در تهران، گفت: تنها پیشبینی فعلی این است که در روزهای آتی بازهم افزایش مرگ و میر را خواهیم داشت.
دکتر نادر توکلی با اشاره به اینکه روز یکشنبه همه رکوردها درخصوص کرونا در تهران ثبت شده است، گفت: بالغ بر ۲۵ هزار مراجعه سرپایی، بالغ بر ۲۴۰۰ بستری و ۱۵۶ مرگ داشتیم که این عدد مرگ و میر رکورد تهران از ابتدای شیوع کرونا تاکنون است. همچنین درحال حاضر بالغ بر ۱۰ هزار و ۶۰۰ بیمار بستری در بیمارستانها داریم.
وی درباره مشکل کمبود تخت در بیمارستانها، اظهار کرد: همه تختها پر است و تنها ظرفیتی که استفاده میکنیم همان ۱۰۰۰ تختی است که در اورژانس بیمارستانها است. بیمار در تختهای بستری اورژانس منتظر میماند که ظرف ۶ تا ۲۴ ساعت بعد بتواند به بخش منتقل شود و بر اساس میزان ترخیصیها و فوتیها تخت برای سایرین خالی میشود.
توکلی درباره اخباری که پیرامون کمبود سِرُم و داروهایی نظیر رمدسیویر به گوش میرسد، بیان کرد: خوشبختانه مسأله کمبود سِرُم و رمدسیویر تا حد زیادی مرتفع شد، اما کمبود داروی اکتمرا هم وجود داشت که پس از برگزاری جلسه پیرامون آن تأمین آن هم به حد معقولی رسید.
معاون درمان ستاد کرونای استان تهران درباره زمان رسیدن به قله پیک پنجم کرونا در تهران، تأکید کرد: فعلاً هیچ تصوری برای زمان رسیدن به قله پیک پنجم وجود ندارد، زیرا ماهیت ویروس جهش یافته چنین است. اگر موفق میشدیم ۷۰ درصد جامعه مشمول واکسن را واکسینه کنیم میتوانستیم نظر دهیم، اما چون این اتفاق نیفتاده ممکن است تا ابتلای ۷۰ درصد جامعه پیشروی کنیم. تنها پیشبینی فعلی این است که در روزهای آتی بازهم افزایش مرگومیر را خواهیم داشت.
وی با اشاره به اینکه روند واکسیناسیون در مدت اخیر بهبود یافته است، تأکید کرد: در مورد افراد بالای ۶۰ سال مبتلا به کرونا از ۳۰۰۰ بیمار بستری در بیمارستان حدود ۹۵ درصد کسانی هستند که واکسینه نشدند. البته نمیگوییم اگر کسی واکسن بزند قطعاً به کرونا مبتلا نمیشود اما، موضوع مهم پس از واکسیناسیون این است که با تزریق آن احتمال ابتلای شدید به کرونا کاهش مییابد.
وی دربــــــاره صحبــــــــتهـــای رئیسجمهوری پیرامون تدوین طرح جامع تحول در نحوه مقابله با ویروس کرونا، اظهار کرد: لازمه این موضوع این است که اقدامات صورت گرفته در یک سال و نیم گذشته را دوره کرده و مشکلات را احصا کنیم و بهدنبال ارائه راهکار برای رفع آن باشیم. مسئول این امر در ستاد ملی مقابله با کرونا مشخص شده است و هدف این است که بتوانیم تنگناها در زمینه اجرائیات را به حداقل برسانیم.
توکلی ادامه داد: متأسفانه یکی از عواملی که شدت ابتلا را تا حد زیادی افزایش داده است جمعهای خودمانی، غیر رسمی، ویلاهای اجارهای و حضور در رستورانها است. در ۱۰ روز اخیر بیشترین میزان ابتلا در تهران بهدنبال برگزاری مراسم عروسی و ترحیم بوده است و حتی قربانیان زیادی در کودکان داشتیم.
وی در خصوص مراسم عزاداری ماه محرم، گفت: قاعدتاً شرکت در هیچگونه مراسم عزاداری رسمی توصیه نمیشود. اجتماعات بیش از یک ساعت حتی در فضای باز توصیه نمیشود؛ زیرا تجمع بیش از یک ساعت خطر آفرین است و احتمال ابتلا به کرونا را افزایش میدهد. از طرفی تأکید میکنیم افرادی که در مراسم شرکت میکنند حتماً از دو ماسک استفاده کنند.
وی تأکید کرد: ۳ نکته باید از اولویتهای اصلی ما باشد. اول تسریع واکسیناسیون با کاهش بوروکراسی که در هر مکان بتوان واکسن تزریق کرد. نکته دوم فرهنگسازی در راستای کاهش سادهانگاری است و نکته سوم افزایش نظارتها است تا ضمانت اجرایی برای تشدید پروتکلها داشته باشیم و شاهد بهتر شدن شرایط باشیم.