هوشنگ فرجی
خبرنگار
هزاران هکتار از جنگل‌های مناطق کوهستانی زاگرس سال‌هاست که دچار آفت‌ها و آسیب‌های گوناگون از جمله کم‌بارشی، ریزگردهای آلوده به مواد شیمیایی و نفتی، کرم زغالی، ملخ برگ، آتش‌سوزی و... هستند و هر سال بخشی از این پهنه سبز و حیاتی کم می‌شود. جنگل‌های بلوط افزون بر ارزش زیست‌محیطی و اکولوژیکی با معیشت و زندگی عشایرکوچ‌نشین پاشنه زاگرس پیوندی ناگسستنی دارند. میوه درخت بلوط هم مکمل غذایی وهم یکی از داروهای مهم گیاهی و مقوی در درمان برخی بیماری‌هاست. زنان عشایر مناطق کوهستانی کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و لرستان پس از چیدن میوه درخت بلوط و جدا کردن پوست آن، این میوه را با هاون سنگی آسیاب کرده و به‌خاطر تلخ بودن، بلوط آرد شده را در سبد گذاشته و به مدت یک ماه در مسیر چشمه آب زلال می‌گذارند تا شیرین شود سپس دوباره با هاون سنگی آنقدر آن را می‌کوبند و ورز می‌دهند تا خمیر شود و در نهایت خمیر به‌دست آمده را با آرد گندم مخلوط  می کنند و پس از طبخ یک نان بسیار خوشمزه به دست می‌آید.
به گزارش خبرنگار «ایران» از مناطق جنگلی استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، نواحی شمالی خوزستان و لرستان، بارش‌های خوب امسال و سال گذشته چهره‌ای متفاوت از سال‌های قبل به جنگل‌های بلوط بخشیده است. درختان سرحال و خوش‌قامت، میوه بلوط را به بار نشسته‌اند تا جایی که در چندین نقطه از مناطق عشایرنشین زاگرس جشن شکر‌گذاری به‌خاطر به بار نشستن درختان بلوط برگزار شده است.
حاج اکبراحمدی منجزی یکی از ریش‌سفیدان عشایر که هر سال به همراه خانواده و گله خود از خوزستان به منطقه بازفت چهارمحال و بختیاری کوچ می‌کند، جنگل‌های بلوط را یکی از حیاتی‌ترین درختان ثمرده و مغذی می‌داند و می‌گوید: بختیاری‌ها از قرن‌های گذشته تاکنون از درخت بلوط هم به عنوان یک مکمل غذایی انسانی و هم تأمین‌کننده خوراک دام استفاده کرده‌اند. وی افزود: تمام عشایر بختیاری به دلیل مأنوس بودن با جنگل‌های بلوط، با راهنمایی و آموزش‌های سازمان‌های منابع طبیعی و آبخیزداری و محیط زیست استان خوزستان خودشان بسیج شدند و برای صیانت و حفاظت از این نعمت الهی اقدام به دفع آفات و کاشت و تکثیر درخت بلوط در نواحی کوهستانی کرده‌اند.
مهندس محمدجواد اشرفی مدیرکل سازمان محیط زیست استان خوزستان با اعلام اینکه اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان برای حفاظت از جنگل‌های بلوط زاگرس برنامه‌های مختلفی در دستور کار خود قرار داده است، گفت: این برنامه‌ها در دو بخش پیشگیری از آسیب‌رسانی به این جنگل‌ها و احیا و تکثیر این گونه با ارزش است. برای پیشگیری از آسیب به جنگل‌ها در حال تکمیل اولین پایگاه اطفای حریق در منطقه شمالی استان در منطقه حفاظت شده شیمبار هستیم که این پایگاه در محلی مناسب برای دسترسی سریع و بموقع به جنگل‌های زاگرس در منطقه، قرار گرفته است و در صورت بروز آتش‌سوزی، نیروهای امدادی در کمترین زمان به مناطق خواهند رسید و در جهت اطفای بموقع گام برمی‌دارند. وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: در کنار این اقدام، سایر پایگاه‌ها و پاسگاه‌های محیط ‌بانی در مناطق شمالی استان به تجهیزات اطفای حریق مجهز شدند. در آتش‌سوزی تابستان امسال با پیگیری‌های صورت گرفته و بسیج نیروها در مهار آتش‌سوزی از امکانات بالگرد در جهت اطفای حریق کمک گرفته شد.
در بخش احیا نیز در پاسگاه‌ها و مناطق شمالی نهالستان‌هایی جهت تکثیر این گونه با ارزش پیش‌بینی شده است و همچنین در بخش آموزش و مشارکت‌های مردمی در مناطق حفاظت شده شمالی در مجاورت روستاها برنامه‌های حفاظتی و حراستی به مردم جوامع محلی آموزش داده شده و برای کودکان نیز در طرح‌های آموزش زیست‌محیطی و یک ساعت با محیط ‌بانان روش‌های کاشت درخت بلوط آموزش داده شده است. اشرفی در ادامه کاشت و تکثیر بلوط را برای حفاظت از زمین و تأمین بخش مهمی از غذای عشایر و دام آنها حائز اهمیت دانست و افزود: بیش از500 هزار هکتار از اراضی حفاظت‌شده خوزستان را جنگل‌های بلوط، بادام، کلخنگ، بنک، ارزن، کیکم و... تشکیل داده و این اداره کل طی سه سال اخیر، با احداث تعداد هفت نهالستان هر کدام به متراژ تقریبی 200 متر مربع اقدام به تکثیر گونه‌های درختی و درختچه‌ای مهم، بومی و در معرض خطر انقراض نموده است. این نهالستان‌ها در شهرستان‌های باغملک، مسجدسلیمان، اندیکا، دزفول، شوش، رامهرمز و بهبهان احداث شده‌اند و هرساله انتظار می‌رود تعداد 80 هزار اصله نهال درخت و درختچه از نهالستان‌های ادارات محیط زیست استان خوزستان تولید شود.
مهندس غلامحسین حکمتیان اصل، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد درباره فعالیت‌های انجام شده برای صیانت از جنگل‌های این استان گفت:استان کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن بیش از ۸۸۴ هزار هکتار جنگل در ناحیه رویشی زاگرس واقع شده است که بیش از ۸۰ درصد حجم جنگل‌های فوق را بلوط ایرانی تشکیل می‌دهد. وی افزود: منابع طبیعی و آبخیزداری این استان برای احیای این جنگل‌های سرسبز و همچنین کاهش عوامل تخریب جنگل‌ها، اقدام به احیا و غنی‌سازی جنگل‌ها به‌صورت بذرکاری و نهالکاری نموده است.
مهندس سعید کریمی مدیرکل سازمان امور عشایر استان لرستان نیز با اشاره به اینکه تعداد 84 هزار نفر در قالب ۱۴ ایل و 16 هزار و 640 خانوار به همراه ۱/۵ میلیون رأس دام خود در مناطق کوهستانی و عشایرنشین سکونت دارند، گفت: جنگل‌های غرب کشور پتانسیل‌های اقتصادی فراوانی دارند که با تکیه بر آنها می‌توان معیشت مردم محلی را بهبود بخشید و با استفاده از پتانسیل محصولات فرعی می‌توان اقتصاد جنگل را درون‌زا کرد.
وی افزود: محصولات فرعی که از درختان بلوط استحصال می‌شوند، شامل قارچ خوراکی ترافل که روی ریشه بلوط رشد می‌کند، جَفت، مان شوکه، گال و گزعلفی است که ارزش غذایی و تجاری، دارویی و صنعتی زیادی دارند. به گفته او بیشترین موارد مصرف بلوط در بین جوامع عشایری منطقه رویشی زاگرس، درختان بلوط و میوه آن است که به عنوان یکی از مهمترین منابع غذایی برای چرا و تغذیه دام  مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از جفت بدست آمده از میوه بلوط برای ساخت مشک آب استفاده می‌کنند.

زهره افشار
خبرنگار
سازمان هواشناسی با اعلام هشدار قرمز برای خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری از مسئولان این استان‌ها خواست خود را برای برف و کولاک، سیل و طغیان رودخانه و امداد احتمالی آماده کنند. «فریبا گودرزی» کارشناس پیش‌بینی سازمان هواشناسی در گفت‌و‌گو با «ایران» تصریح کرد: برای 3 استان خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد از امروز شنبه تا ظهر دوشنبه هشدار قرمز صادر و به نیروهای استانی اعلام شده تا خود را برای کولاک و بارش برف سنگین و سیل‌های احتمالی آماده کنند. بارش‌ها در خوزستان به شکل باران و بسیار شدید خواهد بود که احتمال سیل، آبگرفتگی معابر و طغیان رودخانه‌ها وجود دارد.
وی افزود: امروز شنبه همچنین بر ای استان های کردستان، لرستان، فارس، بوشهر اصفهان، غرب یزد، ایلام و کرمانشاه هشدار نارنجی داریم که بارش‌ها در ارتفاعات به شکل برف خواهند بود. همچنین امروز و فردا در استان‌های اردبیل، همدان، مرکزی، زنجان، گیلان، قزوین، البرز، تهران، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی ، قم، فارس و بوشهر بارش برف و باران داریم.
بارش برف 40 سانتیمتری در اتوبان زنجان - تبریز
در همین حال «محمد رودباری» مدیریت بحران و تجهیز ماشین‌آلات سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای هم در گفت‌و‌گو با «ایران» آخرین وضعیت برف روبی در گردنه‌ها و محور‌های برفگیر کشور را تشریح کرد. وی تصریح کرد: روز پنجشنبه و جمعه در محور‌های مواصلاتی استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان ، کردستان، قزوین و محورهای منتهی به استان‌های شمالی مانند اتوبان قزوین- رشت، کرج -چالوس، هراز و فیروزکوه بارش برف داشتیم که با تلاش نیروهای راهداری همگی این محور‌ها پاکسازی و برف روبی شد. وی افزود: بارش برف در برخی محورها سنگین بود به گونه‌ای که در اتوبان زنجان - تبریز حداقل 40 سانتیمتر برف به زمین نشسته بود. وی با اشاره به محدودیت‌های سفرهای استانی گفت: خوشبختانه این محدودیت‌ها موجب ترافیک روان در جاده‌های برفگیر شده است. وی از مردم خواست ضمن تجهیز ماشین‌های خود به تمام امکانات زمستانی از سفر‌های غیر ضروری خود‌داری کنند.
بارش بر ف 80 سانتیمتری در کردستان
در همین حال بارش برف در بسیاری از استان‌ها در روزهای پایانی هفته گذشته هرچند خوشحالی مردم را به‌دنبال داشت ولی برخی مشکلات را هم برایشان رقم زد. به گزارش ایرنا، روز پنجشنبه بارش برف سنگین در ارومیه موجب قطع برق مرکز استان آذربایجان غربی و برخی دیگر از شهرهای اطراف آن شد. «اکبر حسن بگلو» مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق آذربایجان غربی گفت: با قطع برق در برخی مناطق استان در بعدازظهر پنجشنبه ٢٠ اکیپ تعمیراتی تلاش کردند تا برق هر چه سریعتر وصل شود.
وی افزود: کارکنان و سیم‌بانان شرکت برق و نیروهای شهرداری برای بارش برف در حالت آماده باش بودند.
«سرهنگ عیسی گوهری» رئیس پلیس راه کردستان گفت: به‌دلیل بارش برف و سهولت در ترافیک جاده‌ای، تردد انواع کشنده و تریلر از پنجشنبه در سه محور دیواندره - سقز، سقز به بانه و سقز - سنندج ممنوع شد و این ممنوعیت تا اطلاع بعدی ادامه دارد ضمن اینکه تردد وسایل نقلیه سواری نیز در این مسیرها تنها با زنجیر چرخ امکان پذیر است. «محمود روحانی‌زاده» رئیس اداره راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای سقز هم با بیان اینکه بارش سنگین برف موجب مسدود شدن گردنه محمودآباد شد، گفت: تصور چنین بارشی در این فصل دور از انتظار بود البته هواشناسی پیش‌بینی کرده بود ولی با وجود این، پنج اکیپ راهداری در محورهای ارتباطی اصلی شهرستان (سقز به دیواندره، بانه، بوکان، مریوان و تکاب) در حال برف روبی و پاکسازی مسیرها هستند.
روحانی‌زاده با اشاره به اینکه بارش برف در برخی مناطق به ۸۰ سانتیمتر هم رسیده است از مردم خواست سفر خود را به بعد از تعطیلات و برف بیندازند. در همین حال «امین امینیان» فرماندار هشترود با اشاره به وضعیت راه‌های ارتباطی این شهرستان گفت: راه ارتباطی ۱۲۰ روستای شهرستان در اثر بارش برف و کولاک بسته است. وی افزود: ارتفاع برف در بعضی از مناطق شهرستان تا ۴۰ سانتیمتر رسیده است. «رببز مرادی» مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای گیلان هم از بسته شدن محور پونل- خلخال به‌دلیل بارش شدید برف و کولاک خبر داد.
وی افزود: این محور به‌منظور ایمنی تردد کنندگان تا اطلاع ثانوی بسته خواهد بود.