اول اجرا، بعد ترمیم

روز گذشته اولین نشست خبری یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش دولت سیزدهم برگزار شد تا وی علاوه بر تبیین برنامه‌های تحولی خود در نظام آموزش و پرورش به سؤالاتی در خصوص آموزش حضوری، برگزاری امتحانات به شیوه حضوری، کمبود معلم، معوقات فرهنگیان، رتبه‌بندی فرهنگیان، انتصابات وی در وزارتخانه و... پاسخ دهد. اما شاید یکی از مهم‌ترین محورهای پاسخ وی جایی بود که در خصوص اجرای سند تحول بنیادین و اهتمامی که دولت سیزدهم برای اجرایی شدن آن دارد سخن گفت. کلید واژه «سند تحول بنیادین» این سال‌ها در جای جای سخن مسئولان آموزش و پرورش به گوش می‌رسد؛ سندی که حالا از مرز 10 سال ابلاغ آن برای اجرایی شدن گذشته است، زیرنظام‌های آن تدوین شده است اما همچنان اجرای آن در هاله‌ای از ابهام برای ذی نفعان آموزش و پرورش قرار دارد. این در حالی است که امسال در اکثر بندهای خلاصه بودجه 1401 برای دستگاه آموزش و پرورش اجرای برنامه‌ها با توجه به ساحت‌های شش‌گانه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ذکر شده است که این نشان می‌دهد دولت اهتمام جدی برای اجرای این سند دارد.
آنچه مشخص است این است که طی سال‌های گذشته یک مقاومت پنهانی برای اجرایی شدن این سند بوده است به طوریکه شاهد بودیم سند 2030 با وجود سند تحول بنیادین به آموزش و پرورش نفوذ کرد و با درایت رهبر معظم انقلاب این سند و انحرافاتی که در حوزه آموزش و تربیت در آن وجود داشت، کنار گذاشته شد. یوسف نوری در نشست خبری خود نیز با تأکید بر اجرایی شدن سند بر این موضوع اشاره کرد که هنوز سند تحول بنیادین رنگ اجرا به خود ندیده در شورای عالی آموزش و پرورش سخن از ترمیم در آن است که او جلوی این اتفاق ایستاده است. پیشتر نیز با انتشار اخبار جلسه ۱۰۰۵ شورای عالی آموزش و پرورش مشخص بود که باز هم شورای عالی آموزش و پرورش قصد دارد چند سالی اجرای این سند را به تعویق بیندازد.
نوری در آن جلسه، با اشاره به تبیین مواضع وزارت آموزش و پرورش دولت سیزدهم در مورد شورای عالی، نقش و جایگاه راهبردی و مورد انتظار از آن در اجرای اسناد تحولی را بیان و با تأکید بر ضرورت جبران فاصله موجود نسبت به این جایگاه، اظهار کرد: ضعف‌هایی در مورد سند تحول، بلکه در تحقق سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش ابلاغی مقام معظم رهبری(مدظله العالی) مشهود است و تلاش داریم در دولت سیزدهم با بازخوانی تجربیات گذشته، نسبت به جبران این ضعف بکوشیم. وزیر آموزش و پرورش در این جلسه که با دستور بررسی اقدامات دبیرخانه شورا در ترمیم سند تحول تشکیل شده بود، ادامه داد: در دستگاه عریض و طویل و پهن‌پیکر آموزش و پرورش، ترمیم سند باید همزمان با اجرای آن انجام شود. ما نباید در آسیب متداول سندنویسی گرفتار شده و اسنادی را به روی هم انباشته کنیم. برنامه‌ریزی برای ترمیم سند باید در کنار آسیب‌شناسی مسیر طی شده در اجرای آن و به‌روزرسانی اقدامات عملیاتی وزارت در اجرای سند انجام شود.
یوسف نوری در نشست امروز گفت: طبق سندتحول بنیادین چهار رکن فرایند تربیت داریم که خانواده، حکومت، رسانه و نهادها و سازمان‌های غیردولتی از آن جمله است.
نوری افزود: گفتمان‌سازی سندتحول بنیادین شکل نگرفت و رسانه‌ها باید برای تحقق آن به ما یاری رسانند. آموزش و پرورش دستگاهی است که برای اجرای برنامه‌هایش نیازمند عزم ملی است که یک بخش اعظم ایجاد این عزم را رسانه‌ها می‌توانند دنبال کنند.
وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به سؤال «ایران» در خصوص اینکه برای اجرای سند تحول بنیادین با توجه به احتمال مقاومت‌هایی برای اجرایی شدن آن با بیان ترمیم سند چه برنامه‌هایی دارید گفت: امسال تمام ردیف‌های بودجه به برنامه‌های شاخص پذیر بر اساس تحول بنیادین تقسیم شدند که برای اولین بار اتفاق افتاده است. بودجه سال آینده با کلیدواژه سندتحول بنیادین شاخص‌بندی شده و باید به آن برسیم. باید در برنامه اجرایی سندتحول هرجا نیاز به ترمیم دارد، آن را انجام دهیم. قرارگاهی برای ترمیم سندتحول ایجاد می‌کنیم که این کار را انجام خواهد داد. وقتی برنامه اجرایی نوشته شود نیازهای ترمیم سند استخراج می‌شود. تا برنامه اجرایی در نیاید سند وارد فاز استقرار نمی‌شود. زحماتی کشیده شده است اما سند هنوز نقشه راه در فاز اجرایی ندارد.
نوری در این نشست گفت: باید ساحت‌های ششگانه را مستقر کنیم تا به اهداف عالیه که یکی از آنها کارآفرینی و اشتغال است برسیم. باید از نظام تک ساحتی عبور و به نظام تعلیم و تربیت چندساحتی برسیم. اگر رشته‌های هنرستان‌ها خوب انتخاب شوند مطمئناً تعداد بسیاری جذب بازار کار می‌شوند. ایجاد سواد، نه سواد اسمی و عملکردی بلکه سواد چندبعدی بسیار حائز اهمیت است و نظام آموزش و پرورش باید این هجرت را داشته باشد که قطعاً برای آن برنامه داریم. همکاران ما قبلاً این مسیر را شروع کرده‌اند که کند بوده و باید آن را با سرعت بیشتر و راهکارهای دیگری طی کنیم. وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه معلم مهم‌ترین عنصر در پیاده‌سازی تحول بنیادین است باید او را خوب دید و خوب به او رسیدگی کرد گفت: طبق پژوهشی، کار مفید معلمین در سال ۸۲ بالاترین کار مفید در میان کارمندان دولت بوده است. معلمان در دوران کرونا بسیار خوب کار کردند و بوسه بر دست آنها از سوی چون منی فرض و لازم است. از سوی دیگر رابطه نظام آموزش و پرورش با تولید، ارتقای فرهنگ و هنجارهای اجتماعی یک رابطه مستقیم و با ناهنجاری‌ها و انحراف‌ها یک رابطه معکوس و غیرمستقیم است.
وی در ادامه نشست به دریافت مجوز اولیه بیش از ۳۴ هزار استخدام برای مناطق مرزی، عشایری و مناطقی که مدتهاست به علت عدم استقرار توزیعی و ترمیمی در این وضعیت هستند، اشاره کرد و گفت: در بودجه امسال سرانه آن بخش‌ها را جدی دیده‌ایم. وزیر آموزش و پرورش با اشاره به رتبه‌بندی معلمان اظهار کرد: گفته شده بود معلم در رتبه‌های یک تا پنج قرار بگیرد که خیلی خشک بودند، اما اکنون در رتبه‌های مربی تا استاد معلم قرار می‌گیرند.
وی درباره تجمعات اعتراضی اخیر معلمان نیز گفت: فرهنگیان خواسته صنفی دارند، دیده‌اند ترتیب اثر داده نشده و از این طریق نقدشان را مطرح کرده‌اند. این را به حساب ایستادن مقابل نظام نگذارید. ما برای اینکه نهادینه کنیم باید سازمانی درست کنیم و تشکل‌ها درون آن قرار بگیرند که این گفتمان را داشته باشیم که حرف و درد معلم شنیده شود. امشب هم جلسه حضوری و غیرحضوری داریم که مباحث مطرح خواهد شد. نوری با بیان اینکه دو گروه را برای بیمه و درمان تعیین کردیم خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد ظرفیت برای بازگشت به بیمه طلایی و در زمانی که خودم مدیربودجه بودم وجود داشته باشد. امید است بحث بیمه را بتوانیم تا آخر ماه به نتیجه برسانیم. وی همچنین اعلام کرد که با وزیر راه، مسکن و شهرسازی صحبت شده تا اختصاص ۳۰۰ هزار سهمیه مسکن ملی را برای معلم‌ها ایجاد کنند که درخواست شده حتی گروه دانشجومعلمان هم در فهرست مشمولان قرار بگیرند.
نوری درباره روند پرداخت معوقات و پاداش پایان خدمت بازنشستگان گفت: پاداش پایان خدمت بازنشستگان سال ۹۹ پرداخت شده به جز مواردی که مشکل داشته مانند فوتی و اینها، اما مطالبات به کل استان‌ها پرداخت شده است. برخی حق‌التدریس‌ها هم پرداخت شده اما در مواردی عقب ماندگی وجود دارد؛ ضمن عذرخواهی شرایط بودجه‌ای به گونه‌ای است که با تأخیر پرداخت می‌شود با این حال در دولت جدی پیگیری کردیم. درباره اجرای رتبه‌بندی دو مکاتبه جدی با رئیس‌جمهور داشتم. اینها وظایف ماست و باید پیگیری کنیم تا انجام شود.
نوری در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت بازگشایی مدارس و برگزاری حضوری امتحانات با توجه به ورود ویروس امیکرون گفت: تا جایی که اطلاع دارم امیکرون کشندگی کم ولی انتشار سریع دارد. ما نهاد تعلیم و تربیت هستیم. نهاد تخصصی این امر وزارت بهداشت است و حرف ستاد ملی کرونا برای ما حجت است.
نوری با بیان اینکه ما فعلاً چیزی جایگزین شاد نداریم و باید حمایت و آن را تقویت کنیم گفت: لازم است متخصصان برنامه‌ درسی ورود داشته باشند. می‌دانم که بخشی از خانواده‌ها در شاد حضور می‌زنند و درس را در پیام‌رسان دیگری ادامه می‌دهند. شاد باید غنی و کاربر پسند باشد. جلساتی با حضور متخصصان یادگیری الکترونیکی برای تقویت شاد در حال برگزاری است. وزیر آموزش و پرورش درباره وضعیت استادان هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی مستخدم آموزش و پرورش با دیگر دانشگاه‌های وزارت علوم گفت: برای این همسان‌سازی دو سازوکار پیش‌بینی شده و امید است نتیجه بدهد. بودجه‌اش دیده شده است، در قانون هم «دانشگاه‌های وزارت علوم» آمده است.