ماجرای دوستی منوچهر انور و زنده یاد نجف دریابندری به سال ها قبل بازمی گردد؛ به آن روزگاری که انور به پیشنهاد زنده یاد همایون صنعتی مشغول کار در مؤسسه نشر فرانکلین شد و نخستین حلقه ویراستاری را در کشور تشکیل داد. ابتدای کار او با مقابله برخی کتاب ها و گزارش نویسی همراه شد هر چند که بعدها سر ویراستاری فرانکلین هم به آن اضافه شد؛ کمی که گذشت حجم بالای کار، او را بر آن داشت که به پیشنهاد دوستی، از فتح الله مجتبایی دعوت شود، او هم علی رغم پیش بینی شان پذیرفت و آمد. حجم کتاب ها باز هم اضافه شد و باید فرد دیگر به گروه شان اضافه
می شد. این مرتبه نجف دریابندری بود که به این جمع اضافه شد و این افراد که از جمله چهره های شاخص فرهنگ و هنر کشورمان هستند در همکاری با یکدیگر نقش بسزایی در ادبیات معاصر کشورمان بر جای گذاشتند؛ چه به جهت آثار ارزشمندی که به همت این گروه در اختیار علاقه مندان به اتفاقات روز جهان منتشر شد و چه به جهت آثار تألیفی گرانبهایی که هنوز هم
از جمله آثار درخشان مان به شمار می آیند. روز گذشته یادداشت هایی از دیگر دوستان قدیمی زنده یاد دریابندری در صفحه فرهنگی منتشر شده، از جمله صفدرتقی زاده و سیروس علی نژاد. امروز هم متنی هر چند کوتاه از منوچهر انور، نویسنده و هنرمند پیشکسوت کشورمان درباره او می خوانید:
منوچهر انور: دریابندری ستیغی ست سربلند
در عرصه فرهنگ امروز ما، زنده یاد نجف دریابندری ستیغی است سر بلند، و انسانی شریف و سرافراز و خوش سخن. تسلیت، نه فقط به فرزندش سهراب عزیز، که هم به فرهنگ و ادب.
علیرضا داوودنژاد در آستانه 67 سالگی از دغدغه این روزهایش میگوید
از تحسین اقدام حاتمیکیا تا آرزویی برای اصغر فرهادی
نرگس عاشوری
خبرنگار
امروز 17 اردیبهشت ماه علیرضا داوودنژاد سازنده فیلمهای اجتماعی جریانساز همچون «نیاز»، «مصائب شیرین» و «بچههای بد» 67 ساله میشود؛ فیلمسازی که همواره دغدغه مسائل صنفی سینما را داشته و روزآمد کردن پخش و نمایش برای برون رفت سینما از ناامنی، مؤلفههای اصلی و تکرارشونده در صحبتهایش بوده است. دغدغهای که این روزها و در ایام تعطیلی سینماها حالا به شکل جدیتری برای دیگر اهالی سینما مطرح شده و همچنان مشغله اصلی ذهنی اوست.
امنیت و گسترش بازار عرضه VOD پاسخ او به سؤال ما درباره دغدغه جدی این روزهایش است: «اصلیترین مسأله سینما همچنان برای من و همکارانم همین مسأله است. سالها از نبود فضای آنلاین برای سینمای ایران گفتیم، از ناامن بودن این فضا اظهارنگرانی کردیم و درخواست حمایت و پشتیبانی برای گسترش این فضا را داشتیم حالا کرونا با تعطیلی سالنهای نمایش، سینمای ایران را بهسمت بازار آنلاین هدایت کرده است.»
او این اتفاق را فرصتی مناسب برای کم کردن بار ترافیکی فیلمهای پشت خط اکران میداند و البته بر ملزومات و مقدمات آن تأکید دارد: «باید اینترنت پر سرعت و کم هزینه در اختیار همگان قرار بگیرد و در عین حال فضای معرفی و تبلیغات اثرگذار در محیطهای شهری، مطبوعات، شبکههای تلویزیونی و شبکههای مجازی شکل بگیرد و از همه مهمتر اینکه امنیت فیلمها تضمین شود تا فیلمها سر از بازار قاچاق و سایتهای غیرقانونی درنیاورند.»
تحسین پیشقدمی حاتمیکیا
علیرضا داوودنژاد با ستودن اقدام سازندگان فیلم «خروج» برای پیشتازی در این مسیر و نمایش آنلاین این فیلم میگوید: «حاتمیکیا و فیلمش در این مورد استثنا هستند چون هیچکس حاضر نبود در چنین شرایطی فیلمی گرانقیمت و تازه را وارد این بازار کند؛ در شرایطی که نه ظرفیت مخاطب معلوم بود و نه ایمنی آن و نه تبلیغات درست و حسابی وجود داشت، حاتمیکیا خطر کرد و وارد این فضای نمایش شد. اگرچه با تهدید بازار سیاه هم مواجه شد اما در نهایت نشان داد که این ظرفیت نمایش برای سینمای ایران بیشاز هر زمان دیگری مهیاست.»
او همچنین از فیلم «طلا» پرویز شهبازی بهعنوان دومین فیلم داوطلب اکران در این فضا یاد میکند و معتقد است فروش قابل قبول این فیلم و برخورد قاطع و سریع با متخلفان و سایتهایی که فیلم را سرقت کردند میتواند دیگر فیلمسازان را برای حضور در این فضا دلگرم کند.
دوران طلایی تولید و نمایش پساکرونا
با گذشت سه هفته از اکران اینترنتی فیلم «خروج» سرانجام از شامگاه روز شنبه 14 اردیبهشت ماه، تلویزیون از موضعاش نسبت به عدم تبلیغ تیزر فیلمهای عرضه شده در سامانه VOD کوتاه آمد و تیزر فیلم «خروج» در کنداکتور آگهیهای بازرگانی سیما قرار گرفت. داوودنژاد اظهار امیدواری میکند که این اقدام به معنای تغییر رویکرد سازمان صداوسیما نسبت به اکران اینترنتی باشد و مختص «خروج» نبوده و فیلم «طلا» و دیگر آثار هم از این امکان تبلیغاتی بهرهمند شوند: «فضای تبلیغاتی اثرگذارترین مؤلفه در جذب مخاطب است. طبق آمار سریالهای شبکه نمایش خانگی حدود 30 میلیون مخاطب دارند اگر با تبلیغات مناسب یک سوم این میزان مخاطب جذب فیلمهای سینمای آنلاین شوند_با شرط مهیا بودن دسترستی همگانی به اینترنت پرسرعت و کم هزینه_ شاهد تحول و جهش حیرتانگیزی خواهیم بود. تولید و توزیع و نمایش فیلمهای ایرانی در پساکرونا وارد دوران طلایی خواهد شد. آمار تولیدات سینمایی افزایش خواهد یافت و سالنهای نمایش حق انتخاب بیشتری از تولیدات سینمایی خواهند داشت. اگر چوب لای چرخ فعالیت بازار آنلاین نگذارند بازاری قابل اتکا برای سینما شکل خواهد گرفت و چه بسا بازار سالنهای نمایش ضمن دستیابی به رونق بیشتر در حاشیه بازار VOD قرار بگیرند.»
تأثیر کرونا بر تغییر مسیر فیلمسازی
از علیرضا داوودنژاد درباره تصمیماش برای نمایش «مصائب شیرین 2» سؤال میکنیم و او حق تصمیمگیری درباره اکران آنلاین این فیلم را برای شرکایش در این فیلم محفوظ میداند: «تصمیم گیرنده فقط من نیستم آقای سرتیپی و بنیاد سینمایی فارابی بهعنوان شرکای من در این فیلم تصمیم گیرنده هستند. در صورت اقدام برای اکران آنلاین امیدوارم فیلم در شرایطی اکران شود که اینترنت پرسرعت و کمهزینه در اختیار مخاطب باشد، سایتهای غیرقانونی امکان سرقت نداشته باشند و تبلیغات مناسب هم پشتوانه حمایتی نمایش فیلم باشد.»
او در پاسخ به سؤالی درباره برنامه آیندهاش برای فیلمسازی معتقد است که کرونا مسیر تازهای در انتخاب فیلمسازان ایجاد خواهد کرد که او هم از این قاعده مستثنی نخواهد بود: «تغییر شرایط نمایش و بازار سینما بر شرایط تولید هم تأثیر میگذارد؛ هم در انتخاب موضوع، هم در ترکیب عوامل سازنده و هم در اجرا و ساخت و پرداخت سینمایی. بازار سینما، بازاری خواهد بود که به مردم نزدیکتر است و سفارش و حمایتش را از مخاطبان گسترده به دست میآورد. ممکن است مسیرهای جدید و تازهای ایجاد شود که همه اینها روی انتخابهای من و بقیه فیلمسازان اثر میگذارد.»
تولدی تازه با عبرتی گرهگشا از کرونا
علیرضا داوودنژاد فارغ از دغدغههای صنفی و سینماییاش، روزهای قرنطینه را به مطالعه کتاب و دیدن سریالهایی میگذراند که در سالهای اخیر نقل محافل شدهاند اما او فرصت تماشایشان را نداشته است: «این روزها کتاب «زبان اصالت» اثر «تئودور آدرنو» را میخوانم و فرصتی فراهم شده تا سریالهای مطرحی چون «بازی تاج و تخت»، «بریکینگ بد» و «نارکوها» را ببینم.»
آرزوی او در آستانه سالروز تولدش، پس از آرزوی سلامتی برای ابنای بشر و مردم ایران و خانوادهاش و توفیق در کسب و کار، آموختن عبرتی گرهگشا از شیوع کروناست: «کرونا باعث شد گرایش به تواضع در مقابل جهان هستی شکل بگیرد و غروری که جهان صنعتی پیدا کرده بود قدری تخفیف یابد. شاید این درس عبرت روی آینده تأثیر بگذارد. آرزویم این است که روی آینده بشر تأثیر بگذارد.»
برش
فرهادی فیلم بسازد و من هم ببینمش
این فیلمساز شناخته شده اجتماعی در حالی امروز پا به 67 سالگی میگذارد که دیگر فیلمساز اجتماعی جریانساز، اصغر فرهادی سازنده فیلمهای موفقی همچون «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «فروشنده» و... هم در همین روز متولد شده و 48 سالگی را پشت سر خواهد گذاشت. بخش پایانی صحبتهای علیرضا داوودنژاد آرزویی برای اصغر فرهادی است: «او فیلمساز کمنظیری است. امیدوارم سالیان سال زنده و سالم و سرحال باشد و برای سینمای ایران و سینمای دنیا کار کند و من هم فرصت داشته باشم فیلمهایی را که او میسازد ببینم.»
دو پلیس زن در جستوجوی متجاوز سریالی
نیلوفر ساسانی
خبرنگار
مینی سریال «باور نکردنی» یک درام تلخ با موضوع تجاوز است. این سریال محصول نتفلیکس الهام گرفته از یک مقاله برنده جایزه پولیتزر درباره حوادث واقعی و درمورد تجاوزهای سریالی بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ در دو ایالت امریکا است. مری ادلر (کیتلین دیور) دختر نوجوانی که به تنهایی زندگی میکند در آپارتمانش مورد تجاوز قرار میگیرد اما در روند تحقیقات پلیس با فشاری که دو بازپرس مرد روی جزئیات بیاهمیت دارند دچار تناقضاتی میشود و مجبور میشود به دروغ بودن گزارشاش اعتراف کند.
در حالی که او با اتهام دروغگویی به دادگاه احضار میشود سه سال بعد دختری دیگر بهصورت مشابه در ایالت کلرادو مورد تجاوز قرار میگیرد و یک کارآگاه زن مسئولیت پذیر بهنام کارن دووال (با بازی مریت ویور) مأمور رسیدگی به پرونده او میشود. او با پیدا کردن چند پرونده مشابه با کارآگاه گریس راسموسن (با بازی تونی کولت) آشنا میشود و هر دو متعهدانه این پرونده را پیگیری میکنند. این سریال به موازات تصویر آسیبهای روحی مری به خاطر رفتار غلط پلیس مرد، تعهد این دو پلیس زن در تعقیب و گریز متجاوز سریالی را به تصویر میکشد. این سریال 8 قسمتی به لحاظ ماجراجوییهای پلیسی کم قدرت است و سازندگان این سریال تمرکز اصلی داستان را روی اتفاقات دراماتیک این حادثه ناگوار گذاشتهاند.
نام سریال: باورنکردنی
کارگردانان: سوزانا گرانت، ایتل والدمن و مایکل چابون
روایت دیدار با نجف دریابندری که امروز برای همیشه در خاک آرام میگیرد
بالاخره آبادان، آبادان شد؟
خسرو نشان
فعال فرهنگی
هرگز زمانی که «وداع با اسلحه» ارنست همینگوی را واژه به واژه ترجمه میکرد گمان نمیبرد روزی زادگاهش زیر انبوهی از تیر و ترکش سلاحها تکهتکه خواهد شد. خودش میگفت: «یک روز گلستان متن انگلیسی وداع با اسلحه را به من داد که بخوانم. من بهجای اینکه این کتاب را بخوانم ترجمهاش کردم؛ یعنی بعدازآنکه مقداری از آن را خواندم دیدم که باید ترجمهاش کنم و دستبهکار شدم. چند دفتر کاغذ کاهی خریدم و شروع کردم. این کار هشت ماه طول کشید.» اینگونه بود که زندگی او شد لحظاتی ناب از خواندن و نوشتن. در زمان جنگ هر وقت از کنار دبیرستان رازی رد میشدم ناخودآگاه به یاد نجف دریابندری میافتادم که او هم در آن دبیرستان تحصیلکرده بود و شاید اگر کودتای 28 مرداد نبود و بهدلیل فعالیتهای سیاسیاش در سال 1333 از زندان آبادان به تهران منتقل نشده بود هیچگاه زادگاهش را ترک نمیکرد.
انگار همین دیروز بود بیستوچند سال پیش در سفری با جمع هنرمندان به اردبیل زنگ آهنگ کلام بانوی خوش لحن در گوشم پیچید: «نجف همشهریات هم اینجاست.» برگشتم دیدم نجف میپرسد: «همشهریام؟» و سپس همسرش خانم فهیمه راستکار جواب داد: «آره، نشان آبادانی است.» سپس نگاهمان به هم گره خورد و دیداری و گفتوگوی کوتاهی. خوشا به حال آنانی که از دیرگاه همدم آن بلندبالای شوخطبع ظریفگو بودند.
نخستینبار اما او را با آن گوهر گرانمایه جناب صفدر تقیزاده دیدم که پساز بزرگداشت ناصر تقوایی در جشنواره فیلمهای اجتماعی آبادان پیشنهاد برگزاری بزرگداشت دو گنجینه فرهنگی و هنری آن سامان نجف دریابندری و محمدعلی موحد را داشت. آرزویی که هیچگاه برآورده نشد؛ و البته خود او هم سزاوار چنین تجلیلی بود که با گذشت و فروتنی خود آن را نادیده میگرفت. آری چنین کنند بزرگان و آرزوهایی که هیچگاه برآورده نشد اما بازهم مجال دیدار و گفتوگویی بود با نجف دریابندری در خانه آراستهاش با معماری چشمنواز. واپسین دیدار سالها بعد بود پس از سکتهای که ناگاه او را انداخته بود و راهی بیمارستان کرده بود. همراه حمید فرخنژاد و حسن دهدشتی (نماینده آن زمان مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی) به منزلش رفتیم و دوستان قدیمی دورادورش بودند. حمید که جمع را آبادانی دیده بود به بیان شوخیهای مخصوص خودمان پرداخت. شوخیهایی که فقط باید آبادانی باشید که بدانید با آنها باید خندید یا بغض در گلو خفته را شکست که چه بر سر آن شهر آمده است و ناگهان نجف پرسید: «بالاخره آبادان، آبادان شد؟» و پاسخی که همه گویی آن را از پیش میدانستند.
پایان دیدار از فرزندش سهراب خواستم خانم فهیمه راستکار را ببینم. او هم دیگر آن زمان در بستر بیماری حال خوشی نداشت اما با آن دیدار به یاد روزهای تئاتریاش برقی در نگاهش درخشید و لبخند شیرینی موج خوشحالی را در چهرهاش رقم زد. انگار همین دیروز، پریروز بود. حال که دیگر نمیشود آنها را به چشم دیده دید نمیدانم سوگوار آنها باشم یا آن زمان ازدسترفته یا سوگ دیار پر سوگی که دیگر قهقهه خنده نجف که گواه حضورش در سالن سینما تاج بود در آن نمیپیچد. ناصر تقوایی میگفت: «ما از شنیدن صدای قهقهه نجف میدانستیم نجف در سینما تاج است.» دیگر آن مرد پیر دریای ادبیات ایران اگر نیست دریایی از آثار گرانبها و یاد شیرین خاطرههای تکرار نشدنیاش در میان ما است.
برندگان جایزه «پولیتزر» ۲۰۲۰ معرفی شدند
برندگان جایزه «پولیتزر» ۲۰۲۰ درحالی معرفی شدند که «کلسن وایتهد» موفق شد به جمع معدود نویسندگانی بپیوندد که جایزه «پولیتزر» ادبیات داستانی را دوبار دریافت کردهاند. براساس گزارش گاردین برندگان شاخههای مختلف جایزه پولیتزر روز گذشته بهصورت آنلاین اعلام شدند و به این ترتیب، جایزه ادبیات داستانی به «کلسن وایتهد» برای رمان «پسران نیکل» رسید که داستان مدرسه اصلاح و تربیت در فلوریدا را روایت میکند. «وایتهد» پیشتر جایزه ادبیات داستانی «پولیتزر» را در سال ۲۰۱۷ برای رمان «راهآهن زیرزمینی» دریافت کرده بود. «ویلیام فاکنر» و «جان آپدایک» از دیگر نویسندگانی هستند که جایزه ادبیات داستانی «پولیتزر» را بیش از یکبار دریافت کردهاند. در سایر بخشهای مرتبط با ادبیات جوایز پولیتزر ۲۰۱۹، جایزه ادبیات داستانی نیز به دو کتاب «فناناپذیر» نوشته «آن بویر» و «پایان خیال» نوشته «گرگ گراندین» اهدا شد. در بخش شعر هم «جریچو برون» برای مجموعه شعر «سنت» بهعنوان برنده امسال معرفی شد. در شاخه زندگینامه نیز «سانتاگ: زندگی و حرفهاش» به قلم «بنجامین موسر» بهعنوان برگزیده انتخاب شد و «کیلب مکدنیل» برای کتاب «طعم شیرین آزادی» عنوان برگزیده بخش تاریخ را به خود اختصاص داد. در ابتدا قرار بود برندگان جایزه پولیتزر در تاریخ بیستم آوریل معرفی شوند اما این رویداد بهدلیل شیوع ویروس «کرونا» به چهارم «می» موکول شد. «پولیتزر» مجموعه جوایزی در حوزههای روزنامهنگاری، ادبیات و موسیقی است که از معتبرترین جوایز دنیا به حساب میآید. این جایزه از سال ۱۹۱۷ بهصورت سالانه با نظارت دانشگاه کلمبیا به روزنامهنگاران و نویسندگان، شاعران و موسیقیدانان اعطا میشود. جایزه «پولیتزر» بهنام بنیانگذار آن «جوزف پولیتزر» روزنامهنگار مجاریتبار امریکایی قرن نوزدهمی نامگذاری شده است.
پایان انحصار «سینماتیکت» در زمینه فروش بلیت سینما
مرتضی شایسته پخشکننده سینما ضمن اشاره به مأموریت سامانه «سمفا» برای تقسیم سهم سینمادار و پخشکننده از گیشه، از پایان انحصار «سینماتیکت» در زمینه فروش بلیت سینما خبر داد. او در گفتوگو با مهر بیان داشت طی جلسهای که ۱۵ اردیبهشت ماه با حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی برگزار شد، با نظر کارشناسان قرار شد بعد از بازگشایی سینماها، مرجع بلیتی بهنام «سمفا» راهاندازی شود. یعنی با این سامانه به محض اینکه تماشاگری بلیتی بخرد، پول بلیت بین سینماداران و پخشکنندگان تقسیم میشود.ضمن اینکه عنوان شد علاوه بر «سینما تیکت» سه سامانه فروش اینترنتی دیگر به میدان بیایند که اپلیکیشن «آپ» هم یکی از آنهاست.
سید مجتبی حسینی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص کتاب پیشکسوتان هنر یادداشتی نوشت و طی آن فراگیری هنر امروز ایران را مرهون هنرمندان پیشکسوت دانست. جلد اول این کتاب بزودی منتشر میشود.
عبدالهادی فقهیزاده، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تشریح اقدامات این معاونت در روزهای شیوع کرونا از راهاندازی پویش خانههای نورانی در ایام مبتلا به کرونا خبر داد و این طرح را در راستای توسعه فعالیت معنوی و قرآنی در فضای مجازی به تصویب کمیته اقدامات مقابله با کرونا عنوان کرد که از اول تا ۳۱ فروردین ۱۳۹۹ با همکاری و مشارکت رادیو قرآن، شورای عالی قرآن و خبرگزاری ایکنا اجرا شد. البته در ماه مبارک رمضان مرحله دوم طرح خانههای نورانی به مرحله اجرا در آمد و شاهد مشارکت گسترده مردم در این پویش قرآنی هستیم.
مدیرکل هنرهای نمایشی تأکید کرد با فروکش کردن شرایط کرونایی، سیونهمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر قطعاً در سالجاری برگزار میشود.قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتوگو با مهر عنوان کرد: اراده جدی بر برگزاری سی و نهمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر داریم و قطعاً با فروکش کردن شرایط، این دوره از جشنواره را برگزار میکنیم. همچنین با متخصصان حوزههای مختلف تئاتر جلساتی را برگزار میکنیم تا نظرات آنها را درباره انتخاب دبیر این دوره از جشنواره داشته باشیم و تلاش میکنیم تا پایان اردیبهشت ماه برای انتخاب دبیر به جمعبندی برسیم و دبیر جشنواره سی و نهم تئاتر فجر را معرفی کنیم.
بهگفته لادن حیدری معاون توسعه مدیریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: «با اشاره به بخشنامه سازمان تأمین اجتماعی در ۲۶ اسفند ۹۸ و باتوجه به پیگیریهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حق بیمه اسفند، فروردین و اردیبهشتماه سهم کارفرما برای فعالیتها و کارگاههای مشمول عناوین دهگانه امهال خواهد شد.» او افزود: براساس بخشنامه سازمان تأمین اجتماعی کتابفروشیها، انتشاراتیها، مراکز توزیع کتاب، مراکز و مجتمعهای فرهنگی و آموزشی از امهال پرداخت حق بیمه سهم کارفرما برای ماههای اسفند ۱۳۹۸ و فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۹ برخوردار هستند.
استاد محمود فرشچیان نقاش و نگارگر ایرانی با ارسال پیامی تصویری به فرهنگستان هنر، از جامعه پزشکان و پرستاران کشور تقدیر کرد.
اکران تازهترین اثر ابراهیم حاتمی کیا با عنوان «خروج» در «سینما ماشین» تا شب قدر دوشنبه ۲۲ اردیبهشت تمدید شد.
لیلی رشیدی در برنامه «روی موج کودک» برای کودکان قصههای «زیزیگولو» را تعریف میکند. «روی موج کودک» بهعنوان تازهترین فعالیت این گروه، ویژه رده سنی کودکان تهیه میشود و مبینا موسوی از نوجوانان نابینا آن را اجرا میکند. این برنامه جمعهها ساعت ۱۸:۳۰ از رادیو سوینا پخش میشود.
«تایکا وایتیتی» فیلمساز برنده اسکار بهصورت رسمی بهعنوان کارگردان و یکی از نویسندگان قسمت جدید از مجموعه فیلمهای «جنگ ستارگان» معرفی شد.
سالنهای سینما در هنگکنگ پس از مدتی تعطیلی، مجوز فعالیت مجدد خود را از روز جمعه آینده دریافت کردند.