ترانه بنی‌یعقوب
گزارش نویس
همسر مرد حدود دو ماه پیش به کرونا مبتلا شد. تقریباً همان روزهایی که به قول خودشان آگاهی همگانی نسبت به این بیماری کم بود. زن می‌گوید کاش فقط مسأله درمان بیماری باشد، اسم این بیماری که می‌آید همه از آدم فرار می‌کنند. فرار کردن به کنار، اصلاً غیرعادی رفتار می‌کنند. انگار ما در طول یک شب آدم‌هایی  دیگری شده‌ایم. توی ساختمان به بچه‌هایم می‌گویند کرونایی.
زن با غصه حرف می‌زند: «شوهرم از همکارش کرونا گرفت. تا متوجه شد همکارش مبتلا شده، رفت تست داد. بار اول جواب منفی بود بعد که حالش بدتر شد باز هم دکتر رفت و این بار تستش  مثبت شد. من و هر دو بچه‌ام هم تست دادیم اما هیچکدام مبتلا نشده بودیم. شوهرم دو هفته کامل قرنطینه بود و بعد از آن هم توی خانه فاصله یک متر و نیمی را رعایت کرد. اما انگار بین فامیل و توی ساختمان آدم‌های ترسناک و غیر قابل اعتمادی شده‌ایم. توی ساختمان به پسرهایم گفته‌اند، کرونایی‌ها! تا چند روز بچه 9 ساله‌ام گریه می‌کرد. عمه‌ام زنگ زد گفت تا یک سال به فامیل نزدیک نشوید. ما اصلاً قصد رفت و آمد با کسی نداشتیم اما فکر نمی‌کردم تا این اندازه برخورد وحشتناکی داشته باشند.»
کرونا دیگر بخشی از زندگی ما شده و تقریباً محال است بخواهیم کاری کنیم و حضورش را نادیده بگیریم. حالا اینکه چطور می‌شود چنین چیزی مثل ایدز تبدیل به انگ اجتماعی شود جای تعجب دارد. چند سال پیش که با بیماران اچ آی وی حرف می‌زدم می‌گفتند بیشتر ازخود بیماری انگ بیماری است که آزارشان می‌دهد. اما بهتر است بدانید انگ و هراس نسبت به هر بیماری در نهایت به پنهان کردن آن و شیوع بیشتر می‌انجامد. انگ کرونا در برخی شهرهای کوچک بیشتر است تا جایی که خیلی‌ها از ترس آشکار شدنش به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند. موضوعی که می‌تواند نتایج زیانباری داشته باشد.
زن درباره بیماری همسرش انگار به نوعی وسواس ذهنی مبتلا شده باشد، می‌گوید: «خیلی روزها به خودم می‌گویم کاش اصلاً بیماری را پنهان می‌کردم درحالی‌که تا کرونای شوهرم مثبت شد به همه اهل ساختمان خبر دادم. خودم رفتم و همه جا را ضدعفونی کردم. این روزها دور و برم کسانی را می‌بینم که دقیقاً نشانه‌های کرونا را دارند حتی تست ریه هم داده‌اند و معلوم شده ریه‌شان مثل بیمار مبتلا به کروناست اما اصرار دارند کرونا ندارند. من پیش خودم فکر می‌کردم کرونا که خجالت  ندارد. این بیماری هم مثل سرماخوردگی ممکن است سراغ هرکسی برود اما ظاهراً اشتباه  فکر می‌کردم.»
 محمد 35 ساله علائم خفیفی داشت. چند روزی بی حال بود و سینه‌اش درد می‌کرد. همه علائم همین بود: «رفتم درمانگاه دکتر تشخیص برونشیت ریه داد و برایم آنتی بیوتیک نوشت. داشتم از مطب بیرون می‌آمدم که توصیه کرد سی تی اسکن ریه هم بدهم. تأکید کرد این روزها هر که علائم سرماخوردگی دارد این تست را بدهد بد نیست. رفتم و اسکن دادم دکتر آنجا گفت یک درگیری خفیف توی ریه‌ات می‌بینم، در واقع اعلام کرد مشکوک به کرونا هستم و توصیه کرد خودم را دو هفته قرنطینه کنم. چند قلم هم دارو داد. راستش من هم تست دیگری ندادم و چون تنها زندگی می‌کنم تصمیم گرفتم دیگر به مراکز درمانی نروم و خودم را قرنطینه کنم. به چند نفر هم تلفنی خبر دادم؛ از دوست و همکار و... راستش فقط برخورد یکی دو نفر خوب بود. اما بقیه آنقدر ترسیدند و حالشان بد شد که اصلاً پشیمان شدم چرا موضوع را مطرح کرده‌ام. دو نفرشان سریع تست دادند که هر دو هم منفی بودند. دو نفر هم خودشان را قرنطینه کردند که بعداً فهمیدم یکی‌شان از شدت ترس در این دو هفته رسماً مرده و زنده شده. حالا هم هر روز حال و احوال من را می‌پرسیدند اما می‌فهمیدم که اصلاً نگران من نیستند و بیشتر از ابتلای خودشان می‌ترسند.»
او می‌گوید: «باور کنید من همه نکات بهداشتی را رعایت کرده بودم و حالا هم رعایت می‌کنم. اما رفتار دیگران طوری است که انگار من آدم عجیب و غریبی هستم و مشکلی داشته‌ام که بیمار شده‌ام. الان هم حرفم به همه متخصصان و کارشناسان این است که برای این وحشت و هراس عمومی مردم فکری بکنند. اگر آدم‌ها تا این اندازه از این بیماری بترسند و انگ به حساب بیاورند، وقتی خودشان مبتلا شدند، پنهانش می‌کنند یا قبول نمی‌کنند که بیمارند. حتی من هم چند باری به خودم گفتم کاش به کسی نمی‌گفتم این‌ها که هیچکدام مبتلا نشدند. اما مسئولیت اجتماعی‌ام نگذاشت. باید بپذیریم این ویروس تا مدت‌ها با ما هست و پنهان نکردن و برخورد منطقی با بیمار و بیماری بیشترین کمک را به ما می‌کند.»
 سعیده هم مثل دو نفر دیگر درباره بیماری پدر و مادرش میان دوست و آشنا با شفافیت اطلاع رسانی کرد: «انگ و پنهان کاری نسبت به این بیماری فاجعه بار است. این وظیفه دولت است که اطرافیان بیمار را شناسایی و آنها را  قرنطینه کند اما این کار را نمی‌کند. پدر و مادرم چند روزی بیمارستان بستری بودند و بعد هم گفتند خودتان را در خانه قرنطینه کنید. بابا و مامان هر دو روزهای اول سعی می‌کردند بگویند کرونا نداریم اما من هرجا که به شبکه‌های اجتماعی دسترسی دارم درباره آنها نوشتم چون معتقدم راه مبارزه با انگ همین اطلاع رسانی در ملأعام است.»
  مینا در کشور هلند زندگی می‌کند و به تازگی مبتلا شده است. در این  کشور بر خلاف ایران تنها پزشکان خانواده با توجه به علائم و شواهد، بیماری را تشخیص می‌دهند و جز در موارد خیلی اورژانسی بیمارستان‌ها بیمار را پذیرش نمی‌کنند: «بعد از کمی بهبودی، درباره بیماری‌ام در صفحه‌های اجتماعی نوشتم اما دیدم دوستانم در ایران به من پیام می‌دهند و به هر شیوه‌ای سعی می‌کنند دلداری‌ام دهند و بگویند بیماری‌ام کرونا نیست. یعنی یک جوری می‌خواستند به من ثابت کنند کرونا ندارم و دلیل شان هم این بود که من تست نداده‌ام و نباید بی‌جهت خودم را کرونایی معرفی کنم. اما من همه علائم کرونا را داشتم و هنوز هم دوره نقاهتم تمام نشده. به همه می‌گفتم چرا این طوری برخورد می‌کنید؟ من کلی سختی می‌کشم و بیماری نفسم را بریده.
مگر کرونا هم انگ دارد یا اینکه مگر قرار است به من کاپی چیزی بدهند که شما می‌خواهی حتماً با مدرک ثابت کنم که کرونا دارم. می‌گفتم بیماری که من از سر گذرانده‌ام هرچه بوده و هر اسمی داشته باشد، عجیب‌ترین و سخت‌ترین بیماری‌ای بوده که تا به حال گرفته‌ام و ترجیح می‌دهم به‌جای این حرف‌ها به پزشکم و تشخیص او اعتماد کنم. پزشک به من توصیه کرد یک ماه در خانه قرنطینه بمانم. گفت آزمایش و اسکن هم نمی‌گیرند و تست‌ها کارایی لازم را ندارد و شواهد برایشان مهم است. فقط توصیه کردند یک نفر را مسئول خریدهایم کنم. من و دخترم هم همین کار را کردیم.»
 شیرین احمدنیا، جامعه شناس پزشکی درباره انگ بیماری کرونا می‌گوید: «قاعدتاً کرونا هم با انگ اجتماعی همراه می‌شود چون برای مردم وحشت‌انگیز است و به همین دلیل آنها افرادی را که گمان می‌کنند مبتلا شده‌اند از خودشان می‌رانند. برای همین باید در جهت انگ‌زدایی حرکت کنیم مثلاً از کاربرد واژه «کرونایی» که خودش نوعی برچسب‌زنی منفی است، در ارتباط با بیماران مبتلا خودداری کنیم و در ادبیات رسانه‌ای هم آن را به کار نبریم.
این نوع برخوردها موجب طرد شدن و اعمال تبعیض بیشتر می‌شود. ذکر این نکته هم مهم است که افراد مبتلا واقعاً تقصیری در مبتلا شدن‌ خود ندارند و قربانی کوتاهی‌هایی شده‌اند که از جانب برخی در کشور صورت گرفت، به ویژه عدم اطلاع رسانی به موقع و عدم تجهیز مردم به وسایل مورد نیاز برای پیشگیری و...»
انجمن بهداشت و ارتقای سلامت ایران هم نکاتی را برای پیشگیری از انگ اجتماعی نسبت به کرونا پیشنهاد داده است. ازجمله اینکه در برخورد با مبتلایان نباید ترس نشان دهیم و با خونسردی و احترام فاصله اجتماعی را حفظ کنیم و بپذیریم که پذیرش واقعیت‌ها و نه ترس، مانع از انتشار ویروس خواهد شد. آنها همچنین توصیه می‌کنند اگر به این بیماری مبتلا شده‌اید آن را پنهان نکنید و تجربه‌های خود را در مورد ابتلا و درمان با دیگران به اشتراک بگذارید. کووید 19 را به عنوان بیماری بشناسیم و باورهای غلط درباره آن را اصلاح کنیم و نگذاریم کرونا هم تبدیل به انگ اجتماعی شود.