احسان بداغی
خبرنگار
حسین مرعشی، چهره اصلاح طلبی که هم سیاست را می ­شناسد و هم اقتصاد را درباره فضای پسا کرونا از یک نکته مهم سخن می گوید؛ کیفیت سرپا ماندن جامعه ایرانی.
او در گفت و گو با «ایران» می گوید: جامعه ایران مانند تمام بحران­ های قبلی که از سرگذرانده باز هم در فضای پساکرونا سر پا خواهد شد و روی پاهایش خواهد ایستاد اما مسأله این است که آیا باز هم با همان کیفیت و توان قبلی این کار را خواهد کرد یا خیر؟
مرعشی در سخنانش تأکید می کند که تحول دوران پساکرونا باید در سطح بالای جامعه و در بخش مربوط به حاکمیت ایجاد شود تا تأثیرات آن خود را در کف جامعه نشان دهد و کیفیت سر پا ماندن جامعه را تضمین کند.
٭٭٭
این روزها سؤال تکراری اما مهمی که از صاحبنظران می شود این است که تصور شما از دنیا و شرایط پساکرونا چیست و فکر می کنید ما به سمت چه نوع تغییراتی می رویم؟ شما به این سؤال ها چه پاسخی می دهید؟
به نظر من در دنیای پساکرونا به آن مفهومی که خیلی ها این روزها دنبال می کنند، مسائل و چالش های ما متفاوت نخواهند شد.
ما اگر تا همین جا به توضیحات پزشکی و درمانی غالب درباره کرونا پایبند باشیم این بیماری یک پدیده جدیدی است که با یک اوج و شدت کارش را آغاز کرده. دلیلش هم این بوده که به صورت یکباره کارش را آغاز کرده و از قبل هم شناخته شده نبوده و در واقع بشر را غافلگیر کرده. بعد هم فروکش می کند و این بشر هوشمند هم بالاخره برای فائق آمدن بر آن یا کنترل اثراتش کاری خواهد کرد. بنابراین  دوره کرونا یک دوره گذرا و تمام شدنی است.
اما پس از کرونا چه می شود؟ من فکر می کنم آن تصوری که از یک تحول بزرگ و عجیب نه تنها در ایران بلکه در دنیا ترسیم شده قدری بزرگنمایی است.
به نظر من تا همین جا هم تأثیر آن عمیق نبوده؛ شما ببینید الان تقریباً تمام دنیا درگیر این بیماری است اما کجای این دنیا و در کدام سیستم شما نشانه ای از تغییر رفتار می بینید؟ حکومت چین همان روشی را دارد که قبل از کرونا داشته، ترامپ همان کارهایی را می کند که قبل از کرونا می کرده، اتحادیه اروپا بر همان مداری رفتار می کند که قبل از این بیماری رفتار می کرده. بنابراین من حداقل تحولی سریع و زودهنگام را متصور نیستم. مگر اینکه بپذیریم که این موقعیت تاریخی بتواند در تئوری های مدیریت و  سازماندهی سیاسی موردی برای مطالعات و یافته های جدید شود که به نظر من هم اینگونه خواهد شد اما تأثیرش را در درازمدت نشان خواهد داد.
چون مراحل آن طولانی است؛ اول باید اطلاعات و داده ها و تجربیات و مشاهدات به عنوان مواد خام وارد محیط های دانشگاهی و پژوهشی شوند، آنجا به نتیجه گیری هایی برسند و بعد حکومت ها و سیاسیون هم ضرورت توجه به این نتیجه گیری ها را درک کنند و کم کم شاهد تحولاتی باشیم.
به نظر من تحولات پزشکی پسا کرونا در کوتاه مدت جدی تر از حوزه های دیگر هستند و برای مشاهده تحول در حوزه های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی احتمالاً باید بیشتر صبر کنیم.
سؤال من البته بیشتر وجهی داخلی و ناظر به ایران داشت. آیا باید خود را برای مسائل تازه ای در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آماده کنیم؟
من مسائل تازه ای را حداقل در ابعاد کلان نمی توانم تصور کنم. پسا کرونا خودش موقعیت تازه ای خواهد بود ولی از حیث تعمیق برخی مسائل قبلی.
اقتصاد به طور مشهود ضربه خورده و ضربه هم کاملاً روشن و غیرقابل انکار است اما من باور دارم که سریع تر از چیزی که خیلی ها فکر می کنند این اقتصاد به شرایط اولیه خود برخواهد گشت، خصوصاً در اقتصاد جهانی اینگونه است اما کار ما در ایران برای این بازگشت سخت تر خواهد بود، چون به هر حال قبل از کرونا هم یک اقتصاد زیر فشار و تحت تحریم داشتیم که شرایط مساعدی نداشت اما از آن سوی قضیه هم می گویم که حتی در همین ایران تحت فشار و با شرایط نامساعد اقتصادی هم تأثیر کرونا طوری نخواهد بود که ما را مثلاً ورشکسته کند و از پا بیندازد، یعنی ضربه آن ضربه قابل ترمیمی است که می شود با صرف زمان آثار آن را جبران کرد. این اولین بار نیست که اقتصاد ما ضربه می خورد قبلاً هم اتفاق افتاده، گاهی جنگ بوده، گاهی یک زلزله بزرگ بوده، گاهی یک تنش ارزی بوده، گاهی تشدید یک سری تحریم ها بوده، اما بعدش کشور همچنان روی پای خودش ایستاده و ادامه داده.
اما برخی با برجسته کردن حوزه اجتماعی و تداوم مشکلات معیشتی و اقتصادی پیش بینی می کنند تغییراتی در سبک زندگی جامعه بوجود بیاید.
یک وقت هست که می گویید فلان تحول یا حتی مشکل باعث جهش و تغییر فرهنگی می شود که این در اینجا مصداق ندارد. یا مثلاً می گویید باعث جهش تکنولوژیک می شود که باز هم چنین نیست؛ یا در حوزه سبک زندگی و مسائل اجتماعی هم همینطور. من فکر نمی کنم یک بیماری موقت فعلاً توان این چیزها را داشته باشد. بله، این وضعیت حرکت ما را در فازی که قبلاً داشتیم پیش می رفتیم قدری شدیدتر می کند اما من نشانی از تغییر فاز در جامعه نمی بینم.
برای مثال تغییر کامل معادلات زندگی قشری که گفته می شود حدود 4 میلیون نفر هستند و محتاج کمک های ضروری هستند. آیا نمی تواند شرایط ایران را متأثر از خود کند؟ در کنار این توجه داشته باشیم که مسأله فقط همین نیست و ما مسائل دیگری هم متأثر از کرونا داشته ایم.
 بله این پدیده تازه ای نیست. یعنی من تغییر فازی در آن نمی بینم فقط شاهد تشدید پدیده ای هستیم که از قبل وجود داشته. من هم قبول دارم که مسأله فقر خصوصاً در سال های اخیر در حال تشدید بوده و هست.
ما وقتی متوسط رشد اقتصادی مان از رشد جمعیت مان کمتر است بسیار روشن است که در چه اوضاع و احوالی به سر می بریم و حرکتمان به کدام سمت است. ببینید تمام حرف من این است که در ایران مشخصاً بعد از دوران کرونا شاهد یک آرایش اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جدید نخواهیم بود بلکه همان آرایش قبلی شدیدتر و غلیظ تر می شود. مثلاً اگر ما در حوزه فرهنگ کار و حرفه ها شاهد یک مسئولیت گریزی و کارآمدی پایین بودیم این جدی تر
می شود. اگر این تشدید برخی پدیده ها را تحول بدانیم، بله در دوران پسا کرونا ما شاهد تحول هستیم.
آن خستگی هم که شما گفتید من قبول دارم اما در چارچوب تغییر شرایط آن را نمی بینم اتفاقاً آن را در چارچوب تحکیم برخی شرایط می بینم. مهمترین اثری هم که کرونا می تواند بگذارد این است که جامعه ایران را در همه بخش ها چه تغییراتی می کند.  
این وضعیت قبلاً هم بود. جامعه دائم درباره چشم انداز و تضمین آینده اش می پرسید و در مقابل پدیده هایی مثل تحریم، کاهش ارزش پول ملی، وعده برای خروج از این شرایط و این طور چیزها را می دید. خب این در دوران پسا کرونا برایش مهم است که زندگی پساکرونا چگوته خواخد شد ؟ امثال این دست مسائل را زیاد داریم که تشدید خواهند شد و این خطرناک است.
خب همین ها را نمی شود مصداق تحول در فضای پساکرونا دانست؟ به هر حال تشدید مسائل قبلی هم خودش نوعی تحول است. اگر غیر از این است کجا باید دنبال ردپای تحول باشیم؟
ما اگر دنبال تحول در دوران پسا کرونا هستیم این تحول در پایین جامعه به نظر من رخ نمی دهد بلکه باید در سطوح بالای جامعه رخ دهد. آنجا اگر تحول رخ دهد در کف جامعه هم شاهد تحول خواهیم بود و تأثیرش را می بینیم.
آن تحول این است که دریابیم جامعه و کشور موفق آن جامعه و کشوری است که هم برای مقابله با پدیده های قابل پیش بینی و هم غیرقابل پیش بینی آمادگی و توان به مراتب بیشتری داشته باشد؛ نمی شود کشور را براساس حداقل ها اداره کرد، ذخایر کافی و حاشیه امن لازم را نداشت و بعد وارد بحران های قابل پیش بینی و غیرقابل پیش بینی شد و توقع داشته باشیم اتفاقی نیفتد و این بحران اثری بر زندگی مردم نداشته باشد.

برش
با این توصیف شما اول گفتید که ما این دوره را رد می کنیم و در ادامه اما درباره یک خطر هشدار دادید. این دو را چگونه می توان با هم جمع بست؟
ببینید من می گویم ما این دوره را هم رد می کنیم و این باعث خوشحالی است، اما نه بدون آسیب. از منظر اجتماعی مانند کسی است که تنشی را تجربه می کند و از آن رد می شود اما جای زخم آن روی روحش باقی می ماند و این اتفاق مکرراً تکرار می شود. این شخص شاید تا مدت ها یا حتی تا آخر عمرش روی پای خودش بایستد اما دیگر آن توان و بازده و سرخوشی و شادابی را ندارد. دیگر نمی تواند موقعیت هایی برای خودش فراهم کند که در آنها بدرخشد و باید به یک زندگی روزمره و شاید حتی کسل کننده تن دهد. جامعه ایرانی بعد از کرونا هم سرپا خواهد ایستاد اما کیفیت این سرپا ماندن و ایستادن هم مهم است.
خطر اینجاست که توان سرپا ماندن جامعه ایرانی و کیفیت ایستادنش تقلیل یابد، چیزی که ما باید ببینیم این است که تضمین کیفیت سرپا ماندن و ایستادن جامعه ایرانی روی پاهای خودش هم تا حد زیادی مربوط به کنش های سطح حاکمیت است که چگونه این بستر را فراهم کند.

شورای سیاستگذاری ائمه جمعه با استعفای امام جمعه ایرانشهر موافقت کرد. استعفای حجت‌الاسلام سیدشجاع‌الدین ابطحی پس از آن انجام شد که انتشار کلیپی از او در فضای مجازی با واکنش‌های انتقادی گسترده‌ای همراه شد.
از جمله منتقدان مسیح مهاجری بود که نقد صریح خود را در روزنامه جمهوری اسلامی علنی کرد و نوشت: برخلاف دستور اکید دین اسلام مبنی بر پنهان نگه داشتن کمک به مستمندان، امام جمعه ایرانشهر برای دادن چند اسکناس 10 هزار تومانی به‌ کارگرانی که بیکار مانده‌اند، در داخل خودرو نشست و در برابر دوربین فیلمبرداری با رفتاری غیرمحترمانه اقدام کرد. این رفتار خلاف دستور شرع و دور از مبانی اخلاقی و کرامت انسانی، بازتاب منفی وسیعی در شبکه‌های اجتماعی داشته و هم‌اکنون در فضای مجازی دست‌ به‌ دست می‌شود.
شورای سیاستگذاری ائمه جمعه تا چه وقت می‌خواهد در برابراین عمل سکوت کند و بی‌عملی نشان دهد؟ به‌ گزارش خبرآنلاین، مهاجری با تأکید بر اینکه در جامعه انقلابی و اسلامی ایران باید اخلاق حرف اول را بزند و سیاست و اقتصاد و قضا و اجرائیات فقط در بستر اخلاق جریان پیدا کنند، افزود: با اینکه نماز جمعه، اگر درست برگزار شود، از نعمت‌های الهی است ولی حالا که در اثر شیوع کرونا نماز جمعه‌ها برگزار نمی‌شوند، عده‌ای از اینکه می‌بینند بعضی از ائمه جمعه در پوستین خلق نمی‌افتند، خدا را شکر می‌کنند.
او البته تأکید کرد: بسیاری از ائمه جمعه ما خوب صحبت می‌کنند و اهل خدمت به خلق خدا هستند و مردم نیز قدردان آنها هستند، ولی بعضی از آنها گویی نذر کرده‌اند «خود اصول دین پندار» باشند و این وضعیتی است که در عده‌ای از مسئولان دستگاه‌های مختلف حاکمیتی نیز جریان دارد.
اقدام امام جمعه ایرانشهر البته در فضای مجازی و رسانه‌های ضد نظام خارج از کشور هم دستمایه انتقادهای تندی شده است.
به‌ گزارش خبرگزاری «حوزه» پس‌ از بروز چنین واکنش‌هایی به فیلم منتشر شده سیدشجاع‌الدین ابطحی با ارسال نامه‌ای به شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور، استعفای خود را از امامت جمعه اعلام و تأکید کرد که قصد کمک به کارگران را داشته و از مردم ایرانشهر که اسباب تکدر خاطر آنان فراهم شده، پوزش طلبید.
ابطحی در جایگاه امامت جمعه یکی از منتقدان جدی دولت به‌ شمار می‌آمد. از جمله یکی از مخالف خوانی‌های پر بازتاب او در فضای مجازی این بود که در واکنش به سخنان رئیس جمهوری که گفته بود بینی امریکا را به خاک می‌مالیم و از موضع مدافع حقوق مردم اینگونه موضع گرفت که شما بینی مردم ایران را به خاک مالیدی.
با این حال این انتقادهای مردم بود که تصمیم به استعفای او را ضروری ساخت و شورای سیاستگذاری ائمه جمعه هم بلافاصله با استعفای حجت‌الاسلام ابطحی موافقت کرد.

رئیس قوه قضائیه با اشاره به‌گزارش دیوان محاسبات کشور از تفریغ بودجه سال 97 گفت: وضعیت همه دلار‌های پرداختی باید شفاف شود. او همچنین تأکید کرد: اعلام فساد برای مردم اطمینان بخش نیست بلکه باید به مردم گزارش مبارزه با فساد و بازگشت بیت‎المال را داد.
به گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، آیت‎الله سید ابراهیم رئیسی در جلسه مسئولان عالی قوه قضائیه درباره گزارش دیوان محاسبات از تفریغ بودجه سال ۹۷ و گزارش دادستانی در این زمینه ادامه داد: برخی از پرونده‎های تشکیل شده برای کسانی که ارز دولتی ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی گرفتند و کالا وارد نکردند، منجر به صدور رأی شده‎ و در مرحله اجرای حکم هستند، برخی پرونده‎ها در دادسرا همچنان مفتوح است، ولی اگر موارد جدیدی هم باشد، دادگستری آماده رسیدگی به آنهاست.
آیت‎‎الله رئیسی بر لزوم نظارت و شفافیت در همه حوزه‎ها بویژه حوزه‎های اقتصاد، سلامت و غذا و دارو تأکید کرد و گفت: نظارت‎گریزی امر پسندیده‎ای نیست و از دستگاه‎های اجرایی انتظار می‎رود از نظارت و شفافیت در عملکردشان استقبال کنند.
رئیس قوه قضائیه در بخش دیگری از سخنانش گفت: مردم از دستگاه‎های نظارتی انتظار برخورد با فساد دارند و پسندیده نیست که ما بگوییم در فلان حوزه دزدی و فساد وجود دارد بلکه باید بگوییم فساد و تخلف در فلان حوزه را کشف و با دزد و مفسد و خلافکار برخورد کرده‎‎ایم.
آیت‎الله رئیسی با تأکید بر اینکه دولت باید ساختار‌های فسادزا در دستگاه‎‎های اداری را اصلاح کند و دستگاه قضایی هم قاطعانه با فساد و مفسدان مبارزه کند، گفت: اینکه بگوییم موریانه فساد به جان بخش‎هایی از نظام اداری کشور افتاده، سودی برای مردم ندارد بلکه باید موریانه‎ها را شناسایی و با آنها برخورد کنیم.
در ادامه این جلسه، حجت‎الاسلام درویشیان رئیس سازمان بازرسی کل کشور با ارائه گزارشی در خصوص کشتار جوجه‌‎های یک روزه، اعلام کرد: این موضوع با دستور ریاست محترم قوه قضائیه بلافاصله مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به اینکه ایران بزرگ‎ترین صنعت طیور را در منطقه دارد، لازم بود در ایام کرونا با توجه به کاهش تقاضا، سیاست کاهش تولید زودتر به تولیدکنندگان ابلاغ شود، اما مصوبه کاهش ۱۵ میلیونی تولید جوجه یک روزه در روز ۱۸  فروردین ماه و درست زمانی به مرغداران ابلاغ شد که جوجه‎‌های یک روزه تولید شده بودند.
رئیس قوه‎قضائیه در واکنش به گزارش رئیس سازمان بازرسی کل کشور، با انتقاد از زنده ‎کشی جوجه‎‎های یک روزه گفت: کشتار جوجه‎‎ها که دل مردم را به درد آورد، اقدامی غیرقانونی، غیر شرعی و غیر اخلاقی بود و بدتر از آن توجیهاتی بود که از سوی مسئولان صورت گرفت که این کار را مسبوق به سابقه و ضروری دانستند.
علی اصغر جهانگیر رئیس سازمان زندان‎ها نیز در این جلسه اعلام کرد: هزینه کمک معیشتی به ۱۰۰ هزار خانواده نیازمند زندانیان که به امر رهبر معظم انقلاب و هماهنگی بنیاد مستضعفان و قوه قضائیه در دستور کار قرار گرفته بود، تا قبل از ماه مبارک رمضان به آنها اهدا خواهد شد.

برش
توضیح اینستاگرامی جهانگیری درباره ارز 4200 تومانی

معاون اول رئیس جمهوری در پیام اینستاگرامی خود نوشت: ارز ٤٢٠٠ تومانی برای حفاظت از زندگی و معیشت مردم و فقط برای تأمین چند قلم کالای اساسی اختصاص پیدا می‌کند.
اسحاق جهانگیری در این پیام تأکید کرده است: ما در شرایط جنگ اقتصادی چاره‌ای جز این نداریم، اگر در شرایط جنگ اقتصادی نبودیم به این سمت نمی‌رفتیم.
معاون اول رئیس جمهوری بیان کرد: ما همیشه در اقتصاد طرفدار این بودیم که محدودیت‌ها و دخالت‌های دولت را به حداقل برسانیم.
جهانگیری افزود: وضعیت ما الان دفاع از زندگی مردم و اقشار ضعیف است و به همین خاطر ما امسال هر کیلو گندم را در مزرعه ۲۵۰۰ تومان خریدیم و پس از تبدیل آن برای آرد، هر یک کیلوی آن را ۶۶۵ تومان به نانواها می‌فروشیم تا نان با قیمت مناسب به دست مردم برسد.

گروه سیاسی/ محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز گذشته در سفری یک روزه راهی دمشق شد و با بشار اسد، رئیس جمهوری و ولید معلم، وزیر خارجه سوریه دیدار و گفت‌و‌گو کرد. ظریف که برای نخستین بار در سال‌جاری راهی سفر شده بود در این دیدارها در مورد مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی کرد. به‌گزارش ایرنا رئیس جمهوری سوریه در این دیدار با اشاره به شهادت سردار سلیمانی به نقش بی‌بدیل این شهید در مبارزه ضد تروریسم در سوریه اشاره و از همراهی با ملت سوریه در مبارزه با تروریسم تقدیر کرد.
وزیر امور خارجه ایران نیز در این دیدار با تشکر از ابراز همدردی رئیس جمهوری سوریه برای جانباختگان کرونا گفت: «اکنون نیات واقعی امریکا در رابطه با عدم رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ملت‌ها در شرایط سخت مبارزه با این بیماری بر ملا شده است». ظریف با اشاره به تماس تلفنی روز گذشته پترسون، نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه و مشورت‌هایی که قرار است در آینده نزدیک بین ایران، ترکیه و سوریه به‌عنوان کشورهای ضامن روند آستانه برگزار شود، پیرامون آخرین تحولات سوریه از جمله کمیته قانون اساسی، تحولات ادلب و همچنین روند سیاسی با رئیس جمهوری این کشور گفت‌و‌گو و تبادل نظر کرد. وزیر خارجه ایران پس از دیدار با بشار اسد با ولید معلم همتای سوری خود نیز دیدار کرد. وزرای امور خارجه و سوریه در این دیدار پیرامون تحولات سوریه، روند سیاسی، مبارزه با تروریسم و مسائل منطقه‌ای گفت‌و‌گو و تبادل نظر کردند. به‌گفته یک مقام سوری رایزنی وزیر خارجه ایران با مسئولان سوری پیش از نشستی است که قرار است از طریق ارتباط ویدئویی در چهارشنبه پیش رو، از سوی وزرای خارجه کشورهای ضامن روند آستانه (روسیه، ایران و ترکیه) برگزار شود. پیشتر قرار بود نشست سران سه کشور در تهران در اسفند ۱۳۹۸ برگزار شود که به‌دلیل شیوع کرونا برگزار نشد. این سفر در شرایطی انجام شده است که بخشی از نیروهای ترکیه وارد استان ادلب شده و بروز درگیری‌هایی میان نیروهای ترکیه و سوریه و همچنین نیروهای روسیه در این منطقه موجب پیچیده‌تر شدن فرآیند مذاکرات صلح سوریه شده است.  در حال حاضر، بخش اعظمی از ادلب در اشغال تروریست‌ها قرار دارد. ارتش سوریه نیز چندی پیش در چندین عملیات توانست مناطق گسترده‌ای از حماه، حلب و ادلب را آزاد کند که با توافق آتش‌بس، فعلاً این عملیات متوقف است.
تلاش دمشق برای بازگشت حاکمیت خود به مناطق اشغالی توسط تروریست‌ها و از سوی دیگر انجام برخی عملیات‌ توسط تروریست‌ها باعث شده است تا دولت سوریه بکوشد دست به پاکسازی ادلب از تروریست‌ها و تثبیت شرایط این منطقه بزند. اقدامی که به افزون شدن تنش‌ها در استان ادلب انجامیده و نگرانی‌هایی را در پی داشته باشد. این در حالی است که با توجه به وجود نیروهای ترکیه در منطقه ادلب و همچنین حضور نیروهای امریکایی در شرق فرات، نگرانی‌هایی برای ایران، دولت سوریه و روسیه وجود دارد. ایران به‌دنبال آن است که هم امنیت مرزهای ترکیه مورد توجه قرار بگیرد و هم اینکه نیروهای ترکیه برای حضور در خاک سوریه هیچ‌گونه بهانه‌ای نداشته باشند. در همین چارچوب سفر ظریف به سوریه و رایزنی‌اش با مقامات این کشور می‌تواند در کاهش بحران کنونی سوریه مؤثر باشد.  در هفته‌های گذشته نیز رایزنی‌های دوجانبه‌ای میان مقام‌های ترکی و روسیه از یک سو و مقام‌های ایران و ترکیه صورت گرفت که تاکنون به نتیجه مشخصی منتهی نشده است. با وجود این مقام‌های سه کشور عضو مذاکرات آستانه قرار است به زودی نشست جدیدی برپا کنند و درباره تحولات جاری به گفت‌و‌گو بنشینند.

نخستین جلسه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در سال 1399 به ریاست
 اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری برگزار شد. معاون اول رئیس‌جمهوری در این جلسه ضمن تبیین روند شکل‌گیری ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، عملکرد دستگاه‌های دولتی در پیشبرد برنامه‌ها و اهداف تعیین شده از سوی ستاد را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: جهت‌گیری‌های اصلی اقتصاد مقاومتی مبنی بر دانش‌بنیانی، مردمی بودن، عدالت‌بنیانی،‌ برون‌گرایی و درون‌زایی در دستور کار همه دستگاه‌ها قرار داشته و این رویکردها به همه دستگاه‌های حکومتی و حتی بخش خصوصی در پیشبرد برنامه‌های اقتصادی ابلاغ شده است. جهانگیری با اشاره به دستور رهبر معظم انقلاب مبنی بر ضرورت نافذالکلمه بودن تصمیمات ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی برای همه دستگاه‌ها و نهادهای عمومی، از دبیرخانه ستاد خواست تا گزارشی از عملکرد همه دستگاه‌ها براساس اجرای رویکردهای پنج‌گانه تهیه و به ستاد ارائه کند. وی به رویکرد برون‌گرایی اقتصاد مقاومتی نیز اشاره کرد و گفت: در جلسه‌ای در حضور رهبر معظم انقلاب گفتم مقصود ما از برون‌گرایی اقتصاد این است که می‌خواهیم با دنیا همکاری کنیم تا برای اجرای طرح‌ها، سرمایه جذب کنیم یا راهی برای صادرات به بازارهای آنها بیابیم و از فناوری‌های آنها بهره‌مند شویم و ایشان تاکید کردند که ما از برون‌گرایی اقتصاد همین تعریف را قبول داریم. معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان برنامه‌های اجرا شده در اجرای رویکرد درون‌زایی اقتصاد تصریح کرد: ما باید از همه ظرفیت‌ها و منابع داخلی کشور استفاده کنیم تا اقتصاد ما در برابر تکانه‌های خارجی از خود مقاومت نشان دهد. خوشبختانه در آزمون تحریم‌های دشوار امریکا که بی‌سابقه است و حتی قابل مقایسه با دور نخست تحریم‌ها در سال‌های 91 و 92 نیست سربلند بیرون آمدیم و اقتصاد کشور با مدیریت و سیاست‌های خوب اتخاذ شده تاب‌آوری مطلوبی از خود نشان داده است. معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان اینکه در مقطع فعلی و در شرایط کرونایی باید برای مقابله با چالش‌هایی که این بیماری برای اقتصاد کشور ایجاد کرده است، برنامه‌ریزی جدی داشته باشیم، خاطر نشان کرد: مهمترین موضوع در شرایط کرونایی حفاظت از سلامت مردم است که البته در این زمینه جامعه پزشکی و کادر درمانی کشور عملکرد درخشانی داشتند و خدمات بسیار خوبی به مردم ارائه دادند که باید از تلاش‌های صادقانه آنها تشکر کرد. وی ادامه داد: پس از موضوع سلامت مردم، باید به فکر تبعات اقتصادی و اجتماعی ناشی از کرونا باشیم چرا که در اقتصاد کرونایی زندگی و معیشت مردم به خصوص طبقات متوسط و ضعیف جامعه دچار آسیب می‌شوند که در این زمینه دولت با وجود محدودیت منابع تلاش‌هایی در جهت تامین اعتبار جهت کمک به طبقات ضعیف و بنگاه‌های اقتصادی آسیب‌دیده انجام داده است. معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه بنگاه‌های کوچک و متوسط اقتصادی معمولا در شرایط مساعد به سرعت راه‌اندازی و شروع به فعالیت می‌کنند، تصریح کرد: در شرایطی که وضعیت اقتصادی مساعد نباشد همین بنگاه‌ها مثل برگ خزان در پاییز دچار ریزش می‌شوند و اگر از آنها مراقبت نکنیم با آسیب و خسارت زیادی مواجه می‌شوند. جهانگیری افزود: بنگاه‌های کوچک و متوسط که عمدتا در بخش خدمات، گردشگری و حمل و نقل فعالیت دارند اگر به آنها رسیدگی نشود متحمل آسیب‌های جدی خواهند شد که در این زمینه دولت برای پیشگیری از آسیب به این بنگاه‌ها، 50 هزار میلیارد تومان تسهیلات با سود کم اختصاص داده است. معاون اول رئیس‌جمهوری همچنین با اشاره به دغدغه روز گذشته رئیس‌جمهوری در خصوص بیکار شدن برخی افراد که مشاغل فصلی داشتند و نیز بنگاه‌هایی که در شرایط کرونا دچار آسیب شده‌اند،‌گفت: دولت 5 هزار میلیارد تومان به صندوق بیمه بیکاری اختصاص داده است تا این‌گونه افراد بتوانند از این اعتبار بهره‌مند شوند. البته برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات بیشتری باید با موضوع صیانت از فرصت‌های شغلی انجام شود.