فریبا خان احمدی
خبرنگار
فازم سوم طرح مقابله با بیماری کرونا امروز به‌طور رسمی در استان تهران آغاز می‌شود و تهرانی‌ها در حالی وارد مرحله فاصله‌گذاری هوشمند می‌شوند که به‌گفته جانشین معاون برنامه‌ریزی ستاد مقابله با کرونا در پایتخت در دو هفته اخیر به‌دلیل سختگیری در اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی میزان ابتلا و فوتی‌ها در تهران به‌حالت ثبات رسیده است، البته این روند هنوز کاهشی نیست. از سوی دیگر تخمین زده می‌شد به‌دنبال بازگشایی مشاغل و افزایش حضور و تردد مردم در دو هفته آینده شیب منحنی مرگ ومیر و ابتلا به کرونا درپایتخت دوباره روند صعودی پیدا می‌کند. موضوعی که البته نگرانی مسئولان و البته افراد شاغل را هم در پی داشته است. با دکتر علی ماهر از اعضای ستاد مقابله با کرونا در تهران درباره مسائل و جزئیات فاصله‌گذاری هوشمند گفت‌و‌گو کرده‌ایم که می‌خوانید:
از امروز طرح فاصله‌گذاری هوشمند به‌طور رسمی در تهران آغاز می‌شود، با این حال فرمانده عملیات مقابله با کرونا از دو هفته پیش نسبت به افزایش میزان تردد‌ها و حضور غیرضروری شهروندان در سطح شهر ابراز نگرانی می‌کند. به‌نظر شما افزایش چگالی حضور مردم در سطح شهر چقدر در بروز موارد جدید ابتلا به کرونا در تهران تأثیر‌گذار است؟
 شیوع ویروس کرونا در تهران با شناسایی برخی افراد علامت‌دار رسماً از 5 اسفند ماه آغاز شد در تاریخ 24 و 25 اسفند ما با شیوع گسترده ویروس کرونا و پیک بیماری در تهران مواجه شدیم و بیشترین مراجعات را هم در این بازه زمانی داشتیم اما با تشویق مردم به ماندن در خانه و تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها، ادارات و مشاغل پرخطر شیوع بیماری روبه کاهش گذاشت. خوشبختانه تأثیر شدید این فاصله‌گذاری اجتماعی در روز 12 و 13 فروردین خودش را نشان داد و نتیجه آن موجب شد امروز در پذیرش بیماران شیب کاهشی داشته باشیم به‌طوری که میزان فوتی‌ها در تهران و پذیرش بیماران در بخش‌های ویژه تقریباً به ثبات رسیده، البته آمار فوتی‌ها و بیماران بدحال در تهران کاهش قابل ملاحظه‌ای نداشته است.
آیا این احتمال قابل پیش‌بینی است که آغاز به‌کار مشاغل در تهران به آغاز شیوع موج دوم کرونا در تهران دامن خواهد زد؟
 باید بگویم بیماری کووید19 یک بیماری عفونی است در بیمار‌های عفونی همه چیز به رفتار مردم بستگی دارد، اگر بدانیم مردم صددرصد توصیه‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند و برای مثال ماسک می‌زنند، از دستکش استفاده می‌کنند، سطوح غیراستریل را لمس نمی‌کنند و مدام دست‌های‌شان را هر 20 دقیقه یک بار به‌مدت 20 ثانیه می‌شویند در چنین شرایطی شیوع بیماری بسیار کم خواهد بود ولی اگر با آغاز به‌کار مشاغل و برخی صنوف ببینیم مردم نکات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند قطعاً با یک طغیان شدید بیماری مواجه خواهیم شد.
ستاد مقابله با کرونا در تهران شروع موج دوم ابتلا به کرونا را پیش‌بینی کرده است، به‌هر حال از اول اردیبهشت تقریباً اغلب صنوف باز می‌شوند چه تدبیر و تمهیداتی برای این موضوع اندیشیده‌اید که شیب ابتلا زیاد نشود؟
ستاد فرماندهی عملیات کرونا در تهران پیشنهاداتش را به‌طور کتبی به ستاد ملی کرونا ارائه کرده و منتظریم ستاد ملی واکنشش را نسبت به این پیشنهادات اعلام کند، طبیعتاً ما مخالف بازگشایی مدارس، دانشگاه‌ها و مشاغل پرخطر تا اطلاع ثانوی هستیم و معتقدیم باید تردد در شهر تهران به‌حداقل برسد، استفاده از مترو و اتوبوس‌ها بشدت باید کنترل شود و در ناوگان حمل‌ونقل عمومی استفاده از ماسک اجباری باشد(این پروتکل را همه کشورها اجرا می‌کنند)، محدودیت شدیدی در ورود و خروج به تهران اعمال شود و در نهایت یکی از مهم‌ترین پیشنهادات ما این است نظارت‌ها به مشاغلی که اجازه بازگشایی داده می‌شود در حدی باشد که انتقال عفونت به‌حداقل برسد اما مهم‌ترین مسأله خود مردم‌ هستند که باید به‌خاطر سلامت خود و دیگران حداکثر موارد ایمنی را در محل‌های کار و هنگام تردد در سطح شهر درنظر بگیرند. به‌طوری که تا حد امکان از استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی پرهیز کنند و هنگام سوار شدن به مترو و اتوبوس حتماً از ماسک استفاده کنند چرا که نقطه اصلی انتقال ویروس تماس نزدیک است.
فرمانده عملیات مقابله با کرونا در تهران بارها نسبت به‌وضعیت تهران احساس خطر و نگرانی می‌کند اما به‌نظر می‌رسد تصمیمات این ستاد با ستاد ملی کرونا چندان همسو نیست، آیا آنچه که از قول فرمانده عملیات کرونا در رسانه‌ها به‌طور شفاهی اعلام می‌شود ضمانت اجرایی هم دارد؟
 ما وضعیت استان تهران را می‌بینیم و ستاد ملی وضعیت کل کشور را می‌بیند، اولویت ما در ستاد تهران سلامت مردم است ولی ستاد ملی جنبه‌های دیگر زندگی مردم نیز برایش مهم است اما حداقل در تهران بسیاری از مصوبات ستاد تهران انجام شده است همان سختگیری‌ها در طرح فاصله‌گذاری اجتماعی موجب شد میزان مراجعات ما حداقل در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشت در طول 10 روز گذشته 20 درصد کاهش پیدا کند، اما اگر این سختگیری‌ها ادامه پیدا نکند دچار طغیان بیماری خواهیم شد و امکانات ما اجازه رساندن خدمات بیش از این را به مردم نمی‌دهد. قطعاً اگر افزایش بیماری داشته باشیم در ساماندهی تخت‌های بیمارستانی مشکل خواهیم داشت.
شما وضعیت منحنی ابتلا و مرگ ومیر بیماری مربوط به ویروس کرونا را در تهران چگونه ترسیم می‌کنید؟ با توجه به اینکه گفته می‌شود همچنان آمار فوتی‌ها در تهران بالاست و این عدد برخلاف استان‌های دیگر دورقمی نشده است؟
ممکن است وضعیت کشور از نظر منحنی مربوط به مرگ ومیر بهتر شده باشد ولی در تهران نمودار مربوط به شیب بهبودی و مرگ ومیر بسیار ملایم است و نمی‌توان گفت وضعیت بهتر شده است. ضمناً همین شیب بسیار ملایم هم مربوط به سختگیری‌های 12 و 13 فروردین و تأثیر طرح فاصله‌گذاری اجتماعی است. البته منتظریم تأثیر اتفاقاتی همچون پایان تعطیلات نوروزی و بازگشت مسافرانی که از تهران خارج شده بودند و همچنین آغاز به کار فروشگاه‌ها، بازگشایی کسب وکارها و کاهش سختگیری‌ها، 10 روز آینده خودش را نشان دهد. هنوز به‌طور قطعی نمی‌توان در این باره اظهارنظر کرد، اما خوشبختانه میزان فوتی و بستری در بخش‌های ویژه در چند روز گذشته ثابت مانده و یا کم شده است.
 آقای دکتر از اول اسفند ماه قرار بر این شد بیمارستان‌های خصوصی موظف به پذیرش بیماران مبتلا به کرونا شوند اما گزارش‌های مردمی نشان می‌دهد برخی بیمارستان‌ها از پذیرش این بیماران اجتناب می‌کنند. از طرفی هم مردم نمی‌دانند آیا همه مراکز درمانی در تهران ملزم به پذیرش بیماران مبتلا به کرونا هستند یا خیر؟ آنها اغلب اسامی بیمارستان‌های بزرگ از جمله امام‌خمینی، مسیح دانشوری یا امام‌حسین(ع)را در رسانه‌ها می‌شوند، برای همین در مراجعه به سایر مراکز درمانی بلاتکلیف می‌مانند؟
 138 بیمارستان موجود در تهران بیماران کرونایی را پذیرش کرده‌اند این نشان می‌دهد که بیمارستان‌های خصوصی هم وارد کار شده‌اند، حتی برخی مراکز خصوصی تخت‌های آی‌سی‌یو‌شان هم پر است و طبق بخشنامه معاونت درمان وزارت بهداشت ملزم به پذیرش بیماران کرونایی‌اند اما مسأله مهم این است که بیمارستان‌هایی که فاقد متخصص ریه، عفونی و داخلی هستند اگر بیمار کرونایی را پذیرش کنند کاری از دست‌شان برنمی‌آید، طبیعتاً امکان وجود هر سه تخصص همزمان در بیمارسنان‌های خصوصی و مراکز درمانی کوچک فراهم نیست.
به‌طور کلی شما وضعیت ابتلا به ویروس کرونا در تهران را چطور ارزیابی می‌کنید و اساساً کرونا تا کی در تهران ادامه خواهد داشت. با توجه به اینکه مسئولان مربوطه هر روز از تاریخ‌های گوناگون و طولانی شدن این بحران سخن می‌گویند و متأسفانه مردم هم از نظر روانی دچار مشکل شده‌اند و نمی‌دانند چگونه باید برای چند ماه با ویرس کرونا کنار بیایند؟
مسئولان همه درست می‌گویند، همه این اتفاق‌ها محتمل است این‌طور نیست که بگوییم کدام درست است. مسأله این است که سناریوهای مختلفی برای ویروس کرونا وجود دارد که بیشتر بستگی به میزان ایزولاسیون و رعایت مردم دارد. هر چه ما درصد قرنطینه، در خانه ماندن و کاهش ارتباطات اجتماعی را بالا‌تر ببریم زودتر به پایان بحران نزدیک می‌شویم، اگر مثل کره‌جنوبی تا 80 درصد رفت وآمد‌ها و ارتباطات را کم کنیم، می‌توان قول داد تا آخر اردیبهشت ماه بحران را پشت سر می‌گذاریم و موارد جدیدی نخواهیم داشت. اما هرچه این زمان کم باشد زمان پایان بیماری نیز تغییر خواهد کرد، متغیرهای دیگری هم البته هست، این ویروس رفتاری غیرقابل پیش‌بینی دارد و اولین بار است شیوع پیدا کرده و ممکن است مثل ویروس «مرس» بدون دخالت انسان ناپدید شود یا ممکن است ویروس کرونا با گرم شدن هوا آسیب‌پذیر‌تر شود، همه اینها بستگی به رفتار ویروس دارد که ما نمی‌شناسیم. ولی به هر حال هر اندازه میزان ایزولاسیون و فاصله‌گذاری اجتماعی شدیدتر باشد تجربه‌های کشورهای دیگر و تئوری‌ها نشان می‌دهد امکان اینکه بیماری را کنترل کنیم بیشتر است. در این زمان ممکن است دارو هم پیدا شود یا حتی تولید واکسن که تست انسانی‌اش در چند کشور شروع شده سریع‌تر به نتیجه برسد اما با تولید واکسن بیش از یک سال فاصله داریم. در هر‌حال آنچه بار بیماری را کاهش می‌دهد فاصله‌گذاری اجتماعی شدید و انجام تست‌های بیشتر است که وزارت بهداشت تلاش می‌کند تست‌هایی با دقت بالاتر و ساده‌تر و ارزان‌تر را جایگزین تست‌های فعلی کند. تجربه کره‌جنوبی نشان می‌دهد این روش موفقی است که با انجام تست موارد مشکوک شناسایی شده و متوجه شدند چه کسانی آسیب‌پذیر‌اند و باید با قرنطینه و درمان از میزان آسیب‌پذیریشان کم کرد.

وزیر بهداشت در نامه‌ای خطاب به مسعود نیلی- اقتصاددان به سؤالات کرونایی او پاسخ داد. به گزارش ایسنا، دکتر سعید نمکی در این نامه خطاب به دکتر مسعود نیلی آورده است:
مقابله با کرونا در کشور مبتنی بر روش علمی و منطبق با اصول منطقی مبارزه با بیماری‌های واگیردار بود
در بخشی از این نامه نوشته شده است در مورد اعمال محدودیت‌ها از همان روزی که در اواخر دی ماه در کشور چین مورد بیماری اعلام شد. اینجانب تقاضای تشکیل جلسه اورژانسی و در روز تعطیل با حضور معاون اول محترم رئیس جمهوری کردم تا پروازهای مستقیم از چین به کشورمان و بالعکس قطع شود و بلافاصله پس از تشخیص اولین موارد آلودگی در کشور پیشنهاد تشدید محدودیت‌ها همچون تعطیلی دانشگاه‌ها، مدارس، اجتماعات، نمازهای جمعه، مراسم عروسی و عزا، اعتکاف، راهیان نور، آستان‌های مقدس، سینماها، تئاترها، ورزشگاه‌ها و غیره پیگیری و اگرچه به سختی ولی با همراهی و همدلی به اجرا در آمد. پیرو آن فاز بعدی فاصله گذاری اجتماعی SOCIAL DISTANCING در قالب محدودیت ترددها به مدت دو هفته مصوب شد که به جزئیات آن واقفید.
بدیهی است انجام دوره طولانی‌تر ماندن در خانه و تعطیلی کسب و کارها و به تبع آن کاهش ترددها، تمهیدات اقتصادی ویژه‌ای می‌طلبد که مدت‌هاست با بیان مستمر این دغدغه در شرایط عدم امکان جبران خسارت‌های وارده از خزانه‌ای که جنابعالی به عنوان صاحب‌نظر اقتصادی بدان واقفید ما و همکارانمان مجبور به ارائه راهکاری بودیم تا بتوان با تدوین و اجرای دستورالعمل‌هایی به تدریج روزنه‌ای به اقتصاد تاریک کشور گشود که تأثیر آن بر نظام سلامت هم سهمگین نباشد.
لذا با تلاش بی‌وقفه طرحی را تحت عنوان «فاصله گذاری هوشمند» تدوین کردیم که در آن با گشایش تدریجی کسب و کارهای کم خطر مبتنی بر رعایت دقیق دستورالعمل ها از فشار بر اقتصاد کشور به خصوص عرصه تولید بکاهیم. با مراجعه به سایت طراحی شده وزارت بهداشت جهت بازگشایی‌ها مستحضر خواهید شد که یکی از علمی‌ترین اسنادی است که در این زمینه در جهان تدوین شده است.
امیدوارم با نظارت مستمر بر اجرای این پروتکل‌ها بتوانیم تأثیر بازگشایی‌ها بر افزایش بیماری و مرگ ومیر را که به حداقل رسیده کاهش دهیم، مع‌الوصف ما و همکارانمان همواره مترصد و نگران خیز بیماری از نقطه‌ای هستیم و با رصد کردن مستمر و بازگشایی تدریجی به محض مشاهده هرگونه تأثیر منفی بر مدیریت بیماری سریعاً منعکس و خواستار احیای شرایط انقباضی خواهیم شد. چون ما معتقدیم هیچ پدیده‌ای مخرب‌تر از تطویل دوره بیماری بر مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور نمی‌باشد. در پاسخ پرسش جنابعالی که بیماری در ماه‌های آینده با ما چه خواهد کرد نیز باید به این واقعیت تلخ که بارها گفته ام اذعان نمود که در جهان همه کشورها و سازمان جهانی بهداشت نیز پاسخی برای این پرسش ندارند.
همه دارند با ویروس ناشناخته شطرنج بازی می‌کنند. گرچه پیش‌بینی‌های اپیدمیولوژیک ما تا کنون مقرون به صحت است، اما تغییرات آینده نامعلوم بیماری در جهان همه کارشناسان خبره را با بلاتکلیفی مواجه کرده است. آنچه از اجداد ویروس موجود می‌شناسیم با رفتار این فرزند ناخلف برابر نیست و شاید با گذر ایام و تبادل اطلاعات جهانی بتوان در برآوردهای آتی آنچه همکاران جنابعالی و صاحب‌نظران عرصه اقتصاد به عنوان دغدغه ملی از اقتصاد کشور بیان کردند ما را بر آن داشت تا راهی میانه برگزینیم. ما در بهداشت می گوییم آب آلوده نخورید اگر گفتند در این بیابان خشک، آب دیگری نیست می گوییم لااقل بجوشانید و میل کنید. همه دانشمندان عرصه اقتصاد و جامعه‌شناسی و غیره در این روزهای سخت باید در کنار مدافعان سلامت کشور قرار گیرند و راهکارهای دیگری بیابند تا همکاران من فقط نگران سلامت مردم باشند نه اقتصاد، سیاست، فرهنگ، روابط بین‌الملل و غیره.

حمیده امینی‌فرد
خبرنگار
٥ هزار دستفروش پایتخت از امروز بسته کمک‌معیشتی یک میلیون تومانی دریافت می‌کنند. با اجرای فاز دوم پرداخت بسته کمک‌معیشتی بنیاد مستضعفان به اقشار ضعیف و کم‌درآمد، شهرداری تهران از امروز به ٥ هزار دستفروش، بسته حمایتی یک میلیون تومانی ارائه می‌دهد. بنیاد مستضعفان برای اجرای فاز دوم، ٥ میلیارد تومان در اختیار شهرداری تهران گذاشته است.
فاز اول اجرای این طرح پیش از عید، برای بیش از ٤ هزار نفر از دستفروشان نیازمند انجام شد. برای اجرای فاز اول حدوداً ٤ میلیارد و ٣٦٠ میلیون تومان پرداخت شده بود. این طرح البته در اغلب شهرهای کشور و برای اقشار ضعیف همچون دستفروشان، کولبران و زنان سرپرست خانوار اجرا می‌شود، در تهران به جز تعداد جدیدی از دستفروشان که بتازگی ثبت‌نام کرده‌اند، بیش از  ٤ هزار نفر در مرحله اول، کارت هدیه یک میلیون تومانی خود را دریافت کرده‌اند، این کارت‌ها با شناسایی سرپرست خانوار و به یک عضو خانواده ارائه می‌شود.
اگرچه به صورت رسمی زمان اجرای مراحل بعدی این طرح معیشتی اعلام نشده است، اما برخی شنیده‌ها حکایت از ادامه‌دار بودن این طرح تا پایان شکست کرونا دارد و ظاهراً در چندین مرحله پرداخت این مبلغ ادامه خواهد داشت. فعلاً بنیاد مستضعفان پرداخت دو مرحله را به شهرداری تضمین کرده است. زهرا نژادبهرام، عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران به «ایران» می‌گوید «که کارت‌های یک میلیون تومانی فقط به دستفروشانی که در بانک اطلاعاتی ثبت‌نام کرده‌اند، ارائه می‌شود و این‌طور نیست که شامل همه افراد شود.»
شهرداری تهران بانک اطلاعاتی دستفروشان را از سال گذشته راه‌اندازی کرده است، متأسفانه در این مدت افراد زیادی به عنوان دستفروش مراجعه کرده‌اند، اما تیم نظارتی شهرداری با دقت وضعیت دستفروشان را بررسی می‌کند . تعداد دستفروشان در تهران بیش از ١٠ هزار نفر تخمین زده می‌شود، این درحالی‌است که بیش از ٦٠ درصد آنها مشکل مالی نداشته و از این راه ماهانه حدود ٧ تا ٨ میلیون تومان درآمد کسب می‌کنند و البته اعتراض اغلب‌شان هم به تعطیلی بازارچه‌ها همزمان با آمدن کروناست.  این دسته از دستفروشان در این لیست قرار نمی‌گیرند، اما  تعدادی نیز، دستفروش فصلی هستند که معمولاً در پایان سال به تهران مهاجرت می‌کنند. این افراد در صورتی‌که ماهیت کارشان را اثبات کنند، می‌توانند در شهرستان‌ها از این کمک‌ها برخوردار شوند.
پیش از سال نو نیز تعدادی از آنها برای دریافت این کمک‌ها به تهران آمده بودند که چون در بانک اطلاعاتی ثبت نشده بودند، از لیست حمایتی خط خوردند. البته برخی نیز که تاکنون کار دستفروشی نکرده بودند در این چند روز با مراجعه به مناطق شهرداری به‌دنبال دریافت این بسته حمایتی بودند که آنها نیز دست خالی برگشتند، چراکه این کمک‌ها فقط برای دستفروشان واقعی و نیازمند درنظر گرفته شده است. مناطق ٢٢ گانه تهران مسئول معرفی و شناسایی دستفروشان در هر منطقه هستند.  
به گفته نژادبهرام در شناسایی دستفروشان دقت لازم انجام شده است و ادامه می دهد، درحال حاضر هیچ دستفروشی نمی‌تواند در نقطه‌ای از شهر بساط پهن کند، البته دستفروشان در مترو زودتر از آنچه فکر شده بود به صورت نامحسوس کارشان را آغاز کرده‌اند. اما تا زمانی‌که ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام نکند‌، دستفروشان از پهن کردن بساط درآمدی نخواهند داشت، بخشی از این ضرر می‌تواند با کمک نهادهای حمایتی جبران شود، اما در صورتی‌که دستفروشان اقدام به پهن کردن بساط کنند، مأموران سد معبر با آنها برخورد می‌کنند.

سخنگوی وزارت بهداشت آخرین آمار بیماری کووید-۱۹ در کشور را اعلام کرد.به گزارش ایسنا، دکتر جهانپور دراین باره گفت: از ظهر روز پنجشنبه تا ظهر روز جمعه و براساس معیارهای قطعی تشخیصی ۱۴۹۹ بیمار جدید مبتلا به کووید در کشور شناسایی شد و مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۷۹۴۹۴ نفر رسید. به گفته وی، متأسفانه تا ظهر دیروز ، ۸۹ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و تا امروز ۴۹۵۸ نفر از بیماران، جان باخته و دیگر در بین ما نیستند. جهانپورهمچنین گفت: تا امروز ۵۴۰۶۴ نفر از بیماران، بهبود یافته و ترخیص شده اند و ۳۵۶۳ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند. سخنگوی وزارت بهداشت این را هم گفت که تاکنون ۳۱۹ هزار و ۸۷۹ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است.

سلمان یداللهی
مراقب سلامت مدارس
در تقویم رسمی کشور، هر سال هفته‌ اول اردیبهشت به عنوان هفته‌ سلامت در نظر گرفته شده است. هفته‌ای که قرار است در آن به موضوع سلامت، ارتقا و تأکید بر اهمیت آن، برخورداری عام، ایجاد جامعه‌‌ سالم با شهروندان سلامت محور، قدردانی از تلاشگران این راه و گرامیداشت آن پرداخته شود. شعار هفته سلامت امسال با عنوان«حمایت همگانی از مدافعان سلامت» نامگذاری شده است. انتخاب این عنوان شایسته در روزگاری که جهان بیش از گذشته به احترام این مدافعان سر تعظیم فرود آورده ‌است نشان از ارجمندی این جایگاه و پاسداشت جانفشانی آنان در مبارزه‌ای نفسگیر با دشمنی‌ به نام کروناست. خستگی امروز این مدافعان، از یک سو جدال با ویروسی‌ست که هنوز ناگفته‌ها و ناشناخته‌های بسیار دارد و از طرفی، مراقبت از مبتلایانی‌ است که حفظ جان آنان در اولویت است. امروز که خط مقدم این رویارویی، بهبود مبتلایان بسیاری را رقم زده است نباید ما را از یک واقعیت غافل کند که اگر مشارکت و همکاری مردم در این بحران با تبعیت از دستورات ستاد مقابله با کرونا در اجرای قرنطینه‌ خانگی و رعایت اصول خود مراقبتی نبود، میدان مبارزه برای مدافعان سلامت دوچندان نابرابر می شد.
از نمونه‌های موفق در این مشارکت عمومی که موجب گردید تعداد مبتلایان و قربانیان با توجه به جمعیت کشور آمار بالایی نداشته نباشد همکاری سفیران سلامت مدارس در رعایت آموزش‌های خود مراقبتی در برابر ویروس کرونا و جدی گرفتن این آموزش ها بوده است. سفیران سلامت به دانش‌آموزان داوطلب و علاقه‌مند به فعالیت‌های گروهی در برنامه‌های بهداشت و سلامت که از سوی مراقب سلامت مدرسه انتخاب می‌شوند اطلاق می‌گردد. این گروه طبق سرفصل‌هایی که از سوی دفتر سلامت وزارت آموزش و پرورش مشخص گردیده است آموزش‌های لازم را در طول سال تحصیلی فرا می‌گیرند و با انتقال این آموخته‌ها به همسالان خود، خانواده و آشنایان، دامنه فراگیری این آموزش‌ها را گسترش داده و در افزایش سواد سلامت جامعه به عنوان یک سفیر عمل می‌کنند‌. سفیران سلامت نه تنها در حوزه‌ بهداشت و سلامت که در موضوع حفظ محیط زیست، کاهش آلودگی هوا، حفظ جنگل‌ها، پسماند و موارد دیگر با اجرا و برگزاری برنامه‌های مختلف، فعالیت‌های چشمگیر و مستمری دارند. موضوع این یادداشت اما به نقش سفیران سلامت در بحران کرونا اشاره دارد‌. این گروه از دانش‌آموزان بعد از تعطیلی مدارس، با تکیه بر آموخته‌ها و آموزش‌هایی که درباره کرونا‌ و خطرات این ویروس، از مراقبین سلامت در مدرسه کسب کرده‌اند و استفاده از ظرفیت‌های هنری خود در قالب نقاشی، شعر، عکس و فیلم، به آگاهی‌بخشی و اطلاع رسانی به  همسالان خود و خانواده‌های آنان در کانال‌های مدرسه پرداخته‌اند. آثار ارزشمندی که نشان از آگاهی و درک بالای سفیران سلامت از این خطر و هشدار به بزرگ‌ترها در جدی گرفتن آن دارد. با جدی‌تر شدن بحران و تکاپوی همه دانش‌آموزان در کنار سفیران سلامت، دفتر سلامت وزارت آموزش و‌ پرورش با طراحی و اجرای نرم‌ افزار سفیران سلامت و با طرح شعار «هر دانش آموز یک سفیر سلامت»، عرصه را برای مشارکت بیش از چهارده میلیون دانش آموز در مقابله با ویروس کرونا فراهم آورد که علیرغم اشتراک‌گذاری آثار بیشتر و سوژه‌های متنوع، آن جا خیلی به چشم آمد که دانش‌آموزان با پیوستن به کارزار«در خانه می‌مانیم»، «نه به سفر» و «نه به دید و بازدید نوروزی»، نقش ارزنده‌ای در جلب حمایت اولیا برای خودداری از سفر و اجرای طرح قرنطینه‌ خانگی ایفا نمودند‌. مشارکتی که با احتساب خانواده آنان، عدد آماری قابل توجهی بوده است. اهمیت دادن به موضوع سفیران سلامت اگر در اولویت فعالیت مدارس قرار گیرد بی‌تردید در آینده شاهد نسلی از شهروندان سلامت محور خواهیم بود که در بحران‌های مشابه نسبت به رعایت اصول و مقررات بهداشت و سلامت و مشارکت در کنترل یک اپیدمی، مسئولیت ‌پذیری جدی‌تری از خود نشان خواهد داد.

ادامه از صفحه اول
بنابراین طبیعی است که فعالیت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی نیازمند اتخاذ تمهیدات ویژه و فوری در مقیاس‌های کلان و میانی بود ضمن اینکه این موضوع محدود به نظام آموزش عالی کشور نبوده و در واقع همه سازمان‌ها و نهادها و ارگان‌های کشور را شامل می‌شد و در نتیجه تصمیم‌گیری در خصوص آن هم محتاج نگاهی کلان و فراحوزه‌ای بود.
بدین ترتیب نظام آموزش عالی با بررسی شرایط و امکانات موجود و با بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی تصمیم گرفت همگام با سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی مبنی بر اجتناب از ایجاد وقفه در سامانه‌های مختلف خدمات کشوری و با اولویت قرار دادن اطمینان از حفظ سلامتی و ایمنی دانشجویان و دانشگاهیان، ضمن رعایت کامل اصول و استانداردهای نظام بهداشت و درمان، نسبت به فعال نگاه داشتن حداکثری فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی اقدام نماید. به نحوی که شاهد کمترین آسیب، وقفه و کاستی در این خصوص باشیم.
در این راستا همگام با تجربه‌ها و خط مشی‌های در پیش گرفته شده توسط دانشگاه‌های پیشرفته و معتبر جهان، در حوزه آموزش استفاده از نظام آموزش مجازی به‌عنوان جایگزین آموزش حضوری در شرایط پرمخاطره کنونی در دستور کار دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی قرار گرفت. بدیهی است که این مهم نیازمند اقدام سریع دانشگاه‌ها در ایجاد، تقویت و تغییر سیستم‌ها و زیرساخت‌های مورد نیاز بوده و می‌باشد که با فعالیت شبانه‌روزی دانشگاه‌ها این امر کم‌وبیش محقق شده و خوشبختانه تاکنون توانسته است بخش مهمی از اهداف فوق را محقق نماید. البته بدیهی است که تلاش‌های دانشگاه‌ها برای رفع کاستی‌ها و نقایص موجود، تهیه و ارتقای زیرساخت‌ها و بهبود خدمات با جدیت ادامه خواهد داشت.
به هرحال بررسی‌های میدانی اولیه نشان می‌دهد که این اقدام نه تنها گام مهمی برای جلوگیری از اتلاف وقت، انرژی و زمان دانشجویان عزیز محسوب شده، بلکه ضمن رفع دلنگرانی‌ها و ایجاد امنیت خاطر برای خانواده‌های آنها، به حفظ پویایی، امید و انگیزه‌های این قشر فرهیخته نیز منجر خواهد شد. از سوی دیگر اطمینان داریم پیگیری و تداوم این اقدامات منجر به توسعه و تقویت زیرساخت‌های آموزش مجازی دانشگاه‌ها به‌عنوان نظام مکمل آموزش و ارتقای سطح کیفی فعالیت‌های آموزشی از یک سو و افزایش آمادگی و تاب‌آوری نظام آموزش عالی کشور در مواجهه با بحران‌ها و شرایط غیرقابل پیش‌بینی خواهد شد.
در عین حال با اذعان به‌ شرایط و الزامات متفاوت حوزه‌های دانشی و رشته‌های تحصیلی از یک سو و نیز متفاوت بودن شرایط و امکانات دانشجویان و دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی از سوی دیگر، طبیعتاً اجرا و برگزاری نیمسال تحصیلی جاری نیازمند انعطاف‌پذیری بیشتر سیستم‌ها به‌منظور تطبیق و سازگار شدن مقررات و شرایط با وضعیت موجود و نیز در نظر گرفتن تمهیدات و تسهیلات ویژه‌ای برای جبران عقب‌افتادگی‌ها و آسیب‌های وارده می‌باشد که در این خصوص نیز اقدامات لازم در سطح وزارتخانه و دانشگاه‌ها با هدف تسهیل سازگاری بهینه دانشجویان با شرایط موجود صورت پذیرفته و خواهد پذیرفت.
در حوزه پژوهش نیز وزارت عتف با درک وظیفه و نقش خطیر دانشگاه‌ها در مبارزه ملی - جهانی با شرایط به وجود آمده تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا، ضمن فعال نگاه داشتن و حتی تشدید و توسعه فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها بویژه تمرکز بر سازماندهی پژوهش‌های علمی و کاربردی در حوزه‌های مرتبط با کرونا، از بهداشت و درمان گرفته تا صنایع راهبردی و نیز پیامدهای گسترده انسانی، اجتماعی و فرهنگی کرونا اقدام نموده است.
در پایان ضمن تقدیر و تشکر از همکاری و تلاش‌های ارزنده خانواده بزرگ آموزش عالی کشور، بدیهی است تداوم این مسیر و عبور موفقیت‌آمیز از دوره پرآشوب کرونا، نیازمند همدلی، همیاری و معاضدت هر چه بیشتر اعضای محترم هیأت علمی، دانشجویان عزیز، کارمندان و پرسنل فداکار آموزش عالی و تشکل‌های با نشاط و پرانرژی دانشجویی و دانشگاهی با یکدیگر می‌باشد. با آرزوی اینکه هر چه زودتر شاهد کنترل و مرتفع شدن شرایط اضطراری موجود و ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت کامل، ایمن و همراه با آرامش دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی باشیم، امید می‌رود که در دوره پساکرونا نظام آموزش عالی کشور با بهره‌گیری از تجربه‌های به وجود آمده در شرایط دشوار و پرچالش کنونی به سطحی والاتر و برتر از کیفیت، چابکی، تعادل‌یافتگی و تاب‌آوری دست‌یافته باشد.