رئیس دفتر فرماندهی معظم کل قوا، روز گذشته در تماس تلفنی با امیر سرلشکر موسوی، سلام ومحبت حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی وفرماندهی کل قوا(مدظله العالی) را به فرمانده کل ارتش و آحاد فرماندهان، کارکنان و خانواده‌های ارتش ابلاغ کردند. به گزارش فارس، سردار سرتیپ محمد شیرازی رئیس دفتر فرماندهی معظم کل قوا، طی تماس تلفنی با امیر سرلشکر موسوی فرمانده کل ارتش گفت: فرمانده معظم کل قوا فرمودند سلام من را به همه کارکنان ارتش جمهوری اسلامی ایران برسانید.سردار شیرازی در این ارتباط تلفنی خواستار ابلاغ سلام محبت آمیز رهبر معظم انقلاب اسلامی در روز ارتش جمهوری اسلامی ایران و بزرگداشت حماسه آفرینی های نیروی زمینی به آحاد کارکنان، فرماندهان و خانواده بزرگ ارتش شد.

پنجشنبه گذشته با حضور رئیس جمهوری و به صورت ویدئوکنفرانسی، چندین طرح بزرگ  صنعت آب و برق استان تهران به ارزش 2 هزار و 800 میلیارد تومان افتتاح شد. حجت‌الاسلام حسن روحانی در این مراسم با اشاره به اینکه تا پایان سال نیز طرح‌هایی به ارزش 50 هزار میلیارد تومان در حوزه وزارت نیرو افتتاح می‌شود، این افتتاح را به معنای تلاش ملت برای ساختن ایران اسلامی دانست و درعین حال گفت: مردم ما کاملاً بدانند گرچه امسال، سال سختی است و همانطوری که بارها گفتم با 2 ویروس تحریم و کرونا در حال جنگ هستیم، اما در عین حال همه تلاش‌مان را به کار می‌گیریم که از سختی مردم بکاهیم تا علی‌رغم اینکه سال سختی است، مردم بتوانند به طور نسبتاً مطلوب زندگی را بگذرانند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، روحانی با بیان اینکه امسال برای همه دنیا سال سختی است و برای ما سختی مضاعف دارد، تأکید کرد که دولت، شرکت‌های خصوصی و دولتی ، نهادها و همه بخش های کشور، به رغم جنگ همزمان با دو ویروس تحریم و کرونا، لحظه‌ای از تلاش و فعالیت در مسیر سازندگی ایران اسلامی باز نخواهند ماند.
رئیس جمهوری با اشاره به افتتاح 50 هزار میلیارد تومان پروژه دیگر تا پایان سال، تصریح کرد: پیام این کار این است که ملت بزرگ ایران و همه شرکت‌های خصوصی و دولتی، کارگران و مهندسین علی‌رغم اینکه در یک جبهه با ویروس کرونا مقابله می‌کنند، در جبهه دیگر به فعالیت اقتصادی و کار سازندگی در کشور ادامه می‌دهند.
او اضافه کرد: می‌دانیم اکنون کارکردن آسان نیست؛ باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت و از ماسک و ضدعفونی‌ها استفاده کرد؛ اما در عین حال همانطور که رهبر معظم انقلاب اعلام فرمودند که امسال، سال جهش تولید است و این مسیر تولید به خوبی ادامه پیدا می‌کند. روحانی به مردم ایران اطمینان داد که همه اعضای دولت، شرکت‌ها، نهادها و همه بخش‌ها اعم از خصوصی، دولتی و عمومی لحظه‌ای نیست که فعالیت خودشان را متوقف کرده باشند یا متوقف کنند؛ با همه پروتکل‌های بهداشتی، فعالیت خودشان را ادامه می‌دهند.
در مراسم روز پنجشنبه، بخش بخار نیروگاه سیکل ترکیبی پرند، فاز دوم تصفیه خانه فاضلاب اسلامشهر، فاز اول تصفیه خانه فاضلاب ملارد و تصفیه‌خانه فاضلاب مسکن مهر صفادشت افتتاح شد.
با افتتاح تصفیه خانه فاضلاب مسکن مهر و شبکه فاضلاب صفادشت 50 هزار نفر جمعیت این منطقه تحت پوشش قرار گرفته و32 کیلومتر شبکه جمع‌آوری فاضلاب در مدار بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
همچنین با افتتاح فاز اول تصفیه‌خانه و شبکه فاضلاب ملارد 150 کیلومتر شبکه جمع‌آوری فاضلاب در مدار بهره‌برداری قرار گرفته و 235 هزار نفر جمعیت این منطقه تحت پوشش آن خواهد بود.
با افتتاح فاز اول تصفیه‌خانه فاضلاب اسلامشهر نیز 250 هزار نفر جمعیت تحت پوشش قرار گرفته و 125 کیلومتر شبکه جمع‌آوری فاضلاب وارد مدار بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
گفت و گوی تلفنی روحانی با وزیر نفت
رئیس جمهوری همچنین روز جمعه در گفت و گوی تلفنی با وزیر نفت  گفت: با توجه به برنامه های اقتصادی دولت در یکسال اخیر و تحقق پیشبرد این برنامه ها بدون اتکای بودجه کشور به درآمدهای نفتی که برای نخستین بار در تاریخ کشور تجربه شد، این فرصت بسیار مغتنم فراهم شده تا بتوانیم هر چه بیشتر از خام فروشی نفت نیز فاصله بگیریم.حسن روحانی با اشاره به نوسانات شدید در بازار جهانی نفت و کاهش بهای آن، گفت: شتاب دادن به برنامه‌های تدوین شده این وزارتخانه برای افزایش تولید فراورده‌های نفتی و جلوگیری از خام فروشی، می تواند آسیب نوسانات شدید بازار جهانی و کاهش بهای نفت را بر اقتصاد نیز به حداقل ممکن برساند.روحانی سال جاری را سال آماده سازی و بهره برداری از پروژه های بزرگ عمرانی و زیربنایی در کشور خواند و از وزیر نفت خواست به گونه ای برنامه ریزی کند که پروژه های بزرگ نفتی کشور طبق برنامه ریزی و زمانبندی تدوین شده، در موعد مقرر در سال جاری مورد بهره برداری قرار گیرند.بیژن زنگنه، وزیر نفت نیز در این گفت و گو گزارشی را درباره روند پیشرفت پروژه های نفتی، بازار جهانی نفت و تبادلات نفتی با کشورهای جهان ارائه داد.

گروه سیاسی/ « امکان گم شدن حتی یک دلار از ارزهای  پرداختی به واردکنندگان متصور نیست.» این شاه بیت بیانیه دیوان محاسبات کشور در پی توضیحات مسئولان دولتی و از جمله بانک مرکزی است که گزارش آن از تفریغ بودجه سال 97 ولوله‌ای در کشور انداخته است. حالا آیا این بیانیه آب رفته را به جوی بر می‌گرداند؟ آیا همه رسانه‌های داخلی و شبکه‌های فارسی زبان خارجی که در 4 روز گذشته ادعای گم شدن 4.8 میلیارد دلار ارز کشور را برجسته کرده و بهانه‌ای مناسب برای حمله به دولت و نظام پیدا کرده بودند، همین بخش از بیانیه دیوان محاسبات را برای مخاطبان خود برجسته‌سازی می‌کنند؟ ماجرا از روز سه‌شنبه شروع شد که عادل آذر رئیس دیوان محاسبات گزارش خود از تفریغ بودجه سال 97 را در صحن علنی مجلس خواند. گزارشی مملو از ادعاهای مختلف درباره حقوق مدیران، خصوصی‌سازی‌ها و ارزهای 4200 تومانی. آنچه البته بیشتر مورد توجه قرار گرفت آن بخش از گزارش یاد شده بود که در آن آمده بود: « مجموع ارزی که در سال ۹۷ به صرافی‌ها و وارد‌کنندگان کالا‌های اساسی و غیراساسی داده شده ۳۱ میلیارد دلار بوده است که از این رقم حدود ۴.۸ میلیارد دلار ما‌به‌ازای واردات کالا نداشته است.» این گونه بود که  گم شدن 4.8 میلیارد دلار پول کشور به خبر اول رسانه‌ها تبدیل شد. روز بعد در جلسه هیأت دولت رئیس جمهوری با تأکید بر اینکه نظارت بر بودجه باید به همه نهادهای بودجه‌بگیر تسری پیدا کند، ادعای بزرگ گم شدن این مقدار پول در دولت را صددرصد نادرست دانست. پیش از آن یعنی سه‌شنبه شب هم رئیس کل بانک مرکزی در تلویزیون توضیح داده بود که این گزارش صحیح نیست. علی ربیعی سخنگوی دولت هم چهارشنبه در حاشیه جلسه هیأت وزیران به مردم اطمینان داد که یک دلار هم از پول‌های آنان گم نشده است.
مهر تأیید بیانیه دیوان محاسبات بر نظر دولت
حالا دیوان محاسبات کشور با بیانیه اخیر خود که توضیحی است درباره گزارش تفریغ بودجه 97 و آنچه برخی شبهه‌سازی‌ها خوانده، بر سخن سخنگوی دولت مهر تأیید زده و تصریح کرده که اساساً هیچ پولی گم نشده است.
به گزارش خانه ملت در بخشی از این بیانیه آمده است:« در گزارش تفریغ بودجه که خلاصه آن در صحن علنی مجلس شورای اسلامی قرائت شد، هیچ گونه اشاره تصریحی یا تلویحی به گم شدن مبلغ 4.8 میلیارد دلار نشده،  بلکه به روشنی بیان گردیده که هویت دریافت‌کنندگان وجوه ارزی مذکور اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی،  معلوم و مشخص بوده و می‌توان حساب ارزهای دریافتی یا کالاهای وارداتی را از آنان خواست و به طرق مقتضی، پیگیری و تعیین تکلیف نمود. کما‌اینکه اقداماتی نیز از سوی دستگاه‌های ذیربط در قوه مجریه برای تعیین تکلیف این مبالغ صورت گرفته و  در جریان است.» در بند دیگری از این بیانیه تصریح شده:«‌دیوان محاسبات کشور با تأکید بر حق قوه مقننه در نظارت بر اجرای بودجه و ورود در جزئیات ارقام هزینه‌ها فارغ از القائات خلاف واقع مبنی بر گم شدن وجوه ارزی پرداختی به واردکنندگان که امری اساساً موهوم و  ناممکن است، آماده دریافت اطلاعات تکمیلی و گزارش‌های مستند مبنی بر رفع تعهدات ارزی پس از تاریخ ۹۸/۹/۱۲ در چارچوب رسیدگی‌های خود می‌باشد. ضمن آن که با توجه به هماهنگی و نظارت دو قوه مجریه و مقننه، امکان گم شدن حتی یک دلار از ارزهای  پرداختی به واردکنندگان متصور نیست، بلکه تلاش‌ها بر این است که این وجوه مطابق با اعتبارات مصوب مجلس شورای اسلامی و در محل قانونی خود  تعیین تکلیف شود.»
بانک مرکزی: گزارش دیوان محاسبات منطبق با واقعیت نیست
همزمان بانک مرکزی هم در بیانیه‌ای به توضیح درباره ادعاهای مطرح شده در گزارش دیوان محاسبات پرداخته و با تشریح سیاست ارزی سال 97 که ابتدا ارز تک نرخی و سپس از 16 مرداد علاوه بر ارز 4200 تومانی که برای 25 ردیف کالا اختصاص داشت، ارز نیمایی هم برای سایر کالاها مصوب شد تأکید کرده که لازم بود گزارش دیوان محاسبات  به تفکیک این دو مقطع زمانی و سیاست متفاوت دولت که بر حسب شرایط روز کشور در هر مقطع اتخاذ شد، را مورد توجه قرار می‌داد. در ادامه توضیحات خاصی درباره تعهد ارزی و نحوه رفع آن آمده و از جمله تصریح شده که « گرچه اطلاعات گمرک، رکن مهمی در نمایش واردات کالا به کشور می‌باشد. لیکن، مواردی نظیر واردات خدمات، بازپرداخت اقساط و ... در اطلاعات وارداتی گمرک انعکاس ندارد. لذا، مبنا قرار دادن اطلاعات گمرک در بررسی ایفای تعهدات ارزی اینگونه موارد، قطعاً موجب اشتباه در محاسبه خواهد شد.» در ادامه توضیح داده شده که عدم ایفای تعهد ارزی در چه شرایطی مصداق پیدا می‌کند و لذا بسیاری از موارد گزارش که در حکم عدم تعهد ارزی بوده، مصداق این مسأله نبوده است.
بانک مرکزی در ادامه بیانیه خود آورده: گزارش دیوان محاسبات کشور بر مبنای اطلاعات جداگانه تأمین ارز بانک مرکزی و واردات گمرک جمهوری اسلامی تهیه و تنظیم شده است، لذا با تفاضلی حدود 4.8 میلیارد دلار مواجه شده‌اند، که به اشتباه، تمامی آن را به عنوان عدم ورود کالا به کشور تلقی نموده‌اند.بر اساس این بیانیه بخشی از این رقم ناشی از موضوع تعهد ارزی و بخشی از آن نیز ناشی از مسائل مربوط به اختلاف ارزش کالای وارداتی با گمرک، ورود خسارت به کالای وارده در حین حمل، کسر تخلیه، اختلافات مربوط به تعرفه کالای وارداتی با کالای ثبت سفارش، مسائل مربوط به تحریم و مشکلات ناشی از محدودیت‌های بین‌المللی و غیره می‌باشد که این موضوع توسط بانک مرکزی و بانک‌های عامل، به طور مستمر تحت بررسی قرار دارد.همچنین  بیش از 2200 فقره پرونده از موارد مربوطه، به ارزش حدود 1.5 میلیارد دلار، توسط بانک‌ها و با نظارت بانک مرکزی جهت رسیدگی و اقدام لازم به سازمان تعزیرات حکومتی ارجاع داده شده است و بر اساس احکام صادره، تعیین تکلیف و منجر به کاهش تعهدات مذکور می‌گردد.بانک مرکزی بعد از توضیحات فنی جمع بندی کرده که نتیجه‌گیری بخش ارزی گزارش تفریغ بودجه دیوان محترم محاسبات در خصوص عدم ورود کالا به میزان 4.8 میلیارد دلار در سال 1397، مطابق با واقعیت نیست.
واعظی: این رویه گزارش‌دهی را مفید نمی‌دانیم
محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری هم همچون بیانیه بانک مرکزی تأکید دارد که دیوان محاسبات بر مبنای اطلاعات غلط به چنین نتایجی رسیده‌اند. نتایجی که منجر به ابهام‌آفرینی در میان افکار عمومی شده است.
به گزارش ایسنا، واعظی افزود: البته ما این رویه را مفید نمی‌دانیم؛ در گذشته رویه این بوده که قبل از انتشار گزارش، کارشناسان ما در سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی و سایر بخش‌های دولت، با کارشناسان دیوان محاسبات تبادل نظر می‌کردند و با اینگونه تعاملات بسیاری از این ابهامات رفع می‌شد و زمینه ایجاد شبهه‌های بی‌مورد در افکار عمومی که بعضاً دستمایه رسانه‌های بیگانه برای حمله به نظام قرار می‌گیرد، از بین می‌رفت.او درباره دستور رئیس قوه قضائیه برای رسیدگی به گزارش دیوان محاسبات هم گفت: دولت همواره خواهان شفافیت حداکثری و در مبارزه با فساد پیش‌قدم بوده و حالا هم معتقدیم اگر تخلفی صورت گرفته حتماً باید با آن برخورد شود؛ البته بانک مرکزی در گذشته آن دسته از پرونده‌هایی که منجر به تخلف شده را به قوه قضائیه معرفی کرده است. واعظی ابراز امیدواری کرد که « رسیدگی قضایی به این مسأله، منجر به این شود که رویه فعلی قرائت گزارش تفریغ بودجه سنواتی که ناکارآمد، ابهام‌زا و موجب تشویش اذهان عمومی است برچیده شود.» به هر روی ماجرای گزارش یاد شده هر چه بود ضرورت توجه به چند نکته را یادآور شده است؛ اول اینکه به گفته رئیس جمهوری شایسته است که هزینه‌کرد بودجه در تمام نهادهای بودجه‌گیر مورد نظارت قرار گیرد نه فقط دولت. دوم اینکه نحوه گزارش‌دهی دیوان محاسبات نیازمند اصلاحاتی است و گزارش قبل از نهایی شدن و ارائه توضیحات مسئولان دولتی در مجلس (کمیسیون برنامه و بودجه) نباید اعلام عمومی و حتی ارائه به دستگاه قضایی شود و سوم اینکه هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف به معنای نادیده گرفتن تفکیک قوا و دخالت در امور یکدیگر نیست بلکه می‌تواند رافع برخی ابهام‌ها و حاشیه‌سازی‌ها شود.

بـــرش
اطلاعیه سازمان برنامه و بودجه کشور :
 گزارش تفریغ97 مقدماتی، یکجانبه و ناقص بود

سازمان برنامه و بودجه کشور در اطلاعیه ای تاکید کرد:‌ گزارش تفریغ بودجه1397 کل کشور که توسط رئیس دیوان محاسبات کشور در صحن علنی مجلس قرائت شده ،  مقدماتی، یکجانبه و ناقص بود.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان برنامه و بودجه کشور، متن این اطلاعیه به شرح زیر است: گزارش قرائت شده توسط رئیس محترم دیوان محاسبات کشور در خصوص تفریغ بودجه سال 1397 کل کشور طبق آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی گزارشی مقدماتی بود که باید در کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات و همچنین در دیگر کمیسیون‌های مجلس حسب مورد، بررسی و نهایی شود؛ زیرا طبق تبصره 1 ماده 219 قانون آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، بررسی تفریغ بودجه‌های سالانه در کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات به عنوان کمیسیون اصلی و بخش‌های مرتبط در کمیسیون‌های فرعی انجام می‌شود و گزارش بررسی نهایی پس از اخذ توضیحات از دستگاه‌های اجرایی از سوی کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات تهیه و در مجلس شورای اسلامی قرائت می‌شود. در ادامه این اطلاعیه آمده: بنابراین گزارش مذکور که متاسفانه موجب تشویش اذهان عمومی و مورد سوء استفاده دشمنان قرار گرفت بدون طی فرآیند ذکر شده در آئین‌نامه داخلی مجلس و استماع توضیحات دستگاه‌های اجرایی و بدون بررسی در کمیسیون‌های مجلس و جمع‌بندی نهایی توسط کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات صورت گرفته است لذا نمی‌توان آن را مبنای تخلف قطعی دستگاه‌های اجرایی محسوب کرد. همچنین طبق ماده 104 قانون محاسبات عمومی کشورو مواد 21، 23 و 25 قانون دیوان محاسبات کشور، مرجع رسیدگی و تشخیص احراز این نوع تخلفات، دادسرا و هیأت‌های مستشاری دیوان است و در صورت وقوع جرم مراتب به محاکم قضایی منعکس می‌شود.
سازمان برنامه و بودجه افزوده : لذا انتظار می‌رود دیوان محاسبات کشور که طبق بند الف ماده 1 و تبصره ذیل ماده 2 قانون محاسبات کشور وظیفه حسابرسی و رسیدگی کلیه حساب‌های درآمد و هزینه و صورت‌های مالی همه دستگاه‌های اجرایی که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند را عهده دار است، ضمن انعکاس دقیق و تفصیلی عملکرد مالی همه دستگاه‌های مذکور – و نه فقط دستگاه‌های مرتبط با قوه مجریه- به گونه‌ای گزارش تفریغ را دقيق ، كامل و منطبق بر قانون تدوين و ارايه کند كه موجب تشويش اذهان عمومی و به ویژه سوءاستفاده دشمنان نظام نشود.  در این راستا سازمان برنامه و بودجه کشور ضمن درخواست از دستگاه‌های ذیربط نسبت به رفع شبهه ایجاد شده، اعلام آمادگی می‌نماید تا به عنوان یک دستگاه نظارتی نهایت همکاری خود را در پیگیری و اجرای قوانین و مقررات مالی معمول داشته تا در آتی جامعه شاهد چنین سوء برداشت‌هایی نباشد.

یادداشت

وقتی سنگ در چاه افتاد!

محمدرضا خباز
نماینده ادوار مجلس و استاندار سابق
 اگرهنگام قانونگذاری یا بررسی بودجه در مجلس، نظر مشورتی دیوان محاسبات اخذ و اعمال شود، راه تخلف و نفوذ به حداقل می‌رسد. به این ترتیب که کمیسیون‌های تخصصی مجلس پیش از تصویب بودجه و ارائه آن به کمیسیون تلفیق، نظر دیوان را اخذ و آن را اعمال کنند. امروز اکثر تخلفاتی که در گزارش‌های سالانه دیوان محاسبات به آنها اشاره می‌شود، شکلی است که باعث مطول شدن گزارش دیوان هم می‌شود.اما اگر نظرات دیوان پیش از تصویب بودجه اخذ و لحاظ شود، دیگر شاهد گزارش‌های طولانی و همراه با چند ده تخلف نخواهیم بود.
مسأله دیگر این است که بسیاری از تخلفات اعلام شده از سوی دیوان محاسبات جنبه شکلی دارد. شکلی بودن به این معنی نیست که تخلفی رخ نداده یا حقی ضایع نشده است، بلکه به این معنی است که مبلغی از بودجه، به جای اینکه در نقطه «الف» هزینه شود، با اختیارات و صلاحدید مدیر مربوطه در منطقه خاص کشور یا یک سازمان، در نقطه «ب» هزینه شده است. این جابه‌جایی در ظاهر تخلف است، اما به معنای حیف ومیل بودجه نیست، بلکه بودجه در جای ضروری هزینه شده است که در آن زمان و شرایط مدیر دستگاه مربوطه، خیر و صلاح کشور را در آن می‌دیده است. بسیاری از ایرادهای دیوان محاسبات، از یک جهت  درست و از جهت دیگر نادرست است. درست است زیرا دیوان فقط به مر قانون توجه دارد و معتقد است نباید بودجه به مسیر دیگری می‌رفت.
 از جهتی دیگر درست نیست، زیرا مدیری که در میدان کار است و می‌خواهد مشکلات منطقه یا کشور را حل کند، چاره‌ای جز این جابه‌جایی و تخلف آن هم برای خدمت به مردم ندارد.  ماجرای گزارش اخیر دیوان محاسبات هم از همین جنس است. البته با این توضیح که دیوان از ابتدا در گزارش خود اعلام نکرده بود که مبلغ 4 میلیارد و 800 میلیون دلار گم شده است.اما متأسفانه برخی رسانه‌های داخلی با شیطنت و رسانه‌های خارجی آن را بزرگنمایی کرده و از آن مسأله جدیدی علیه نظام جمهوری اسلامی ساختند. گزارش دیوان از این قرار بود که هنوز حساب و کتاب این مبلغ ارائه نشده است. در این باره چند نکته وجود دارد؛ نخست اینکه چه خوب بود دیوان آخرین گزارش‌ها و توضیحات را از بانک مرکزی تقاضا می‌کرد تا گزارش خود را پس از اخذ توضیحات بانک مرکزی در مجلس قرائت کند. زیرا وقتی سنگ در چاه افتاد، با زحمت بسیار زیاد می‌توان آن را بیرون آورد. زیرا وقتی گزارش دیوان محاسبات قرائت شد، خوراک لازم برای سوء‌استفاده کنندگان فراهم شد. هرچند نمی‌توان کتمان داشت که دولت در این مدت فرصت داشت تا گزارش‌های لازم درباره ارزهای 4200 تومانی را به مردم ارائه کند که متأسفانه در انجام این اقدام تعلل شد. خلاصه اینکه در صورت تعامل دیوان محاسبات با دستگاه‌های دولتی، نه فقط آثار منفی نمی‌داشت، بلکه با گزارشی که از سوی بانک مرکزی ارائه می‌شد، آرامشی برای کشور و مردم حاصل می‌شد.
در پایان اما پرسش‌های دیگری هم مطرح است. از جمله اینکه آیا دیوان محاسبات فقط باید از قوه مجریه حسابرسی کند؟ آیا سایر نهادهای نظارتی و حتی رسانه‌های مستقل، فقط باید از قوه مجریه انتقاد کنند و عیب‌های آن را (به درستی البته) پیدا و گوشزد کنند؟ آیا سایر نهادها در کشور ما به نظارت و نقد نیاز ندارند؟ واقعیت این است که در کشور ما هرکس که از بودجه عمومی استفاده می‌کند باید تحت نظارت باشد که نهادهای انقلابی، قوه قضائیه و سایر دستگاه‌ها از این نظارت خارج نیستند.اما متأسفانه این بی‌عدالتی، حرمت و اعتبار دستگاه‌های نظارتی و اطلاع‌رسانی را کم می‌کند. البته در گزارش دیوان محاسبات هم به سایر نهادها پرداخته می‌شود، اما به گونه ای سربسته عنوان می‌شود که کسی از محتوای آن سر درنمی‌آورد. انتظار ما از دستگاه‌های نظارتی اعم از دیوان محاسبات یا سازمان بازرسی و حتی رسانه‌ها این است که فقط دولت را سیبل نکنند. نه اینکه از دولت اغماض کنند، اما در این کشور فقط دولت نیست که ممکن است در انجام وظیفه خود کوتاهی کند. دستگاه‌های دیگر هم هستند، نترسند و مسائل آنان را هم بیان کنند. این امر هم به افزایش اعتماد مردم کمک کرده و نیز جایگاه آن رسانه و دستگاه نظارتی را ارتقا می‌دهد.

گزارش دیوان محاسبات و ضرورت اصلاح روندهای نظارتی

اکبر ترکان
کارشناس اقتصادی
هیچ سیستم و نظام اجرایی را نمی‌­توان در دنیا پیدا کرد که توانسته باشد بدون نظارت و تحت سرکشی و بازرسی به مرزهای کارآمدی رسیده باشد.  اما نظارت هم مانند هر مقوله دیگری خود دارای دو بعد است؛ بعد کمی و کیفی. بخشی از پاسخ این سؤال دیرینه که چرا در کشور ما دستگاه­‌های اجرایی توفیق متناسب با تلاش و فعالیت خود را ندارند به عدم کیفیت نظارت در ایران بر می­‌گردد.
ما در نظام اداری و اجرایی خود اتفاقاً به لحاظ کمی و عددی دارای نهادهای نظارتی پر تعداد و با اختیارات تقریباً موسع قانونی هستیم که علی‌الاصول می‌­بایست وجود و تعدد آنها منجر به وضعیتی متفاوت از وضعیت فعلی کشور در زمینه بروز تخلفات شود. اما آنچه  در عمل باعث می‌شود خروجی و بازده این نهادهای نظارتی در عمل متناسب با ابعاد کمی و اختیارات قانونی آنها نباشد مسأله کیفیت نظارت است. البته به موازات این بحث نیز نباید از مسأله تعدد قوانینی که یا خود متناقض و متعارض همدیگر هستند و یا باعث خلل در میزان کارآمدی امور اجرایی شده و عملاً دست مدیران اجرایی را می­‌بندند، غافل شویم که این خود یکی از آسیب­‌های مهمی است که کارآمدی نظام اجرایی کشور را هدف قرار داده و بازده سیستم را تنزل بخشیده است.
با این مقدمه سراغ گزارش اخیر دیوان محاسبات کشور درباره تفریغ بودجه سال 97 ‌‌‌می‌رویم. کمتر کسی است که در این شک داشته باشد که آسیب‌های ساختاری، قانونی و اداری ما زمینه‌ساز درصدی از تخلفات در سیستم اجرایی کشور که بروز آن را در هر دولتی با هر گرایشی ناگزیر کرده اما در روزهای اخیر حجم تخلفاتی که در گزارش یاد شده مورد اشاره قرار گرفته بود به شکلی بود که در فضای عمومی داخلی موجی از بهت و حیرت همراه با ناامیدی را در پی داشت. در فضای خارجی زمینه تشدید حملات مخالفان نظام به ساختار سیاسی کشور و افزایش سیاه‌نمایی علیه کشور شد و نهایتاً در فضای سیاسی داخلی نیز تنازعی تازه بین دولت و منتقدان و حتی برخی از نهادها را رقم زد. آن هم در شرایطی که کشور در کوران مبارزه با کرونا سخت نیازمند تمرکز بر این موضوع و همگرایی بین نهادها و دستگاه­‌های مختلف کشور برای مبارزه با این بیماری است. این سه آسیب چیزی نیست که بشود به راحتی از آنها گذشت و تأثیر مخرب و منفی آنها را در کشور نادیده گرفت.
اما در ادامه شاهد بودیم که بعد تکذیب موارد مندرج در این گزارش نهادهایی مانند بانک مرکزی و حتی خود دیوان محاسبات کشور در اطلاعیه­‌هایی به توضیح بیشتر و نسبتاً دقیق­تر در همین رابطه پرداختند و در همین توضیحات اولیه معلوم شد که عموم برداشت­‌های انجام شده از گزارش تفریغ بودجه سال 97، برداشت­‌هایی غلط و غیرواقعی بوده است. این در حالی است که هنوز جلسات بررسی کارشناسی این گزارش در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس که بر اساس اسناد و مدارک صورت می­‌گیرد نیز برگزار نشده است. قطعاً آن جلسات هم برگزار خواهند شد و ابعاد صحت و سقم موارد یاد شده در این گزارش هم روشن ‌تر می­‌گردند اما آیا این روشنگری در آینده پاسخی به ضربه‌‌ای که افکار عمومی به جهت انتشار برخی موارد در گزارش تفریغ بودجه 97 خورده، خواهد بود؟ اساساً اگر چند ماه بعد از افکار عمومی درباره بودجه 97 سؤال شود آنچه در ذهن‌­ها باقی می‌­ماند اعداد ارقام نجومی تخلفات است یا اسنادی که در رد این ادعاها هستند؟
مسأله این است که بروز چنین آثاری از یک گزارش نظارتی که جزو مهمترین اسناد نظارتی کشور است تنها نشان از یک چیز دارد و آن اینکه نظارت ما از لحاظ کیفی درگیر مشکلاتی است که باید سریع­تر رفع و ترمیم شوند. مشکلاتی که نه تنها تأثیر پایینی در سالم ‌سازی سیستم و روندهای اجرایی دارند بلکه خود زمینه ‌ساز آسیب­‌هایی در حوزه سیاسی و انحرافاتی برای افکار عمومی می­‌شوند که کمتر امکانی برای رفع آن وجود دارد.
در تمام سال­‌های گذشته به روشنی مشخص شده بود که فرآیند نظارت بر عملکرد بودجه سالانه کشور که از آن به عنوان «تفریغ بودجه» یاد می­‌شود نیازمند اصلاحاتی بنیادین است. نمونه واضح آن اعلام مبهم بودن سرنوشت بخشی از فروش نفت کشور در سال‌­های 86 تا 91 است که تازه در سال­‌های 95 و 96 ابعاد آن شروع  و تلاش شد  تا گام­‌هایی برای جبران آن برداشته شود. جبرانی که بعد از گذشت آن همه سال معلوم نبود چگونه باید انجام شود. اکنون نیز این اتفاق باید به مثابه نشانی از ضرورت بازنگری در برخی فرآیندهای نظارتی کشور تعبیر شود تا گام­‌هایی در جهت حرکت به سمت نظارت مؤثر برداشته شود. نظارتی که از یک سو امکان سوءاستفاده سیاسی ابهام‌آفرینی اجتماعی در آن نباشد و از سوی دیگر به سلامت بیشتر سیستم کمک کند.

گروه سیاسی/ روز ارتش امسال با برگزاری «رژه خدمت» و با شعار «مدافعان وطن، یاوران سلامت»گرامی داشته شد. روز ارتش جمهوری اسلامی که در خاطره تاریخی کشورمان همواره با برگزاری رژه های باشکوه نیروها و یگان های مختلف ارتش و رونمایی از آخرین دستاوردهای دفاعی کشور رقم خورده است؛ امسال به گونه دیگری با انجام «رژه خدمت» یگان‌های منتخب ارتش و با شعار «مدافعان وطن، یاوران سلامت» گرامی داشته شد. تغییری که بر اثر ضرورت رعایت پروتکل های بهداشتی ناشی از شیوع ویروس کرونا و با هدف  رفع آلودگی از بخش‌های اعظمی در کشور انجام شد. روز گذشته همچنین رئیس جمهوری در پیامی به مناسبت روز 29 فروردین،روزارتش؛ ارتش جمهوری اسلامی ایران را نه نماد جنگ‌سالاری که مظهر پشتوانه‌ ملت و منافع ملی خطاب کرد. حسن روحانی در این پیام که توسط امیر سرتیپ حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در مراسم «رژه خدمت» یگان‌های منتخب ارتش قرائت شد، با بیان اینکه امروز سربازان و امیران ارتش و سرداران و سپاهیان در کنار مدافعان سلامت و یاوران حفاظت از جان مردم، با همدلی حماسه می‌سازند، گفت: در این روزهای سخت، ارتش‌های جهان کمتر درگیر جنگ‌اند ولی دشمنی نهان و پنهان به جنگ همه بشر آمده است. این جنگ، جنگی جهانی است اما نه نیمی از جهان با نیمی دیگر؛ که این ویروس پنهان، با همه‌ جهان در جنگ است. اکنون گویی‌ همه‌ جهان وطن ماست و ما در همه جای جهان با یک دشمن می‌جنگیم و همین نکته، این جنگ را مقدس‌تر ساخته است.» رئیس جمهوری با یادآوری اینکه بنا به پروتکل‌های بهداشتی و اجتماعی، امکان نمایش رژه‌ سربازان ایران وجود ندارد اما شهروندان ایران در خانه و همه فعالان اقتصادی و اجتماعی در محل کار، مانور اقتدار ملی و اجتماعی «مدافعان وطن» و «یاوران سلامت» را به چشم می‌بینند و بر ارتش جمهوری اسلامی ایران و بر کادر سلامت درود می‌فرستند، افزود: ارتش چه در جنگ، چه در صلح – چه در جنگ سخت چه در جنگ نرم – چه در جبهه، چه در خیابان – چه در پادگان و چه در بیمارستان – پاسدار جان ایران است و جان ایران جان همه‌ی ایرانیان است. شما در دفاع مقدس در برابر دشمن از ایران دفاع کردید و چپ و راست و فقیر و غنی و روستایی شهری و پیر و جوان را از هم جدا نساختید. شما ارتش ایران بودید و همواره ارتش ایران می‌مانید.
روحانی با یادآوری پشتیبانی‌های کادر بهداشت و درمان از رزمندگان در دوران دفاع مقدس، امروز ارتش را پشتیبان آنها در جبهه مقابله باکرونا دانست و تأکید کرد: مطمئنیم جبهه‌ای که پشتش به ملت و ارتش و نیروهای مسلح باشد حتماً پیروز است.
او با این بیان که جهان این جنگ را فراموش نخواهد کرد‌، گفت: این انسانی‌ترین جنگ تاریخ است که در آن همه انسان‌ها و همه ارتش‌ها برای انسان‌ها می‌جنگند. این رژه‌ تاریخی از صد رژه‌ مناسبتی برتر و زیباتر است  و ما از ارتش، نظم و انضباط اجتماعی در فاصله‌گذاری اجتماعی ، جان فدا کردن برای میهن، جنگیدن برای صلح و ایمان به خداوند و خدمت به خلق را می‌آموزیم. وی ادامه داد: عظمت کار ارتش در مقاطع مختلف در صحنه‌های اجتماعی از کمک به ملت و دولت در جریان سیل، زلزله، بیماری و دیگر بلایای اجتماعی، ضرورت حفظ نیروی جنگ و دفاع در دوران صلح و آرامش را بیش از پیش ثابت می‌کند. ارتش ما نه نماد جنگ‌سالاری که مظهر پشتوانه‌ ملت و منافع ملی است. دولت‌ها در این میان می‌آیند و می‌روند تا به ملت‌ها خدمت کنند اما ارتش‌ها می‌مانند و شما در تاریخ می‌مانید چه پیش چشم ملت رژه بروید چه برای سلامت سربازان رژه نروید. صدای بلند ارتش و ملت بزرگ ایران در روز 29 فروردین 1358 که «ارتش فدای ملت – ملت فدای ارتش» جاودانه خواهد ماند.
روحانی روزگذشته همچنین در گفت‌وگوهایی جداگانه با رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، ضمن دریافت گزارش‌هایی از اقدامات نیروهای مسلح در حوزه مبارزه با بیماری کرونا، از تلاش همه نیروهای مسلح به عنوان مدافعان وطن و یاوران سلامت، قدردانی کرد.
نیروهای مسلح سدی آهنین در برابر دشمنان
فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران در مراسم رژه خدمت گرامیداشت روز ارتش که با حضور امیر حاتمی وزیر دفاع  و فرماندهان نیروهای چهارگانه ارتش در مرکز آموزش و پشتیبانی شهید امانی نیروی زمینی در تهران برگزار شد؛ نیروهای مسلح ایران  را سدی آهنین در برابر دشمنان و برادری دلسوز در کنار توصیف کرد. امیر سرلشگر سید عبدالرحیم موسوی در سخنانی به مناسبت این مراسم گفت: ارتش امروز به چنان توانی رسیده‌ است که در عرصه‌های مختلف ایفای نقش می‌کند و سربلند است، در همین لحظه و ساعت رزمندگان ارتش در نیروهای زمینی، پدافند، هوایی و دریایی دست در دست برادرانمان در سپاه و ناجا مشغول حفاظت از حدود و ثغور این کشور هستند و در 2۴ شهر رژه خدمت و در ۴۹ شهر خدمات پزشکی را ارائه می‌کنند و این توانی است که در سایه جمهوری اسلامی ایران و رهبری مقام معظم فرماندهی کل قوا به دست آمده است. امیر موسوی همچنین روز ارتش جمهوری اسلامی ایران یادگار ارزشمند حضرت امام خمینی (ره) و روز حماسه آفرینی‌های نیروی زمینی قهرمان را به محضر فرمانده کل قوا ملت بزرگ ایران و نیروهای مسلح و همرزمان در ارتش جمهوری اسلامی ایران تبریک گفت و از حضور امیر سرتیپ حاتمی وزیر دفاع و قرائت پیام رئیس جمهوری ایران به مناسبت روز ارتش تشکر کرد و افزود: رئیس جمهوری با بیانیه خود خلأ مراسم‌های روز ارتش را به خوبی جبران کردند. او در ادامه با قدردانی از همه نیروهای ارتش از بیش از ۱۱ هزار نفر کادر بهداشت و درمان ارتش جمهوری اسلامی ایران که در کنار کادر بهداشتی کشور قرار گرفته‌اند، تشکر و قدردانی کرد.
رژه خدمت مدافعان وطن، یاوران سلامت
مراسم «رژه خدمت» با عنوان «مدافعان وطن یاوران سلامت» رژه ای بود از آخرین تجهیزات و سامانه‌های رفع‌آلودگی، بیمارستان‌های سیار، خودروهای طراحی و بهینه شده و کمک‌های مؤمنانه کارکنان ارتش برای امدادرسانی به ملت شریف ایران در مبارزه با ویروس کرونا که از مقابل جایگاه عبور کردند.
در این مراسم انواع آمبولانس، خودرو رفع آلودگی ارس و درخش، خودرو مه پاش و انواع تجهیزات و یگان های رفع آلودگی نیروی زمینی ارتش به نمایش گذاشته شد. نیروی پدافند هوایی ارتش هم در این آیین آزمایشگاه و رادیولوژی سیار، درمانگاه متحرک، انواع آمبولانس و خودرو‌های آتش نشانی، خودرو رفع آلودگی و «ش م ر» درخش ۷، خودرو «ش. م. ر Dsm » را به نمایش گذاشت. داروخانه سیار، سامانه قائم ۹۹، آتگو آب و کف پاش، سامانه جبار ۹، درفش ۷، دندانپزشکی سیار و انواع تجهیزات و یگان های رفع آلودگی از تجهیزات و ادوات نیروی هوایی ارتش نیز از مقابل جایگاه عبور کرد. نیروی دریایی ارتش نیز انواع آمبولانس و خودروهای آتش نشانی و کامیون‌های رفع آلودگی، خودرو های واکنش سریع، سامانه‌های پزشکی سیار در این آیین به نمایش گذاشت.
نیروهای چهارگانه ارتش، با آماده سازی ده‌ها هزار بسته های معیشتی و بهداشتی در راستای همدلی و کمک‌های مؤمنانه این بسته‌ها را در میان مردم در نقاط مختلف کشور توزیع می‌کنند. رژه خدمت همزمان با تهران در ۲۴ مرکز استان برگزار و یگان‌های حاضر در این رژه، بلافاصله پس از عبور از جایگاه، برای رفع آلودگی و ضد عفونی معابر و همچنین اقدامات مردم‌یاری به مناطق کم برخوردار و دورافتاده اعزام شدند.

فریبا خان احمدی
خبرنگار
فازم سوم طرح مقابله با بیماری کرونا امروز به‌طور رسمی در استان تهران آغاز می‌شود و تهرانی‌ها در حالی وارد مرحله فاصله‌گذاری هوشمند می‌شوند که به‌گفته جانشین معاون برنامه‌ریزی ستاد مقابله با کرونا در پایتخت در دو هفته اخیر به‌دلیل سختگیری در اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی میزان ابتلا و فوتی‌ها در تهران به‌حالت ثبات رسیده است، البته این روند هنوز کاهشی نیست. از سوی دیگر تخمین زده می‌شد به‌دنبال بازگشایی مشاغل و افزایش حضور و تردد مردم در دو هفته آینده شیب منحنی مرگ ومیر و ابتلا به کرونا درپایتخت دوباره روند صعودی پیدا می‌کند. موضوعی که البته نگرانی مسئولان و البته افراد شاغل را هم در پی داشته است. با دکتر علی ماهر از اعضای ستاد مقابله با کرونا در تهران درباره مسائل و جزئیات فاصله‌گذاری هوشمند گفت‌و‌گو کرده‌ایم که می‌خوانید:
از امروز طرح فاصله‌گذاری هوشمند به‌طور رسمی در تهران آغاز می‌شود، با این حال فرمانده عملیات مقابله با کرونا از دو هفته پیش نسبت به افزایش میزان تردد‌ها و حضور غیرضروری شهروندان در سطح شهر ابراز نگرانی می‌کند. به‌نظر شما افزایش چگالی حضور مردم در سطح شهر چقدر در بروز موارد جدید ابتلا به کرونا در تهران تأثیر‌گذار است؟
 شیوع ویروس کرونا در تهران با شناسایی برخی افراد علامت‌دار رسماً از 5 اسفند ماه آغاز شد در تاریخ 24 و 25 اسفند ما با شیوع گسترده ویروس کرونا و پیک بیماری در تهران مواجه شدیم و بیشترین مراجعات را هم در این بازه زمانی داشتیم اما با تشویق مردم به ماندن در خانه و تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها، ادارات و مشاغل پرخطر شیوع بیماری روبه کاهش گذاشت. خوشبختانه تأثیر شدید این فاصله‌گذاری اجتماعی در روز 12 و 13 فروردین خودش را نشان داد و نتیجه آن موجب شد امروز در پذیرش بیماران شیب کاهشی داشته باشیم به‌طوری که میزان فوتی‌ها در تهران و پذیرش بیماران در بخش‌های ویژه تقریباً به ثبات رسیده، البته آمار فوتی‌ها و بیماران بدحال در تهران کاهش قابل ملاحظه‌ای نداشته است.
آیا این احتمال قابل پیش‌بینی است که آغاز به‌کار مشاغل در تهران به آغاز شیوع موج دوم کرونا در تهران دامن خواهد زد؟
 باید بگویم بیماری کووید19 یک بیماری عفونی است در بیمار‌های عفونی همه چیز به رفتار مردم بستگی دارد، اگر بدانیم مردم صددرصد توصیه‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند و برای مثال ماسک می‌زنند، از دستکش استفاده می‌کنند، سطوح غیراستریل را لمس نمی‌کنند و مدام دست‌های‌شان را هر 20 دقیقه یک بار به‌مدت 20 ثانیه می‌شویند در چنین شرایطی شیوع بیماری بسیار کم خواهد بود ولی اگر با آغاز به‌کار مشاغل و برخی صنوف ببینیم مردم نکات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند قطعاً با یک طغیان شدید بیماری مواجه خواهیم شد.
ستاد مقابله با کرونا در تهران شروع موج دوم ابتلا به کرونا را پیش‌بینی کرده است، به‌هر حال از اول اردیبهشت تقریباً اغلب صنوف باز می‌شوند چه تدبیر و تمهیداتی برای این موضوع اندیشیده‌اید که شیب ابتلا زیاد نشود؟
ستاد فرماندهی عملیات کرونا در تهران پیشنهاداتش را به‌طور کتبی به ستاد ملی کرونا ارائه کرده و منتظریم ستاد ملی واکنشش را نسبت به این پیشنهادات اعلام کند، طبیعتاً ما مخالف بازگشایی مدارس، دانشگاه‌ها و مشاغل پرخطر تا اطلاع ثانوی هستیم و معتقدیم باید تردد در شهر تهران به‌حداقل برسد، استفاده از مترو و اتوبوس‌ها بشدت باید کنترل شود و در ناوگان حمل‌ونقل عمومی استفاده از ماسک اجباری باشد(این پروتکل را همه کشورها اجرا می‌کنند)، محدودیت شدیدی در ورود و خروج به تهران اعمال شود و در نهایت یکی از مهم‌ترین پیشنهادات ما این است نظارت‌ها به مشاغلی که اجازه بازگشایی داده می‌شود در حدی باشد که انتقال عفونت به‌حداقل برسد اما مهم‌ترین مسأله خود مردم‌ هستند که باید به‌خاطر سلامت خود و دیگران حداکثر موارد ایمنی را در محل‌های کار و هنگام تردد در سطح شهر درنظر بگیرند. به‌طوری که تا حد امکان از استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی پرهیز کنند و هنگام سوار شدن به مترو و اتوبوس حتماً از ماسک استفاده کنند چرا که نقطه اصلی انتقال ویروس تماس نزدیک است.
فرمانده عملیات مقابله با کرونا در تهران بارها نسبت به‌وضعیت تهران احساس خطر و نگرانی می‌کند اما به‌نظر می‌رسد تصمیمات این ستاد با ستاد ملی کرونا چندان همسو نیست، آیا آنچه که از قول فرمانده عملیات کرونا در رسانه‌ها به‌طور شفاهی اعلام می‌شود ضمانت اجرایی هم دارد؟
 ما وضعیت استان تهران را می‌بینیم و ستاد ملی وضعیت کل کشور را می‌بیند، اولویت ما در ستاد تهران سلامت مردم است ولی ستاد ملی جنبه‌های دیگر زندگی مردم نیز برایش مهم است اما حداقل در تهران بسیاری از مصوبات ستاد تهران انجام شده است همان سختگیری‌ها در طرح فاصله‌گذاری اجتماعی موجب شد میزان مراجعات ما حداقل در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشت در طول 10 روز گذشته 20 درصد کاهش پیدا کند، اما اگر این سختگیری‌ها ادامه پیدا نکند دچار طغیان بیماری خواهیم شد و امکانات ما اجازه رساندن خدمات بیش از این را به مردم نمی‌دهد. قطعاً اگر افزایش بیماری داشته باشیم در ساماندهی تخت‌های بیمارستانی مشکل خواهیم داشت.
شما وضعیت منحنی ابتلا و مرگ ومیر بیماری مربوط به ویروس کرونا را در تهران چگونه ترسیم می‌کنید؟ با توجه به اینکه گفته می‌شود همچنان آمار فوتی‌ها در تهران بالاست و این عدد برخلاف استان‌های دیگر دورقمی نشده است؟
ممکن است وضعیت کشور از نظر منحنی مربوط به مرگ ومیر بهتر شده باشد ولی در تهران نمودار مربوط به شیب بهبودی و مرگ ومیر بسیار ملایم است و نمی‌توان گفت وضعیت بهتر شده است. ضمناً همین شیب بسیار ملایم هم مربوط به سختگیری‌های 12 و 13 فروردین و تأثیر طرح فاصله‌گذاری اجتماعی است. البته منتظریم تأثیر اتفاقاتی همچون پایان تعطیلات نوروزی و بازگشت مسافرانی که از تهران خارج شده بودند و همچنین آغاز به کار فروشگاه‌ها، بازگشایی کسب وکارها و کاهش سختگیری‌ها، 10 روز آینده خودش را نشان دهد. هنوز به‌طور قطعی نمی‌توان در این باره اظهارنظر کرد، اما خوشبختانه میزان فوتی و بستری در بخش‌های ویژه در چند روز گذشته ثابت مانده و یا کم شده است.
 آقای دکتر از اول اسفند ماه قرار بر این شد بیمارستان‌های خصوصی موظف به پذیرش بیماران مبتلا به کرونا شوند اما گزارش‌های مردمی نشان می‌دهد برخی بیمارستان‌ها از پذیرش این بیماران اجتناب می‌کنند. از طرفی هم مردم نمی‌دانند آیا همه مراکز درمانی در تهران ملزم به پذیرش بیماران مبتلا به کرونا هستند یا خیر؟ آنها اغلب اسامی بیمارستان‌های بزرگ از جمله امام‌خمینی، مسیح دانشوری یا امام‌حسین(ع)را در رسانه‌ها می‌شوند، برای همین در مراجعه به سایر مراکز درمانی بلاتکلیف می‌مانند؟
 138 بیمارستان موجود در تهران بیماران کرونایی را پذیرش کرده‌اند این نشان می‌دهد که بیمارستان‌های خصوصی هم وارد کار شده‌اند، حتی برخی مراکز خصوصی تخت‌های آی‌سی‌یو‌شان هم پر است و طبق بخشنامه معاونت درمان وزارت بهداشت ملزم به پذیرش بیماران کرونایی‌اند اما مسأله مهم این است که بیمارستان‌هایی که فاقد متخصص ریه، عفونی و داخلی هستند اگر بیمار کرونایی را پذیرش کنند کاری از دست‌شان برنمی‌آید، طبیعتاً امکان وجود هر سه تخصص همزمان در بیمارسنان‌های خصوصی و مراکز درمانی کوچک فراهم نیست.
به‌طور کلی شما وضعیت ابتلا به ویروس کرونا در تهران را چطور ارزیابی می‌کنید و اساساً کرونا تا کی در تهران ادامه خواهد داشت. با توجه به اینکه مسئولان مربوطه هر روز از تاریخ‌های گوناگون و طولانی شدن این بحران سخن می‌گویند و متأسفانه مردم هم از نظر روانی دچار مشکل شده‌اند و نمی‌دانند چگونه باید برای چند ماه با ویرس کرونا کنار بیایند؟
مسئولان همه درست می‌گویند، همه این اتفاق‌ها محتمل است این‌طور نیست که بگوییم کدام درست است. مسأله این است که سناریوهای مختلفی برای ویروس کرونا وجود دارد که بیشتر بستگی به میزان ایزولاسیون و رعایت مردم دارد. هر چه ما درصد قرنطینه، در خانه ماندن و کاهش ارتباطات اجتماعی را بالا‌تر ببریم زودتر به پایان بحران نزدیک می‌شویم، اگر مثل کره‌جنوبی تا 80 درصد رفت وآمد‌ها و ارتباطات را کم کنیم، می‌توان قول داد تا آخر اردیبهشت ماه بحران را پشت سر می‌گذاریم و موارد جدیدی نخواهیم داشت. اما هرچه این زمان کم باشد زمان پایان بیماری نیز تغییر خواهد کرد، متغیرهای دیگری هم البته هست، این ویروس رفتاری غیرقابل پیش‌بینی دارد و اولین بار است شیوع پیدا کرده و ممکن است مثل ویروس «مرس» بدون دخالت انسان ناپدید شود یا ممکن است ویروس کرونا با گرم شدن هوا آسیب‌پذیر‌تر شود، همه اینها بستگی به رفتار ویروس دارد که ما نمی‌شناسیم. ولی به هر حال هر اندازه میزان ایزولاسیون و فاصله‌گذاری اجتماعی شدیدتر باشد تجربه‌های کشورهای دیگر و تئوری‌ها نشان می‌دهد امکان اینکه بیماری را کنترل کنیم بیشتر است. در این زمان ممکن است دارو هم پیدا شود یا حتی تولید واکسن که تست انسانی‌اش در چند کشور شروع شده سریع‌تر به نتیجه برسد اما با تولید واکسن بیش از یک سال فاصله داریم. در هر‌حال آنچه بار بیماری را کاهش می‌دهد فاصله‌گذاری اجتماعی شدید و انجام تست‌های بیشتر است که وزارت بهداشت تلاش می‌کند تست‌هایی با دقت بالاتر و ساده‌تر و ارزان‌تر را جایگزین تست‌های فعلی کند. تجربه کره‌جنوبی نشان می‌دهد این روش موفقی است که با انجام تست موارد مشکوک شناسایی شده و متوجه شدند چه کسانی آسیب‌پذیر‌اند و باید با قرنطینه و درمان از میزان آسیب‌پذیریشان کم کرد.

محمود واعظی  
 رییس دفتر رییس جمهوری
کرونا کشورهای مختلف دنیا را به بوته آزمون کشیده است. آزمون دشواری که کارنامه هر یک از کشورها در آن، روشنگر میزان دوراندیشی، تاب‌آوری و آمادگی نظام حکمرانی آنهاست. آمارهای سازمان بهداشت جهانی مبنایی پذیرفته شده در سراسر دنیاست و به گواه این آمارها، کشور ما عملکرد قابل قبولی را در مقابله با پاندمی کرونا به ثبت رسانده است. این عملکرد، علاوه بر تلاش‌ها و فداکاری‌های کادر درمان و متولیان امر و همراهی بسیار خوب مردم عزیزمان، نتیجه جهت‌گیری‌ها و رویکردهای دوراندیشانه کشور، در بلندمدت هم هست.طرح تحول سلامت، یکی از اقدامات بسیار مهم زیربنایی دولت تدبیر و امید طی 6 سال گذشته بوده و سرمایه‌گذاری بسیار بزرگی برای اجرای آن انجام شده است؛ در اثر اجرای این طرح، 31 هزار و 620 تخت فعال به ظرفیت بیمارستانی کشور اضافه شده، یعنی تخت‌های فعال حدود 30 درصد رشد کرده است.

تخت‌های ICU هم افزایش 30 درصدی داشته و علاوه بر این، صد‌ها آمبولانس و تجهیزات سرمایه‌ای سنگین نظیر دستگاه سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی تأمین شده و در شهرهای مختلف کشور به بهره‌برداری رسیده. ساخت و بهره‌برداری 249 کلینیک ویژه برای ارتقای خدمات سرپایی در بخش دولتی و توزیع سالانه 2000 تا 2500 نیروی متخصص درمانی به بیمارستان‌های سراسر کشور، دیگر ثمرات طرح تحول سلامت بوده است. به گواه مسئولان وزارت بهداشت و متخصصان امر، تاب‌آوری نظام سلامت و عدم مواجهه با کمبود ظرفیت بیمارستانی حتی در روزهای اوج بحران کرونا، نتیجه این سرمایه‌گذاری راهبردی در سال‌های گذشته بوده است.
کسانی که امروز با رویکردی غیرمنصفانه به بهانه‌های مختلف دولت را تخریب می‌کنند، بعضاً همان افرادی هستند که در سال‌های گذشته از سرمایه‌گذاری دولت در طرح تحول سلامت انتقاد می‌کردند و این کار را اتلاف منابع می‌پنداشتند. دولت البته هم در آن زمان سلامت مردم را زیربنای توسعه کشور می‌دانست، هم الان حفاظت از جان مردم را وظیفه و اولویت نخست خود می‌داند.
توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، دیگر راهبرد مبنایی دولت در طول سال‌های گذشته بوده است. در اثر این راهبرد همه شاخص‌های مرتبط با این حوزه از قبیل پهنای باند، ضریب نفوذ، تعداد کاربران و سرعت چنان ارتقا یافته و چندبرابر شده‌اند که قابل مقایسه با سال‌های پیش از دولت تدبیر و امید نیستند. اگرچه در تمام این سال‌ها، عده‌ای با تمام توان تلاش داشتند در مقابل توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در کشور بایستند اما اهتمام و مداومت دوراندیشانه دولت و شخص رئیس جمهوری سبب شد در روزهای دشوار بحران کرونا، شبکه ارتباطی کشور، نقش بسیار حائز اهمیتی را در اجرای سیاستگذاری‌های کلان برای مقابله با کرونا ایفا کند. این شبکه کمک کرد با وجود تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها روند آموزش متوقف نشود یا بسیاری از نیازهای مردم چه در حوزه تجاری و چه در حوزه خدمات اداری در بستر اینترنت تأمین شود. با کارآمدی زیرساخت‌های ارتباطی کشور بود که خدمات‌دهی بسیاری از کسب‌وکارها متوقف نشد و کارمندان ادارات در شرایط فاصله‌گذاری اجتماعی توانستند در بستر فضای مجازی وظایف خود را از راه دور انجام دهند و به این ترتیب، خسارات ناشی از تعطیلی کسب‌وکارها تا حدی کمتر شد. از همه اینها گذشته، در شرایطی که هر روز به مردم توصیه می‌کردیم در خانه بمانند، این امکانات مناسب فضای مجازی بود که توانست زمینه ارتباطات مجازی مردم و خانواده‌ها را فراهم و امکان کاهش ارتباطات مستقیم و تعاملات چهره‌به‌چهره را در جامعه به وجود بیاورد. افزایش سطح دسترسی مردم به شبکه‌های اجتماعی در دولت تدبیر و امید، این حسن را هم داشت که شفافیت بیشتر و افزایش سواد دیجیتالی، دسترسی به اطلاعات برای همگان فراهم شود.
 آنها که در گذشته با سیاست‌های توسعه‌ای دولت مخالفت می‌کردند، خوب است صادقانه به این سؤال فکر کنند که اگر وضع زیرساخت‌های ارتباطی و سلامت کشور همچون گذشته مانده یا با همان نرخ گذشته توسعه یافته بود، امروز در مبارزه با کرونا چه وضعی داشتیم؟ قطعاً مشکلات‌مان برای مقابله با این ویروس بیشتر می‌شد.
زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور، دیگر عرصه‌ای است که در دولت تدبیر و امید عمیقاً دچار تحول شده است. در روزهایی که هر روز اخبار متعددی از کمبود اقلام حیاتی مقابله کرونا همچون ونتیلاتورها، داروهای مربوطه و ماسک و مواد بهداشتی پیشگیری از بیماری در کشورهای مختلف جهان می‌شنویم و کمبودها حتی بعضی قدرت‌های جهانی را به راهزنی و مصادره محموله دیگر کشورها کشانده است، این شرکت‌های دانش‌بنیان بودند که توانستند با حضوری فعال در میدان، بار اصلی تأمین نیازمندی‌های اساسی کشور را به دوش بکشند. حتماً در روزهای گذشته شنیده‌اید که شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید اقلامی همچون انواع کیت‌های آزمایشگاهی تشخیص بیماری کرونا، دستگاه‌های اکسیژن‌ساز یا همان ونتیلاتورها، دستگاه سی‌تی‌اسکن، انواع ماسک‌های حفاظتی و اقلام بهداشتی پیشگیری از کرونا چه عملکرد درخشانی داشته‌اند. این شرکت‌ها خوشبختانه در بسیاری از این اقلام کشور را خودکفا کرده‌اند و با تداوم همین روند، حتی امکان صادرات این اقلام نیز در آینده بسیار نزدیک وجود خواهد داشت.
اما آیا توان و گستره اثرگذاری شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور از ابتدا به‌همین اندازه بود؟ خیر! دولت تدبیر و امید از همان ابتدای کار، مبنای سیاست اقتصادی را بر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان برای‌گذار از اقتصاد سنتی قرار داد و بر همین اساس حمایت‌های ویژه‌ای از شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عمل آورد. نتیجه اینکه با سیاستگذاری‌های حمایتی و عملکرد مؤثر بازیگران دولتی، خصوصاً وزارتخانه‌های علوم، ارتباطات، صمت و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان امروز به بیش از 5 هزار رسیده است. صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری فقط در یک سال گذشته نزدیک به 2 هزار و 750 میلیارد تومان تسهیلات به این شرکت‌ها اختصاص داده و برای آنها بیش از 1300 میلیارد تومان ضمانت‌نامه صادر کرده است. در سال‌های گذشته چندین برابر این رقم هم از کانال‌های مالی دیگر در قالب تسهیلات و کمک برای توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان هزینه شده است.
به‌طور خاص در بحث مبارزه با کرونا، صندوق نوآوری در اسفندماه 500 میلیارد تومان برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در مقابله با کرونا اختصاص داده و از 70 شرکت در این زمینه حمایت کرده است.
این سه حوزه زیربنایی، معیار خوبی برای سنجش میزان آمادگی دولت برای مقابله با بحران کروناست. راه آسان‌تر برای دولت البته این بود که به جای این اقدامات زیربنایی، توان خود را روی سیاستگذاری‌های کوتاه‌مدت و بعضاً پوپولیستی که نتایج‌شان معمولاً برای افکار عمومی ملموس‌تر است، متمرکز کند. عیار حکمرانی خوب ولی در اتخاذ تصمیمات سخت روشن می‌شود. تصمیمات سخت امروز، روزهای سخت فردا را تحمل‌پذیر می‌کند. امروز روز مبادای خیلی از کشورهاست. روز مبادای ما البته نه با ورود کرونا که از سال قبل با تحریم‌های ظالمانه و تروریسم اقتصادی امریکا آغاز شده است. توفیق روز مبادا نتیجه دوراندیشی روزهای عافیت است. اینکه با وجود فشار سنگین خارجی، در دو سال گذشته توانستیم محدودیت‌های تحمیلی در فروش نفت را جبران و اقتصاد را تقریباً بدون نفت اداره کنیم، نتیجه سرمایه‌گذاری ویژه در تولید و زیست‌بوم دانش‌بنیان در سال گذشته بوده است. اینکه در نبرد همزمان با تحریم و کرونا، توانسته‌ایم همزمان با مداوای بیماران، بهتر از خیلی کشورهای دیگر مایحتاج عمومی را تأمین کنیم و قفسه‌های فروشگاه‌ها را پر نگاه داریم، نشانه تاب‌آوری سیستم اداره کشور و دوراندیشی سیاستگذاران است. اینکه در شرایطی که حتی بعضی کشورهای توسعه یافته از کمبود ظرفیت بیمارستانی برای مداوای بیماران کرونایی رنج می‌برند، تخت‌های بیمارستانی ما تکافوی بیماران کشور را می‌کند و حتی ظرفیت اضافه هم داریم، نتیجه سرمایه‌گذاری سال‌های پیشین درطرح تحول سلامت است. اجرای نسبتاً دقیق مراحل مختلف فاصله‌گذاری اجتماعی هم، جز با شبکه ارتباطی توسعه‌یافته و زیرساخت‌های تقویت شده الکترونیکی در کشور مقدور نبود.
دوستانی که با وجود این تمهیدات، دوراندیشی‌ها و کارنامه قابل دفاع کشور در مقابله با کرونا، امروز دولت را متهم یا تخریب می‌کنند، بیشتر از دولت به کلیت کشور و نظام جفا می‌کنند. تحلیل برخی مشکلات اقتصادی کشور، بدون در نظر گرفتن تحریم‌های دو سال اخیر کتمان واقعیت‌های آشکار و از آن بدتر مغالطه نشاندن معلول به جای علت است. این مشکلات، نتیجه رویکرد دولت در سیاست خارجی نیست، نتیجه تحریم‌هایی است که ظالمانه بر ما اعمال شده است. نتایج رویکرد دولت در سیاست خارجی، همان شاخص‌هایی است که پیش از خروج امریکا از برجام در اقتصاد کشور ثبت شده است. نادیده گرفتن آن شاخص‌ها در چارچوب رقابت‌های سیاسی قابل فهم است اما تبرئه کامل تحریم‌ها و تحریم‌گران در مشکلات فعلی اقتصادی کشور و نسبت دادن همه مشکلات به دولت، کاری است که حتی دشمنان هم نمی‌کنند. کشورمان این روزها روزهای سرنوشت‌سازی را سپری می‌کند. روزهای سخت البته قطعاً رفتنی‌اند، به‌شرطی که بیشتر از همیشه در کنار هم باشیم و به دیده انصاف و با حسن‌ظن به یکدیگر نگاه کنیم. دست از تخریب و تخطئه برداریم و با انسجام و یکپارچگی، همه به فردای روشن این دیار فکر کنیم.

علی ربیعی
 دستیار ارتباطات اجتماعی رئیس‌جمهوری و سخنگوی دولت
دوشنبه گذشته در جلسه سخنگویی دولت هم از جنبه انسانی و هم با درک وضعیت اقتصادی ایران آرزو کردم ‌‌ای کاش تحریم‌ها نبود تا ما می‌توانستیم با گشاده دستی در دوران کرونا در کنار مردم قرار بگیریم. قبلاً هم در یادداشتی با اشاره به همبسته‌بودن تحریم و کرونا نوشتم: «با توجه به آثار تحریم بر افزایش سقوط دهک‌های متوسط به دهک‌های پایین و کاهش قدرت خرید مردم به خصوص کارگران و بازنشستگان و به ویژه کارگران روزمرد و غیررسمی، اقتصاد کرونایی می‌تواند فقر را عمیق‌تر کند.» این روزها بازتاب مطالبات حقوق بشری و از جمله حق سلامت و کرامت ایرانیان در حقوق و در دیپلماسی ایرانی اندک اندک نتایج مطلوب خود را آشکار می‌کند و اگرچه هنوز تا واژگونی دیوار ظالمانه تحریم‌ها فاصله داریم اما برخی تلاش‌های ضد ایرانی که بعضاً در برخی جریانات رسانه‌ای خارجی تجلی می‌یابد نشان می‌دهد که انگار «در ایران اتفاقی نیفتاده و در غرب خبری هست» ...

گویی مقاومت مظلومانه اما درخشان و تمام‌عیار نظام سلامت کشورمان برضد کرونا، دفاع از تحریم‌ها را بر سوداگران بازار مرگ از هر زمان دیگر دشوار‌تر کرده است. از این رو برخی افراد که با روکشی از اپوزیسیون علیه ایران و ایرانیان عناد می‌ورزند، بر مخالفت با حق دسترسی ایرانیان به دارو و تجهیزات پزشکی و به نظام مالی جهانی و به ثروت‌ها و منابع خود به فغان آمده - من همیشه حساب آن دسته از اپوزیسیون که خود را به مطامع بیگانگان آلوده نکرده و در حفظ منافع ایران و ایرانیان در کنار مردم قرار گرفته‌اند با این گروه افراد جدا می ‌دانم و به رغم اختلاف نظر برای آنها احترام قائلم -  و می‌گویند چه نشسته‌‌اید که «رژیم» دامنه نفوذ دیپلماتیک خود را به حیاط خلوت ما در امریکا و اروپا امتداد داده و می‌رود تا یک بار دیگر «جامعه بین‌الملل را فریب دهد» و دامنه تحریم را برچیند و یا کاهش دهد.  واقعیت این است که کرونا یک بعد مغفول تحریم‌ها را برای افکار عمومی جهانی آشکار کرده و ماسک توجیه «ضد تروریستی» تحریم را کنار زده و با همه شومی و هولناکی خود نشان داده که این شهروندان کاملاً عادی ایران هستند که در موقعیت قربانی و آسیب‌پذیر قرار می‌گیرند و اراده معطوف به زندگی یک ملت بسی بزرگ‌تر از آن است که بتوان برچسب تروریستی و یا توسعه‌طلبانه به آن زد.
حقانیت حقوق بشری و دیپلماتیک ایران اکنون چنان مشروعیت کاذب و جعلی تحریم‌ها را مخدوش و مختل کرده که برخی لابی‌های ضد ایرانی به تکاپو افتاده و سعی در انکار واقعیت تحریم‌ها دارند. اینان در پشت سخنان پمپئو سنگر گرفتند که مدعی است جمهوری اسلامی «در سیستم بهداشت و درمان سرمایه‌گذاری نکرده»؛ ادعایی که وجود زیرساخت‌های سلامت و نیز تلاش‌های کادر درمانی کشورمان در دشوار‌ترین شرایط و در زیر تیرها و بمباران نامرئی اما ملموس تحریم و در فرآیند دفاع میهنی از سلامت و زندگی شهروندان ایرانی پوچی آن را به اثبات رساندند. مقاومت درخشان نظام سلامت کشورمان بر ضد کرونا این پرسش را در معرض داوری نهاد که اگر ایران تحریم نبود و در نتیجه با تمام ظرفیت مالی و امکانات دسترسی به بازار جهانی با کرونا مبارزه می‌کرد آیا ما نمی‌توانستیم حتی زودتر از دیگران سرعت پیشروی کرونا را ابتدا کُند و سپس به طور کامل متوقف کنیم؟
لابی‌های مرگ و جنگ در ابزارهای رسانه‌ای خود هراسان از به پرسش گرفته شدن مشروعیت تحریم در سطح افکار عمومی جهانی وحتی غرب و امریکا، واژگان  کرونای دولت‌ساز!  را به عاریت گرفته: این را در مباحثه تلویزیونی ریچارد نفیو و یکی از اعضای اتاق فکرهای تحریم در پاریس دیدیم: آنجا که طرف امریکایی این مباحثه که خود از طراحان تحریم در دولت قبلی امریکا بوده چهره ضد بشری تحریم‌ها را به پرسش گرفت و هم‌مباحثه فارسی‌زبان او چنان کم آورد که به استعاره‌های نژادپرستانه متوسل شد. اما واقعیت چیز دیگری است: به پرسش گرفته شدن مشروعیت تحریم‌ها در شرایط کرونایی محصول «صرف هزینه‌های گزاف چندین میلیون دلاری» و یا تحریک لابی‌های ضد تحریم در کنگره و در رسانه‌های امریکایی توسط یک نیروی خارجی نیست، بازتابی است از نیروی گفتمانی زندگی برضد نیرو‌های معطوف به مرگ و جنگ.
در این مدت سازمان‌های مردم‌نهاد زیادی کنش‌های داخلی و بین‌المللی فراوانی به نمایش گذاشتند. از انجمن‌های مرتبط با بیماران خاص، سازمان‌های‌ مرد‌م‌نهاد در حوزه کودکان کار و معلولان و...که با اعلام دشواری دسترسی به داروهای سازگار با بیمارانشان  و بیان فشارهای تحریم بر گروه‌های هدفشان، مقوله تحریم را در افکار عمومی به چالش کشیدند تا انجمن جامعه‌شناسی ایران که در نامه‌ای به تشکل‌های جهانی به اثر هم‌افزای تحریم‌ها و شیوع ویروس کووید۱۹ اشاره کرده و نوشتند: «در سال‌های گذشته، بخشی از منابعی که در اثر لغو تحریم‌ها در اختیار ایران قرار گرفته بود، در بخش بهداشت و درمان و گسترش بیمه‌های سلامت، سرمایه‌گذاری شد. اما خروج یکجانبه امریکا از برجام و اعمال تحریم‌های جدید توسط دولت ترامپ باعث شده این سرمایه گذاری‌ها با کاستی‌هایی مواجه شود.» امروز کرونا شرایطی را فراهم کرده که موضوع شکستن دیوار تحریم به نفع انسان‌ها بیش از هر دوره دیگری چهره ظالمانه تحریم را به نمایش گذاشته و می‌تواند چهره‌های جنگ‌طلب در جهان را به عقب براند. نباید عده‌ای مقابله با تحریم را مربوط به سیاست داخلی بدانند بلکه این امر مربوط به زندگی کارگران و بازنشستگان و فقرا و سالمندان ایرانی است. امروز زمان مناسبی است که تحریم را از مناقشات داخلی حذف کنیم. قطعاً جهان پس از کرونا تغییراتی خواهد کرد. مکانیسم‌های همکاری بین‌المللی شاهد دگرگونی‌هایی خواهد شد. امروز نقش امریکا در نظام بین‌الملل رابطه عمودی یکسویه و زورگویانه همراه با فشار اقتصادی، سیاسی و نظامی را رقم زده است. اما شاید در پساکرونا با جهانی چند منظومه مواجه شویم که حقیقت بر مبنای گفتمان امریکایی پیش نرود. تلاش علیه همبسته  بودن تحریم و کرونا باید مرجع حقیقت را از دولت امریکا به گفتمان زندگی روزمره انسان‌ها تغییر دهد و مختصات زندگی انسان‌ها در معرض ویروس تحریم را در دوره شیوع ویروس کرونا بیشتر تبیین کند. می‌توانیم با گفت وگوی عمومی داخلی و نقش محوری جامعه مدنی یک گفت‌وگوی ایرانی - بین‌المللی برای نظام تولید حقیقت را در دوره جدید ایجاد کنیم.

عباس آخوندی  
 استاد دانشگاه
بخشی از جامعه ایران این روزها از خود رفتارهایی را نشان می‌دهد که برای دیگران چندان قابل تصور و پذیرش نیست. در این میان، حوادث آبان‌ماه 1398 که نسبت به سایر حوادث مشابه دو دهه اخیر با بیشترین تخریب و کشته همراه بود هنوز آنچنان‌ که باید و شاید از منظر جامعه‌شناختی مورد واکاوی قرار نگرفته‌است. اعتراض‌‌ها با آتش‌زنه افزایش قیمت بنزین شعله‌ور شد. ولی، این موضوعی بود که جامعه مدت‌ها انتظار آن را می‌کشید و فارغ از ضعف‌هایی که برای تدابیر اجرایی آن می‌توان برشمرد، اندازه و نحوه اعتراض خارج از تصور بسیاری از ناظران و منتقدان اجتماعی بود. چرا چنین پدیده‌ای رخ داد؟ هرچند موضوع منطقی‌شدن قیمت حامل‌های انرژی در جامعه کارشناسی ایران دارای طرفداران پروپا قرصی است، در عمل بخش گسترده‌ای از جامعه با آن همراهی نکرد.

در کلاس درس خودم، اکثر دانشجویان از حیث منطقی با اصلاح قیمت‌ها مخالف نبودند ولی، با اعتراض‌ها احساس همدلی می‌کردند. همین وضع تا حدی زیادی با زبان بی‌زبانی در جمع استادان نیز جریان داشت؟ این پدیده چه معنایی دارد؟ و از چه اتفاقی در زیرپوست جامعه خبر می‌دهد؟
از میان تحلیل‌هایی که در این باره دیدم، تحلیل آقای دکتر محمد مهدی مجاهدی حاوی نکات قابل تأملی بود که نه تنها دولت که جامعه مدنی و نخبگان را به تأمل وامی‌دارد. او رویه‌های اجتماعی را عقب می‌زند و پدیده‌ای به‌نام «طبقه عمودی» را در زیر پوست جامعه به ما نشان می‌دهد که محصول فرورانده‌شدن طبقه‌های اجتماعی به طبقات پایین‌تر است. از این‌رو جامعه مدنی توان برقراری ارتباط با این طبقه جدید و امکان نمایندگی آن را ندارد و فراتر آن‌که گسترش دامنه فساد، حس بی‌عدالتی وضعف شبکه ارتباطی درون جامعه و جامعه وحکومت، جامعه را در یک بهت و بی‌تصمیمی کم‌نظیری قرار داده‌است.
ویژگی طبقات، لایه‌لایه و افقی بودن آنهاست. ولی، او این‌بار یک طبقه عمودی را تعریف می‌کند که ارتباط درون این طبقه نه از حیث هم‌سنخی رفتاری و هنجاری است، بلکه از منظر ناهمسنخی رفتاری اعضای آن با طبقه موجودشان است که با اکراه و به جبر زمانه به آن فرورانده‌ شده‌اند. او این طبقه بی‌قرار و بی‌هنجار را که اکنون بسیار حجیم و پرجمعیت شده است مورد واکاوی قرار می‌دهد و آن را پدیده‌ای پرخطر برای حفظ همبستگی ملی می‌داند.
ریزش طبقه متوسط به طبقه فرودست عامل شکل‌گیری ناهنجاری‌های گسترده در سطح جامعه است. زندگی در وضعیت جدید برای این طبقه عمودی همراه با آسیب‌های فراوان و غیر قابل تحمل است. حجم بالای جمعیت به حاشیه رانده‌شده و حس تلخ به حاشیه رانده‌شدگی موجب شکل‌گیری حس نارضایتی گسترده در میان آن و به‌وجود آمدن یک وضعیت عدم‌تقارن اجتماعی است که می‌تواند برای کل جامعه بسیار خطرناک باشد.
بار عمده جامعه مدنی را طبقه متوسط به دوش می‌کشد. یکی از کارکردهای جامعه مدنی پژواک صدای طبقه متوسط در جامعه است. با جابه‌جایی اجتماعی گسترده صورت گرفته به‌سمت طبقات زیرین، در واقع جامعه دچار «گنگی» و بی‌صدایی شده ولی، هر لحظه در انتظار وقوع اتفاق‌های منفی و بی‌سابقه است. در این وضعیت، جامعه ناظر حرکت‌هایی است که هر چند گسترده‌اند، صدای روشنی ندارند و بیشتر شبیه آشوب و بلوا می‌باشند. به‌دلیل آنکه شبکه‌های ارتباطی جامه مدنی دچار اختلال کلی شده‌اند، سازوکار اتفاق‌های جدید نه برای نهادهای مدنی و نه برای حاکمیت قابل شناسایی نیست. «این گنگی کاملاً دو سویه است». لذا، نهادهای مدنی سکوت اختیار می‌کنند و گروه حاکم نیز اعتراض‌ها را مورد سرزنش و محکومیت قرار می‌دهد. به‌عبارتی دیگر هم جامعه مدنی و هم حاکمیت نیز دچار گنگی می‌شوند. {...}
از یک سوی «به‌حاشیه‌رانده‌شدگان» حس می‌کنند که گذشته خود را از دست داده‌اند در حالی که آینده‌ای هم ندارند. از سوی دیگر، انتظارات و ناهم‌سنخی سبک زندگی در میان طبقه فرودست جدید موجب شکل‌گیری عدم تقارن و نارضایتی گسترده اجتماعی است. یک مجموعه از رانده‌شدگانی از طبقه پیشین به طبقه زیرین وجود دارد که هویت‌یابی و شیوه زیست‌شان دیگر نمی‌تواند مطابق استانداردهای طبقاتی پیشین‌شان استمرار پیدا کند، چون دیگر امکانات پیشین راندارند. در شرایط جدید هم نمی‌توانند هویت‌یابی کنند. چون هیچ نوع سابقه آشنایی با زندگی به سبک جدید و در طبقه جدید واقتضائات آن را ندارند. به این ترتیب از موقعیت خودشان بشدت ناراضی‌ و سرخورده‌اند. آنان احساس تبعیض و احساس ظلم می‌کنند. احساس می‌کنند که در موقعیتی قرار گرفته‌اند که شایسته آنان نیست.
همه این اتفاق‌ها در بستری رخ می‌دهد که جامعه به‌طور گسترده و کم‌سابقه‌ای به جریان فساد‌های سازمان‌یافته گشوده‌شده و حس بی‌عدالتی و نبود انصاف به نحو کم‌سابقه‌ای در جامعه جریان دارد. ضعف دولت و ضعف حاکمیت قانون امید اجتماعی برای بهبود را به کم‌ترین حد خود در چهار دهه اخیر تنزل داده‌است. لذا، کسانی که در اعتراض شرکت می‌کنند بسیار متنوع هستند و شدت انتشار آن نیز انفجاری است. اگر امکان شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی در جامعه وجود داشت، بخت چندانی برای شکل‌گیری اعتراض‌های با این شکل باقی نمی‌ماند.
این وضعیت یعنی آنکه این طبقه امکان بازنمایی خود در جامعه را ندارد و امکان حضور با معنی و اثرگذار اجتماعی خود را از دست داده‌است. این انفجارهای خیابانی هیچ یک از خصلت‌های «جنبش‌ها» و «ناجنبش‌ها» را ندارند. بدین معنی که فاقد شعار معینی هستند و بیشتر جنبه سلبی دارند تا اینکه جنبه ایجابی داشته باشند. شما هرچه می‌بینید سراپا تخریب است. منطق درونی آنها انحلال جامعه است. ساخت طبقه عمودی جدید برای اعضایش در حکم تبعیدگاه است. لذا، می‌خواهد آن را منحل کند. مهم‌ترین ویژگی این طبقه عمودی بی‌قراری آن است. آتش‌زدن آمبولانس نشانه بسیار خطرناکی است که در هیچ‌یک از اعتراض‌های پیشین تاکنون مشاهده نشده است. «کسی که آمبولانس آتش می‌زند در واقع در نظام معرفتی ما و در نظام شناخت ما از جامعه، یک مرزی را جابه‌جا می‌کند». این یعنی عبور از تمام هنجارهای مشترک جامعه در میان تمامی طبقات است.
نکته مهم این است که تحلیل جامعه شناختی موضوع، تنها نباید تحلیل وضعیت و موقعیت کنشگر اکتفا کرد. باید ساختار را نیز مورد واکاوی قرار داد و شبکه رابطه کنشگر و ساختار و امکان ساخت‌یابی جدید را نیز مورد توجه قرار داد. «جامعه ما دارد بیش از هر چیز دیگری بهای رکود بی‌سابقه شاخص‌های عدالت را می‌پردازد». البته، هیچ کس در مقام نظر با عدالت سر ستیز ندارد. از این رو، باید، وقتی از عدالت سخن می‌رود در پی شاخص‌های معین و قابل اندازه‌گیری بود. سخن بر سر «عدالت اجتماعی با معیار‌های کاملاً قابل اندازه‌گیری و برنامه‌ریزی» معین است.
«شاخص اول است. یعنی شاخص عدم به رسمیت شناختن، اولین یا ریشه‌ای‌ترین شاخص فقدان عدالت اجتماعی است. آن شاخص دومی که در پی این موضوع، خود به خود بر ما تحمیل می‌شود عدم نمایندگی و عدم بازنمایی است. عدم بازنمایی تکثر‌ها در ساخت سخت قدرت. وقتی مجموعه این صدا‌های رنگارنگ و شیوه‌های زیست متفاوت و مطالبات و خواست‌ها و تمنا‌های متفاوت به‌رسمیت شناخته نمی‌شوند، بنابراین به شکل سیستماتیک از حقوق سیاسی و مدنی و اجتماعی و برخورداری‌های طبیعی محروم می‌شوند. به این ترتیب چند قدم آن طرف‌تر معنیش این است که در ساخت سیاسی و ساخت سخت قدرت هم به حساب نمی‌آیند. یعنی بازنمایی و نمایندگی نمی‌شوند.» وقتی این دو معیار تحقق نیافت، شاخص سوم نیز که امکان دسترسی برابر به منابع قدرت، بازتوزیع آن و منافع حاصل از آن است نیز محقق نخواهد شد. «توزیع منابع بشدت تبعیض‌آلود می‌شود. همان چیزی که اصطلاحاً به آن وضعیت رانتی می‌گویند، فساد آلود می‌شود و به‌شکل سیستماتیک فساد آلود می‌شود. این چرخه وقتی شروع به چرخش می‌کند منافعی تولید می‌کند، حال این منافع می‌خواهند باز توزیع شوند. این باز توزیع هم مثل همان توزیع اولیه به شکل ناعادلانه به شکل تبعیض آلود و فساد آلود صورت می‌گیرد.»
حال در چنین بستری، پدیده «کرونا» نیز ظهور پیدا کرده‌است. تعطیلی کسب‌وکارها، افزایش بیکاری، لطمه خوردن مؤثر و کارا به درآمد جاری بیش از هفت دهک ازجامعه بی‌گمان، تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی جامعه را تهدید می‌کند. از این رو، برای رویارویی با پدیده کرونا بیش از سیاست اقتصادی نیاز به سیاست اجتماعی هستیم. موضوعی که کمتر به آن توجه می‌شود. اولین اصل برای تصمیم‌گیری در این موقعیت، «حفظ همبستگی اجتماعی» بر مبنای عدل و راستی است. به باور نویسنده، این راهبرد بی‌بدیلی برای شکل‌دهی جهان پساکرونا است و با هیچ راهبرد دیگری قابل جایگزینی نیست.

منصور غلامی
 وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
در ماه‌های پایانی سال 1398 کشور با بحران شیوع ویروس کرونای جدید (کووید 19) مواجه شد که بنا به ماهیت خطرناک و سرایت بسیار سریع آن ابعاد مختلف زندگی اجتماعی در همه جای جهان را به‌طور جدی و بنیادین به‌چالش کشید. در این میان از ابتدا مشخص بود که فعالیت دانشگاه‌ها به‌عنوان مکانی که تراکم بالای روابط چهره‌به‌چهره وجود دارد و نیز توجه به این واقعیت که زندگی تحصیلی محدود به صرف حضور در کلاس و فضاهای آموزشی نبوده، بلکه کل زندگی دانشجویان از جمله حضور در خوابگاه‌های دانشجویی را هم شامل می‌شود، تداوم فعالیت دانشگاه‌ها عملاً پتانسیل شیوع و آسیب دیدن دانشجویان و دانشگاهیان و به‌طور کلی شیوع بیشتر بیماری در جامعه را بشدت افزایش می‌دهد.

بنابراین طبیعی است که فعالیت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی نیازمند اتخاذ تمهیدات ویژه و فوری در مقیاس‌های کلان و میانی بود ضمن اینکه این موضوع محدود به نظام آموزش عالی کشور نبوده و در واقع همه سازمان‌ها و نهادها و ارگان‌های کشور را شامل می‌شد و در نتیجه تصمیم‌گیری در خصوص آن هم محتاج نگاهی کلان و فراحوزه‌ای بود.
بدین ترتیب نظام آموزش عالی با بررسی شرایط و امکانات موجود و با بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی تصمیم گرفت همگام با سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی مبنی بر اجتناب از ایجاد وقفه در سامانه‌های مختلف خدمات کشوری و با اولویت قرار دادن اطمینان از حفظ سلامتی و ایمنی دانشجویان و دانشگاهیان، ضمن رعایت کامل اصول و استانداردهای نظام بهداشت و درمان، نسبت به فعال نگاه داشتن حداکثری فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی اقدام نماید. به نحوی که شاهد کمترین آسیب، وقفه و کاستی در این خصوص باشیم.
در این راستا همگام با تجربه‌ها و خط مشی‌های در پیش گرفته شده توسط دانشگاه‌های پیشرفته و معتبر جهان، در حوزه آموزش استفاده از نظام آموزش مجازی به‌عنوان جایگزین آموزش حضوری در شرایط پرمخاطره کنونی در دستور کار دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی قرار گرفت. بدیهی است که این مهم نیازمند اقدام سریع دانشگاه‌ها در ایجاد، تقویت و تغییر سیستم‌ها و زیرساخت‌های مورد نیاز بوده و می‌باشد که با فعالیت شبانه‌روزی دانشگاه‌ها این امر کم‌وبیش محقق شده و خوشبختانه تاکنون توانسته است بخش مهمی از اهداف فوق را محقق نماید. البته بدیهی است که تلاش‌های دانشگاه‌ها برای رفع کاستی‌ها و نقایص موجود، تهیه و ارتقای زیرساخت‌ها و بهبود خدمات با جدیت ادامه خواهد داشت.
به هرحال بررسی‌های میدانی اولیه نشان می‌دهد که این اقدام نه تنها گام مهمی برای جلوگیری از اتلاف وقت، انرژی و زمان دانشجویان عزیز محسوب شده، بلکه ضمن رفع دلنگرانی‌ها و ایجاد امنیت خاطر برای خانواده‌های آنها، به حفظ پویایی، امید و انگیزه‌های این قشر فرهیخته نیز منجر خواهد شد. از سوی دیگر اطمینان داریم پیگیری و تداوم این اقدامات منجر به توسعه و تقویت زیرساخت‌های آموزش مجازی دانشگاه‌ها به‌عنوان نظام مکمل آموزش و ارتقای سطح کیفی فعالیت‌های آموزشی از یک سو و افزایش آمادگی و تاب‌آوری نظام آموزش عالی کشور در مواجهه با بحران‌ها و شرایط غیرقابل پیش‌بینی خواهد شد.
در عین حال با اذعان به‌ شرایط و الزامات متفاوت حوزه‌های دانشی و رشته‌های تحصیلی از یک سو و نیز متفاوت بودن شرایط و امکانات دانشجویان و دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی از سوی دیگر، طبیعتاً اجرا و برگزاری نیمسال تحصیلی جاری نیازمند انعطاف‌پذیری بیشتر سیستم‌ها به‌منظور تطبیق و سازگار شدن مقررات و شرایط با وضعیت موجود و نیز در نظر گرفتن تمهیدات و تسهیلات ویژه‌ای برای جبران عقب‌افتادگی‌ها و آسیب‌های وارده می‌باشد که در این خصوص نیز اقدامات لازم در سطح وزارتخانه و دانشگاه‌ها با هدف تسهیل سازگاری بهینه دانشجویان با شرایط موجود صورت پذیرفته و خواهد پذیرفت.
در حوزه پژوهش نیز وزارت عتف با درک وظیفه و نقش خطیر دانشگاه‌ها در مبارزه ملی - جهانی با شرایط به وجود آمده تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا، ضمن فعال نگاه داشتن و حتی تشدید و توسعه فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها بویژه تمرکز بر سازماندهی پژوهش‌های علمی و کاربردی در حوزه‌های مرتبط با کرونا، از بهداشت و درمان گرفته تا صنایع راهبردی و نیز پیامدهای گسترده انسانی، اجتماعی و فرهنگی کرونا اقدام نموده است.
در پایان ضمن تقدیر و تشکر از همکاری و تلاش‌های ارزنده خانواده بزرگ آموزش عالی کشور، بدیهی است تداوم این مسیر و عبور موفقیت‌آمیز از دوره پرآشوب کرونا، نیازمند همدلی، همیاری و معاضدت هر چه بیشتر اعضای محترم هیأت علمی، دانشجویان عزیز، کارمندان و پرسنل فداکار آموزش عالی و تشکل‌های با نشاط و پرانرژی دانشجویی و دانشگاهی با یکدیگر می‌باشد. با آرزوی اینکه هر چه زودتر شاهد کنترل و مرتفع شدن شرایط اضطراری موجود و ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت کامل، ایمن و همراه با آرامش دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی باشیم، امید می‌رود که در دوره پساکرونا نظام آموزش عالی کشور با بهره‌گیری از تجربه‌های به وجود آمده در شرایط دشوار و پرچالش کنونی به سطحی والاتر و برتر از کیفیت، چابکی، تعادل‌یافتگی و تاب‌آوری دست‌یافته باشد.

حرف روز
«در روزهای شیوع ویروس کرونا حوزه فرهنگ، هنر و رسانه یکی از بخش‌های کشور بود که تحت تأثیر این ویروس قرار گرفت. تا تاریخ ۲۴ فروردین، ۹۷۶ میلیارد تومان به حوزه فرهنگ و هنر کشور خسارت وارد شده است.» سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شامگاه پنجشنبه
۲۸ فروردین‌ماه  با حضور در برنامه «شهرفرنگ» شبکه خبر ضمن بیان این صحبت‌ها، درباره اقدامات این وزارتخانه در حمایت از هنرمندان در ایام کرونا گفت: «بخشی از فعالیت‌های اصحاب فرهنگ و هنر با اجتماعات همراه بود و قبل از اعلام تعطیلی، برخی از این اصحاب خودشان اقدام به تعطیلی فعالیت‌هایشان کردند و تا این لحظه حدود دو ماه است که این فعالیت‌ها تعطیل شده است. برخی از کسب و کارهای این حوزه نیز با فاصله دیگری رو به تعطیلی رفته که از آن جمله سالن‌های سینمایی، تئاتر، موسیقی، نمایشگاه‌های فرهنگی و … است.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این گفت‌وگو با بیان این‌که اقتصاد فرهنگ و هنر کوچک است اما برای اهالی این حوزه موضوعی اساسی است گفت: «به عنوان مثال در سال ۹۸ بیش از ۵۷ میلیارد فروش سینما داشته‌ایم و در کل فروردین و اسفند همین سال ۶۷ میلیارد تومان فروش داشته‌ایم و کرونا درهمه بخش‌های فرهنگ، هنر و رسانه تأثیرات خود را داشته و خسارت‌های ناشی از آن سهمگین بوده است. در بخش موسیقی ۴ هزار گروه موسیقی، ۸۰ سالن تئاتر در تهران، ۲۵۰ تا ۳۰۰ گالری نمایش هنرهای تجسمی، خانه‌های مد و لباس، ۲۶ هزار آموزشگاه هنری و … در کشور داریم که به دلیل تعطیلی خسارت‌های زیادی به آنها وارد شده است. ۷ هزار و ۲۰۰ مطبوعات مکتوب داریم که بر اساس دقت‌های صورت گرفته ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تا از مطبوعات در کشور خسارت دیده‌اند و حدود ۱۸۰۰ باقیمانده فصل‌نامه هستند.»
صالحی در پاسخ به این پرسش که در فضای مجازی اعلام کرده‌اید که اهالی فرهنگ، هنر و رسانه منتظر خبرهای خوب باشند، منظور چه خبرهایی بوده، گفت: «دو مرحله اقدامات برای خسارت‌های ناشی از شیوع کرونا در این حوزه داشته‌ایم. در مرحله اول ۱۰ رسته آسیب‌پذیر فرهنگ، هنر و رسانه و موارد مرتبط با تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد بررسی قرار گرفتند. مرحله دوم هم بعد از برآورد نامه ارسالی به آقایان جهانگیری و نهاوندیان بود. در حال حاضر نیز این نامه در مرحله دستورالعمل است و آقای نهاوندیان و نوبخت نیز نگاه مساعدی نسبت به حوزه‌های مختلف فرهنگ، هنر و رسانه دارند و نگاه کمیسیون اقتصادی هم به این موضوع مثبت است زیرا اهالی فرهنگ، هنر و رسانه توقع زیادی ندارند و باید تلاش کنیم حداقل توقع آنها را برآورده کنیم.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره مهلت پرداخت حق بیمه
سه ماهه نخست سال ۹۹ و اعتبار دفترچه‌های تأمین درمانی اهالی فرهنگ و هنر و رسانه و چگونگی پرداخت حق بیمه از سوی این وزارتخانه هم گفت: «این مدت تمدید شده و این فرصت را نیز به ما می‌دهد که برای بیمه شده‌های این حوزه در صندوق هنر پشتوانه ایجاد کنیم و تلاش می‌کنیم حق بیمه سه ماهه آنها تا خرداد را پرداخت کنیم تا بخشی از مشکلات آنها را رفع کنیم.بیمه بیکاری هنرمندان هم در حال حاضر در کمیسیون فرهنگی دولت در حال بررسی است و قرار شد کارگروه کوچکی برای پیگیری آن تشکیل تا برای بررسی به صحن دولت ارسال شود.»
صالحی در پاسخ به این پرسش که پیشنهادهایی مبنی برتعطیلی جشنواره‌های فرهنگی و هنری وجود دارد تا بر این اساس بودجه آنها به هنرمندان اختصاص یابد گفت: «در نگاه کوتاه‌مدت این اقدام خوب است اما در نگاه دیگر باید تلاش کنیم برداشت‌های وسیع‌تری برای کسب و کارهای فرهنگی و هنری داشته باشیم. اینکه آیا می‌توانیم نمایشگاه‌های کتاب و قرآن را به صورت مجازی برگزار کنیم و کسب و کارهای آنها از این طریق بروز و ظهور یابد. ممکن است در کوتاه مدت آثاری داشته باشد اما جریان کتاب خواندن و توسعه نشر و … را از دست می‌دهیم. بنابراین باید به گونه‌ای رفتار کنیم که در مقابل برنامه‌های تعطیل شده به اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه هم کمک کنیم.» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: «در جریان خدمت به سلامت جامعه در این ایام کادر درمانی کشور جبهه مقدم است اما جامعه ایران به ویژه اهالی فرهنگ، هنر و رسانه نیز به کمک این مشکل آمدند. کمیته اطلاع‌رسانی ستاد ملی مبارزه با کرونا بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که تاکنون ۱۱ جلسه ستاد خبری داشته‌ایم و در اینجا از تمامی اهالی رسانه تشکر ویژه می‌کنم و اگر شرایط اجتماعی کشور در این ایام با آرامش حرکت می‌کند جریان اطلاع‌رسانی رسانه‌ها در آن نقش ویژه‌ای دارد. شیوع کرونا یک موضوع جناحی و … نیست بلکه یک مشکل ملی است و آینده کشور به آن وصل است و جریان رسانه‌ای با این نگاه منافع ملی را حس کرد که باید کرونا را در کنار یکدیگر از بین ببریم.»

حمیده امینی‌فرد
خبرنگار
٥ هزار دستفروش پایتخت از امروز بسته کمک‌معیشتی یک میلیون تومانی دریافت می‌کنند. با اجرای فاز دوم پرداخت بسته کمک‌معیشتی بنیاد مستضعفان به اقشار ضعیف و کم‌درآمد، شهرداری تهران از امروز به ٥ هزار دستفروش، بسته حمایتی یک میلیون تومانی ارائه می‌دهد. بنیاد مستضعفان برای اجرای فاز دوم، ٥ میلیارد تومان در اختیار شهرداری تهران گذاشته است.
فاز اول اجرای این طرح پیش از عید، برای بیش از ٤ هزار نفر از دستفروشان نیازمند انجام شد. برای اجرای فاز اول حدوداً ٤ میلیارد و ٣٦٠ میلیون تومان پرداخت شده بود. این طرح البته در اغلب شهرهای کشور و برای اقشار ضعیف همچون دستفروشان، کولبران و زنان سرپرست خانوار اجرا می‌شود، در تهران به جز تعداد جدیدی از دستفروشان که بتازگی ثبت‌نام کرده‌اند، بیش از  ٤ هزار نفر در مرحله اول، کارت هدیه یک میلیون تومانی خود را دریافت کرده‌اند، این کارت‌ها با شناسایی سرپرست خانوار و به یک عضو خانواده ارائه می‌شود.
اگرچه به صورت رسمی زمان اجرای مراحل بعدی این طرح معیشتی اعلام نشده است، اما برخی شنیده‌ها حکایت از ادامه‌دار بودن این طرح تا پایان شکست کرونا دارد و ظاهراً در چندین مرحله پرداخت این مبلغ ادامه خواهد داشت. فعلاً بنیاد مستضعفان پرداخت دو مرحله را به شهرداری تضمین کرده است. زهرا نژادبهرام، عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران به «ایران» می‌گوید «که کارت‌های یک میلیون تومانی فقط به دستفروشانی که در بانک اطلاعاتی ثبت‌نام کرده‌اند، ارائه می‌شود و این‌طور نیست که شامل همه افراد شود.»
شهرداری تهران بانک اطلاعاتی دستفروشان را از سال گذشته راه‌اندازی کرده است، متأسفانه در این مدت افراد زیادی به عنوان دستفروش مراجعه کرده‌اند، اما تیم نظارتی شهرداری با دقت وضعیت دستفروشان را بررسی می‌کند . تعداد دستفروشان در تهران بیش از ١٠ هزار نفر تخمین زده می‌شود، این درحالی‌است که بیش از ٦٠ درصد آنها مشکل مالی نداشته و از این راه ماهانه حدود ٧ تا ٨ میلیون تومان درآمد کسب می‌کنند و البته اعتراض اغلب‌شان هم به تعطیلی بازارچه‌ها همزمان با آمدن کروناست.  این دسته از دستفروشان در این لیست قرار نمی‌گیرند، اما  تعدادی نیز، دستفروش فصلی هستند که معمولاً در پایان سال به تهران مهاجرت می‌کنند. این افراد در صورتی‌که ماهیت کارشان را اثبات کنند، می‌توانند در شهرستان‌ها از این کمک‌ها برخوردار شوند.
پیش از سال نو نیز تعدادی از آنها برای دریافت این کمک‌ها به تهران آمده بودند که چون در بانک اطلاعاتی ثبت نشده بودند، از لیست حمایتی خط خوردند. البته برخی نیز که تاکنون کار دستفروشی نکرده بودند در این چند روز با مراجعه به مناطق شهرداری به‌دنبال دریافت این بسته حمایتی بودند که آنها نیز دست خالی برگشتند، چراکه این کمک‌ها فقط برای دستفروشان واقعی و نیازمند درنظر گرفته شده است. مناطق ٢٢ گانه تهران مسئول معرفی و شناسایی دستفروشان در هر منطقه هستند.  
به گفته نژادبهرام در شناسایی دستفروشان دقت لازم انجام شده است و ادامه می دهد، درحال حاضر هیچ دستفروشی نمی‌تواند در نقطه‌ای از شهر بساط پهن کند، البته دستفروشان در مترو زودتر از آنچه فکر شده بود به صورت نامحسوس کارشان را آغاز کرده‌اند. اما تا زمانی‌که ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام نکند‌، دستفروشان از پهن کردن بساط درآمدی نخواهند داشت، بخشی از این ضرر می‌تواند با کمک نهادهای حمایتی جبران شود، اما در صورتی‌که دستفروشان اقدام به پهن کردن بساط کنند، مأموران سد معبر با آنها برخورد می‌کنند.

هدی هاشمی
خبرنگار
سرانجام بعد از اعتراض گسترده معلمان به اجرای مصوبه رتبه‌بندی معلمان دو روز پیش محمد باقر نوبخت  رئیس سازمان برنامه و بودجه جلسه ای  با نمایندگان فرهنگیان برگزار کرد تا در این نشست مشکلات  معیشتی و نظام رتبه بندی معلمان  را بررسی کند  .
 به گزارش «ایران» چند ماهی است که فرهنگیان به اجرای نظام رتبه بندی معلمان اعتراض داشتند  البته این شکایت ها  در اسفند ماه به خاطر اجرای فصل دهم قانون خدمات کشوری بیشتر و بیشتر شد چرا که معلمان بر این باورند که با اجرای فصل دهم قانون خدمات کشوری رتبه بندی حذف یا بی اثر شده است. البته موضوع معلمان مناطق محروم هم مطرح است؛ معلمانی که در مناطق محروم و کم برخوردار تدریس می کنند از حذف ضریب تعجیل گله داشتند آنها می گویند در نظام رتبه بندی نه ارتقای رتبه داشتند و نه افزایش حقوق . در سوی دیگر برخی از معلم ها معتقدند سال‌ها منتظر اجرای رتبه‌‌‌بندی بودند اما آنچه حالا اجرایی می شود ، «ترمیم حقوق» است ، نه رتبه‌بندی! این درحالیست که مسئولان آموزش و پرورش بارها و بارها اعلام کرده اند که با اجرای نظام رتبه بندی حقوق معلمان از ٢٤٠  تا ٨٠٠ هزار تومان  افزایش خواهد یافت . اما بسیاری از معلمان اعلام کردند که این رقم برایشان محقق نشده است  و به  حقوق معلمان با رتبه عالی و بالا فقط ٤٠٠ هزار تومان اصافه شده است . همین مسائل  موجب شد تا معلمان نسبت به اجرای طرح رتبه بندی اعتراض کنند و البته صدای این شکایت ها به گوش مسئولان سازمان برنامه و بودجه هم رسید تا اینکه دو روز پیش رئیس سازمان برنامه و بودجه با نمایندگان تشکل های صنفی معلمان جلسه ای برگزار کرد . محمدباقر نوبخت اعتراض معلمان را به حق دانست و درباره جلسه ای که با نمایندگان معلمان داشت این چنین توضیح داد : نظام رتبه‌بندی فرهنگیان مجدد احیا و اجرا می‌شود و آثار مالی آن از اول فروردین ۹۹ برای معلمان اعمال می‌شود.
او اظهار داشت : در این جلسه نمایندگان تشکل‌های فرهنگیان مطرح کردند که با افزایش
۵۰ درصدی امتیازات قانون مدیریت، رتبه‌بندی به هم خورد یعنی افرادی که در رتبه‌های پایین‌تر قرار داشتند به اندازه رتبه‌های بالا از آن استفاده کردند در حالی که رتبه‌بندی برای ایجاد رقابت بود و افرادی که در رتبه‌های بالاتر بودند دریافت بیشتری داشتند.
نوبخت افزود: از نظر بنده انتقاد تشکل‌های فرهنگیان درست بود، دولت ۲۲۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۸ برای رتبه‌بندی فرهنگیان اختصاص داد همچنین برای افزایش ۵۰ درصدی امتیازات هم پرداخت‌هایی داشت اما منجر به رضایت و تکریم فرهنگیان نشد در حالی که هدف اصلی نظام رتبه بندی فرهنگیان، تکریم آنها است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: جمع‌بندی این بود که نظام رتبه‌بندی فرهنگیان را مجدداً احیا و اجرا کنیم و مقرر شد از فروردین امسال نظام رتبه‌بندی را ادامه دهیم اما باید از طریق ساز و کاری در چارچوب قانون این کار انجام شود تا بیشترین رضایت را جلب کرده و به  رفع تبعیض و عدالت منجر شود. همچنین همه آثار حقوقی و مالی رتبه‌بندی  از اول فروردین ۹۹ اجرایی خواهد شد و بعد از نهایی شدن آن را به اطلاع فرهنگیان خواهیم رساند.
حق با معلمان است
در جلسه ای که رئیس سازمان برنامه و بودجه با  تشکل‌های فرهنگیان داشت از آنها خواسته شد که چند جلسه دیگر در سازمان برنامه و بودجه داشته باشند  تا به جمع بندی درباره رتبه بندی معلمان برسند و البته ساز و کارهایی هم ارائه شود تا این نظام نهایی و بلافاصله اجرا شود. موضوعی که محمود ایمانی زاده عضو کانون صنفی معلمان به آن اشاره کرد و اظهار  داشت:  در این جلسه تمام مشکلات نظام رتبه بندی را مطرح کردیم  و از مشکلات معلمان مناطق محروم و البته بازنشستگان هم صحبت شد  . یکی از اعتراض های جدی معلمان افزایش حقوق کارکنان اداری بود. بر اساس فصل 10 قانون خدمات کشوری ٥٠ درصد به حقوق کارکنان اداری اضافه شد و اختلاف حقوق کارکنان اداری و آموزشی بیشتر شد همین موضوع موجب شد تا معلمان اعتراض کنند که حقوق ما در نظام رتبه بندی که بر اساس ارزشیابی انجام می شود ٢٠٠ تا ٦٠٠ هزارتومان افزایش پیدا کند اما حقوق کارکنان اداری یک تا دو میلیون و ٥٠٠ هزار تومان افزایش پیدا کرده است .
او تأکید می کند: هدف از اجرای این بخشنامه که مستند به قانون مدیریت خدمات کشوری است و در ابلاغیه رئیس جمهوری هم آمده است ؛ رفع تبعیض و رعایت عدالت در پرداخت‌ها و در راستای اجرای تبصره ۳ ماده ۲۹ و ماده ۳۰ قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بوده است .
اما  این تفاوت فاحش در افزایش حقوق میان معلمان و کادر اداری و ستادی در جهت رفع تبعیض و رعایت عدالت صورت نگرفت.
ایمانی زاده تأکید کرد: البته موضوع بازنشستگان هم مطرح شد و ما اعلام کردیم قانون همسان سازی برای بازنشستگان هم باید  اجرایی شود .با این همه رئیس سازمان برنامه و بودجه صحبت های نمایندگان معلمان را شنید و بسیاری از موضوعات را تأیید کرد و در جلسه اظهار داشت  که باید چند جلسه دیگر هم برگزار کنیم تا این نارضایتی که در بین معلمان بوجود آمده به طور دقیق بررسی و برطرف شود . قرار بر این شد تا موضوع رتبه بندی دوباره بررسی شود و بی عدالتی هایی که وجود دارد، برطرف شود.
تبعیض در نطام رتبه بندی
فرج کمیجانی دبیر کل مجمع فرهنگیان هم در این جلسه حضور داشت او با اشاره به اینکه آموزش و پرورش مشکلات بسیاری دارد اظهار  داشت : معلمان آموزش و پرورش هزاران مشکل دارند و ما هم از آقای نوبخت خواستیم که درباره مسائل آموزش و پرورش و معلمان جلسات مستمری برگزار کنند تا موضوعات به مرور زمان
حل و فصل شود ما نمی توانیم در یک جلسه مشکل معلمان را بر طرف کنیم .
کمیجانی  درباره این جلسه اظهار داشت : خوشبختانه  یک جلسه پنج جانبه با فرهنگیان برگزار شد و افراد حاضر در این جلسه  نمایندگانی از آموزش  و پرورش ، سازمان برنامه و بودجه، سازمان امور استخدامی و نمایندگانی از تشکل ها و نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی بودند .  در حضور نمایندگان مختلف درباره تبعیضی که در نظام رتبه به معلمان روا داشته شد صحبت کردیم و قرار شده که راهکار های لازم را در جلسه بعدی ارائه کنیم.

تولید و تجارت کشور در سال 99 با چه سیاستی می خواهد به جهش دست پیدا کند؟ و آیا تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی با وجود مشکلات ریز و درشت در بدنه اقتصاد می توانند عملکرد خود را ارتقا دهند؟ برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سال جاری، به بخشی از این سؤال ها جواب می دهد.
وزارت صنعت،معدن و تجارت برای تحقق جهش تولید بر اساس 7 محور استراتژیک می خواهد عمل کند.
 محور اول؛ توسعه و تعمیق ساخت داخل است که برای آن 11 برنامه عملیاتی تدوین شده است. موضوع دیگری که قرار است در سال جاری دنبال شود؛ ادامه مدیریت واردات و توسعه صادرات غیر نفتی است که در قالب 5 برنامه جدید اجرایی خواهد شد. توسعه معادن و صنایع معدنی با اجرای نقشه راه هم از دیگر محورهایی است که طی سال جاری در 5 برنامه مجزا اجرایی می شود. محور چهارم؛ توسعه فناوری و محصولات دانش بنیان است که طی سال های اخیر در بدنه تولید و تجارت کشور اثرگذار بوده، قرار است در 5 برنامه فعالیت های دانش بنیان دنبال شود.
 پنجمین سیاستی که برای جهش تولید هدف گذاری شده؛ مدیریت بازار و ساماندهی لجستیک تجاری در قالب 5 برنامه است. از سویی محور ششم؛ بهبود فضای کسب و کار مرتبط با بخش صنعت، معدن و تجارت با 5 برنامه و محور هفتم؛ تأمین منابع مالی و توسعه سرمایه گذاری با 4 برنامه است.
40 برنامه عملیاتی برای جهش تولید
بر این اساس با 40 برنامه جدید قرار است جهش تولید در کشور اتفاق بیفتد. البته باید پذیرفت که تحقق محورهای یاد شده با وجود مشکلاتی که از سال های گذشته به ارث رسیده و گستردگی تحریم ها، ابهام های متعددی دارد. با افزایش قیمت ارز و رشد قیمت محصولات داخلی، قدرت خرید مردم کاهش یافته است و همین امر باعث شده که تولیدکنندگان به سمت کاهش تولید حرکت کنند. در حقیقت رکود تقاضا سبب رکود عرضه شده است. از سویی کاهش قیمت نفت، محدودیت ارزی کشور و اف ای اتی اف هم از دیگر موانع جدی بر سر راه جهش تولید است. در این میان شیوع ویروس کرونا عاملی شده تا صنعتگران کشور نتوانند در مسیر افزایش تولید گام بردارند. با وجود مشکلاتی که گریبانگیر بخش تولید شده، مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت به ماه های آتی خوش بین هستند و اعتقاد دارند که بر اساس برنامه های تدوین شده امکان رشد و جهش تولید وجود دارد.
جایگزیی 3.28 میلیارد دلار تولید به جای واردات
با این تفاسیر در محور اول برای جهش تولید به توسعه و تعمیق ساخت داخل اشاره شد. یکی از برنامه ها در این بخش نهضت ساخت داخل است که البته از سال 98 این امر شروع شده است، اما قرار است در سال 99، جایگزین 3.28 میلیارد دلار تولید به جای واردات در راستای تنظیم تولید و بازار، کاهش وابستگی تولید به مواد اولیه وارداتی و شناسایی اقلام گلوگاهی تولید با ملاحظات تحریم دنبال شود.
1500 واحد صنعتی امسال احیا می شود
فعال سازی واحدهای راکد صنعتی هم از دیگر برنامه ها است، بر این اساس قرار شده فعال سازی 1500 واحد صنعتی در داخل شهرک ها و نواحی صنعتی و هدایت 800 سرمایه گذار جدید برای بهره مندی از ظرفیت های مکانی، ماشین آلات واحد های راکد و تعطیل در جهت ایجاد و راه اندازی واحدهای جدید، مورد پیگیری قرار گیرد.
تکمیل 60 طرح نیمه تمام
تکمیل و راه اندازی طرح های نیمه تمام پیشران و منتخب هم از موضوعاتی است که در سال جاری قرار است محقق شود. بر این اساس تکمیل 60 طرح ملی و تکمیل طرح های صنایع پیشران هدف گذاری شده است.
تولید بدون کارخانه در سال 99
برنامه دیگر فعال کردن ظرفیت خالی واحدها است که بنا شده امسال شاهد بهره برداری ازظرفیت خالی واحدها با اولویت صنایع پیشران و استفاده از رویکردهای جدید تولید بدون کارخانه، باشیم.
نوسازی خودروها کلید می خورد  
برنامه دیگر که اهمیت زیادی دارد، نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی سنگین است. اگر در این حوزه نوسازی صورت گیرد خیلی از صنایع درگیر می توانند رشد کنند. با توجه به چنین برنامه ای قرار است نوسازی 42341 دستگاه خودرو و 34142 دستگاه خودروهای سنگین (به عنوان مثال نوسازی 89826 کشنده، 9561 کامیون، کامیونت 8001 و اتوبوس دیزل شهری 4971 و...) انجام شود. برای تحقق چنین هدفی 1.9 میلیارد دلار اعتبار نیاز است که قرار است از صرفه جویی مصرف سوخت و صندوق توسعه ملی بودجه آن تأمین شود.  
توسعه ناوگان حمل و نقل ریلی در برنامه صمت
حمایت از تأمین و توسعه ناوگان حمل و نقل ریلی هم از دیگر برنامه هایی است که در سال جاری دنبال خواهد شد. در این میان تولید 2180 دستگاه انواع واگن که 2000 واگن باری، 150 دستگاه واگن مسافری و ساخت 30 دستگاه لوکوموتیو را شامل می شود، هدف گذاری شده است، البته انجام طراحی و مقدمات ساخت داخل مترو هم امسال دنبال می شود.
5 استان وارد طرح ملی پوشاک می شوند
برنامه دیگری که وزارت صمت امیدوار به تحقق آن است، طرح توسعه پوشاک روستایی است. این طرح برای اولین بار در سال جاری عملیاتی خواهد شد.
پیوند 500 واحد صنعتی کوچک و بزرگ
توسعه صنایع کوچک ومتوسط و پیوند آنها با صنایع بزرگ در راستای تکمیل زنجیره ارزش  هم از دیگر برنامه هایی است که در سال جهش تولید دنبال خواهد شد. در این بخش قرار است ایجاد پیوند بین حداقل 500 واحد متوسط و کوچک با واحد های بزرگ با استفاده از ظرفیت پیمانکاری فرعی برای 10 رشته جدید و تکمیل 40 خوشه صنعتی و خاتمه 10خوشه در حال اجرا پیگیری شود.
تکمیل زنجیره ارزش در 8 صنعت
تکمیل زنجیره ارزش صنایع منتخب چون صنایع نساجی، پوشاک و چرم، صنایع خودرو، صنایع لوازم خانگی، صنایع لاستیک و پلاستیک، فلزات اساسی، صنایع پایین دست پتروشیمی و محصولات از کاغذ با هدف؛ تقویت زنجیره های صنایع منتخب، افزایش رقابت پذیری، تکمیل و اجرای پروژه ها در نظر گرفته شده است.
لوازم خانگی قسطی در سال 99
نکته دیگری که وزارت صمت به آن پرداخته تحریک تقاضای خرید کالاهای مصرفی با دوام ساخت داخل است که البته این برنامه از سال 98 شروع شده است. در این برنامه هدف گذاری شده که 40 درصد تولیدات لوازم خانگی چون یخچال و فریزر، کولر، فرش و ماشین لباسشویی با تسهیلات به دست مردم برسد.
صادرات به 17 کشور همسایه
محور دیگری که در برنامه سال جاری وزارت صمت آمده، مدیریت واردات و توسعه صادرات غیر نفتی است. در این بخش طبق برنامه ریزی های صورت گرفته قرار است، حجم و تنوع محصولات صادراتی (کالا و خدمات) به 15 کشور همسایه و دو کشور هند و چین افزایش پیدا کند. رشد حجم صادرات به میزان 39 میلیارد دلار به 15 کشور همسایه، افزایش تنوع محصولات صادراتی به 15 کشور همسایه،  افزایش حجم  صادرات به میزان 10میلیارد دلار به کشورهای چین و هند، ایجاد مراکز تبادلات بازرگانی و تنظیم تعرفه ها و عوارض فصلی برای اجرا در سال جاری هدف گذاری شده است.
احیای 150 معدن کشور
محور سومی که قرار است در مسیر درستی قرار گیرد، توسعه معادن و صنایع معدنی با تأکید بر نقشه راه  معدن است. در این میان تجهیز و نوسازی معادن کشور، احیای 150 معدن، فعال سازی و  توسعه معادن کوچک مقیاس و تکمیل زنجیره ارزش فلزات، مس و آلومینیوم هم مدنظر قرار گرفته است.
مدیریت بهره وری در 20 بنگاه صنعتی
محور دیگر توسعه فناوری و محصولات دانش بنیان است که قرار شده در سال جهش تولید با جدیت بیشتری دنبال شود. در این بخش برنامه ریزی برای طراحی و استقرار مدل چرخه مدیریت بهره وری حداقل  در 20 بنگاه بزرگ صنعتی است. اجرای طرح توانمند سازی تولید و توسعه اشتغال پایدار حداقل برای 1000 بنگاه اقتصادی هم در این بخش دیده شده است.
نوسازی 1500 واحد تولیدی
نکته دیگری که در بخش یاد شده آمده بازسازی و نوسازی حداقل 50 واحد صنعتی بزرگ و 1500 واحد صنفی تولیدی است، مسئولان وزارت صمت اعتقاد دارند که با همت مجموعه های دانش بنیان می توان به سمت نوسازی واحدهای صنعتی حرکت کرد.

گروه ایران زمین: سیل روستاهای مناطق کویری کرمان را محاصره کرد و راه‌های روستایی را به زیر آب برد. از سوی دیگر، به دلیل احتمال ورود سیلاب از سوی افغانستان ، شهرستان‌های زابل و شمال استان سیستان و بلوچستان در آماده‌باش به سر می‌برند.
علی بختیاری سخنگوی سازمان مدیریت بحران در گفت وگو با «ایران» درباره آخرین وضعیت سیلاب در جنوب کشور تصریح کرد: بارندگی روز گذشته در استان‌های جنوبی  به پایان رسید. دراستان هرمزگان به جز آبگرفتگی جزئی در بندر لنگه و روستاهای اطراف در روز جمعه گزارش خسارتی نداشته ایم. در همین حال بارندگی در  فارس نیز منجر به خسارتی نشده است.
اما در استان کرمان با وجود پایان  بارندگی 8 روستا در شهرستان‌های شهداد (جهر، اندوجرد، امیرآباد، عباس آباد، تکاب، همت‌آباد و پوزه کوه) گلبافت (کشیت) دچار آبگرفتگی شده است. روز جمعه در روستای پوزه کوه اقلام امدادی توزیع شده است. در این استان چون راه روستایی به زیر آب رفته و در روستای جهر به دلیل عدم امکان دسترسی زمینی امدادرسانی هوایی آغاز شده و در حال انجام است. دراستان سیستان و بلوچستان نیز آبگرفتگی جزئی در ایرانشهر، زاهدان و نصرت‌آباد داشتیم. به دلیل احتمال ورود سیلاب از کشور افغانستان به شهرستان زابل و شمال استان همچنان همه نیروها کماکان در حال  آماده‌باش هستند.
وی افزود: متأسفانه بارش باران در شهرستان های نهبندان و سربیشه خراسان جنوبی موجب مرگ  یک موتورسوار در پی برخورد با آب‌نماهای جاده‌ای شد.
به گفته وی دیروز شدت بارندگی در کرمان به حدی بود که  موجب شد روان‌آب‌ها وارد شهداد و اندوهجرد شود  و طغیان رودخانه‌ها  دو، سه روستا از جمله امیرآباد و زیارتگاه  را دچار آبگرفتگی کرد.
روستای جهر که دارای جمعیت بالایی است دیروز جمعه آب، برق و تلفن همراه و ثابت نداشت.
 این روستا از روز جمعه  تاکنون در محاصره آب و طغیان رودخانه‌ها قرار دارد.
هوا رو به گرم شدن می‌رود
بر اساس اعلام سازمان هواشناسی با ورود دو سامانه بارشی جدید در روزهای ابتدایی هفته آسمان بیشتر استان‌های کشور بارانی خواهد بود اما از اواخر یکشنبه هوا رو به گرم شدن می‌رود. مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در گفت وگو با «ایران» از ورود سامانه بارشی جدید به کشور خبر داد و اظهار داشت: با ورود این سامانه بارشی آسمان بیشتر استان‌های کشور طی روزهای شنبه و یکشنبه بارانی خواهد شد.
ضیاییان ادامه داد: شدت بارش‌ها در این مدت در استان‌های هرمزگان، بوشهر، فارس، یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و بخش‌هایی از اصفهان خواهد بود . همچین بارش باران گاهی همراه با رعد و برق، وزش باد شدید موقت و بارش تگرگ پیش‌بینی می‌شود.
مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه در دامنه‌های شمالی البرز نیز بارش پراکنده دور از انتظار نیست، تصریح کرد: از امروز با نفوذ سامانه دیگری از غرب، رگبار باران، گاهی همراه با رعد و برق، وزش باد شدید موقت و وقوع تگرگ به ویژه در ساعات بعدازظهر و اوایل شب در استان‌های واقع در زاگرس و دامنه‌های جنوبی البرز رخ می‌دهد که شدت بارش در مرکز و غرب اصفهان، غرب یزد، شمال کرمان و بخش‌هایی از استان مرکزی است.
وی با بیان اینکه  طی امروز و فردا دریای خزر مواج پیش‌بینی می‌شود، تصریح کرد: به تدریج از اواخر روز یکشنبه با تضعیف این سامانه‌های بارشی افزایش نسبی دما در بیشتر مناطق کشور را خواهیم داشت.
مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی درباره وضعیت جوی تهران طی دو روز آینده نیز گفت: آسمان تهران امروز ابری، در بعضی ساعات ابری و همراه با وزش باد و بارش باران، گاهی همراه با رگبار و رعد و برق خواهد بود .

حمیرا حیدریان
 خبرنگار
کرونا باعث شد کوچ عشایر فارس به تأخیر بیفتد و اکنون سه ایل بزرگ عشایری فارس قبل از گرم شدن هوا و خشک شدن علف‌ها باید هرچه زودتر قشلاق را ترک کنند و رو به ییلاق کوچ بیاورند.
روح الله بهرامی مدیرکل امور عشایر استان فارس درگفت‌وگوبا خبرنگار «ایران» با اعلام این مطلب گفت: جامعه عشایری استان فارس مشتمل بر ۳۰ هزار خانوار با ۱۵۰ هزار نفر است که متشکل از سه ایل بزرگ قشقایی، خمسه و لر و هشت طایفه مستقل است.
وی افزود:به دنبال شیوع ویروس کرونا و خطری که ممکن است سلامت عشایر را تهدید کند، لزوم تأخیر در کوچ عشایر از طریق ستاد استانی مقابله با بیماری کرونا پیگیری شد و این ستاد نیز با این تأخیر موافقت کرد.هرچند تأخیر در کوچ از نظر منابع طبیعی آسیب‌هایی به همراه دارد اما در برخی مواقع از جمله مقطع کنونی که پای سلامت عشایر در میان است، چاره‎ای جز ایجاد تأخیر در انجام کوچ نیست.از این رو براساس یک تقویم زمانی کوچ عشایر از اواخر فروردین و هفته اول اردیبهشت آغاز می‌شود.
وی با اشاره به اینکه تاکنون موردی از ابتلا به این بیماری در میان این قشرمشاهده نشده است، گفت: به دلیل پراکنده بودن عشایر؛شرایط اپیدمی بیماری کرونا متفاوت از سایر اقشار جامعه است و باعث شده که تاکنون موردی از ابتلا در میان این افراد را مشاهده نکنیم.
وی افزود: با توجه به شرایط آب و هوایی و نوع زندگی این گروه از جامعه و با توجه به اینکه هوا رو به گرم شدن می‌رود خشک شدن مراتع و تهیه علوفه به مدت طولانی برای دام و ماندن این افراد در قشلاق امکانپذیر نیست و بنابراین تصمیم گرفته شده از اواخر فروردین  و هفته اول اردیبهشت اقدام به کوچ کنند در ضمن با توجه به اینکه شرایط به حالت عادی باز نگشته است،به ستاد ملی کرونا در استان پیشنهاد داده‌ایم  اکیپ‌هایی به صورت سیار در مسیرهای کوچ و قشلاقات عشایر مستقر شوند.
مدیر کل امور عشایر فارس آموزش‌های لازم بین این گروه از جامعه را از جمله اقدامات صورت گرفته با شیوع بیماری کرونا در کشور خواند و اظهار داشت: بسته‌های بهداشتی شامل محلول ضدعفونی، ماسک و دستکش بهداشتی بین عشایر توزیع می‌شود .
مدیر کل امور عشایر فارس افزود:  جهت کاهش تردد خانوارهای عشایری برای تهیه آرد، اجرای طرح فاصله‌گیری اجتماعی و جلوگیری و پیشگیری ازابتلا به ویروس کرونا در بین عشایر با همکاری شرکت تعاونی‌های عشایری، آرد مورد نیاز هر خانوار را به وسیله وانت بین خانوارهای عشایری توزیع می کنیم و بر اساس دفترچه‌های عشایری به هر خانوار یک کیسه آرد تحویل داده می‌شود.

نرگس عاشوری
خبرنگار
دوربین مستندسازان این روزها رو به روی بحران ویروس کرونا ایستاده است. جمعی از مستندسازان مشغول ساخت و تهیه فیلم‌های مستندی از خط اول مبارزه جامعه پزشکی با کرونا تا لایه‌های اجتماعی و درونی این بیماری مسری در بطن کشور هستند. مستندسازان این بار هم مثل هر بحران و بلایای طبیعی پیشتاز در ثبت و ضبط وقایعی هستند که در بطن جامعه و بیمارستان‌های درگیر ویروس کرونا می‌گذرد. آن طور که محمدحمیدمقدم، مدیر عامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی عنوان کرده طرح‌ها و پروژه‌های مرتبط با «کرونا» در اولویت حمایت‌های تولیدی این مرکز قرار گرفته است. «خروج از عادت» محمد مقدم، «همه با هم» محمد رفیعی، «سربازان بدون اسلحه» مجید شیدا، «همیاری» محمدعلی مرادی، «من، زمین، کووید» مهدی قربان‌پور از جمله مستندهایی با موضوع کروناست که در شهرهای مختلف ایران روزهای پایانی تولید را پشت سر می‌گذارد. مرتضی آتش‌زمزم، شاهین صمدپور، دکتر محمد کیاسالار، لیلا امینی، حجت عدالت‌پناه، محمدجعفر باقری‌نیا و ... دیگر افرادی هستند که این روزها درگیر ساخت مستندهایی با موضوعات مرتبط با کرونا هستند. برخی از چهره‌ها هم ترجیح داده‌اند آثارشان را در سکوت خبری تولید کنند. طبق رسم معمول از اغلب آثار بلندی که این روزها جلوی دوربین مستندسازان است در جشنواره سینما حقیقت رونمایی خواهد شد و البته اکثر تیم‌های تولید همزمان مستندهای کوتاهی را هم آماده کرده‌اند که بخش‌هایی از آن در همین ایام از تلویزیون پخش شده است. بر اساس شنیده‌ها بیشتر آثار تولید شده بخصوص در شهرستان‌ها بر نگاه امیدآفرین متمرکز شده است و حال باید تا جشنواره سینما حقیقت منتظر ماند و دید کدام بخش‌ از حقایق بحران ویروس کرونا در این جشنواره بازتاب خواهد داشت. مستندسازانی که این روزها در خط مقدم مبارزه با کرونا مشغول ثبت و ضبط صحنه مواجهه تیم کادر درمان با این بحران هستند می‌گویند هر کدام بر اساس جهان‌بینی و دغدغه خاص خودشان با این موضوع مشترک برخورد کرده‌اند و معتقدند حاصل کار متفاوت خواهد بود اما فصل مشترک دلمشغولی همه آنها این روزها نگرانی برای تیم درمان در روزهای کرونا و پسا کروناست.   
 از نفس‌های به شماره افتاده تا بغض سال تحویل
جواد یقموری و مهدی امینی از جمله مستندسازانی هستند که علاوه بر تولید مستند «تنگنای»، مجموعه مستندهای کوتاه بالغ بر 30 قسمت را برای پخش در همین ایام تولید کرده‌اند. آنها که از اولین روزهای شیوع کرونا در بیمارستان کامکار قم یا به گفته خودشان قلب کرونای ایران حضور داشته‌اند تلاش پرسنل از پزشکان تا نیروهای خدماتی و جهادی و وضعیت بیماران و همراهان آنها را به تصویر کشیده‌اند. مهدی امینی از مواجهه‌اش با فضای بیمارستان‌های مختلف قم به «ایران» می‌گوید: روزهای اول فضا غریبانه و سنگین و رعب‌آور بود. به آرامی و در گذر زمان متوجه شدیم غیر از ویروس کرونا چیزهای دیگری وجود دارد که باعث دلگرمی است. همه دست در دست هم فضای امیدبخشی را شکل دادند. بسیاری از کمبودها با همدلی برطرف می‌شد. تلاش آدم‌هایی که هر کدام سهمی از این همدلی داشتند سنگینی فضا را تلطیف کرد. ما هم گریه و فریاد و مرگ را به چشم دیدیم و تصویر کردیم و هم این فضای دلگرم‌کننده همدلی را. از مریضی که احیا می‌شود و به زندگی برمی‌گردد تا مریضی که نفس‌های آخرش را می‌کشد، از مریضی که تنهاست و کسی ندارد و پرسنل آنقدر دلسوزانه به او کمک می‌کنند که تنهایی را درک نکند تا خنده‌های سال تحویل و گریه دلتنگی دوری از آغوش خانواده و بغض پرستاری که یک ماه است فرزندش را ندیده. تصاویر نابی بود، اسمش بیمارستان بود اما فضا چیزی فراتر بود. او معتقد است که مستندسازی در باره تلاش تیم پزشکی به هر میزان که باشد بازتاب‌دهنده کامل فداکاری آنها نیست.  امینی در ادامه تأکید می‌کند که قدرشناسی از پرسنل بیمارستان محدود به ایام بحران کرونا نشود: جانفشانی این عزیزان را فراموش نکنیم. خیلی‌ها می‌گفتند از خانه خارج شدنمان به اختیار خودمان است اما برگشتنمان معلوم نیست. ما به عینه این گفته‌شان را دیدیم پزشکان و پرستارانی که «راش» زنده‌شان را داشتیم اما بعد از چند روز شاهد مرگشان بودیم. فراموش کردن آنها کم لطفی است.
جواد یقموری که همراه امینی نویسندگی و کارگردانی این مجموعه مستند را بر عهده داشته، در پاسخ به سؤال «ایران» در باره لزوم ساخت این حجم مستند و احتمال تولید آثار مشابه توضیح می‌دهد: هر فیلمسازی جهان‌بینی خاص خودش را دارد و از زاویه دید خودش به وقایع هستی و اتفاقات پیرامونش نگاه می‌کند. مدنظر ما جنبه‌های مثبت ماجرا بود و این که قدری از دلهره و فشار روحی که تمام مردم دنیا را آزار می‌دهد کم کنیم. وظیفه هر کار فرهنگی این است که رنج و جهل جامعه را کم کند و شادی و زندگی واقعی را یادآوری کند.
  24 ساعت با کادر درمانی و مواجهه‌شان با اتفاقات
«در خط مقدم» عنوان مستندی است که توسط حسین گوهری جمشیدی و حامد کاظم‌زاده کارگردانی می‌شود. این مستند قرار است 24 ساعت از فعالیت پرسنل بیمارستان سینا تهران و تمام اتفاقاتی که کادر درمانی با آن مواجه می‌شوند را روایت کند از فعالیت‌های مربوط به شغل و خانواده‌ تا مواجهه‎شان با بیمار و خانواده بیماران. محمد شکیبانیا تهیه‌کننده این مستند هم معتقد است که کارهای تولید شده با موضوع کرونا شبیه هم نخواهد بود چرا که هر فیلمساز دغدغه و نگاه خاص خودش را دارد. او می‌گوید: وقتی مساله‌ای به این فراگیری وجود دارد بدیهی است که هیچ مستندسازی سراغ کار گردشگری و سیاسی نرود. اغلب مستندسازان مستقل، درگیر همین فضا هستند. طبق اطلاعاتی که من از برخی آثار دارم فضای کارها متقاوت است. یک مستندساز سراغ خیابان‌های خالی شهر و بازار همیشه شلوغی رفته که این روزها خلوت است و مستندسازی در قم که کانون شیوع ویروس است شرایط مذهبی و نگاه‌ها به طب سنتی و تناقضات موجود را مدنظر قرار داده است. هر سوژه‌ و شهر رنگ مایه خاص خودش را دارد. باید بیشتر از این‌ها مستند تولید شود تا جنبه‌های گوناگون این ماجرا در تاریخ ثبت شود. از این میان برخی آثار مصرف روز دارند و تعداد محدودی هم ماندگار می‌شوند.
تهیه‌کننده مستند «در خط مقدم» در باره برداشت و نوع نگاه این مستند به سوژه توضیح می‌دهد:  کادر درمان فراتر از برنامه‌ریزی دارند فرسوده می‌شوند. تخت خالی و دستگاه‌ها و لوازم پزشکی قابل جایگزینی است اما کادر درمان سرمایه‌ای غیرقابل جایگزین است. نمی‌شود به سرعت نیرو تعلیم داد و تربیت کرد. ماسک و شیلد را می‌شود تولید کرد، دستگاه پزشکی را می‌شود از کشور دیگری وارد کرد اما پرستار و پزشک عنصری نیست که یک شبه خلق کنید. دغدغه ما این بود که فرآیند کار و خستگی و فرسودگی تیم درمان را نشان بدهیم.
فراموش‌شان نکنیم
مرکز فیلمسازی شمسه فیلم در مشهد از آغاز شیوع کرونا در چین دست به کار شده است. آن طور که هاشم مسعودی تهیه کننده و از اعضای این مرکز فیلمسازی می‌گوید حاصل کارگروه این مرکز 8 فیلمنامه است که قرار است در قالب فیلم‌های کوتاه 5 دقیقه‌ای تصویر شود. «گلشهر» به کارگردانی حسین نژاد‌موسی عنوان یکی از مستندهای این مرکز است که فعالیت‌های سلامت محور گروهی از مهاجرین افغانستانی در منطقه گلشهر از قبیل تولید ماسک، غربالگری مردم و توزیع ارزاق بین خانواده‌های کم‌درآمد را روایت می‌کند. دیگر تولید مستند شمسه فیلم، پرتره پرستاری است که در بخش سوختگی بیمارستان امام رضا(ع) مشهد مشغول کار است اما تصمیم می‌گیرد به بخش کرونای این بیمارستان منتقل شود تا باری از دوش همکارانش بردارد. این مستند 90 دقیقه‌ای که هنوز عنوانی برای آن انتخاب نشده را محسن جهانی کارگردانی می‌کند.
هاشم مسعودی که به همراه مجتبی احسانی تهیه‌کنندگی این آثار را بر عهده دارند، هم ضمن مرور تجربه حضور تیم‌های تولید مستند در خط مقدم مبارزه با کرونا،  از لزوم توجه به کادر درمانی در ایام پساکرونا می‌گوید: محسن جهانی یکی از کارگردان‌های مستند این مرکز، پرستار بخش آی سی یو است و شغل دومش فیلمسازی است. او بیش از یک ماه است که همسر و فرزند 4 ساله‌اش را ندیده، یا در بیمارستان است و اوقاتی هم که در خانه است تنهاست چون خانواده‌اش به خانه پدری رفته‌اند تا خطری آنها را تهدید نکند. از ایشان شاهد مثال آوردم تا درک کنیم که تیم درمانی چه روزهای سختی را پشت سر می‌گذراند. در کنار این موارد، قصه تلخ همکارانشان هست که مبتلا می‌شوند. همکارانی که از دیدن خانواده‌شان محروم بوده‌اند، تنها زندگی می‌کنند و در بیمارستان هم با آدم‌های رو به مرگ مواجه‌اند. علاوه بر کرونا، آسیب‌های روحی کادر پزشکی و درمانی جدی است. بعد از کرونا آنها را فراموش نکنیم. مستند ساختن در باره آنها لازم است و محدودیتی هم ندارد.

حامد جیرودی
خبرنگار
در روزها و هفته‌های گذشته خیلی‌ها برای مقابله با کرونا و شکست آن، آستین‌ها را بالا را زده و وارد گود شدند. در این بین ضدعفونی کردن خیابان‌های تهران، معابر و ماشین های در حال تردد توسط تعدادی از بازیکنان سابق فوتبال، موضوعی بود که مورد توجه مردم قرار گرفت و بسیاری از کاربران فضای مجازی هم به آن پرداختند. نیما نکیسا دروازه‌بان سابق پرسپولیس و تیم ملی در جام جهانی 1998 فرانسه که در این موضوع مشارکت داشت، در گفت و گو با خبرنگار«ایران» درباره فعالیت‌های انجام شده توضیح داد:«ایده این کار در کانون مربیان استان تهران که تعدادی مربی دلسوز در آن جمع شده‌اند، شکل گرفت. سیدهادی طباطبایی که عضو این کانون است، جزو صمیمی‌ترین دوستان من است و خیلی با هم مشورت می‌کنیم. هادی به من گفت که قصد داریم چنین کاری انجام دهیم و من هم استقبال کردم، فقط گفتم باید از نهادهای مربوطه اجازه بگیریم. در کانون مربیان تهران چهره‌های دیگری هم حضور دارند. مثل جواد مقدسی که گلر بوده و سردار سپاه است و یعقوب وطنی که سال‌هاست در فوتبال پایه فعالیت می‌کند و آنها را جلو انداختیم تا مقدمات کار را فراهم کنند. در این کانون، محمود کلهر بازیکن سابق پرسپولیس و محمد مؤمنی بازیکن سابق استقلال که دکترای فیزیولوژی ورزشی دارد هم هستند.»
نکیسا که دکترای آسیب شناسی حرکات اصلاحی دارد، صحبت‌های خود را این‌طور ادامه داد:« در هر حال ما این کار را انجام دادیم اما برخی از دوستان به ما پیام دادند که شما به بالای شهر رفته‌اید، در حالی که ما کارمان را ازمناطق پایین شهر شروع کردیم. گرچه در ادامه به محله سعادت‌آباد رفتیم که پیک کرونا بود. به دلیل اینکه در نقشه شهر بر اساس کرونا، سعادت‌آباد را با رنگ قرمز مشخص کرده بودند. ما خیلی‌ها را بدون دستکش و ماسک در ماشین می‌دیدیم. من دستگاه تب‌سنج دستم بود و دو مورد از کسانی را که تب‌سنجی کردم، تب‌دار بودند و به آنها گفتم که باید به پزشک مراجعه کنید و یا اگر می‌خواهید می‌توانیم شرایط معاینه را برای شما فراهم کنیم اما خیلی به این موضوع اهمیت ندادند. گفتم بروید به سلامت اما مواظب باشید چرا که احتمال دارد شما مبتلا شده و ناقل باشید.» نکیسا با اشاره به برخی واکنش‌ها، از دیدگاه تعدادی افراد گلایه کرد:« ما وظایف اجتماعی‌مان را انجام می‌دهیم اما برخی می‌گویند ببینید اینها دنبال چه پست و مقامی هستند، اگر انجام ندهیم می‌گویند هیچ کاری‌نمی کنند. در این شرایط شاید بهترین راه برای بچه‌هایی که شناخته شده‌تر هستند، این است که در خانه خودشان بنشینند و چه بسا که برخی هم نیامدند. گرچه تعدادی از بچه‌ها هم به بیمارستان فیروزآبادی رفتند و با پرستاران و پزشکان دیدار کردند و به آنها خسته نباشید گفتند. واقعاً خدا به کادر درمانی خیر بدهد که بسیار تلاش می‌کنند.»
گلر سابق سرخپوشان پایتخت درباره کمک یک میلیارد تومانی سیدجلال حسینی کاپیتان پرسپولیس به مردم انزلی که در قالب اهدای بسته‌های مواد غذایی، مواد بهداشتی و ضدعفونی انجام شد، گفت:« این کار سیدجلال خیلی ارزشمند بود. البته این موضوع مقداری برای ما دردسر ایجاد کرد. چرا که رقم اهدایی در تلویزیون و اخبار و رسانه‌ها اعلام شد و برخی با خودشان می گویند اینها چقدر درآمد دارند که یک میلیارد کمک می کنند؟ من در این مدت تماس‌های بسیاری داشتم که پول به آنها بدهم و یا نزدیکان‌شان در بیمارستان هستند. خیلی دوست دارم کمک کنم و غم مردم غم من هم هست ولی شاید من تمکن مالی X یا Y را نداشته باشم. برای همین باید گفته شود که این مقدار کمک در چه قالبی بوده است. البته باز هم می‌گویم که کار سیدجلال بسیار زیبا و ارزشمند بود. همان‌طور که بسیاری از ورزشکاران مطرح جهان هم این کمک‌ها را انجام داده‌اند ولی می‌خواهم بگویم برخی از افراد واکنش‌های منفی نشان می‌دهند و وجه خوب این کمک‌ها را نمی‌بینند و طعنه می‌زنند.»
نکیسا که با فدراسیون فوتبال نیز همکاری می‌کند، درباره اصلاح اساسنامه چنین توضیح داد:« قرار شده این اساسنامه به ریاست آقای براتی با اساسنامه فیفا و AFC منطبق شود و یک سری بندها که به صورت سلیقه‌ای در سال‌های گذشته در آن رسوخ کرده برداشته شود. اگر این اساسنامه آن‌طور که اهالی فوتبال می‌خواهند تنظیم شود، شاهد پیشرفت محسوسی در فوتبال ایران خواهیم بود. چه به لحاظ سیستم اداری و چه به لحاظ نتایج تیم های ملی.»
او که مسئول توسعه فوتبال پایه و مدارس کل فوتبال کشور است، درباره حضور مهدی محمدنبی به جای ابراهیم شکوری در پست دبیر کلی فدراسیون فوتبال هم صحبت کرد:« من قبلاً با آقای نبی سال‌ها در پرسپولیس کار کرده‌ام و ایشان را می‌شناسم. ما می‌گوییم مدیر غیر‌ورزشی نیاید. امثال نبی یا عابدینی در این فوتبال بوده‌اند. البته نبی کار بسیار سختی دارد. چون فدراسیون درگیر چند پروژه اساسی مثل تغییر اساسنامه است. همان‌طور که اساسنامه تغییر می‌کند، من هم در حال تغییر آیین‌نامه مدارس فوتبال هستم. در آیین‌نامه فعلی کسی که مدرک مربیگری C داشته باشد و 24 ساله هم باشد، می تواند مدرسه فوتبال تأسیس کند که بسیار غلط است. در بند دیگر آمده اگر لیسانس هم داشته باشد، نیازی به 24 سال نیست. اصلاً به این موضوع توجه نشده که این آدم تفکرات فوتبالی دارد یا نه و به او مجوز می دادند ولی ما جلوی این کار را گرفته‌ایم و امیدوارم اقدامات اصلاحی را در این زمینه انجام دهیم.»

طلا تسلیمی
مترجم
شیوع بیماری همه‌گیر کرونا مناسبات اقتصادی و مالی را برای همیشه تغییر خواهد داد. پس از چندین هفته قرنطینه، غم از دست رفتن جان‌های بیشمار، و متوقف شدن بخش اعظم اقتصاد جهانی، هنوز هم بهترین شیوه برای توصیف این لحظه تاریخی، عدم اطمینان است. آیا تجارت‌ها کار خود را از سر می‌گیرند و فرصت‌های شغلی باز می‌گردند؟ آیا مردم دوباره می‌توانند سفر کنند؟ آیا سیل پول جاری شده از بانک‌های مرکزی و دولت‌ها برای جلوگیری از رکود عمیق و ماندگار، کافی خواهد بود؟ تنها یک مسأله قطعی است: شیوع این بیماری همه‌گیر به تغییر و تحولات دائمی در قدرت سیاسی و اقتصادی خواهد انجامید که بسیاری از آنها در آینده نزدیک آشکار می‌شوند. در همین ارتباط «فارین پالیسی» از 9 متفکر پیشرو در جهان درخواست کرده که پیش‌بینی‌های خود را در این باره مطرح کنند.

خطر واقعی، سوء‌استفاده سیاستمداران از ترس‌های ما است

گیتا گاپیناث
اقتصاددان ارشد صندوق بین المللی پول
در چند هفته گذشته زنجیره‌ای از حوادث- از دست رفتن غم‌انگیز زندگی، فلج شدن زنجیره‌های تأمین جهانی، وقفه در حمل و نقل تجهیزات پزشکی بین کشورهای متحد، و شدیدترین رکود اقتصادی جهانی از دهه 1930- آسیب‌پذیری ناشی از مرزهای باز را به نمایش گذاشت.
حمایت از اقتصاد یکپارچه جهانی پیش از «کووید19» رو به کاهش بود و اکنون، این بیماری همه‌گیر ارزیابی مجدد هزینه‌ها و مزایای جهانی شدن را تسریع خواهد کرد. شرکت‌هایی که بخشی از زنجیره‌های تأمین جهانی هستند، مخاطرات ذاتی وابستگی‌های متقابل و خسارات ناشی از اختلال را از نزدیک درک کرده‌اند. این شرکت‌ها به احتمال زیاد در آینده مخاطرات این وابستگی را جدی‌تر خواهند گرفت که نتیجه، زنجیره‌های تأمین محلی‌تر، با ثبات‌تر و کمتر جهانی می‌شود. در بازارهای نوظهور که به تازگی به روی جهانی‌سازی آغوش گشوده و شاهد جریان مداوم سرمایه بودند، کنترل مجدد سرمایه در تلاش برای محافظت در برابر نیروهای بی‌ثبات‌کننده اقتصادی را شاهد خواهیم بود و حتی وقتی تدابیر مهار به تدریج در سراسر جهان گسترده شود، باز هم احتمالاً افراد با ارزیابی مخاطرات سفر، احتمالاً چندان تمایلی به آن نشان نخواهند داد.
با این حال، خطر واقعی این است که این تغییر شخصی در رویه زندگی و فاصله گرفتن افراد و شرکت‌ها از جهانی شدن توسط برخی سیاستگذاران که از ترس از مرزهای آزاد سوءاستفاده می‌کنند، تشدید شود.
ممکن است آنها محدودیت‌های حمایت از تولیدات داخلی را تحت عنوان خودکفایی به تجارت تحمیل کنند و به بهانه بهداشت عمومی مانع از رفت و آمد آزادانه افراد شوند. حذر از چنین نتیجه‌ای و حفظ روحیه وحدت بین‌المللی که در بیش از 50 سال گذشته دوام داشته، اکنون در دست رهبران جهانی است.


باید بین «جهانی شدن» و «خودکفایی» توازن برقرار شود

جوزف ای. استیگلیتز
پروفسور اقتصاد در دانشگاه کلمبیا و برنده نوبل اقتصادی سال 2001
کارشناسان اقتصادی عادت داشتند درخواست‌ها از کشورها برای اجرای سیاست‌های امنیت غذایی یا انرژی را به استهزا بگیرند. استدلال آنها هم این است که در دنیای «جهانی شده» که مرزها در آن اهمیتی ندارند، در صورت مواجهه با مشکل همواره می‌توانیم به دیگر کشورها متوسل شویم. اکنون، به طور ناگهانی مرزها اهمیت پیدا کرده‌اند چرا که کشورها ماسک و تجهیزات پزشکی خودشان را برای خودشان نگه داشته و برای تأمین منابع به مشکل برخورده‌اند. بحران ویروس کرونا یادآور شد که هنوز هم واحدهای اساسی سیاسی و اقتصادی مبتنی بر کشور است. معمولاً برای ساخت زنجیره‌های تأمین به ظاهر کارآمد، سراسر جهان را به دنبال پایین‌ترین هزینه تولید در هر پیوند در زنجیره می‌گردیم. اما این کوته‌بینی به ایجاد سیستمی بدون مقاومت، به طور نامناسبی متنوع و آسیب‌پذیر در برابر تداخل‌ها انجامیده است.  تولید و توزیع به‌موقع، با موجودی کم یا بدون موجودی، ممکن است مشکلات کوچک را دوام آورد، اما در مواجهه با اختلالی ناگهانی در هم می‌شکند. درس مقاومت را باید از بحران مالی سال 2008 می‌آموختیم. یک سیستم مالی به هم پیوسته ایجاد کرده بودیم که ظاهراً کارآمد و شاید در جذب شوک‌های کوچک خوب، اما ذاتاً شکننده بود. اگر کمک‌های گسترده دولتی نبود، سیستم با ترکیدن حباب املاک و مستغلات در هم می‌شکست. آشکارا آن درس را فراموش کردیم. سیستم اقتصادی که بعد از کرونا ایجاد می‌کنیم باید کمتر کوته‌بینانه، مقاوم و حساس‌تر به این واقعیت باشد که جهانی‌سازی اقتصادی خیلی سریع‌تر از جهانی‌سازی سیاسی پیش رفته است. تا زمانی که شرایط اینگونه باشد، کشورها باید برای به دست آوردن توازن بهتر بین استفاده از جهانی‌سازی و درجه لازم برای اعتماد به‌نفس تلاش کنند.

حال و هوای جنگ دریچه‌ای به روی تغییرات گشوده است

رابرت جِیو شیلر
پروفسور اقتصاد در دانشگاه ییل و برنده نوبل یادواره اقتصادی سال 2013
یک سری تغییرات اساسی هر‌از گاهی، و عمدتاً در زمان جنگ اتفاق می‌افتد. اکنون نه یک دشمن خارجی، که بیماری همه‌گیر «کووید19» همان حال و هوای زمان جنگ را ایجاد کرده که چنین تغییراتی در آن امکان‌پذیر به نظر می‌رسد.
این جو با روایاتی از رنج و حرکات قهرمانانه درست همپای بیماری در حال گسترش است. جنگ مردم را نه تنها در داخل یک کشور، که در میان کشورهایی با دشمن مشترکی مانند همین ویروس، به هم نزدیک می‌کند. آنهایی که در کشورهای پیشرفته‌تر زندگی می‌کنند با آنهایی که در کشورهای فقیر رنج می‌کشند، بیشتر همدردی می‌کنند چون همه تجربه مشابهی را پشت سر می‌گذرانند. شیوع این بیماری همچنین سبب شده افراد بسیاری از طریق برنامه‌هایی مانند «زوم» با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. جهان ناگهان کوچک‌تر و صمیمی‌تر شده است.
امید بر آن است که شیوع این بیماری همه‌گیر دریچه‌ای به ایجاد شیوه‌ها و نهادهای جدید برای مقابله با رنج‌ها، از جمله اقدامات مؤثرتر برای متوقف کردن حرکت به سمت نابرابری بیشتر، گشوده باشد. شاید پرداخت‌های فوریتی بسیاری از دولت‌ها به افراد مسیری به سمت یک درآمد پایه جهانی باشد. از آنجا که همه جهان در این جنگ در یک جبهه هستند، شاید اکنون انگیزه لازم برای ایجاد مؤسسات بین‌المللی جدید فراهم آمده باشد. حال و هوای جنگ از بین می‌رود، اما چنین نهادهایی باقی خواهند ماند.

یک میخ دیگر بر تابوت جهانی شدن

کارمِن ام. رِینهارت
پروفسور مالی بین‌المللی در دانشکده کندی هاروارد
جنگ جهانی اول و رکود اقتصادی جهانی در اوایل دهه 1930 میلادی دوره قبلی جهانی شدن را با مشکل مواجه ساخت.  جدای از موانع تجاری و کنترل سرمایه، توضیح مهم برای این مسأله این است که بیش از 40درصد از کل کشورهایی که آن زمان دچار رکود شده بودند تا دهه 1950 یا بعد از آن ارتباط خود را با بازارهای سرمایه جهانی قطع کردند. با پایان جنگ جهانی دوم، سیستم جدید برتون وودز کنترل‌های گسترده بر جریان سرمایه را به سرکوب مالی داخلی افزود.
از زمان بحران مالی 2008 و 2009 چرخه جهانی سازی مدرن به طور مداوم متحمل ضرباتی شده است: بحران بدهی اروپا، برگزیت، جنگ تجاری ایالات متحده و چین و ظهور پوپولیسم در بسیاری از کشورها که تعادل را به سمت تعصبات داخلی بر هم زده است.
بیماری همه‌گیر کرونا اولین بحران از دهه 1930 به شمار می‌رود که اقتصادهای پیشرفته و در حال توسعه را به طور یکسان درگیر کرده است.
رکود اقتصادی ناشی از آن می‌تواند عمیق و طولانی باشد. احتمالاً بدهی‌های دولت‌ها افزایش خواهد یافت و فریادها برای محدود کردن تجارت و گردش سرمایه با صدای بلندتری شنیده خواهند شد.
معماری مالی پسا-کرونا شاید ما را به دوران پیش از جهانی شدن برتون وودز برنگرداند، اما آسیب‌های آن به تجارت و دارایی بین‌المللی گسترده و پایدار خواهد بود.


جهان بیشتر از همیشه به رهنمودهای «بانک‌های مرکزی» نیاز دارد

اِسوَر پراساد
پروفسور سیاست تجاری در دانشگاه کورنل
کشتار اقتصادی و مالی بیماری کرونا زخم‌های عمیقی بر اقتصاد جهانی باقی خواهد گذاشت. بانک‌های مرکزی با زیر پا گذاشتن آیین‌نامه‌های خود در برابر چالش ایستاده‌اند. فدرال رزرو امریکا بازارهای مالی را با خرید دارایی و فراهم کردن نقدینگی دلار را برای سایر بانک‌های مرکزی تقویت کرده است. بانک مرکزی اروپا در حمایت از یورو «هیچ محدودیتی» قائل نشده و به خرید گسترده اوراق قرضه دولتی، شرکتی و دیگر دارایی‌ها روی آورده است. بانک مرکزی بریتانیا مستقیماً بودجه دولت را تأمین می‌کند. این در حالی است که این محرک‌های مالی از نظر سیاسی پیچیده و در اجرا مشکل هستند.
بانک‌های مرکزی که زمانی محتاط و محافظه‌کار به حساب می‌آمدند، نشان دادند در مواقع ناامیدی می‌توانند سریع، جسور و خلاق باشند. حتی اگر رهبران سیاسی تمایلی به هماهنگی سیاست‌های برون‌مرزی نداشته باشند، بانک‌های مرکزی می‌توانند هماهنگ عمل کنند. از حالا تا مدتی طولانی، بانک‌های مرکزی اولین و اصلی‌ترین خط دفاع در برابر بحران‌های اقتصادی و مالی خواهند بود.

جهانی‌سازی با محوریت بیشتر چین

کیشور محبوبانی
از مؤسسه تحقیقاتی آسیایی سنگاپور
همه‌گیری «کووید19» تغییری را که پیشتر شروع شده بود، یعنی دور شدن از جهانی شدن با محوریت ایالات متحده و نزدیکی به سمت جهانی شدن با محوریت چین، را تسریع می‌کند.چرا؟ چون مردم امریکا ایمان خود به جهانی شدن و تجارت بین‌المللی را از دست داده‌اند. توافقنامه‌های تجارت آزاد با دونالد ترامپ یا بدون او، اهمیتی ندارند. در مقابل، چین ایمان خود را به جهانی شدن از دست نداده چرا که رهبران این کشور می‌دانند قرن تحقیر چین از 1842 تا 1949 نتیجه تلاش بیهوده برای قطع روابط آن با جهان و تجدید حیات اقتصادی چند دهه گذشته نتیجه تعامل آن با جهان بوده است. مردم چین همچنین تجربه انفجار اعتماد به نفس فرهنگی را پشت سر گذاشته‌اند و اکنون باور دارند در هر فضایی می‌توانند رقابت کنند. از این رو، همان‌طور که در کتاب جدیدم تحت عنوان «آیا چین پیروز شده است؟» آورده‌ام، ایالات متحده دو گزینه دارد: اگر هدف اصلی آن حفظ تقدم جهانی باشد، مجبور است در یک رقابت ژئوپلیتیک «مجموع، صفر» سیاسی و اقتصادی با چین شرکت کند؛ اما اگر هدفش افزایش رفاه مردم امریکا باشد، باید با چین همکاری کند. مشاوران خردمند همکاری را گزینه بهتری می‌دانند؛ با این حال، با توجه به فضای سیاسی سمی ایالات متحده در رابطه با سمت چین، احتمال پیروزی مشاوران خردمند اندک است.

کرونا شرایط ناخوشایند موجود اقتصادی را وخیم‌تر می‌کند

آدام پوزِن
مدیر انستیتو اقتصاد بین‌المللی پترسون
شیوع بیماری همه‌گیر کرونا 4 وضعیت ناخوشایند موجود در اقتصاد جهانی را تشدید می‌کند. اولی، رکود سکولار است: ترکیبی از رشد اندک بهره‌وری، نبود بازده سرمایه‌گذاری خصوصی و تورم منفی؛ این شرایط باعث کاهش ریسک‌پذیری، صرفه‌جویی بیشتر و در نتیجه کاهش تقاضا و نوآوری می‌شود. دومی، عمیق‌تر شدن شکاف بین کشورهای ثروتمند (و چند بازار نوظهور) با سایر جهان در زمینه مقاومت در برابر بحران است. سومی، جهان بعضاً در نتیجه حرکت به سمت ایمنی و خطرپذیری آشکار اقتصادهای در حال توسعه، همچنان برای تاًمین اعتبار و تجارت به دلار امریکا متکی خواهد ماند و این در حالی است که ایالات متحده به طور فزاینده جذابیت خود را برای سرمایه‌گذاری از دست می‌دهد؛ این شرایط منجر به نارضایتی مداوم خواهد شد.
چهارمی، ملی‌گرایی اقتصادی است که به طور فزاینده دولت‌ها را به بستن اقتصاد خود به روی سایر نقاط جهان سوق می‌دهد؛ چنین رویه‌ای هرگز استقلال کامل یا چیزی نزدیک به آن را در پی نخواهد داشت و تنها به مشکلات و نارضایتی بیشتر می‌انجامد.

«اقتصاد عادی» هرگز باز نخواهد گشت

آدام تووز
پروفسور تاریخ و مدیر مؤسسه اروپایی در دانشگاه کلمبیا
با شروع قرنطینه، اولین تلاش‌ها برای قیاسی تاریخی با سال‌های 1914، 1929، 1941 شروع شد. اما از آن زمان تا کنون دریافته‌ایم که شوک‌هایی که از سر می‌گذرانیم در تاریخ تکرار نشده بودند. اتفاقی جدید در حال وقوع است و این وحشت می‌آورد.
عواقب اقتصادی با محاسبات مغایرت دارند. بسیاری از کشورها شوک اقتصادی عمیق‌تری در قیاس با شوک‌های قبلی را می‌گذرانند. در بخش‌هایی مانند خرده‌فروشی که تحت فشار رقابت آنلاین بود، احتمالاً آسیب همیشگی خواهد بود. بسیاری از فروشگاه‌ها بازگشایی نخواهند شد و مشاغل به طور دائم از بین خواهند رفت. میلیون‌ها کارگر، صاحبان مشاغل کوچک و خانواده‌های آنها دچار فاجعه شده‌اند. هرچه قرنطینه بیشتر طول بکشد، زخم‌های اقتصادی عمیق‌تر می‌شوند و بهبودی کُندتر.
آنچه درباره اقتصاد و امور مالی می‌دانستیم، تغییر خواهد کرد. از زمان شوک بحران مالی سال 2008 تا کنون درباره نیاز به رسیدگی به عدم قطعیت‌ها بسیار صحبت شده، و اکنون دریافته‌ایم که عدم قطعیت واقعاً به چه معناست. اکنون بزرگ‌ترین تلاش مالی ترکیبی از زمان جنگ جهانی دوم را شاهد هستیم، اما شاید کافی نباشد.
اگر واکنش مشاغل و خانواده‌ها به بحران کاهش ریسک‌پذیری و حرکت به سمت ایمنی باشد، رکود محتمل‌تر خواهد شد. اگر پاسخ عمومی به بدهی‌های انباشته شده در بحران ریاضت اقتصادی باشد، اوضاع بدتر می‌شود. تنها دولت فعال با بینشی گسترده می‌تواند برون‌رفت از بحران را رهبری کند، اما سؤال این است که چطور چنین دولتی شکلی خواهد گرفت و کدام نیروهای سیاسی آن را کنترل خواهند کرد.

بسیاری از مشاغل از دست رفته هرگز باز نمی‌گردند

دی آندریا تایسون
پروفسور دانشکده اقتصادی هس در دانشگاه کالیفرنیا
بیماری همه‌گیر و روند بهبود از آن روند دیجیتالی شدن و اتوماسیون مداوم کار را تسریع می کند؛ روندی که در دو دهه گذشته به از بین رفتن مشاغل با مهارت نسبی، افزایش مشاغل با مهارت بالا، رکود دستمزدهای متوسط ​​و افزایش نابرابری درآمد کمک کرده است.
تغییر در تقاضا ترکیب آتی تولید ناخالص داخلی را تغییر می‌دهد. سهم خدمات در اقتصاد همچنان فزاینده خواهد بود، اما سهم خدمات حضوری در خرده‌فروشی، میهمان‌نوازی، سفر، آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و دولت با مداخله دیجیتالیسم در نحوه سازماندهی و ارائه این خدمات، تغییر خواهد کرد. بسیاری از خدمات فردی که به مهارت بالا نیاز ندارند، به ویژه مشاغل ارائه شده توسط بنگاه‌های کوچک، بر نخواهند گشت. با این حال، خدمات اساسی از قبیل پلیس، آتش‌نشانی، مراقبت‌های بهداشتی، تدارکات، حمل و نقل عمومی و مواد غذایی شاهد ایجاد فرصت‌های جدید شغلی و افزایش فشار برای افزایش دستمزد و بهبود مزایا خواهند بود. برنامه‌های جدید و کم هزینه آموزش با ارائه دیجیتالی برای افراد جویای شغل در این زمینه نیازمند کسب مهارت‌های جدیدی خواهند بود. وابستگی ناگهانی شمار بالایی از مردم به توانایی کار از راه دور نیاز به گسترش قابل توجه و فراگیر «وای-فای»، پهنای باند و سایر زیرساخت‌ها برای تسریع دیجیتالی شدن فعالیت‌های اقتصادی را یادآور می‌شود.

ندا آکیش، زهره صفاری
خبرنگار
کووید 19 در چند ماهی که جهان را در چنگال خود گرفته است، نه تنها جان بیش از 146 هزار نفر را گرفته و مردان و زنان زیادی را خانه‌نشین کرده است که موجب فقیرتر شدن کشورهای آسیب‌پذیر شده است. در همین ارتباط 9 نفر از مقامات سابق و کنونی سیاسی و اقتصادی جهان در سایت «پراجکت سیندیکیت» نظراتی ارائه داده‌اند و معتقدند با چنین راهکارهایی می‌توان به طرزی مناسب با پیامدهای کرونا مقابله کرد.
همکاری‌های بین‌المللی علاج کرونا
گوردون براون، نخست‌وزیر سابق انگلیس / لارنس اچ سامرز، وزیر خزانه‌داری سابق امریکا
به عقیده تاریخ‌نگارانی مانند چارلز کیندلبرگر، ناکامی کشورها در همکاری بین‌المللی باعث شد که رکود دهه 1930 تبدیل به رکود بزرگ شود و حتی پس از آن هم در بحران‌های بعدی همکاری‌های هماهنگ بین‌المللی اغلب پس از آنکه کار به جاهای باریک می‌کشید و هزینه‌های عظیم انسانی به بار می‌آورد، شکل می‌گرفت. اما اجلاس جی 20 لندن در سال 2009 که با موضوع بحران مالی جهانی برگزار شد نمونه‌ای بود که نشان داد همکاری بین‌المللی زودهنگام و بموقع برای محدود کردن ضررهای اقتصادی جهانی و حمایت از بازارهای نوظهور آسیب‌پذیر چقدر ارزشمند است. اکنون نیز انتظار می‌رود، بحران کووید 19 در کشورهای در حال توسعه در روزهای آینده بیشتر خودنمایی کند. بنا بر پیش‌بینی‌های کالج سلطنتی بریتانیا، حدود 900 هزار نفر احتمالاً در آسیا جان‌شان را از دست خواهند داد و در آفریقا هم 300 هزار نفر احتمالاً از بین خواهند رفت. در این شرایط  در کشورهای فقیر دو انتخاب وجود دارد یا باید به سر کار رفت و سلامت خود و خانواده را به خطر انداخت یا باید در خانه ماند و به همراه خانواده گرسنگی کشید. اما اقدام زودهنگام و بموقع جامعه جهانی می‌تواند راهگشا باشد و اگر چنین اقدام‌هایی صورت نگیرد و موج های دوم، سوم و چهارم همه‌گیری ویروس کرونا بروز کند تمام قسمت‌های جهان آسیب خواهند دید.
تعلیق بازپرداخت دیون اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه
کارمن ام راینهارت، استاد سیستم بین‌المللی اقتصاد در دانشگاه هاروارد / کنث روگوف، استاد اقتصاد و سیاست‌های عمومی دانشگاه هاروارد
با شیوع جهانی کووید 19 اقتصادها فلج شده و بیکاری گسترش یافته است اما فروپاشی اقتصادی در اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه احتمالاً بسیار وخیم تر از آنچه که در چین، اروپا یا ایالات متحده شاهدش بودیم، خواهد بود. در چنین شرایطی اصلاً وقتش نیست انتظار داشته باشیم بخش‌های دولتی یا خصوصی این اقتصادها بازپرداخت بدهی‌هایشان را بموقع انجام دهند. بیش از 90 کشور در حال حاضر خواستار کمک مالی صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی هستند. کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور همچنین خواستار استمهال بازپرداخت بدهی‌های خود هستند و در این زمینه همکاری دو اقتصاد برتر جهان یعنی چین و ایالات متحده امریکا بسیار مهم است. امریکا و چین در صندوق بین‌المللی پول حق وتو دارند. در دو دهه اخیر همچنین چین در بحث اعطای وام به کشورهای در حال توسعه بسیار نقش داشته است و در حال حاضر حدود 40 کشور از چین وام دریافت کرده‌اند.
صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی هم ظرفیت لازم و هم کارشناسان لازم برای هماهنگ کردن استمهال بدهی‌های کشورهای جهان را دارد اما به شرط آنکه ایالات متحده و دیگر بازیگران اصلی به این نتیجه برسند که چنین استمهال‌هایی به نفع منافع ملی آنها است.
نجات جهان در حال توسعه از کووید19
محمد العریان، رئیس سابق شورای توسعه جهانی
آمارهای سال 2013 نشان می‌دهد در بسیاری از کشورهای آفریقا به ازای هر هزار نفر 2.2 نیروی درمانی وجود دارد و این منطقه فاقد سیستم بهداشت و درمان مؤثر است. این کشورها منابع مالی و پولی بسیار کمی دارند و نمی توانند طرح‌هایی را که در کشورهای پیشرفته برای جلوگیری از همه‌گیری کرونا اجرا می شود اجرایی کنند. این کشورهای آفریقایی با اینکه از نظر فرهنگی مقاومت بالاتری دارند و از همه‌گیری ابولا تجربیاتی کسب کرده‌اند، باز هم نمی‌توانند شوک همه‌گیری کووید 19 را به خوبی تحمل کنند و باید بین مرگ بر اثر گرسنگی یا مرگ بر اثر ابتلا به کووید 19 بجنگند. از این رو، صندوق بین‌المللی پول به طور فوری بازپرداخت وام‌های 25 کشور کم‌درآمد از جمله کشورهای آفریقایی را به طور فوری به مدت 6 ماه به تأخیر انداخته است.
لزوم حمایت از کشورهای فقیر
کیما ورا، کارشناس و مدیر اجرایی سابق آکسفام
براساس گزارش صندوق بین المللی پول، تبعات بحران کرونا در جهان به مراتب بدتر از بحران اقتصادی سال 2009 - 2008 بوده است. طبق تحقیقات مشترک موسسه «آکسفام»، کالج کینگ لندن و دانشگاه ملی استرالیا، «کووید19» بیش از نیم میلیون نفر را در جهان به فقر کشانده و در صورت اهمال دولت ها، 40 میلیون قربانی می گیرد. کرونا برای ساکنان فقیر و غنی جهان تبعات یکسانی ندارد. چراکه کشورهای ثروتمند با زیرساخت های قوی تر اقتصادشان را نجات می دهند اما کشورهای در حال توسعه برای نجات خود زیر بار بدهی های سنگین می روند. در این شرایط ثروتمندان باید پا پیش بگذارند و با ایجاد بسته های حمایتی مانند کمک 2.5 میلیارد دلاری به سازمان ملل و تأمین منابع ضروری، تبعات چنین بحران هایی را برای کشورهای فقیر به حداقل برسانند.
تساوی ناعادلانه اقتصاد
ایان گلدین، استاد جهانی شدن و توسعه در دانشگاه آکسفورد و روبرت موگا؛ مؤسس اندیشکده برزیلی ایگاراپه
ویروس کرونا برای همه مردم جهان یکسان تفسیر نمی شود. درصد کوچکی از جمعیت زمین از امکانات کامل پزشکی بهداشتی برخوردارند اما بسیاری دیگر مانند کارگران پاره وقت کم درآمد یا کشاورزان از این شرایط برخوردار نیستند. گرچه فقیر و غنی هر دو امکان ابتلا به این ویروس را دارند اما افراد ضعیف و کم درآمد آسیب بیشتری می بینند. بدون شک در شرایط فعلی کشورهایی آفریقایی، جنوب آسیا و امریکای لاتین نیازمند کمک بیشتری هستند. آنچه مسلم است نابرابری ها پیش از ظهور «کووید19» نیز یکی از معضلات اقتصادی بوده اما همه گیری ویروس، آن را موضوع بحث مجامع جهانی قرار داده است. زمانی که طبقه یک درصدی ثروتمند جهان در مواقع چنین بحران هایی به جزایر دورافتاده سفر کرده یا در اولویت تست کرونا و درمان های خاص قرار می گیرند، خشم عمومی و نارضایتی ها بالا رفته و طبقه ضعیف تر به بمبی سیاسی و اجتماعی بدل می شوند و این ناآرامی ها در کشورهای مختلف به اشکال مختلف بروز می کند. عدم تساوی در هر بعدی-سیاسی،اقتصادی، جنسیتی و ...- می تواند زمینه ساز درگیری های مسلحانه نیز باشد. در این شرایط دولت ها، مدیران مشاغل و سازمان های مدنی باید به میدان آمده و این نابرابری را مدیریت کنند. بدون شک این معضل با نابودی کرونا از بین نخواهد رفت و در دوران پساکرونا نیازمند برنامه ای کامل در این باره هستیم.
همکاری های بین المللی؛ سلاحی در برابر کرونا
آرانکا گونزالس؛ مدیر اجرایی سابق مرکز تجارت جهانی و وزیر امور خارجه اسپانیا
در شرایطی که جهان برای رهایی از «کووید19» و تبعات آن تلاش می کند، بدون شک همکاری‌های بین‌المللی مؤثرترین راه مبارزه خواهد بود. مردم هر کشور، اولویت اول سیاستمداران آن هستند اما هیچ کشوری تا ریشه کنی کامل این ویروس در جهان ایمن نیست. بنابراین نخستین مسئولیت کشورها در سطح بین المللی، تبادل اطلاعات و منابع، ارتقای ظرفیت سازمان هایی مانند بهداشت جهانی در ارائه الگویی واحد برای پیشگیری، شناسایی و مقابله با بیماری ها و همه گیری آن است. همچنین عملکرد اتحادیه اروپا در تولید واکسن و ایجاد مکانیسم های جدید اروپایی و ... مؤثر خواهد بود. کرونا ثابت کرد که جهان نیازمند چندجانبه گرایی است. این ویروس ضعف ها و اولویت ها را به ما نشان داد تا بتوانیم لزوم همکاری های مشترک را بهتر درک کنیم.

برش
   توافق گروه ۷ برای هماهنگی روند بازگشایی اقتصادی در جهان

رهبران گروه اقتصادی هفت در دیداری تله‌کنفرانسی با میزبانی دونالد ترامپ به عنوان رئیس فعلی این گروه بر هماهنگ کردن تلاش‌هایشان برای باز کردن مجدد اقتصادهایشان بعد از بحران شیوع کروناویروس و همچنین «تضمین وجود زنجیره‌های تأمینی قابل اعتماد» در آینده توافق کردند. رهبران گروه هفت همچنین روی بازبینی در مدیریت سازمان بهداشت جهانی در بحران شیوع کرونا ویروس و اعمال اصلاحات در این سازمان نیز توافق کرده و خواستار اصلاحات در سازمان بهداشت جهانی شدند.

وزیر بهداشت در نامه‌ای خطاب به مسعود نیلی- اقتصاددان به سؤالات کرونایی او پاسخ داد. به گزارش ایسنا، دکتر سعید نمکی در این نامه خطاب به دکتر مسعود نیلی آورده است:
مقابله با کرونا در کشور مبتنی بر روش علمی و منطبق با اصول منطقی مبارزه با بیماری‌های واگیردار بود
در بخشی از این نامه نوشته شده است در مورد اعمال محدودیت‌ها از همان روزی که در اواخر دی ماه در کشور چین مورد بیماری اعلام شد. اینجانب تقاضای تشکیل جلسه اورژانسی و در روز تعطیل با حضور معاون اول محترم رئیس جمهوری کردم تا پروازهای مستقیم از چین به کشورمان و بالعکس قطع شود و بلافاصله پس از تشخیص اولین موارد آلودگی در کشور پیشنهاد تشدید محدودیت‌ها همچون تعطیلی دانشگاه‌ها، مدارس، اجتماعات، نمازهای جمعه، مراسم عروسی و عزا، اعتکاف، راهیان نور، آستان‌های مقدس، سینماها، تئاترها، ورزشگاه‌ها و غیره پیگیری و اگرچه به سختی ولی با همراهی و همدلی به اجرا در آمد. پیرو آن فاز بعدی فاصله گذاری اجتماعی SOCIAL DISTANCING در قالب محدودیت ترددها به مدت دو هفته مصوب شد که به جزئیات آن واقفید.
بدیهی است انجام دوره طولانی‌تر ماندن در خانه و تعطیلی کسب و کارها و به تبع آن کاهش ترددها، تمهیدات اقتصادی ویژه‌ای می‌طلبد که مدت‌هاست با بیان مستمر این دغدغه در شرایط عدم امکان جبران خسارت‌های وارده از خزانه‌ای که جنابعالی به عنوان صاحب‌نظر اقتصادی بدان واقفید ما و همکارانمان مجبور به ارائه راهکاری بودیم تا بتوان با تدوین و اجرای دستورالعمل‌هایی به تدریج روزنه‌ای به اقتصاد تاریک کشور گشود که تأثیر آن بر نظام سلامت هم سهمگین نباشد.
لذا با تلاش بی‌وقفه طرحی را تحت عنوان «فاصله گذاری هوشمند» تدوین کردیم که در آن با گشایش تدریجی کسب و کارهای کم خطر مبتنی بر رعایت دقیق دستورالعمل ها از فشار بر اقتصاد کشور به خصوص عرصه تولید بکاهیم. با مراجعه به سایت طراحی شده وزارت بهداشت جهت بازگشایی‌ها مستحضر خواهید شد که یکی از علمی‌ترین اسنادی است که در این زمینه در جهان تدوین شده است.
امیدوارم با نظارت مستمر بر اجرای این پروتکل‌ها بتوانیم تأثیر بازگشایی‌ها بر افزایش بیماری و مرگ ومیر را که به حداقل رسیده کاهش دهیم، مع‌الوصف ما و همکارانمان همواره مترصد و نگران خیز بیماری از نقطه‌ای هستیم و با رصد کردن مستمر و بازگشایی تدریجی به محض مشاهده هرگونه تأثیر منفی بر مدیریت بیماری سریعاً منعکس و خواستار احیای شرایط انقباضی خواهیم شد. چون ما معتقدیم هیچ پدیده‌ای مخرب‌تر از تطویل دوره بیماری بر مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور نمی‌باشد. در پاسخ پرسش جنابعالی که بیماری در ماه‌های آینده با ما چه خواهد کرد نیز باید به این واقعیت تلخ که بارها گفته ام اذعان نمود که در جهان همه کشورها و سازمان جهانی بهداشت نیز پاسخی برای این پرسش ندارند.
همه دارند با ویروس ناشناخته شطرنج بازی می‌کنند. گرچه پیش‌بینی‌های اپیدمیولوژیک ما تا کنون مقرون به صحت است، اما تغییرات آینده نامعلوم بیماری در جهان همه کارشناسان خبره را با بلاتکلیفی مواجه کرده است. آنچه از اجداد ویروس موجود می‌شناسیم با رفتار این فرزند ناخلف برابر نیست و شاید با گذر ایام و تبادل اطلاعات جهانی بتوان در برآوردهای آتی آنچه همکاران جنابعالی و صاحب‌نظران عرصه اقتصاد به عنوان دغدغه ملی از اقتصاد کشور بیان کردند ما را بر آن داشت تا راهی میانه برگزینیم. ما در بهداشت می گوییم آب آلوده نخورید اگر گفتند در این بیابان خشک، آب دیگری نیست می گوییم لااقل بجوشانید و میل کنید. همه دانشمندان عرصه اقتصاد و جامعه‌شناسی و غیره در این روزهای سخت باید در کنار مدافعان سلامت کشور قرار گیرند و راهکارهای دیگری بیابند تا همکاران من فقط نگران سلامت مردم باشند نه اقتصاد، سیاست، فرهنگ، روابط بین‌الملل و غیره.