پیش‌ به سوی قاره‌پیمایی
«سرگذشت استعمار»، مجموعه‌ای تاریخــی- سیاســی اســت که به همت انتشارات «سوره مهر» روانه کتابفروشی‌ها شده است. مهدی میرکیایی که تألیف این اثر 15جلدی را به عهده داشته آن را با نگاهی به تاریخ استعمار در جهان و کشورهای دخیل در استثمار ملت‌ها نوشته است.
هر یک از جلدهای این مجموعه با نگاه به یکی از وقایع مهم درباره کشورهای استعمارزده نوشته شده است. جلد نخست «سفر به آن سوی دریاها» نام دارد که مخاطب را به یک سفر قاره‌پیمایی می‌برد؛ به آن روزهایی که اقوام مسلمان ساکنان قاره سبز اروپا و امریکا بودند.
یکی از نکات مشترک درباره هر 15جلد این مجموعه، نوشتار آن است. مهدی میرکیایی موفق به تألیف مجموعه‌ای خواندنی شده است، آنچنان که اگر بدون برخورداری از هیچ اطلاع قبلی دست به تورقش بزنید شاید گمان کنید مجموعه‌ای داستانی پیش روی شما قرار گرفته! هرچند که واقعیت چیز دیگری است و این مجموعه یک اثر جدی تاریخی- سیاسی اما قابل استفاده برای عموم علاقه‌مندان است؛ از نوجوان 12- 13ساله گرفته تا حتی علاقه‌مندان کهنسال، همگی می‌توانند مخاطب «سرگذشت استعمار» باشند.
البته همه‌فهم بودن «سرگذشت استعمار» را نباید دلیلی بر کم‌اهمیت بودن آن دانست، بلکه نویسنده کوشیده دست به خلق مجموعه‌ای بزند که با‌وجود ارائه اطلاعاتی جدی، روایتی خواندنی و شیوا پیش روی طیف گسترده‌ای از مخاطبان قرار گیرد. بازگردیم به ارائه توضیحاتی درباره جلد نخست؛ نویسنده در «سفر به آن سوی دریاها» به شرح حوادثی می‌پردازد که در آنها، کشورهای اروپایی دست به دریانوردی و اکتشاف سرزمین‌های جدید زدند اما پس از یافتن این سرزمین‌ها ساکنان آنها را با فریب یا حتی به زور به اطاعت از خود وا داشتند سپس آن سرزمین‌ها را جزئی از ممالک خود به شمار آورده و تمامی ثروت مردم‌شان را تصاحب کردند.

رقابت برای استعمار بیشتر
عنوان «گرگ‌ها با چشم باز می‌خوابند» دومین کتاب از این مجموعه است که به رقابت کشورهای اروپایی برای دستیابی به ثروت سرزمین‌های جدید کشف شده از سوی آنها می‌پردازد. جلد دوم از رؤیای کشورهای اروپایی با ثروت شگفت‌انگیزی می‌گوید که برای آنها حتی قابل تصور هم نبود، روایتی از ماجرایی که به آغاز حکومت طولانی ملکه الیزابت گره خورده‌است.
مخاطبان در جلد سوم که «شکار انسان» نام دارد با یکی از حقایق تأسف‌برانگیز تاریخ بشریت درباره برده‌داری و تجارت آن روبه‌رو می‌شوند. اتفاقی که بیش از همه در فاصله قرن‌های شانزدهم تا هجدهم و بویژه در آفریقا شاهد وقوع آن هستیم. برده‌داری واقعه جهانی تلخی است که در تاریخ گذشته جهان سابقه‌ای طولانی داشت اما هیچ کدام از کشورها مثل اروپایی‌ها در قرن شانزد‌هم تا هجدهم میلادی آنقدر گسترده به این کار دست نزده بودند؛ تجارتی که به بزرگ‌ترین کوچ اجباری تاریخ بشر تبدیل شد.
«صلیب خونین» چهارمین جلد از این مجموعه به حضور اروپاییان در سرزمین‌های فتح شده اختصاص دارد و به موضوعات مختلفی می‌پردازد؛ از ممنوعیت اسلام گرفته تا تبلیغ دین‌های جدید و نسخه تحریف شده مسیحیت و همچنین کالاهای اروپایی که بازار مصرف تازه‌ای پیدا کردند. جلد پنجم با عنوان «راهپیمایی اشک‌ها» از آن فصل‌های خواندنی برای عموم است، بویژه که موضوع آن مرتبط با کشف قاره امریکا توسط کریستف کلمب است که اغلب‌مان درباره‌اش کمابیش نکاتی را شنیده‌ایم. هرچند که این بخش هم نظیر سایر کتاب‌های مجموعه «سرگذشت استعمار»، تصویرگر اتفاقات تلخی همچون شکار شدن و زندانی‌ کردن بسیاری از سرخ‌پوستان ساکن امریکا و بهره‌کشی از آنان به‌عنوان برده است. بسیاری از کشورهای اروپایی پس از رسیدن به امریکا، برای دستیابی به منافعی همچون طلا و نقره، سرخ‌پوستان را به اجبار از سرزمین‌هایشان پراکنده کردند. در «فاخته‌ها لانه ندارند» که ششمین جلد این مجموعه محسوب می‌شود، بحث مراسم اعلام حکومت ابدی حاکمان ایتالیا بر دریا‌ها به میان می‌آید.

انگلستان، سرزمینی با سابقه 200 سال غارتگری
در جلدهای هفتم «سفر الماس» و هشتم «به‌دنبال کادی» صحبت درباره انگلستان، سرزمینی با سابقه 200 سال غارت‌ و سلطه بر هندوستان است و همچنین روایت از خون‌هایی است که برای تسخیر رود بزرگ «سند» ریخته می‌شود. نویسنده در جلد نهم با عنوان «افطار در کلیسا» به سراغ آخرین پادشاه سلسله «آق‌قویونلوها» می‌رود و سرانجام قدم به ایران می‌گذارد، آن هم در اولین سال‌های حضور رسمی اروپاییان در کشورمان.
جلدهای دهم «گنج‌های کلات» و یازدهم «جوانه‌های آتش» همچنان درباره ایران هستند و در آنها به ایران دوران صفویه و دورانی پرداخته می‌شود که شروعی تازه برای استعمارگران است. در ادامه همچنان ردپای استعمار در کشورمان دنبال می‌شود تا ماجرا به شورش آقامحمدخان قاجار می‌رسد. «بازی بزرگ» دوازدهمین جلد این مجموعه و پیرامون توطئه و تفرقه‌‌افکنی‌های انگلیس است. این جلد به نقش پنهان غرب در شکست قاجار از تزار اشاره می‌کند.
 جلدهای سیزدهم «ماجرا هنوز تمام نشده» و چهاردهم «فارغ‌التحصیل زندان» به بیان اطلاعاتی خواندنی درباره پادشاهان دست‌نشانده‌ای می‌پردازد که انگلیس حکومت موروثی آنان را در عراق و سوریه تضمین می‌کرد. «ملکه تهیدست» پانزدهمین جلد و آخرین کتاب این مجموعه است که به چین می‌پردازد؛ کشوری که این روزها قدرت اقتصادی قابل توجهی یافته اما در سال‌های 1840 میلادی، اولین نفوذ موفق کشورهای غربی به خاک سرزمین آن بود.
گفتنی است که مهدی میرکیایی، نویسنده مجموعه 15جلدی «سرگذشت استعمار» فارغ‌التحصیل دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی است. از جمله فعالیت‌های وی می‌توان به تألیف44 کتاب در حوزه رمان، داستان کوتاه و تاریخ معاصر و همچنین ترجمه آثاری همچون فرشته گیسوبلند(کره جنوبی) جادو در شهربازی(بوسنی و هرزگوین) اشاره کرد.  


پویشی ملی برای تشویق نوجوانان به مطالعه تاریخ استعمار
مهدی شریفی
دبیرعلمی پویش کتابخوانی «هیس‌طوری»

«هیس‌طوری» عنوان یک مسابقه کتابخوانی است، پویشی ملی‌ که جامعه مخاطبان هدفش را دانش‌آموزان 12- 13ساله تا 17ساله تشکیل می‌دهند؛ همان دهه هشتادی‌های معروف! هدف‌مان از راه‌اندازی این پویش، تشویق نوجوانان به مطالعه بخش مهمی از تاریخ جهان در خلال مطالعه مجموعه 15جلدی «سرگذشت استعمار» نوشته مهدی میرکیایی است. یک تلاش فرهنگی برای آنکه به دور از کارهای شعارزده یا مستقیم‌گویی، درباره دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران و از طرفی سوابق جهان غرب و امریکا به نسل امروز بگوییم تا دانش‌آموزان گرفتار دلزدگی نشوند. شاید بپرسید چرا این مجموعه تاریخی- سیاسی برای پویش ملی «هیس‌طوری» انتخاب شده، پاسخ این سؤال در مضمون مجموعه مذکور است؛ اینکه محتوای «سرگذشت استعمار» تنها به ایران محدود نمی‌شود و روایتی کامل و خواندنی درباره تاریخچه استعمار در کل جهان است؛ به اینکه قدرت‌های بزرگ جهان چه پیشینه‌ای دارند و چه بر سر دیگر سرزمین‌ها آورده‌اند. برهه تاریخی مورد نظر در این مجموعه، 400- 500 سال گذشته را شامل می‌‌شود. مجموعه «سرگذشت استعمار»با این هدف نگاشته شده‌ که استعمارگران در سراسر جهان چطور به استعمار و غارت دیگر سرزمین‌ها دست زده‌اند. از دیگر نکات قابل توجه این مجموعه می‌توان به حجم کم تعداد صفحات هر جلد اشاره کرد؛ مسأله‌ای که سبب شده دانش‌آموزان برای شرکت در این پویش و مطالعه کتاب‌ها، نیاز به زمان زیادی نداشته باشند. هرچند از آنجا که دی ماه، زمان امتحانات دانش‌آموزان است زمان قابل توجهی برای مطالعه این مجموعه درنظر گرفته‌ایم، اردیبهشت ماه سال آینده فرصت نهایی برای شرکت در این رقابت کتابخوانی عنوان شده است. این مسابقه تنها به سؤال و جواب ختم نمی‌شود، در پایان هر کتاب شرکت‌کننده سؤالات مرتبط را پاسخ می‌دهد و بعد از آن بنا بر انتخاب خود، گزیده هرجلد یا پیام آن را در قالب‌های مختلف از جمله پادکست یا عکس‌نوشت و... درست کرده و بارگذاری می‌کند. در این بین امکانی فراهم شده تا بخشی از داوری به عهده خود دانش‌آموزان باشد، البته یک داوری جدی‌تر هم خودمان داریم که هریک از اینها امتیازدهی خاص خود را دارد. درخصوص برگزاری این پویش ملی موفق به جلب همکاری و بهره‌مندی از یاری سازمان‌ها و ارگان‌های مختلفی شده‌ایم که می‌توان با جست‌وجویی در نشانی الکترونیکی این پویش به آدرس http://Hisstori.ir اطلاعاتی درباره آنها پیدا کرد. بنای ما اهدای جایزه به تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان است؛ جوایزی که از 40 میلیون تومان به نفر نخست شروع می‌شود و به 5 میلیون تومان بری نفرات یازدهم تا پنجاهم ختم می‌شود. جوایز دیگری هم درنظر گرفته‌ایم که جزئیات آن در سایت پویش آمده است. در این بین بخش کودک و نوجوان حوزه هنری را می‌توان اصلی‌ترین بازوی اجرایی این پویش کتابخوانی دانست و البته از نقش مهم معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش نیز نمی‌توان در خصوص برگزاری‌اش غفلت کرد؛ همراهی مهمی که پویش «هیس‌طوری» را به گستره مدارس سراسر کشورمان هم رسانده است.

فاطمه ترکاشوند
روزنامه‌نگار

​​​​​​​

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه چند روز قبل در ششمین همایش بین‌المللی «تی‌آر‌تی ورلد» در استانبول اعلام کرد که تلویزیون دیجیتالی فارسی‌زبان تی‌آرتی بزودی راه‌اندازی خواهد شد. ترکیه از آغاز دهه دوم قرن حاضر، سیاست توسعه‌طلبانه‌ای را که پیش‌تر در گسترش تولیدات نمایشی و سریالی آغاز کرده بود با افزایش شبکه‌های تلویزیون دیجیتالی ادامه داده است. دولت ترکیه، پس از راه‌اندازی تی‌آرتی عربی و تی‌آرتی ورلد، این سیاست را با تأسیس شبکه‌های دیجیتالی آلمانی و روسی ادامه داد و حالا با اعلام اردوغان قصد دارد در سال آتی میلادی، قدم بعدی را با احداث شبکه فارسی‌زبان برای حوزه مهم همسایه خود تا عمق آسیای مرکزی بردارد.
هرچند که تی‌آرتی، شبکه خبری اول ترکیه سال‌هاست که در شاخه‌ای متمایز به زبان فارسی فعالیت می‌کند اما نتوانسته در فضای خبری کشورهای فارسی‌زبان خصوصاً ایران به توفیقی در اطلاع‌رسانی اخبار حتی مربوط به ترکیه دست یابد اما با توجه به سیاست‌های موفق ترکیه در تبدیل این کشور به دومین صادرکننده تولیدات سریالی به جهان و مصرف بالای سریال‌های ترکی در کشور ما و حوزه فارسی‌زبان، به نظر می‌رسد که تلویزیون تی‌آرتی می‌تواند با سیاست سرگرمی به یکی از پربیننده‌ترین شبکه‌های ایران تبدیل شود.
تلویزیون ترکی با رویکرد سرگرمی
طبق کسب اطلاع اولیه «ایران» درباره کم و کیف این تلویزیون دیجیتالی از مهدی جاویدنیا، فعال فرهنگی مقیم ترکیه، این شبکه قرار است در فاز اول به‌صورت دیجیتالی و تنها روی گیرنده‌های داخلی کشور ترکیه قابل دریافت باشد. در فاز بعدی مقام‌های ترکیه‌ای قصد دارند امکان دریافت این شبکه را از طریق ماهواره هم میسر سازند. او، گمانه‌زنی‌ها درباره جهت‌گیری همسو با شبکه‌های معاند فارسی‌زبان در این شبکه جدید‌التأسیس را نادرست دانست و گفت: «تا جایی که من اطلاع دارم از حدود سال 88 بحث ایجاد شبکه فارسی زبان تی‌آرتی مطرح شد اما به خاطر وقایع جاری آن دوران، مسکوت گذاشته شد تا سال 92 که به شکل جدی‌تر از سوی دولت ترکیه پی گرفته شد. طبق اطلاع من، در آن زمان حتی درخواست تأسیس دفتر رسمی در ایران هم مورد موافقت قرار گرفت.»
این فعال فرهنگی پیش‌بینی می‌کند که این شبکه تنها رویکرد سرگرمی داشته باشد و بر اساس سیاست‌هایشان در تی‌آرتی عرب و کرد آن را پیاده کردند و جواب گرفتند و همان طور نیز پیش خواهند رفت. به علاوه این تلویزیون مانند سایر تلویزیون‌های ترکیه به شکل 24ساعته فعالیت خواهد کرد و احتمالاً سهم بخش خبر در آن اندک است.
جذب سرمایه ایرانی، هدف تلویزیون تی‌آرتی
باید توجه داشت که ترکیه بالاترین سهم را در مهاجرت ایرانیان در میان کشورهای همسایه و منطقه دارد و این آمار شامل مهاجرت قانونی و غیرقانونی می‌‌شود. این مسأله نشان می‌دهد که برای ترکیه، ارتباط با مخاطبان ایرانی حتی در خاک این کشور هم از اهمیت بسزایی برخوردار است. جاویدنیا در این رابطه اضافه کرد:«با توجه به تعداد بالای ایرانیان مقیم ترکیه و تنوع زیستی حاکم در میان آنها در اکثر شهرهای این کشور، ترکیه به شدت نیاز به ارتباط مستمر با ایرانی‌ها را حس می‌کند و چیزی که در این میان برای ترکیه خیلی جذاب است، مسأله جذب سرمایه و گرفتن تبلیغات از ایرانیان صاحب سرمایه در ترکیه است.»
امکان فعالیت قانونی تلویزیون خارجی در ایران
او ادامه داد: «ما حجم بالایی از شرکت‌های خدماتی و سرمایه‌گذاری را در حوزه‌های مختلف در ترکیه داریم که آگهی‌های آنها دارد به سمت شبکه‌های دیگر حرکت می‌کند. بنابراین، این مسأله همواره برای ترکیه بسیار جذاب و حائزاهمیت بوده که بتواند در این رقابت، مشارکت جدی داشته باشد. تا الان هم خیلی در این زمینه عقب افتاده و قطعاً راه‌اندازی شبکه تی‌آرتی فارسی می‌تواند به اولین و مهم‌ترین کانال برای جذب این سرمایه‌ها تبدیل شود.»
با این همه، فعالیت مستقیم شبکه‌های تلویزیونی خارجی حتی با اخذ مجوز به علت قرائت شورای نگهبان از اصل 175 قانون اساسی و طبق سیاست‌های دولت ایران در حوزه‌های فرهنگی و شاخه‌های اقتصادی و سیاسی آن، تاکنون میسر نبوده است. جاویدنیا در این رابطه گفت: «بنگاه‌های اقتصادی و شبکه‌های خبری ترکیه به شکل رسمی و قانونی در ایران در حال فعالیت هستند. قطعاً برای ترکیه هم ایجاد دفتر برای یک شبکه فارسی‌زبان به شکل رسمی، مستقل و قانونی، مفیدتر و جذاب‌تر است چرا که می‌تواند ارتباط مستمر اقتصادی با صاحبان سرمایه ایرانی را که هدف ترکیه است، تسهیل کند.» او معتقد است که به علت وجود اشتراکات فرهنگی بسیار زیاد میان دو کشور، بیش از 900 سال تاریخ مشترک و همین طور بیش از 6 هزار کلمه که از زبان فارسی وارد زبان ترکی شده است، قطعاً راه‌اندازی این شبکه می‌تواند به تعامل فرهنگی میان ایران و ترکیه کمک کند. چشم‌انداز امیدوارانه این فعال فرهنگی آن است که این شبکه بتواند امکان تعامل مثبت اهالی هنر و فرهنگ دو کشور را افزایش دهد.
ترقی به قدرت دوم منطقه در صادرات سرگرمی
ترکیه در دو دهه اخیر با سیاستگذاری مؤثر موفق شد خود را به‌عنوان مهم‌ترین قدرت منطقه در تولید و صادرات فیلم و سریال به جهان معرفی کند. این موفقیت را باید محصول رشد همپای برنامه‌ریزی‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دانست.
اردوغان در همایش روز گذشته با اشاره به همین موضوع گفت: «کشورمان در زمینه صادرات سریال در جایگاه دوم جهان قرار دارد. به نظرم این سریال‌ها در افزایش گردشگران خارجی در ترکیه نیز تأثیر خوبی دارد. همچنین موجب دید مثبت نسبت به کشورمان شده و گاهی شاهد آن می‌شویم که در برخی کشورها با زبان ترکی از ما استقبال می‌شود.» او سپس موفقیت سیاست توسعه‌طلبانه ترکیه در تبدیل صنعت فیلم و سریال این کشور به رتبه اول در منطقه و جهان را با محوریت هویت‌بخشی فرهنگی متذکر شد و افزود: «کشور ما مدتی تحت تأثیر سریال‌های خارجی بود، اما امروز در کشورمان برنامه‌ها، فیلم‌ها، مستند و سریال‌ها در سطح جهانی تولید می‌شود.»
تلویزیون، راهی برای اقناع سیاسی مخاطب برون‌مرزی
در کنار اهداف فرهنگی و اقتصادی اما اهداف سیاسی تأسیس تلویزیون توسط دولت‌ها برای مخاطبان سایر کشورها را نمی‌توان نادیده گرفت. این سیاست فرهنگی را باید در ادامه راهبردهای سیاسی جاه‌طلبانه اردوغان دید. اردوغان در همایش «تی‌آر‌تی ورلد» به این راهبردها اشاره کرد و ضمن تصریح بر دفاع محکم از تمامیت ارضی اوکراین گفت که ترکیه با افزایش آتش‌افروزی در منطقه به‌دلیل سیاست‌های خارجی غیرعقلانی در قبال روسیه مخالفت می‌کند. او به سیاست‌های امریکا در حمایت از تروریسم در منطقه و حمایت از گروه تروریستی پ.ک.ک/ی.پ.گ خصوصاً در سوریه نیز اشاره کرد و گفت: «وقتی که این مسأله را مطرح می‌کنیم می‌گویند که چنین موضوعی صحت ندارد و ما نیز تمامی تصاویر مربوطه را به آنها ارسال کردیم.» از این‌رو می‌توان تأسیس تلویزیون فارسی‌زبان را در کنار سایر ابعاد آن، اقدامی در جهت به‌کارگیری مؤثرترین شکل دیپلماسی عمومی در قالب فرهنگی برای مخاطب با ملل فارسی‌زبان در جهت همراهی با سیاست‌های دولت ترکیه نیز دانست.

 شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینما حقیقت» روز گذشته به‌ صورت رسمی آغاز به کار کرد و قرار است بیش از ۷۲ فیلم، طی ۵ روز نمایش داده شود. هفت سالن پردیس سینمایی ملت از روز یکشنبه ۲۰ آذرماه تا پنجشنبه 24 آذرماه با اکران آثار راه‌یافته میزبان علاقه‌مندان سینمای مستند است. 
همزمان با آغاز جشنواره، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی تأکید کرد، آنچه از سینمای مستند، به یادگار می‌ماند، تلاشی است که برای ثبت واقعیت، شکلی عادلانه و هنرمندانه دارد. در پیام دکتر محمدمهدی اسماعیلی آمده است: «هنرمندان چشم و چراغ ما هستند و بیش و پیش از هر قشری، صدای جامعه را به گوش مسئولان می‌رسانند. از این منظر سینمای مستند، هوشمندانه و منصفانه نقد می‌کند، هشدار می‌دهد و راه‌های برون‌‌رفت از بحران را مطرح می‌کند. هنرمند آنچه را که رؤیت می‌کند روایت می‌کند. از این‌رو شرط روایتگری حقیقت، رؤیت حقیقت است. بنابراین هنر فیلمسازی مستند تنها شایسته هنرمندانی است که حقیقت را درست ببینند و آنچه را که دیده‌اند هنرمندانه روایت ‌کنند.» در بخش دیگر این پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از چالش‌های تحریف حقیقت برای نسل جوان نوشته و از مستندسازان چنین درخواست کرده است: «انتظار می‌رود همه کسانی که در این حوزه نقش‌آفرینی می‌کنند با تولیدات خود جلوی تحریف را بگیرند.» محمد مهدی اسماعیلی همچنین از امتیازهای این دوره از جشنواره نوشته است: «خوشحالم که در ضیافت شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»، فرصت درخشش و دیده شدن آثاری فراهم شد که واقعیت ایران امروز را به تصویر کشیدند، صدای نسل جوان بودند، آیینه‌ای تمام‌نما از فرهنگ، آداب و رسوم و قومیت‌های مختلف ایران زمین را مقابل چشم مخاطب داخلی و خارجی قرار دادند. انعکاس روح بلند هنرمند ایرانی و ذوق و هنر نسل امروز، نسل پرسشگر و نسل امیدوار به آینده روشن، در مستندهای این دوره به وضوح مشهود است. آثار و آمارهای این دوره، نوید روزهایی پر امید برای سینمای مستند ایران می‌دهند. حضور پررنگ مستندسازان جوان، تعداد آثاری که خارج از تهران و توسط فیلمسازان استان‌ها ساخته شده‌اند، تنوع و تعدد آثاری که در بخش شهید آوینی رقابت می‌کنند و نمایش تصویری از جوانان و نوجوان امروز، همه و همه وسعت سینمای مستند امروز را به رخ می‌کشد. اهتمام بجا و هدفمند، برای حمایت از سینمای بالنده‌ای که در استان‌ها، جاری است و توجه به مضامین دینی و استراتژیک و ثبت سندی این روزگار، از امتیازهای این دوره از جشنواره «سینماحقیقت» است.»
جشنواره امسال هم طبق چند دوره اخیر، مراسم افتتاحیه نداشت و آیین افتتاحیه با سخنرانی محمد حمیدی‌مقدم دبیر جشنواره برگزار شد و پس از آن مستند بلند «دنیای وحشی زاگرس» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی فرشاد افشین‌پور به‌عنوان فیلم افتتاحیه این دوره از جشنواره نمایش داده شد. این مستند در ژانر حیات‌وحش است و سراغ طبیعت و حیات‌وحش رشته‌کوه زاگرس رفته است.
 با آغاز رسمی جشنواره، فضای اطلاع‌رسانی درباره آثار حاضر در جشنواره گرم‌تر شده است و سازندگان یا عوامل فیلم تلاش می‌کنند در گفت‌وگوهایی اگر چه کوتاه، خودشان را به صدر اخبار جشنواره بکشانند. محمد طالقانی پیشکسوت رشته کشتی که از دوستان زنده‌یاد فردین بوده است، بعد از تماشای مستند «برزخی‌ها» که مسأله توقیف فیلم «برزخی‌ها»ی ایرج قادری را مرور می‌کند، در گفت‌وگویی خاطراتش را از همراهی با فردین مرور کرده است. او همچنین از جسارت پرداختن به این سوژه با این عبارات تقدیر کرده است: «بعد از ۴۳ سال از انقلاب، صحبت کردن درباره فیلم «برزخی‌ها» به اصطلاح جگر شیر می‌خواست که سازمان اوج به سراغ این سوژه رفت.» زهره نجف‌زاده که با مستند «۶۴۱۰ روز اسارت» و روایتی از زندگی خلبان شهید حسین لشکری در بخش جایزه شهید آوینی حضور دارد، به ایرنا گفته سینما حقیقت توانسته است تا حدودی نقاب را از روی سینمای مستند بردارد. مهدی مطهر تهیه‌کننده سینمای مستند که با سه اثر در شانزدهمین دوره از جشنواره «سینما حقیقت» حضور دارد، در گفت‌وگویی با مهر، ضمن اشاره به اهمیت انعکاس نگاه‌های مختلف در ویترین جشنواره «سینما حقیقت» بر راهگشا بودن «گفت‌و‌گو» تأکید کرده است.
جشنواره «سینما حقیقت» مهم‌ترین ویترین نمایش آثار مستند در ایران است و اغلب فیلمسازان این حوزه تمایل دارند فیلمشان فرصت حضور در این ویترین را داشته باشد. برای پاسخگویی به این مطالبه در این دوره از جشنواره بخش نمایش‌های خارج از مسابقه در نظر گرفته شده و قرار است 10 مستند در این بخش به نمایش درآیند. روز گذشته فهرست آثار این بخش اعلام شد. «آبی روشن» ابوالفضل توکلی، «بوچیا» حسین همایونفر، «زومرهای ایرانی» امیرحسین خلیل‌زاده، «گوش شیطون کر» ساخته مهدی بوستانی شهربابکی، «لانه پرستوها» نرگس شکیبافر و مهرگان درستکار، «مازیار آل‌داوود» بهنام نجم‌الدین، «معجزه بناسان» حبیب احمدزاده، «ناتمامی» عاطفه صبور، «هپکوتیزم» سعید ساروقی و «هنرمند واحد پنج» ساخته محمدصالح حجت‌الاسلامی آثار حاضر در این بخش هستند.

«از چیزی نمی‌ترسیدم» عنوان زندگینامه خودنوشت سردار قاسم سلیمانی است؛ کتابی که این روزها در زمره آثار پرفروش قرار گرفته است. قاسم سلیمانی زندگینامه خودنوشتش را از نسب‌شناسی شروع می‌کند، اینکه از کدام ایل و خاندان بوده‌اند و … این صفحات آغازین، شاید برای آنهایی که افراد را با خودهایشان می‌شناسند و به اجداد و نسب توجه ندارند، چندان جذاب نباشد، با این همه وقتی پس از چند صفحه، به شیوه حمام کردن در کودکی‌اش می‌رسد و از دیگ مسی که مادرش پر از آب، روی آتش حسابی داغ می‌کرده و با صابون رختشویی یا نوعی گیاه خاص سر و بدن‌شان را می‌شسته، می‌گوید، دیگر کتاب از دست خواننده زمین نمی‌آید. کتاب جلوتر می‌رود و قاسم ناگاه از کودکی به جوانی می‌رسد، وقتی راهی شهر می‌شود تا کاری پیدا کند و... شرح کارگری‌های قاسم، آشنایی‌اش با محیط شهری، دوری‌اش از فساد و اینکه اول بار کجا با نام آیت‌الله خمینی آشنا می‌شود و اینکه چگونه در وسط انقلاب اسلامی مردم قرار می‌گیرد، بر جذابیت این روایت می‌افزاید. با این حال، کتاب ناگاه و در اوج ولع خواننده برای پیگیری ادامه قصه تمام می‌شود. حاج قاسم سلیمانی فرصتی برای نوشتن باقی این زندگینامه نداشته است. زندگینامه خودنوشت سردار سلیمانی به همت انتشارات مکتب حاج قاسم در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است./صفحه مکتب حاج قاسم