سیده مریم سادات گوشه
روزنامه‌نگار

جهاد فرهنگی از آن دست اقداماتی است که به قول رهبر معظم انقلاب کاری دشوارتر و حساس‌تر از جهاد نظامی است. اکنون با این حجم از تهاجمات فرهنگی که نسل جوان با آن مواجه است، قطعاً اگر کسی پیدا شود که کار جهادی آن هم از نوع فرهنگی انجام دهد، خیلی‌ها از آن استقبال می‌کنند؛ مثل پدر و مادرهایی از سراسر کشور که مشتاق ثبت‌نام فرزندانشان در مؤسسه «زوارالزهرا» هستند؛ مؤسسه‌ای فرهنگی در منطقه نازی‌آباد تهران که شعبه دیگرش هم در قم به تازگی دایر شده و شعبه‌های دیگری در 8 استان در حال راه‌اندازی است.
بانی این نهاد، مهندسی عمران در دانشگاه علم و صنعت خوانده و چون برای کار وهدفش باید به فرهنگ قرآن مجهز می‌شده تا بتواند هدف والایش را عملی سازد، به حوزه علمیه قم رفته و اکنون یک روحانی تحصیلکرده با دغدغه فرهنگی است و برای بچه‌های جنوب شهر تهران اینگونه از جان و دل قدم برداشته و دوستان و یارانش را هم با خود همراه کرده است. دغدغه‌شان صرفاً نخبه پروری نیست، هدف آنها آدم‌سازی و در نهایت خدمت به‌نسل جوان در زیر پرچم نظام جمهوری اسلامی است. با دستان خالی حرکت کردند و با کمک های مردمی این راه را ادامه می‌دهند.
حجت‌الاسلام رضا کریمی که خود بزرگ شده جنوب تهران است، همیشه دغدغه نخبه پروری بچه‌های جنوب شهر را داشته است. او داستان چگونگی تأسیس مؤسسه زوارالزهرا را اینگونه روایت می‌کند: «با یکسری از رفقایی که آنها هم با من هم نظر بودند، صحبت کردیم تا بتوانیم یک خروجی مطلوب از آنچه رهبر معظم انقلاب از دستگاه آموزش و پرورش مورد انتظارشان است، در یک فضای جهادی برای بچه‌های جنوب تهران که معمولاً دچار محرومیت‌های مختلفی هستند، انجام دهیم. از طرفی برای ما مهم بود که تک بعدی کار نکنیم. یعنی فقط تربیت نخبه علمی مد نظرمان نبود، بلکه انسان مطلوبی تربیت شود تا در ابعاد مختلف بتواند جوان‌ تراز انقلاب را نمایندگی کند؛ این شد که با برخی از بچه‌های فارغ‌التحصیل مدارس خاص تیزهوشان و نمونه دولتی که در دانشگاه تحصیل کردیم، تصمیم گرفتیم چنین نهادی را راه‌اندازی کنیم. خود من در دانشگاه علم و صنعت مهندسی عمران، گرایش خط و سازه‌های ریلی خوانده‌ام و بقیه هم در دانشگاه‌های برتر تحصیل کرده‌اند. اما در بحث تربیت اخلاقی دیدم نیاز به اتصالات جریان‌های حوزوی داریم. همین موضوع برای من انگیزه شد تا وارد حوزه علمیه معصومیه قم شوم.»
مجموعه‌های فرهنگی از تربیت اسلامی غافلند
کریمی که از همان ابتدا مشاور بچه‌های مدارس جنوب تهران برای شرکت در المپیاد و کنکور بوده در ادامه می‌گوید: «عمدتاً این دانش آموزان را رها شده پیدا می‌کردم.مجموعه‌هایی که کار فرهنگی می‌کردند از تربیت اسلامی غافل بودند و صرفاً به علم می‌پرداختند. ما احتیاج داریم نسلی را تربیت کنیم که بتواند در جریان آینده کشور پرچمدار شود.»
او درباره آغاز کارشان توضیح می‌دهد:«طرح کارمان سال 1391 در حوزه علمیه معصومیه قم و با کمک رفقای دانشگاهی نوشته شد و در ستاد همکاری حوزه و آموزش و پرورش تصویب شد. برای شروع، منطقه‌ای را انتخاب کردیم که مدارس آن را کامل می‌شناختیم و مدیر آموزش و پرورش هم آقای خالقی بودند که هم ما را کاملاً می‌شناختند و هم نوع کار را بخوبی درک کرده بودند به ما کمک کردند و کار ما آغاز شد و اکنون هم به دختران آموزش می‌دهیم هم به پسران.»
او ادامه می‌دهد: «ما روی صحبت‌های رهبر معظم انقلاب کار کردیم و در نهایت یک گزارش با 240 ویژگی نوشتیم که در آن انسان مطلوب را به 8 بعد دسته‌بندی کردیم و همان هم برنامه تربیتی ما شد و براساس آن شروع به کارکردیم.»
تاکنون از نهادهای دولتی کمک نگرفتیم
برای شروع هیچی نداشتند، حتی نیروی انسانی، نه جایی و نه پولی. کریمی ادامه می‌دهد:«کسانی که دور من جمع شدند؛ شاگردانم در دبیرستان رشد بودند. تازه دانشگاه می‌رفتند و تجربه بسیار کمی داشتند. در یک نمازخانه 24 متری کار را شروع کردیم و هر هفته در مدارس می‎چرخیدیم تا بتوانیم برنامه‌ای را به نتیجه برسانیم. هر هفته رایزنی می‌کردیم تا در یک مدرسه کلاس وهیأت بگذاریم. یادم است که اول کار خانمی 900 هزار تومان طلا فروخت و به ما داد و خودمان هم حدود 600 هزار تومان جمع کردیم و یکسری امکانات اولیه مثل ضبط صوت و... تهیه کردیم؛ ولی بعداً کم کم به لطف خدا و کمک مردم توانستیم کار را گسترش دهیم و اکنون در مدرسه امام علی(ع) بازار دوم مشغول فعالیت هستیم.»
اکنون زوارالزهرایی‌ها در همان مدرسه امام علی(ع) هم درس می‌خوانند وهم هیأت مجالس عزای اهل بیت را با شکوه برگزار می‌کنند، حتی برنامه اردو و تفریح هم دارند و هزینه همه این کارها توسط پدر و مادرها و افراد خیر دیگر تأمین می‌شود و البته آموزگاران هیچ دستمزدی دریافت نمی‌کنند. به قول خودشان حرکت جهادی می‌کنیم و اجرمان با مادرمان فاطمه زهراست.
اردیبهشت ماه امسال هم در همایشی محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از حرکت فرهنگی زوارالزهرایی‌ها استقبال کرده و قول مساعد داده است تا به این حرکت فرهنگی کمک شود.
کریمی که تاکنون از نهادهای دولتی هیچ کمکی نگرفته در این باره می‌گوید: «اعتقادم این بود که بالاخره دولت‌ها عوض می‌شوند و مجموعه نباید به ارگانی وابسته باشد،چون ممکن بود در ادامه راه با تغییر افراد کار ما با خدشه مواجه شود. کما اینکه ما سال 91 کار را شروع کردیم. رئیس آموزش و پرورش وقت با ما همکاری می‌کرد اما دولت که تغییر کرد کل همکاری‌ها لغو شد؛ چون این احساس به وجود آمد که کار ما سیاسی است؛ در صورتی که کار ما صرفاً تربیتی بود، حتی برخی‌ها سنگ‌اندازی هم کردند تا کار شکل نگیرد. ما برای جذب کمک مالی خودمان را وابسته به هیچ نهادی نکردیم. همیشه مؤسسه، با کمک‌های مردمی چرخیده است.»
او درباره جامعیت این طرح توضیح می‌دهد:«ما در دوران نوجوانی در مجموعه کانون دانش پژوهان نخبه بودیم. مجموعه‌ای بود که توسط بچه حزب‌اللهی‌ها اداره می‌شد که دغدغه نخبه‌پروری داشتند. البته جامعیتی که مد نظرمان است در آنها نبود، یعنی اینکه آنها بعدها جذب دانشگاه‌های خارج می‌شدند و دیگر بر‌نمی‌گشتند و این ضعف اصلی کانون بود. باید تبدیل به تربیت جامعی می‌شد که هم زحمت علمی آنها جواب می‌داد و هم اینکه آن همه زحمت به سبد و سفره مردم بازمی‌گشت. بنابراین چنین الگوهایی را دیده بودیم و سعی کردیم مجموعه‌ای ایجاد شود تا کمالات آنها را داشته باشد و از ضعف‌‌هایشان دوری کنیم. اینکه چقدر موفق بودیم  مردم باید بگویند.»
 8 استان به مرکز ما متصل شده‌اند
درست است که مجموعه زوارالزهرایی‌ها جوابگوی بخش کوچکی از جامعه هستند، اما کار فرهنگی‌شان الگوی بسیاری از مؤسسات فرهنگی نوپایی است که می‌خواهند جهاد فرهنگی کنند. اکنون بسیاری از خانواده‌ها به‌دنبال مراکز فرهنگی نخبه پروری هستند تا آینده علمی و اخلاقی فرزندانشان بدرستی رقم خورد.
کریمی درباره گسترش این طرح در کشور توضیح می‌دهد:«دو اتفاق رقم خورده است. ما به‌دنبال این هستیم تا بچه‌ها بعد از قبول شدن در کنکور براساس استعداد، علاقه و نیاز جامعه به یک شغل دسترسی پیدا کنند. برای همین ما طی سه مرحله بچه‌ها را استعداد‌سنجی  و کاری می‌کنیم تا شغل و مطالعاتشان در یک راستا قرار بگیرد. بنابراین در فصل دوم کار تربیتی‌مان که در دوران دانشجویی بچه هاست، توسط خودشان مؤسسات علمی، فرهنگی، هنری و اقتصادی تشکیل می‌دهیم. یکی‌ از این مؤسسات نامش «مؤسسه علمی فرهنگی مصلحون» است. کارش این است که جوابگوی نیازهای فعالان عرصه فرهنگی تربیتی باشد. یعنی هسته و شبکه‌هایی را شناسایی کند و طرح توانمند‌سازی آنها را انجام دهد؛ کمک کند تا الگوبرداری کنند و نیز برایشان دوره آموزشی برقرار کنند. 8 استان به ما متصل شدند و ما طرح برایشان ارائه دادیم و اساساً این مؤسسه که جزو مؤسسات اقماری زوار‌الزهرا است، وظیفه‌اش تسری همین نگاه و الگوی زوار در قالب‌های مختلف مساجد، مؤسسات و شهرستان‌های دیگر است.»
او ادامه می‌دهد: «در تهران سه چهار جای مختلف آمدند از مرکز تهران گرفته تا غرب، شرق تهران و حتی شهرری و مناطق 18 و 19 که به آنها کمک کردیم.یک کار تا به استخوان‌بندی برسد زمانبر است. درجریانم که کارهایشان در حال شکل‌گیری است و مستقل و بدون وابستگی به ما هم عمل می‌کنند. ما فقط در زمینه‌هایی که نیاز دارند، پشتیبانی می‌کنیم و زحمت کار با خودشان است.»
کــــریمـی دربــــاره جــــریان تـــربیتی مؤسسه‌اش می‌گوید: «نگاهمان این نیست که صرفاً یک دوره تربیتی خوب برگزار شود. نیت‌مان این است که بچه‌ها خودشان را آماده پذیرفتن مسئولیت‌های اجتماعی کنند. تا نسل آینده کشور بتواند در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی مسئولیت قبول کند. پس بعد ازدوران دبیرستان کار تمام نمی‌شود و شکل‌گیری مؤسسات دانش‌بنیان و فرهنگی و هنری شروع می‌شود یا ورود بچه‌ها به عرصه گرفتن پست‌های مختلف که فصل بعدی فعالیت‌هاست.»
اکنون بیش از 150 نفر در این نهاد خدمت می‌کنند. کریمی امیدوار است که تا 5 سال دیگر خروجی کارش را ببیند. اما مشکل اصلی‌شان نداشتن مکان بزرگی است که بتوانند در آن براحتی فعالیت کنند. او امیدوار است توسط خیرین این فضا برای آنها فراهم شود.