صادق دهقان/ بحران سوریه که به‌دنبال ناآرامی‌های این کشور در سال 2011 میلادی و در پی آن حمله وحشیانه گروه تروریستی داعش ایجاد شد، چنان هولناک و ویرانگر بود که بعد گذشت 5 سال از پایان سیطره داعش بر این کشور همچنان آثار و نتایج آن بر وضع زندگی مردم و سیمای شهرها و مناطق مختلف سوریه به‌وضوح نمایان است. طی 11 سال جنگ سوریه، هزاران نفر کشته و به گفته عدنان حزام، رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ سوریه 7 میلیون نفر آواره شده‌اند و در حال حاضر نیز ۱۴ میلیون نفر از مردم این کشور کماکان در شرایط نابسامانی زندگی می‌‌کنند و نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند. در ادامه، مشروح گفت‌وگوی «ایران» با رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ سوریه را می‌‌خوانید:
شروع فعالیت کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در سوریه به چه زمانی برمی‌‌گردد وهم اکنون این کمیته در چه مناطقی از این کشور حضور دارد؟
کمیته بین‌المللی صلیب سرخ از سال ۱۹۶۷ میلادی یعنی از زمانی که بلندی‌های جولان اشغال شد، در سوریه حاضر بوده است. در آن زمان ما به عنوان یک میانجی بیطرف در این کشور حضور پیدا کرده و عبور و مرور طرفین را از یک سو به سوی دیگر مناطق اشغالی تسهیل می‌‌کردیم. مثلاً زمینه تردد دانشجویانی را که برای تحصیل به دانشگاه‌های سوریه می‌‌آمدند و یا کشاورزانی که می‌‌خواستند محصولات خود را در مناطق سوریه به فروش برسانند، فراهم و به عنوان میانجی و تسهیل‌گر به آنها کمک می‌‌کردیم. اما بعد از بحرانی که از سال ۲۰۱۱ در سوریه آغاز شد و این کشور را درگیر مخاصمه و اتفاقات ناگوار زیادی کرد، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ به همراه شریک کاری خودش یعنی جمعیت هلال احمر سوریه در قسمت‌های مختلف این کشور حاضر شد و به امدادرسانی پرداخت طوری که هم اکنون ما در مناطق مختلف سوریه نظیر دمشق، حلب، حمص و... در همکاری نزدیک با جمعیت هلال احمر سوریه حضور داریم و با توجه به اوضاع اضطراری در این کشور در زمینه ارائه کمک‌های مختلف از جمله ارائه خدمات بهداشتی و ضروری، تسهیل آبرسانی و تأمین آب شرب بهداشتی فعال هستیم.
نحوه کمک‌رسانی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ سوریه در زمان حضور داعش در این کشور به چه شکلی بود و الان ارتباط شما با بخش‌های تحت تسلط نیروهای ترکیه و کردها چگونه است؟
کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در زمان مخاصمه در هر نقطه‌ای از جهان، همواره سعی می‌‌کند با تمام طرف‌های درگیر به منظور کمک‌رسانی به مردم وارد تعامل ‌شود. این رویکرد با توجه به اصل بی‌طرفی و بشردوستی کمیته صلیب سرخ و برمبنای اصول انسان‌دوستانه در پیش گرفته می‌‌شود و کمیته صلیب سرخ هرگز هیچ‌گونه رویکرد سیاسی را در این امر دخیل نمی‌کند. هدف از ارتباط‌گیری و مذاکره با تمامی طرف‌های درگیر، کسب دسترسی برای کمک به افرادی است که در مناطق جنگی متأثر از مخاصمه هستند. در سوریه هم با توجه به شرایطی که وجود داشت کمیته بین‌المللی صلیب سرخ تلاش کرد که با همه طرف‌های درگیر در بحران وارد تعامل شود و بتواند با آنها ارتباط برقرار کند. البته تلاش‌های ما برای برقراری ارتباط با گروه‌های درگیر هرازگاهی با چالش‌های مختلفی نیز همراه بود ولی ما سعی کردیم با وجود تمامی مشکلات این اقدام را انجام دهیم. اینجا لازم است دوباره یادآور شوم، نهاد کمیته بین‌المللی صلیب سرخ هرگز یک نهاد سیاسی نبوده و نیست و از این جهت دارای محدودیت نیستیم چرا که در غیر این صورت امکان ارزیابی و سنجش نیاز مردم آسیب‌دیده و پاسخگویی به نیازهای آنها در مناطق درگیری وجود نخواهد داشت.
به طور مشخص می‌‌توانید بگویید آیا با گروه داعش هم ارتباط برقرار شد یا خیر؟
نمی‌توانم پاسخ صریحی در این رابطه بدهم که در طول جنگ با چه گروه‌ها و طرف‌هایی ارتباط برقرار و انجام شد ولی می‌‌توانم بگویم ما در سوریه با همه طرف‌ها مذاکره کردیم. البته مذاکرات ما در سطوح مختلف و به اشکال مختلف انجام گرفته است و تاکنون این گفت‌وگوها این امکان را به ما داده که به مردم آسیب‌دیده دسترسی پیدا کنیم.
میزان خسارات و هزینه‌ها در طول جنگ داخلی سوریه چقدر بود؟
اگر اعلامیه‌های عمومی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ که در خصوص سوریه منتشر شده را بررسی کنید، گزارش‌های متعددی در رابطه با میزان خسارات و هزینه‌ها منتشر شده است. البته ما در پی اینکه چه کسی مسئول این خسارات بوده نیستیم و بیشتر یافتن راه حل و اقدامی برای بهبود اوضاع و بازگشت آوارگان سوری به مناطق زندگی‌شان را دنبال می‌‌کنیم. اما همان طور که می‌‌دانید، خسارات و آسیب‌های زیادی در این مدت به سوریه وارد شده و هنوز بیش از ۱۴ میلیون نفر از مردم سوریه نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند و حدود ۷ میلیون آواره در این کشور وجود دارد.کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در کنار سایر بخش‌ها سعی می‌‌کند به کاهش آلام این افراد کمک کند با این حال، کارهایی که تا کنون انجام شده در مقایسه با نیازهای بزرگی که وجود دارد، اندک است و سوریه کماکان نیازمند اقدامات و کمک‌های بیشتری است.
مهم ترین اقدامات کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در طول حضور داعش در سوریه چه بوده است؟
 اقدامات کمیته معطوف به مناطقی است که تحت تأثیر مخاصمات و پیامدهای ناشی از آن بوده اند و ما این اقدامات را در همکاری نزدیک با جمعیت هلال احمر سوریه انجام داده ایم. در ابتدای مخاصمه در سوریه ما در وضعیت اضطرار قرار داشتیم و در آن مقطع ارائه کمک‌های امدادی و غذایی به مردم در اولویت قرار داشت. معمولاً کمک‌های ما در اردوگاه‌ها و سرپناه‌های آوارگان انجام می‌‌شد. البته کماکان نیاز است این‌گونه کمک‌ها در سوریه ادامه پیدا کند. اما هم اکنون با توجه به کاهش سطح مخاصمات در سوریه سعی داریم کمک‌های ما به سمت کمک‌های پایدارتر و اولویت‌ها و نیازهای بعدی مردم سوق پیدا کند. با توجه به مطالعات گسترده‌ای که در این زمینه انجام شده ما به بازسازی زیرساخت‌ها در سوریه روی آوردیم از جمله کمک به بازسازی و تجهیز ایستگاه‌های آبرسانی و... در نتیجه امروز فعالیت‌های ما با توجه به شرایط موجود و نیازهای جاری در این کشور تغییریافته است. همانطور که می‌دانید وضعیت اقتصادی سال‌های اخیر سوریه با توجه به وجود ۱۱ سال بحران در این کشور و چند سال همه‌گیری کرونا و تحریم‌های اقتصادی، بسیار وخیم شده و این موضوع بر زندگی روزمره مردم سوریه تأثیر گذاشته است. لذا ما تلاش می‌‌کنیم علاوه بر تأمین مایحتاج اساسی مردم نظیر آب و مواد غذایی، مشاغل خرد را در این کشور مورد حمایت قرار دهیم تا مردم بتوانند کسب و کارهای کوچکی برای خودشان راه بیندازند و سریع‌تر به شرایط عادی زندگی برگردند.
البته همه این کمک‌ها در مقایسه با نیازهای عظیمی که در این کشور وجود دارد، ناچیز است. با این حال ما کماکان در کنار مردم سوریه خواهیم بود تا بتوانیم به کاهش آلام آنها کمک کنیم. اینجا لازم می‌‌بینم درخواست کمیته بین‌المللی صلیب سرخ از جامعه جهانی را تکرار کنم که با توجه به نیاز‌های فراوانی که مردم بحران‌زده سوریه دارند، ما نیاز به کمک‌های بشردوستانه بیشتری داریم و امیدواریم مردم سوریه از سوی جامعه جهانی به دست فراموشی سپرده نشوند.
ابراز امیدواری کردید، جامعه جهانی مردم سوریه را فراموش نکنند، آیا در حال حاضر مردم سوریه نسبت به زمانی که بحران در این کشور در اوج خود قرار داشت،  کمتر مورد توجه و حمایت هستند؟
ما کاملاً این موضوع را درک می‌‌کنیم که توجه رسانه‌ای در جهان با توجه به وجود بحران‌های دیگر در سایر نقاط و همچنین موضوع همه‌گیری کرونا به سوی موضوعات دیگر تغییر کند ولی با این حال علاقه‌مندیم که همچنان رسانه‌ها نسبت به پوشش اوضاع بحران سوریه و وضعیت مردم در این کشور حساس بوده و انعکاس اخبار آن را ادامه دهند و این درخواست ما از رسانه‌ها نیز برای امکان تداوم کمک به سوریه و مردم این کشور ارائه می‌‌شود.
شما به وجود ۷ میلیون آواره سوری در این کشور اشاره کردید، چه تعداد از این آوارگان تاکنون ساماندهی شده‌اند؟
آمار دقیقی از تعداد آوارگانی که به خانه‌های خود بازگشته‌اند ، در اختیار نداریم ولی این را می‌‌دانیم که اغلب آوارگان سوری‌ علاقه‌مند به بازگشت به کشور خودشان هستند. اما با توجه به مقیاس بالای سطح ویرانی‌ها و صدماتی که به زیرساخت‌ها در این مناطق وارد شده، نیاز است سریعاً بازسازی و نوسازی زیرساخت‌ها انجام شود تا بازگشت آوارگان را تسهیل کند. در نهایت هم باید اعلام کنم کمیته بین‌المللی صلیب سرخ یک نهاد بشردوستانه است که منابع محدودی در اختیار دارد و این منابع هم جهت رسیدگی به نیازهای اضطراری و فوری است و اقدامات بیشتر در زمینه توسعه و بازسازی در سوریه باید با دخالت دولت‌ها پیگیری شود.
آیا اطلاعی از وضعیت آوارگان سوری در خارج از مرزهای این کشور دارید و چقدر شرایط برای بازگشت آوارگان به این کشور مهیا است؟
به عنوان کمیته بین‌المللی صلیب سرخ نگرانی ما بیشتر معطوف به آوارگان است و نه کسانی که به عنوان پناهنده در کشورهای دیگر بسر می‌برند و بیشتر سعی می‌‌کنیم به مردم متأثر از مخاصمه در داخل سوریه نزدیک باشیم. از طرفی نمی‌توانم درصد مشخصی در مورد میزان بازسازی سوریه ارائه دهم و مسئولان سوری خودشان در این زمینه  بهتر می‌‌توانند اطلاع‌رسانی کنند ولی می‌توانم بگویم 50 درصد مراکز درمانی این کشور یا به طور کامل یا جزئی تخریب شده و عملاً این مراکز، کارکردی در زمینه درمانی ندارند.
به نظر شما تا چه حد تحریم‌هایی که متوجه ایران است، مانع از ارائه کمک‌های بشردوستانه این کشور به مردم سوریه می‌‌شود؟
تحریم‌ها یک روند و موضوع سیاسی است و با توجه به اینکه کمیته بین‌المللی صلیب سرخ نمی‌تواند در موارد سیاسی ورود کند نمی‌توانم نظری در این رابطه ارائه کنم البته به صورت کلی می‌‌توانم بگویم که این تحریم‌ها بر وضعیت مردم آسیب‌دیده سوریه تأثیر منفی داشته است. همچنان که تحریم‌هایی که بر کشور سوریه اعمال شده به‌طور مستقیم بر وضعیت مردم عادی تأثیرگذار بوده و لذا ما این موضوع را در ملاقات‌هایی که با مسئولان و نهادهای بین‌المللی که با این موضوع ارتباط دارند مطرح کرده‌ایم.

گروه جهان/ پنج نفر از مقامات ارشد نظامی سه دهه اخیر رژیم صهیونیستی در مصاحبه کمتر دیده‌شده  زنده ای که تمامی این افراد در آن حضور داشته باشند،، شکاف داخلی این رژیم را نگران‌کننده و به‌مراتب دغدغه‌ای بزرگ‌تر از تهدید هسته‌ای ایران دانستند. به گزارش تایمز اسرائیل، ایهود باراک، موشه یعلون، گابی اشکنازی، بنی‌ گانتس و گادی آیزنکوت که در اتفاقی نادر کنار هم در قاب تلویزیون شبکه 12 رژیم صهیونیستی قرار گرفته بودند، پس از پرداختن به دغدغه این رژیم درباره توافق هسته‌ای ایران، مشکل بزرگ این رژیم را در داخل و همچنین عدم توافق احزاب دانستند. موشه یعلون، در حالی که این شکاف داخلی را بزرگ‌ترین دغدغه حال حاضر این رژیم خواند، تأکید کرد: «شاید بتوان گفت در حال حاضر از تهدیدات خارجی چندان نگران نیستیم، اما تهدید داخلی غیرقابل انکار است.» آیزنکوت و باراک نیز با او موافق بودند، اما اشکنازی و بنی گانتس گرچه موافقت صریح خود را اعلام نکردند، اما نظری در خلاف آن نیز نگفتند.
آیزنکوت که به‌تازگی به دنیای سیاست بازگشته و به حزب گانتس پیوسته، تأکید کرد: «ترسناک‌ترین موضوع در نگاه به آینده اسرائیل، نبود انسجام اجتماعی است؛ چرا که به عقیده من مهم‌ترین عنصر برای حفاظت از امنیت ملی همین انسجام اجتماعی و ملی است.»
ایهود باراک نیز گفت: «فکر می‌کنم همه مقامات امنیتی حاضر، رؤسای موساد و شین بث با این عقیده همراه هستند. این یعنی همه کسانی که به نوعی با امنیت اسرائیل در ارتباط هستند این موضوع را درک کرده‌اند. بنابراین در حال حاضر دولت برای آینده اسرائیل با تهدیدی جدی‌تر از ایران، حزب‌الله یا حماس روبه‌رو است. خطر از دست رفتن انسجام داخلی و سوق یافتن به سمت تعصبات از یکسو و به مخاطره افتادن سرنوشت صهیونیسم از سوی دیگر تهدید داخلی پیش روی اسرائیل است.» با اینکه هر 5 میهمان این برنامه تلویزیونی در دوران نخست‌وزیری نتانیاهو، پست‌هایی داشتند اما هیچ‌یک حاضر به انتخاب دوباره او در انتخابات نشدند. نکته جالب‌تر اینکه به رغم این موضعگیری آشکار در قبال بی‌بی، هر 5 نفر آنها از اظهارنظر در این باره طفره رفتند و برای موجه کردن سکوتشان درباره این مسأله، بحث درباره نتانیاهو را فراتر از محور برنامه خواندند. باراک نیز با کنایه‌ای در این باره گفت: «به نظرم در مصاحبه درباره بن گوریون، ما نباید درباره نتانیاهو صحبت کنیم، چرا که موضوع مصاحبه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»