گروه اقتصادی / بازار سهام ایران که از 20 مردادماه وارد فاز نزولی شده، همچنان با نوسان‌های بالایی همراه است. پس از بازدهی‌های رؤیایی ماه‌های اول سال، نزولی شدن شاخص از دهه سوم مرداد باعث شد تا در نهایت بازدهی بورس تهران در مرداد با افت 8.2 درصدی همراه شود. در شهریورماه نیز با تداوم این روند و افزایش عرضه و فروش، پرونده شهریورماه هم با افت 9.2 درصدی شاخص بسته شد.
اکنون بازار سهام با ورود به نیمه دوم سال و نخستین ماه فصل پاییز با شرایط تازه ای مواجه شده است. هرچند بررسی روند شاخص کل در شش روز کاری مهرماه حاکی از افت 5.7 درصدی بازده کل بازار است، اما با این حال از شش روز کاری اول تا نهم مهرماه، نیمی از روزها شاخص مثبت بوده و در سه روز مابقی همچنان بر مدار منفی چرخیده است.
یکی از ویژگی‌های بورس تهران در مهرماه این بود که بازار کار خود را با رشد آغاز می‌کرد و در وقت دوم دوباره به مدار نزول بازمی گشت، اما دیروز این سیکل تغییر کرد و با افت و خیز فراوانی که در ساعات مختلف تجربه شد، درنهایت شاخص کل بورس تهران با رشد 10 هزار و 473 واحدی توانست کانال یک و نیم میلیون واحدی را پس بگیرد.
دراین روز ارزش معاملات در بورس تهران به 9 هزار و 789 واحد رسید و ارزش بازار نیز روی عدد 5646 هزار میلیارد تومان ایستاد. این درحالی است که با وجود مثبت شدن شاخص کل که درآن شرکت‌های بزرگ تأثیر به مراتب بیشتری دارند، شاخص کل هم وزن همچنان منفی است. روز گذشته شاخص کل هم‌وزن با افت 820 واحدی به 397 هزار و 575 واحد رسید. براین اساس در شش روز کاری مهرماه تنها در یک روز این شاخص مثبت شده و در مابقی روزها منفی بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که همچنان بخشی از شرکت‌ها و نمادهای بورسی در مدار نزول قراردارند و هنوز نتوانسته اند به رشد برسند. برعکس آن رشد چند شرکت بزرگ شاخص ساز به راحتی باعث مثبت شدن شاخص کل یا جلوگیری از ریزش شدید آن می‌شود.
درهمین راستا، دیروز از رشد بیش از 10 هزار واحدی شاخص کل بورس، 2 هزار و 328 واحد سهم نماد فولاد بوده است. همچنین نماد کگل با تأثیر هزار و  736 واحدی، تاپیکو با هزار و 578 واحدی و فملی با تأثیر هزار و 452 واحدی بیشترین سهم را در مثبت شدن شاخص کل داشته‌اند. این درحالی است که درهمین روز نماد شپنا (پالایشگاه اصفهان) هزار و 217 واحد تأثیر منفی روی شاخص کل داشت.  در بازارهای فرابورس ایران هم در روزگذشته  با معامله 2 میلیارد و 78 میلیون ورقه به‌ ارزش 3 هزار و 843 میلیارد تومان در 511هزار و 814 نوبت، شاخص فرابورس (آیفکس) 222واحد رشد کرد و در ارتفاع 17هزار و 675واحد قرار گرفت.
در این بازار بیشترین اثر مثبت بر شاخص فرابورس به نام نمادهای معاملاتی پتروشیمی مارون، پلیمر آریا ساسول و پتروشیمی زاگرس شد و در مقابل شرکت‌های سرمایه‌گذاری صبا تأمین، بانک دی و پالایش نفت لاوان بیشترین اثر منفی را بر این شاخص به نام خود ثبت کردند.
همان گونه که اشاره شد، نوسان به یکی از ویژگی‌های بورس در روزهای اخیر تبدیل شده است. دربرخی از روزها شاخص مثبت آغاز می‌شود و درمیانه بازار دوباره منفی می‌شود و دربرخی از روزها این نوسان بارها اتقاق می‌افتد. با این حال به نظر می‌رسد با افت شدید قیمت سهام شرکت‌ها در بازار که برای برخی از آنها به زیر ارزش ذاتی خود رسیده است و همچنین کاهش بار روانی موجود می‌توان بتدریج روزهای مثبت بیشتری را انتظار داشت.
امکان حذف سفارش فروش سهام عدالت
روزگذشته نیز سخنگوی آزادسازی سهام عدالت اعلام کرد که قرار است بزودی حذف سفارش فروش سهام عدالت توسط سهامداران امکان‌پذیر شود. آزادسازی سهام عدالت با وجود مزایای گسترده ای که داشته و باعث خرسندی سهامداران شده، در مرحله اجرا دارای معضلات و مشکلاتی شده که گلایه‌هایی را به دنبال داشته است.
در این زمینه حسین فهیمی، سخنگوی آزادسازی سهام عدالت به پاره‌ای از توضیحات پرداخت و گفت: درخواست حذف سفارش فروش در مرکز پیام از سوی تعدادی از مشمولان سهام عدالت مطرح شده و اکنون چند روزی است که اجرای آن در دستور کار قرار گرفته و به طور جدی در حال پیگیری‌های لازم برای عملیاتی شدن آن هستیم. وی ادامه داد: در صدد هستیم تا کارگزاری و سیستم‌های مستقر در شرکت سپرده‌گذاری این امکان را برای سهامداران فراهم کند تا چنانچه تمایلی به ادامه روند فروش نداشته باشند، درخواست فروش را لغو کنند.
فهیمی اظهار داشت: این امکان زمانی برای سهامدار مهیا می‌شود که کارگزار، سفارش فروش را به سیستم ارسال نکرده باشد؛ در غیر این‌صورت حذف آن نیازمند طی شدن مراحلی است که اکنون در حال انجام اقدامات لازم بر روی زیرساخت‌های آن هستیم تا حتی اگر چنانچه سفارش فروش به سامانه ارسال شده باشد بتوان آن را حذف کرد. به گفته سخنگوی آزادسازی سهام عدالت، این اقدام ممکن است ظرف روزهای آینده عملیاتی شود.
گفتنی است طی روزهای اخیر با توجه به نوسان بازار برخی از سهامداران عدالت که برای سهام خود سفارش فروش داده بودند، پشیمان شده‌اند تا با لغو سفارش در شرایط بهتری نسبت به فروش سهام خود اقدام کنند.

برش
2 اطلاعیه مهم بازار

طی روزهای سه شنبه و چهارشنبه دو اطلاعیه مهم از سوی مراجع ابلاغ شد که می‌تواند تأثیر زیادی بر بازار داشته باشد. در روز هشتم مهرماه بورس تهران تغییراتی در اوراق اختیار فروش تبعی را به بازار ابلاغ کرد. براساس این اطلاعیه، تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر روز معاملاتی حداکثر می‌تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد. براین اساس و مطابق با اطلاعیه‌های عرضه اوراق اختیار فروش تبعی و پیام‌های ناظر در نمادهای (هصادر ۹۱۲) (هغدیر ۹۱۲) (هفارس ۹۱۲) (هکاوه ۹۱۱) (همعاد ۹۱۱) (هخود ۹۱۱) (هملت ۹۱۱) (هشفن ۹۱۱) (هشیر ۹۱۱) (هجم ۹۱۱) (هصند ۹۱۱) (هبهرن ۹۱۲) (هرانف ۹۱۲) (هنفت ۹۱۲) (هپارس ۹۱۲) (همپنا ۹۱۲) (هبرکت ۹۱۲) (هترول ۹۱۱) (هاباد ۹۱۲) (هافق ۴۰۷) (هکویر ۹۱۰) و (هصیکو ۴۰۲)، تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر روز معاملاتی حداکثر می‌تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد؛ بنابراین سرمایه‌گذارانی که اقدام به خرید اوراق تبعی می‌کنند، باید سهم پایه را از قبل تحت مالکیت داشته یا در همان روز خرید اوراق تبعی، سهم پایه آن را نیز خریداری کنند. براساس این اطلاعیه، بررسی تساوی تعداد اوراق تبعی و سهم پایه آن در انتهای هر روز معاملاتی تا سررسید اوراق تبعی انجام می‌شود. در صورت بیشتر بودن تعداد اوراق تبعی از تعداد سهام پایه تحت مالکیت هر فرد، مازاد اوراق مذکور در انتهای روز فاقد اعتبار بوده و عرضه کننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت، همچنین وجه پرداختی بابت خرید اختیار فروش تبعی نیز قابل بازگشت نخواهد بود. اوراق مذکور دارای معاملات ثانویه نبوده و خریدار امکان فروش اوراق خریداری شده را در طول دوره معاملاتی ندارد. سرمایه‌گذاران جهت انجام معاملات اوراق تبعی لازم است اطلاعیه عرضه، پیام ناظر و دستورالعمل معاملات اوراق اختیار فروش تبعی را مدنظر قرار دهند.

طبق اعلام معاون فنی گمرک ایران، ۸۰ میلیون دلار جهت تخصیص ارز به برنج‌هایی که به صورت درصدی ترخیص شده‌اند در نظر گرفته خواهد شد.از ابتدای شهریور امسال واردات برنج با ممنوعیت‌ فصلی مواجه شد. این در حالی بود که طبق آمار گمرک ایران در پنج ماهه اول امسال واردات و ترخیص برنج نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد کاهش و در زمان اعمال ممنوعیت حدود ۳۰۰ هزار تن در گمرک و بنادر دپو مانده بود. از مهم‌ترین دلایل عدم ترخیص برنج‌های وارداتی تأمین ارز و ماندن در صف تخصیص ارز بود که مدت‌ها در این رابطه مشکل وجود داشت، آن هم در شرایطی که در ابتدای سال جاری برنج از صف دریافت کنندگان ارز ۴۲۰۰ تومان خارج و با نرخ ارز نیمایی تأمین ارز شد که همین تغییر مبنای ارزی از جمله عوامل افزایش قیمت برنج‌های وارداتی شده بود.در حالی بیش از یک ماه از ممنوعیت واردات برنج گذشته که مهرداد ارونقی - معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران - به ایسنا اعلام کرده طی توافق صورت گرفته، قرار بر این است ارز لازم برای ترخیص برنج‌های دپو شده تأمین شود.وی گفت:‌ طبق این توافق، قرار شده ۸۰ میلیون دلار جهت تخصیص ارز به برنج‌هایی که به صورت درصدی ترخیص شده‌اند، اختصاص داده شود. این مقام مسئول در گمرک ایران این را هم گفت که با رعایت شرایط مصوبات ابلاغی ستاد تنظیم بازار حدود ۲۳۰ هزار تن برنجی که اکنون در بنادر و گمرک باقی مانده‌اند تأمین ارز و در آستانه ترخیص قرار خواهد گرفت. این در حالی است که بعد از ممنوعیت واردات برنج در اول شهریورماه که تا ابتدای آذرماه ادامه خواهد داشت، با توجه به حجم مانده برنج در گمرک و نیازی که برای ترخیص آن وجود داشت طی توافقات صورت گرفته بین دستگاه‌های مربوطه شرایطی برای ترخیص بخشی از برنج‌های وارداتی در نظر گرفته شد. بر این اساس اعلام شد که با توجه به کاهش حدود ۵۰ درصدی میزان ترخیص برنج در پنج ماه اول سال جاری نسبت به سال قبل و افزایش بیش از سه برابری نیاز واردات که تهدیدی برای تولید داخل به حساب نمی‌آید، مقرر شد تمام محموله‌های برنج وارداتی رسوب بنادر که تا قبل از پایان مردادماه وارد بنادر و گمرک شده و دارای قبض انبار یا اعلامیه ورود هستند، بدون هرگونه محدودیتی تخصیص و تأمین ارز شده و ترخیص آنها مشمول ممنوعیت نمی‌شود.این در حالی است که تمامی ثبت سفارش‌هایی که ارز آن تا قبل از ۳۱ مرداد امسال تأمین و حواله شده و جزو حقوق مکتسبه محسوب می‌شود، ترخیص آنها مشمول ممنوعیت فصلی نشد. از سوی دیگر صاحبان محموله‌های برنج وارداتی که مدعی ترخیص درصدی و عرضه به قیمت ارز ۴۲۰۰ در فروردین و اردیبهشت ۹۹ بودند، مشروط به ارائه تأییدیه از نهادهای حاکمیتی یا رؤسای سازمان‌های صمت استان‌ها مبنی بر تحویل و توزیع با نرخ مصوب درخواست آنها مجدداً در دستور بررسی و اقدام قرار گرفت. همچنین برای آن دسته از محموله‌های درصدی که بعد از تغییر نرخ ارز به نیما با دریافت کد تخصیص و در صف تأمین ارز بوده و به صورت درصدی ترخیص شده بودند و کل محموله مشمول ارز نیمایی است، مقرر شد برای جلوگیری از فساد و خرابی محموله‌ها گمرک نسبت به ترخیص تمامی محموله‌هایی که برنج آن با ارز نیمایی که در صف تأمین ارز بوده و به صورت درصدی ترخیص شده است، مشروط به داشتن کد رهگیری بانک اقدام و فهرست آنها جهت طی مراحل بعدی به بانک مرکزی اعلام شود./ایسنا

افزایش فقر آسیای شرقی به دلیل کرونا

پیش‌بینی بانک جهانی نشان داد تعداد افراد فقیر در کشورهای در حال توسعه آسیای شرقی و اقیانوس آرام می‌تواند برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته افزایش یابد. به گزارش ایبِنا به نقل از سی‌ان‌بی‌سی، پیش‌بینی بانک جهانی نشان داد، تعداد افراد فقیر در کشورهای در حال توسعه آسیای شرقی و اقیانوس آرام می‌تواند برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته افزایش یابد، زیرا همه‌گیری ویروس کرونا رشد اقتصادی امسال را پاک کرد. این بانک خط فقر را درآمد ۵.۵۰ دلار در روز تعریف کرد. طبق این گزارش، امسال ۳۸ میلیون نفر دیگر می‌توانند به زیر سطح درآمد برسند، از جمله ۳۳ میلیون نفر که اگر شوک کووید19 نبودند از فقر نجات می‌یافتند.این پیش‌بینی بانک جهانی در به‌روزرسانی اقتصادی منطقه که شامل چین، کشورهای آسیای جنوب شرقی و جزایر اقیانوس آرام مانند فیجی و ساموآ است منتشر شده است. این گزارش هند و سایر کشورهای آسیای جنوبی را دربر نمی‌گیرد.

بانک‌های مرکزی در سال ۲۰۲۱ طلای بیشتری می‌خرند

شرکت سیتی گروپ پیش‌بینی می‌کند تقاضای طلا از طرف بخش رسمی در سال ۲۰۲۱ تا حدود ۴۵۰ تُن افزایش یابد. به گزارش بلومبرگ، پیش‌بینی می‌شود خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی که عامل مهمی در پیشرفت این فلز گرانبها طی سال‌های اخیر بوده، در ۲۰۲۱ افزایش یابد. شرکت سیتی گروپ پیش‌بینی می‌کند تقاضا از طرف بخش رسمی تا حدود ۴۵۰ تن افزایش یابد. تقاضا در این بخش تا ۳۷۵ تن در سال‌جاری میلادی کاهش یافته بود که پایین‌ترین رقم طی یک دهه گذشته را نشان می‌داد. شرکت HSBC سکیوریتیز امریکا انتظار افزایش تقاضا برای طلا تا ۴۰۰ تن را نسبت به ۳۹۰ تن سال‌جاری دارد. در حالی که این پیش‌بینی‌ها با رقم خرید ۶۰۰ تن در سال در ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ فاصله دارد ولی افزایش فعالیت بانک‌های مرکزی به تقویت این فلز گرانبها کمک می‌کند. سیتی گروپ طی گزارشی در این ماه اعلام کرد روسیه در بهار سال آینده به بازار برمی‌گردد و بانک مرکزی چین پس از انتخابات امریکا خرید طلا را آغاز می‌کند. جیمز استیل، تحلیلگر فلزات گرانبها در بانک HSBC، می‌گوید: «گرچه تقاضای طلا در بخش رسمی در ۲۰۱۹ و ۲۰۱۸ بسیار بالا و در سال‌جاری میلادی نسبتاً پایین بود، ولی تقاضا با توجه به استانداردهای تاریخی لزوماً ضعیف نیست. با اینکه نباید تأثیر فعالیت بانک مرکزی را نادیده گرفت، ولی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس و سایر اشکال تقاضا در سال‌جاری فعال‌تر بودند». قیمت طلا در این صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ۲۰۲۰ رکورد زد چون سرمایه‌گذاران در بحبوحه همه‌گیری ویروس کرونا، تسهیل سیاست‌های پولی و کاهش ارزش پول‌های رایج، به دنبال سرمایه‌های ایمن بودند.
کلمبیا و ازبکستان از جمله کشورهایی هستند که طی ماه‌های اخیر ذخایر طلای خود را کاهش دادند و فیلیپین اعلام کرده قصد فروش این ذخایر را دارد. روسیه اعلام کرد خرید طلا را از آوریل متوقف می‌کند و چین حدود یک سال است هیچ اطلاعاتی در این مورد بروز نداده است.

افت وال‌استریت و دلار با اولین مناظره انتخاباتی ترامپ-بایدن

سه‌شنبه صبح با برگزاری اولین مناظره پرتنش ترامپ - بایدن که طرفین بارها یکدیگر را به چالش کشیدند، ارزش دلار در برابر ارزهای مهم جهان پایین آمد و سهام وال‌استریت افت کرد. به گزارش مهر به نقل از سی‌ان‌بی‌سی، سه‌شنبه شب با برگزاری اولین مناظره پرتنش ترامپ - بایدن که طرفین بارها یکدیگر را به چالش کشیدند، ارزش دلار در برابر ارزهای مهم جهان پایین آمد و سهام وال‌استریت افت کرد. در وال‌استریت، میانگین صنعتی داو جونز ۱۳۱.۴۰ واحد یا ۰.۴۸ درصد افت کرد و در ۲۷٫۴۵۲.۶۶ واحد بسته شد. اس‌اندپی ۰.۴۸ درصد افت کرد و به ۳٫۳۳۵.۴۷ واحد رسید، در حالی که کامپوزیت نزدک ۰.۲۹ درصد پایین آمد و در ۱۱٫۰۸۵.۲۵ واحد بسته شد. شاخص‌های سهام با بسته شدن بازارهای رسمی در بازارهای اینترنتی همچنان به افت خود ادامه دادند و داوجونز ۳۰۰ واحد دیگر پایین آمد. اس‌اندپی و نزدک هم هر کدام ۰.۳ درصد افت کردند. در بازار ارز، دلار در برابر ارزهای مهم جهان افت کرد و شاخص آن ۰.۳ درصد پایین آمد و به ۹۳.۸۷۹ واحد رسید. در مقابل یورو، دلار ۰.۶ درصد تضعیف شد تا نرخ برابری آنها به ۱.۱۷۳۷ واحد برسد. پوند انگلیس هم ۰.۳ درصد تقویت شد و نرخ برابری خود را به ۱.۲۸۶۷ واحد رساند.