یوسف حیدری
گزارش نویس
«دو ماه است آنقدر به خیریه‌ها شیرینی داده‌ایم که حالا تا زنگ می‌زنیم، می‌گویند ممنون لازم نداریم. نه فقط ما، همه قنادی‌های تهران همین وضعیت را دارند. شیرینی که روی دست قنادی‌ها می‌ماند، زنگ می‌زنند خیریه‌. بعد از کرونا نه عروسی داشتیم نه عزا نه عید. الان هم که رمضان است و باید مردم برای زولبیا بامیه صف بکشند، این وضع ماست که می‌بینی. همه قنادی‌ها در طول سال به همین ماه‌های رجب و شعبان و رمضان چشم دارند و از آن طرف هم نوروز. کرونا واقعا ضربه بدی به صنف ما زد. می‌گویند مرغ عروسی و عزا؛ ما امسال نه مرغ عروسی شدیم نه عزا.»

اینها بخشی از درد دل مهدی، صاحب یکی از قنادی‌های معروف تهران است. اما همان طور که او هم مدام اشاره می‌کند، این روزها بیش از هزار و 300 قنادی تهران، سخت‌ترین روزهای کاری‌شان را پشت سر می‌گذرانند. حجم بالای شیرینی‌ که برای عید و جشن شعبان آماده کرده بودند فروش نرفت. نه از عروسی‌های معمول خبری بود، نه از دید و بازدید. در این وضعیت ناخوشایند، خیلی از قنادی‌ها مجبور به کم کردن تعداد کارگران یا ساعت کاری آنها شدند. تعدادی هم از پس اجاره و پاس کردن چک‌ها برنیامدند و مغازه را جمع کردند.
مهدی می‌گوید هیچ صنفی به اندازه قنادی‌ها از کرونا ضربه نخورده و ضرر نکرده است: «من سالهاست که در این حرفه کار می‌کنم ولی هرگز چنین چیزی را تجربه نکرده بودم. قنادها به طور سنتی برای عید نوروز از دو ماه قبل تدارک می‌بینند؛ از تهیه مواد اولیه بگیر تا خرید برخی اقلام. خود ما هر سال چهار روز آخر اسفند و پنج روز اول سال حدود 15 هزار بسته شیرینی می‌فروشیم و تأمین این حجم شیرینی را نمی‌توانیم بگذاریم برای هفته آخر. بنابراین از اول دی ماه خریدها را شروع می‌کنیم و شیرینی‌های خشک عید را آماده می‌کنیم و کارهایی از این دست.
حالا فکرش را بکنید با این همه شیرینی که داشت فاسد می‌شد، چکار باید می‌کردیم؟ از همان روزها‌ی اول اسفند مردم دور کیک و شیرینی را خط کشیدند و خبری از جشن تولد و میهمانی و عروسی و نامزدی و حتی ختم و عزا نشد. بالاخره مجبور شدیم شب عیدی هرچه درست کرده بودیم ببریم برای خیریه‌ها. الان هم تا زنگ می‌زنیم، می‌گویند دستت‌تان درد نکند، نیاورید خراب می‌شود، کلی شیرینی داریم. چاره‌ای نداریم جز اینکه بریزیم دور.»
مهدی به نگرانی‌ مردم برای خرید شیرینی اشاره می‌کند و می‌گوید خیلی‌ها دنبال شیرینی یا کیکی هستند که بتوانند داخل فر یا ماکروویو بگذارند و گرم کنند تا مثلا اگر ویروسی دارد این طور از بین برود. فقط کیک اسفنجی را می‌شود دوباره گرم کرد بنابراین بیشتر شیرینی‌ها مثل کیک‌های خامه‌ای از لیست خرید مردم کنار گذاشته می‌شود. با وجود اینکه مسئولان وزارت بهداشت اعلام کرده‌اند مواد غذایی که در حرارت پخته می‌شود، خطر انتقال ویروس ندارد، اما مردم باز هم نگرانند.»
افطاری برای اغلب روزه داران بدون زولبیا و بامیه صفایی ندارد اما آن طور که مهدی می‌گوید خرید این دو شیرینی هم در مقایسه با رمضان سال گذشته نصف شده و خیلی‌ها هم که به قول خودشان دل به دریا می‌زنند و خرید می‌کنند قبل از مصرف گرم می‌کنند. او می‌گوید صنف قنادی با جشن و شادی مردم سر پا است اما کرونا فعلاً دورهمی‌ها را ممنوع کرده است؛ چه شادی، چه عزا.
مهدی فضای مجازی را بی تقصیر نمی‌داند و معتقد است هشدارهای غیرکارشناسی در شبکه‌های اجتماعی عامل اصلی ترس مردم از مصرف شیرینی است: «ای کاش این اطمینان به مردم داده می‌شد که اگر قنادی‌ها هم مثل هر شغل دیگری مسائل بهداشتی را رعایت کنند، مردم می‌توانند بدون دلهره از آنها خرید کنند. یعنی شیرینی به خودی خود عامل انتقال ویروس نیست و مطالبی از این دست که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم بی پایه و اساس است.
یک جعبه دستکش را که تا قبل از کرونا 190 هزار تومان می‌خریدیم الان یک میلیون و 200 هزار تومان می‌خریم اما می‌خریم چون سلامتی مردم و کارگران قنادی دغدغه خود ما هم هست.»
حاج مسلم از آن قنادهایی است که قنادی‌اش با 50 سال سابقه و 115 پرسنل از وزارت بهداشت سیب سلامت گرفته اما از شب عید به این طرف مجبور شده با یک سوم نیرو کار کند: «دلم نیامد تعدیل کنم. بچه‌ها به صورت چرخشی و هرکدام 12 روز در ماه  کار می‌کنند. هرچه برای شب عید پخته بودیم ماند روی دست‌مان. چند تن آجیل و شکلات و سوهان عسلی و... خریده بودم که همه‌اش توی انبار مانده است. مهمترین چیزی که از سفره عید مردم حذف شد شیرینی بود. نه کسی سفارش کیک می‌دهد نه از میهمانی افطار خبری هست نه تولدی نه هیچ... خرید زولبیا و بامیه مردم به نیم کیلو رسیده. مردم نسبت به خرید شیرینی و آجیل تردید دارند.
چند روز قبل یکی از مشتری‌ها چند کیلو آجیل خرید، موقع حساب کردن داشت به حرف‌های یکی از بچه‌ها گوش می‌داد که داشت حال یکی از همکارانش را می‌پرسید و اینکه مریضی‌اش خوب شده یا نه؟ مشتری وقتی شنید، آجیل را گذاشت و رفت بیرون. دنبالش رفتم و هرچقدر توضیح دادم که بیماری همکار ما کرونا نبوده فایده‌ای نداشت که نداشت. واقعیتش این است که این مدت کسی از صنف قنادان حمایت نکرد.»
قنادی معروف در تهران کم نیست اما خیلی از همین قنادی‌ها در مغازه‌ اجاره‌ای کار می‌کنند و به خاطر کارگاه، اجاره بالایی به صاحب ملک می‌دهند. نیما مدیر یکی از این قنادی‌هاست که فروردین ماه نتوانست اجاره‌اش را تسویه کند و مثل خیلی‌های دیگر تعطیل کرد: «صنف قنادان 11 ماه سال کار می‌کنند برای تأمین هزینه‌ها و اسفند به سوددهی می‌رسند. با شیوع کرونا فروش ما به رغم اینکه یکی از برندهای معروف قنادی تهران هستیم به یک دهم رسید. تالارهای عروسی تعطیل شدند و سفارش‌های کیک و شیرینی لغو شد.
از طرف دیگر چون سایز شیرینی‌های عید کوچک است و تولیدشان زمان زیادی می‌برد، از چند ماه قبل شروع به تولید می‌کنیم که همه آنها روی دست‌مان ماند. چند تن شیرینی کم ضرری نیست. این شد که قنادی را تعطیل کردم و با این وضع فکر نمی‌کنم دوباره بتوانم شروع کنم.
حالا هم با وجود اینکه تقریباً نیمی از مردم به زندگی عادی برگشته‌اند اما هنوز روی مواد غذایی مخصوصاً شیرینی وسواس دارند. بعضی از همکاران ما در قنادی‌های مختلف شیرینی نیمه آماده می‌فروشند تا مردم بتوانند داخل فر بپزند و استفاده کنند. تا کی می‌شود این طور ادامه داد؟ ما اسفند و فروردین هیچ درآمدی نداشتیم. فروردین هم مجبور بودیم قنادی را تعطیل کنیم ولی صاحب ملک حاضر نشد اجاره را ببخشد. ما هم نمی‌توانیم این اجاره را بپردازیم و هنوز هم قنادی را باز نکرده‌ایم و چند روز آینده جمع می‌کنیم. وضعیت خیلی‌ها مثل ما است و این سرنوشت تلخی است که کرونا برای ما رقم زد.»
این روزها کام قنادان تلخ است. آنها می‌گویند کرونا بیشترین ضرر را به قنادی‌ها زد و حالا هم معلوم نیست مردم کی بتوانند دوباره وارد شیرینی پزی‌ها شوند و با خیال راحت سفارش کیک و شیرینی بدهند. برعکس قنادی‌ها اما کار و کاسبی آنهایی که لوازم و مواد قنادی می‌فروشند بد نیست. درست است که مردم از قنادی‌ها چیزی نمی‌خرند اما خیلی‌ها بتازگی یاد گرفته‌اند کیک شکلاتی درست کنند یا حتی از مادربزرگ‌ها دستور پخت شیرینی‌های محلی بگیرند و کام‌شان را در خانه شیرین کنند.