خرید وانت با پول نوسازی خانه‌های روستایی!

زهره افشار
خبرنگار
 با هربار وقوع زلزله در نقطه‌ای از کشور، نخستین موضوعی که ذهن‌ها را مشغول می‌کند سقف‌های نامقاوم واحدهای مسکونی روستایی است. هرچند سالانه 200 هزار واحد مسکونی در کشور نوسازی می‌شود اما برای مقاوم‌سازی کل واحدهای روستایی کشور که بیش از 5 میلیون واحد است کافی نیست. آمار مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی 31 استان از واقعیت تلخی خبر می‌دهد. «هر استانی که طعم زلزله یا سیل ویرانگری را چشیده در صد بالاتری از واحدهای مسکونی روستایی‌اش به اجبار بازسازی شده‌اند.» به‌گونه‌ای که استان کرمان با تجربه زلزله 6.6ریشتری درسال 1382 یا لرستان با زلزله 6.1 ریشتری در سال 85 و سیل‌های متوالی یکی دوسال قبل هم‌اکنون دارای آمار بالایی از خانه‌های مقاوم روستایی هستند.
این تجربه ها نشان می دهد که تا جوامع روستایی دچار بلا نشوند به سراغ مقاوم سازی خانه ها نمی روند! و پیشگیری از وقوع حوادث تلخ به فراموشی سپرده شده است. البته گاهی هم میزان تسهیلات باعث می شود تا برخی، وام های دریافتی را برای ایجاد شغل استفاده کنند و همچنان سقف ناایمن آنها را تهدید کند! تا شاید از رهگذر سیل یا زلزله، نوسازی جدی گرفته شود.
«رسول بیرانوند»ساکن روستای قلعه شمسی در اطراف شهر بروجرد به «ایران» می‌گوید: وام ساخت 40 میلیون تومانی برای نوسازی واحدهای روستایی کفایت نمی‌کند و از سوی دیگر بیشتر روستاییان ترجیح می‌دهند به جای سرمایه‌گذاری برای ساخت مسکن، پول خود را به خرید حتی شده یک وانت بدهند که بتوانند از این طریق کسب درآمد کنند. اگر دولت می‌خواهد روستاییان را تشویق به بازسازی کند باید سقف وام را بالا ببرد و در مقابل اقساط را کم کند یا اینکه مبلغی را به‌صورت کمک بلاعوض پرداخت کند.
75 درصد واحدهای روستایی لرستان مقاوم هستند
«مسعود رضایی» مدیر کل بنیاد مسکن لرستان به «ایران» می‌گوید: درصد بالایی از واحدهای مسکونی روستایی استان به‌دلیل سیل‌های مکرر و زلزله 6.1 ریشتری بروجرد بازسازی شده‌اند به‌گونه‌ای که در حال حاضر 75 در صد واحدهای مسکونی لرستان نوسازی شده‌اند و در برابر حوادث احتمالی مقاوم هستند. به‌گفته وی لرستان در مجموع 173 هزارو 500 خانوار روستایی دارد که این خانوارها در 153 هزار و 500 واحد زندگی می‌کنند. یعنی در بعضی از واحدها بیش از یک خانوار ساکن هستند. به‌همین دلیل علاوه بر 30 هزار واحدمسکونی که در لرستان باید نوسازی شوند   باید 20 هزار واحد مسکونی جدید نیز
ساخته شود.
رضایی می‌افزاید: این در حالی است که مهاجرت‌های معکوس به روستا‌ها نیز که از دو سه سال قبل کلید خورده و در حال حاضر به‌دلیل بالا رفتن اجاره مسکن در شهرها شدت بیشتری گرفته؛ تقاضا برای ساخت واحدهای مسکونی روستایی را بالا برده است. وی افزود: درحال حاضرساکنان قبلی چندین روستا در اطراف شهرهای دورود و بروجرد که تقریباً خالی از سکنه شده بودند درخواست بازگشت به روستا و کمک برای ساخت واحد را دارند.
وی خاطرنشان کرد: سازوکارهای محکمی برای راستی آزمایی این متقاضیان وجود دارد که به راحتی می‌توان آنها را از متقاضیان ساخت ویلا در مناطق خوش آب و هوا جدا کرد. وی با اشاره به اینکه هزینه هر متر مربع واحد مسکونی روستایی در حال حاضر 1.5 میلون تومان است تصریح کرد: بررسی‌های ما نشان می‌دهد وام ساخت40 میلیون تومانی برای ساخت تقریباً 65 درصد یک مسکن متعارف روستایی با میانگین 60 متر مربع کافی است و روستاییان به‌دلیل اینکه خودشان در ساخت مشارکت دارند هزینه کار نیز ندارند. وی خاطرنشان کرد: خوشبختانه روستاییان می‌توانند با ارائه سفته زنجیره‌ای وام ساخت را دریافت کنند.
27 در صد واحدهای مسکونی روستایی اصفهان مقاوم است
در همین حال استان اصفهان شاید به این دلیل که در سال‌های گذشته مورد تهدید جدی حوادث غیرمترقبه قرار نگرفته است دارای درصد نه‌چندان مناسب واحدهای مسکونی روستایی مقاوم است.
البته «غلامحسین خانی» مدیر کل بنیاد مسکن اصفهان می‌گوید: هرچند در حال حاضر تنها 27 درصد واحدهای مسکونی اصفهان با‌ وجود آمار مقاوم هستند اما دلیل اصلی پایین بودن آمار این است که در چند سال گذشته حداقل 60 روستا که نوسازی در آنها صورت گرفته بود در حال حاضر به شهر تبدیل شده‌اند.
وی افزود: هر چند سقف وام ساخت مسکن   از نظر برخی روستاییان ایده‌آل نیست ولی روستاییان برای بازپرداخت وام 40 میلیونی ساخت تنها باید ماهانه 370 هزار تومان پرداخت کنند آن هم طی 12 سال. وی همچنین از همه روستاییان خواست هر چه سریع‌تر نسبت به مقاوم‌سازی واحد‌های خود اقدام کنند. وی می‌گوید: تجربه زلزله سال‌های قبل در کشور نشان داده هر واحد مسکونی روستایی که بازسازی شده در مقابل زلزله‌های بعدی تنها دچار آسیب‌های کوچک شده و «هیچ سقفی خراب نشده است»و به‌نظر من همین یک جمله برای تشویق روستاییان به نوسازی کافی است.
450 هزارواحد روستایی به‌دنبال وقوع حوادث غیرمترقبه مجبور به بازسازی شده‌اند
«حمید رضا سهرابی» مدیر کل مسکن روستایی بنیاد مسکن هم به «ایران» می‌گوید: در کل کشور در مجموع 5 میلیون و 377 هزار واحد مسکونی روستایی داریم که تاکنون 45 درصد آن مقاوم‌سازی شده است. از 2 میلیون و360 هزار واحد مسکونی روستایی که مقاوم‌سازی شده است 450 هزارواحدهایی هستند که به‌دنبال وقوع حوادث غیرمترقبه مانند سیل و زلزله تخریب شده بودند.
وی در پاسخ به این پرسش که کدام استان‌ها دارای مقاوم‌ترین واحدهای روستایی در برابر حوادث غیرمترقبه هستند خاطرنشان می‌کند: در استان‌هایی که زلزله و سیل بیشترین خسارت را داشته بیشتر اقدام به مقاوم‌سازی شده است. به‌گونه‌ای که در حال حاضر در استان‌هایی مانند کرمان و لرستان که تجربه زلزله و سیل را داشته‌اند به طور میانگین بالای 56درصد واحدهایشان نوسازی شده و در برابر حوادث احتمالی آتی مقاوم هستند. البته استان‌های ایلام، بوشهر، اردبیل و خراسان شمالی هم از جمله استان‌هایی هستند که درصد مقاومت واحدهای روستایی در آن بالای 46 درصد است. اما در مقابل در استان‌هایی مانند آذربایجان غربی، اصفهان، یزد و خراسان رضوی درصد مقاوم‌سازی در حد 26 درصد است. به‌گفته وی در قالب طرح ویژه بهسازی روستایی سالانه 200 هزار واحد روستایی با اعطای تسهیلات بازسازی می‌شود.
در سال 89 سقف تسهیلات برای ساخت مسکن روستایی 40 میلیون تومان بود و امسال قرار است این تسهیلات قرض‌الحسنه به 45 تا 50میلیون تومان برسد و مابقی که حدود 50درصد هزینه ساخت را شامل می‌شود به‌صورت آورده باید از سوی خود روستاییان تأمین شود و به نظر می‌رسد این عاملی شده برای عدم استقبال روستاییان برای نوسازی واحدهایشان.
سهرابی تصریح می‌کند: از سال گذشته برای کمک به روستاییانی که توان تأمین آورده خود را ندارند با تأمین اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور به این دسته از روستاییان نیمی از هزینه ساخت به‌صورت کمک بلاعوض پرداخت می‌شود. در این راستا در 11 استان از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، چهار محال وبختیاری، کردستان، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، لرستان، آذربایجان غربی واردبیل از این طریق حدود 70 هزار واحد در حال نوسازی هستند.
استفاده از بیمه روستایی یکی از راهکارهایی است که همواره برای جبران خسارت ناشی از حوادث غیرمترقبه به روستاییان توصیه می‌شود. سهرابی می‌گوید: بنیاد تمام واحدهایی را که نوسازی می‌شوند، بیمه 10 ساله حوادث غیرمترقبه می‌کند که حق بیمه برای این 10 سال فقط 100 هزار تومان است. وی به روستاییان توصیه می‌کند که برای حفظ جان خود و سرمایه زندگی‌شان اقدام به بهسازی واحدهایشان کنند.