نرگس عاشوری/ شهریور ماه 98 وقتی خبر رسید خالق ماندگارترین فیلم‌های سینمای ایران 6‌سال پس از دوری از سینما تصمیم گرفته پشت دوربین برود و فیلم جدیدی به نام «لامینور» بسازد اتفاقی خوشحال‌کننده برای دوستداران داریوش مهرجویی بود. گزاره خبری مهمی که بیست‌وهفتمین تجربه کارگردانی مهرجویی را در کانون توجه قرار داد شکستن طلسم همکاری دو چهره ماندگار موج نوی سینمای ایران بود. علی نصیریان بعد از نزدیک به ۴۰ سال دوباره مقابل دوربین کارگردانی رفت که در فیلم‌های مهمی مثل «گاو»، «آقای هالو»، «پستچی» و «دایره مینا» برای او بازی کرده بود.

به خاطر اندیشه
«لامینور» ماحصل همکاری تازه آنها پس از دو سال وقفه در حالی روی پرده سینما است که نصیریان آرزو دارد این همکاری تکرار شود: «برای من خیلی جذاب خواهد بود که آخر عمری با مهرجویی زندگی‌ام را تمام کنم.» نصیریان با تأکید بر اینکه مهرجویی راه و رسم بازی مقابل دوربین را در فیلم «گاو» به او یاد داده است به «ایران» می‌گوید: «آقای مهرجویی برای من خیلی انسان قابل احترامی است. سینما را با ایشان شروع کردم و فی‌الواقع از ایشان آموختم که جلوی دوربین چه کار کنم. برای فیلم «گاو» او حتی برای ما جلسه تمرین گذاشت تا بازی مقابل دوربین را یاد بگیریم.»
آخرین همکاری علی نصیریان با داریوش مهرجویی به سال ۱۳۵۹ و بازی در فیلم «مدرسه‌ای که می‌رفتیم» بر‌می‌گردد. او درباره این وقفه توضیح می‌دهد: «سر فیلم «اجاره‌نشین‌ها» نقشی را پیشنهاد کردند که ترجیح دادم این کار را نکنم. گویا ایشان ناراحت شدند. به هر حال 40 سال کاری از طرف ایشان به من پیشنهاد نشد تا اینکه دو سال پیش آقای درمیشیان به من زنگ زد و گفت آقای مهرجویی از شما می‌خواهد در این فیلمش بازی کنید. مهرجویی گفت بیا و من هم دویدم. بدون اینکه سناریو را خوانده باشم گفتم برای مهرجویی با کمال میل می‌آیم.»
او مهرجویی را به خاطر شناخت زبان و بیان سینما و حقی که علاوه بر اقتباس‌های سینمایی به خاطر رمان‌هایی که نوشته و کتاب‌هایی که ترجمه کرده بر گردن ادبیات ایران دارد، ستایش کرده و درباره علاقه‌مندی به تداوم این همکاری می‌گوید: «برای آقای مهرجویی نه به عنوان یک فیلمساز بلکه به عنوان انسانی فهمیده، باسواد و صاحب فکر و اندیشیده و کار‌بلد کار می‌کنم. مهرجویی علاوه بر اینکه تکنیک سینما را می‌شناسد صاحب اندیشه و تفکر است. به همین خاطر برای ایشان احترام قائلم. مهرجویی برای من آدمی خاص است. حالت اسطوره دارد. بیشترین اهمیت او در سوادش است. در فهم و شعورش است. در توان فکری‌اش است. خیلی دوستش دارم.»

شاگردی می‌کنم
شمایل ماندگار سینما و تئاتر ایران می‌گوید همچنان در حال آموختن است و مهم‌ترین مؤلفه همکاری را رسیدن به شناخت تازه می‌داند: «من همیشه می‌آموزم. نه تنها از مهرجویی بلکه می‌آموزم از همایون غنی‌زاده، مجید مجیدی و ... همه کارگردان‌های خوب سینمای ایران که فرهنگ و هنر و تمدن ملت ایران را به دنیا می‌شناسانند برای من باارزش هستند. استاد من هستند و من شاگردشان هستم. شاگردی می‌کنم و دوست دارم در خدمت آدم‌های بزرگ و صاحب فکر و اندیشه باشم.»
او با تحسین فیلمسازان نسل تازه می‌گوید: «وقتی با همایون غنی‌زاده کار کردم فهمیدم نسل بعد از من که جای بچه‌ها و نوه‌هایم هستند چه استعدادهای خارق‌العاده‌ای دارند. یک تئاتر از آقای غنی‌زاده دیدم؛ «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» و یک فیلم با او کار کردم «مسخره‌باز». هر دو برای من شگفت‌انگیز بود. هم در تئاتر و هم در سینما او یک استعداد فوق‌العاده است. اینها صاحب اندیشه و تفکر هستند. به ملت‌شان حرمت می‌گذارند. ملت‌شان برایشان حرمت دارد. برای چنین ملتی فکر می‌کنند و کار می‌کنند.»
نمایش «اعتراف» که شهاب حسینی سال 96، با بازی خودش و علی نصیریان در تالار اصلی تئاترشهر روی صحنه برد، آخرین هنرنمایی نصیریان بر صحنه تئاتر است. او درباره دوری از تئاتر می‌گوید: «کار تئاتر بسیار پیشنهاد شده اما من دیگر توانش را ندارم. سن‌ام بالا رفته و نمی‌توانم از ساعت 5 بعد از ظهر با این ترافیک و دود به مرکز شهر بروم و بعد از نیمه شب برگردم. از لحاظ بازیگری توانش را ندارم اما زباناً، قدماً و قلماً هر کاری برای حمایت از اهالی تئاتر از دستم بربیاید، انجام می‌دهم.»

برای کتاب «تبلیغ» می‌کنم
در حالی که سی‌وسومین دوره نمایشگاه کتاب در حال برگزاری است، علی نصیریان نسل جوان را به مؤانست و همنشینی با کتاب دعوت می‌کند: «نسل جوان را به خواندن کتاب دعوت می‌کنم، تشویق می‌کنم و حتی تبلیغ می‌کنم. با وجود اینکه کار من تبلیغ نیست اما برای کتاب تبلیغ هم می‌کنم.»
او مطالعه دو کتاب را هم به علاقه‌مندان پیشنهاد می‌دهد: «کتابی که خیلی خوشم آمده و بخصوص برای اهالی تئاتر و سینما، اهالی ادب و علاقه‌مندان سناریونویسی و فیلمنامه‌نویسی توصیه می‌کنم کتاب «زبان زنده» منوچهر انور است. پیشنهاد می‌کنم هم فعالان و هم علاقه‌مندان به هنر این کتاب را بخوانند و زبان شفاهی و گفتار و کتبی را با اصول یاد بگیرند.»
دومین پیشنهاد این بازیگر پیشکسوت مجموعه ترجمه‌های صادق هدایت با مقدمه‌ای از محمدرضا اصلانی است:‌ «صادق هدایت سوای اینکه نویسنده و قصه‌نویس بود، روی فرهنگ عامه کار کرد و ترجمه هم می‌کرد. قصه‌هایی از چخوف، استون شرو، آرتور کریستینسن، آلکساندر لانژکیلاند، آلفونس دولامارتین و... را ترجمه کرد که به صورت پراکنده در این کتاب و آن کتاب چاپ شده بود. اخیراً تمام این آثار در قالب یک کتاب چاپ شده است. آقای محمدرضا اصلانی که خود فیلمساز درجه یک و آدم معتبری است و از باسوادترین آدم‌هاست مقدمه‌ای بسیار هوشمندانه، خردمندانه و ادیبانه نوشته و در این مقدمه اعلام کرده که هدایت اولین مترجمی است که نوول‌ها و قصه‌های مدرن فرنگ را ترجمه کرد. قبل از او ما ترجمه‌هایی از الکساندر دوما، ویکتور هوگو و کتاب‌های مشهور و معمول قرن نوزدهمی داشتیم اما قصه‌های مدرن اروپایی و فرنگی نداشتیم. آقای اصلانی درست اشاره می‌کند، اولین کسی که ترجمه نوول‌ها و قصه‌های مدرن را وارد ادبیات ما کرد صادق هدایت بود.»

وصال روحانی/‌ پس از مدت‌ها انتظار و تدارک و بررسی، سرانجام از امشب (سه‌شنبه شب 27 اردیبهشت) جشنواره معتبر فیلم کن فرانسه 2022 آغاز می‌شود تا پس از 12 روز فعالیت و پخش قریب به 450 فیلم عمدتاً تازه در بخش‌های مختلف آن، شنبه شب 7 خرداد با اهدای جوایز بهترین‌ها پایان گیرد.
این هفتاد و پنجمین دوره جشنواره‌‌ای است که همچنان بالاتر از ونیز و برلین پراعتبارترین جشنواره سینمای جهان به حساب می‌آید و اگر فتح اسکار را قله اوج موفقیت در هنر هفتم بدانیم، تصاحب نخل طلای کن که هر ساله به بهترین فیلم این جشنواره تعلق می‌گیرد، دومین توفیق بزرگ در عرصه سینما به حساب می‌آید. امسال 21 فیلم با کسب مجوز شرکت در قسمت مسابقه کن، برای فتح این نخل خیز برداشته‌اند و یکی از آنها اثری تازه از سینمای بالنده ایران به‌نام «برادران لیلا» است که آن را سعید روستایی ساخته و نوید محمدزاده، سعید پورصمیمی و ترانه علیدوستی بازیگران اصلی آن هستند.
«برادران لیلا» ابتدا روز 4 خرداد اولین نمایش خود را در کن تجربه می‌کند و سپس در روزهای 5 و 6 خرداد در سه نوبت دیگر برای علاقه‌مندان پخش می‌شود. روستایی در دهه 1390 فیلم‌های خبرساز و موفق «ابد و یک روز» و «متری شش و نیم» را به جامعه هنر ایران ارزانی داشت و در آن سوی مرزها هم وجهه‌ای برای خود آفرید. اما این اولین باری است که یک فیلم با کارگردانی او در مهم‌ترین بخش (قسمت مسابقه) کن به نمایش در می‌آید و برای رسیدن به نخل طلا دورخیز می‌کند. جایزه‌ای که فقط یک بار به سینمای ایران رسیده و صیاد آن، زنده‌یاد عباس کیارستمی با اثر شاعرانه‌ای همچون «طعم گیلاس» در سال 1997 بوده است.

فصل گرامیداشت فیلم هایی که سال‌ها نادیده گرفته می‌شدند
برای اینکه فاتح نخل طلای امسال را بشناسیم، طبعاً باید منتظر رأی هیأت داوران جشنواره در روز پایانی آن باشیم. اما نتایج سال‌های اخیر کن و نحوه تقسیم نخل طلا و سایر جوایز این جشنواره بین برگزیدگان، گویای تغییری آشکار در رویکردها و انتخاب‌های این جشنواره و مدیران آن بوده است. کن در گذشته دور و نزدیک هم از پاسداشت کارهای متعلق به کشورهای در حال رشد غافل نمانده اما نه به اندازه کافی و چنین فرایندی در جشنواره‌های ونیز و برلین قوی‌تر بوده و شاید به همین سبب و با هدف جذب هر چه بیشتر کشورهای کم برخوردار بوده که کن در سه، چهار سال اخیر بیش از همیشه به آثار زبده و خاص سینمای این کشورها بها داده و جوایز خود را به آنها اهدا کرده است.
کامیابی فیلم‌های «پارازیت» (انگل) از کره جنوبی، «سارقان مغازه» و «ماشین مرا بران» از سینمای ژاپن و «تیتان» از فرانسه در کن، ونیز و برلین در سه، چهار سال گذشته گویای رشد فزاینده این روند در جشنواره‌های نخست دنیا است که حتی مجریان مراسم اسکار را هم وادار به تقلید و گرامیداشت فیلم‌های به ظاهر کوچک و کم هزینه‌ای کرده که سال‌ها در سطح جهان به آنها بی‌اعتنایی می‌شد، اما اینک هم لیاقت این آثار و خالقان آنها و هم کوشش مدیران جشنواره‌ها برای فتح قلوب ملت‌ها و جوامع هنری کشورهای کوچک‌تر ایجاب می‌کند که جوایز این جشنواره‌ها با وفور و تعدادی بیش از گذشته به این قبیل کشورها اعطا شود.
اینها هستند داوران «کن 2022»
چون صحبت از هیأت داوران بخش مسابقه کن شد باید توضیح دهیم که ریاست آن با ونسان لندون بازیگر فرانسوی است و بجز وی 8 عضو دیگر هم دارد که یکی از آنها اصغر فرهادی سینماگر ایرانی است که سال پیش جایزه موسوم به گراندری را که دومین جایزه برتر این جشنواره به حساب می‌آید با فیلم «قهرمان» تصاحب کرد.
سایر اعضای شاخص این هیأت 9نفره، ربه‌کا هال بازیگر و کارگردان زن انگلیسی-امریکایی، دیپیکا پادوکانه هنرپیشه زن هندی، نومی راپاچ بازیگر زن سوئدی، یواخیم تری‌یر سناریست و کارگردان مرد نروژی و جف نیکولز سناریست و کارگردان مرد امریکایی هستند.
برای هر یک از قسمت‌های دیگر این جشنواره همچون معمول هیأت‌های داوری مجزا و با رؤسایی دیگر در نظر گرفته شده‌اند. ریاست هیأت داوری بخش «نوعی نگاه» با والریا گولینو، بازیگر و کارگردان زن ایتالیایی است، هیأت ژوری بخش «دوربین طلایی» را که مختص فیلم اولی‌ها است، روزی دی پالما هنرپیشه زن اسپانیایی هدایت می‌کند و ریاست گروه داوران «هفته بین‌المللی منتقدان» هم با کائوتر بن هنیه سناریست و کارگردان تونسی است. این امر در قسمت‌های موسوم به پریمیر و سینه فونداسیون هم رعایت شده است و آنها هم داورانی متفاوت دارند تا آرایی صادر شود که متناسب با همان فضا و فیلم‌ها است و داوران به سبب قلت تعدادشان و شمار زیاد فیلم‌ها دچار عدم تمرکز و خستگی فکری نشوند و آرایی نامنصفانه صادر نکنند.

دشواری‌های تفکیک بهترین‌ها
«کن 2022» هر رأیی در ارتباط با بهترین فیلم حاضر در بخش مسابقه خود بدهد و چه روند جدید بزرگداشت «کوچک‌ترها» را رعایت کند و چه به سنت گرامیداشت نامدارترها و آثار پرهزینه استودیوهای بزرگ برگردد، با خیل گسترده‌ای از گزینش‌ها و راه‌های انتخاب بهترین‌ها مواجه است و امسال هم نمایشگر فیلم‌هایی است که بیشترین طیف تفاوت و شعاع حرکت را دارند. پرداختن به هر یک از اصول متفاوت جامعه، رخدادهای گوناگون روز و گرایش‌های متعدد هنری در دستور کار اکثر آثار در قسمت‌های مختلف جشنواره امسال قرار دارد و به تبع آن پیش‌بینی چهره و نام فاتحان بسیار سخت است و معلوم نیست در رقابت حاد آثار کوچک با فیلم‌های پرطمطراق نامداران، کدام یک سرفراز خواهند شد.
چنین روندی با شدت بیشتر در بخش جنبی اما مهم «نوعی نگاه» کن هم برقرار است و هیأت داوری این بخش کار دشواری برای تفکیک بهترین فیلم از سایر آثار حاضر در این قسمت دارد و این فشردگی و دشواری تفکیک، در قسمت‌های موسوم به «Premiere»، «دو هفته کارگردان ها» و «نمایش‌های نیمه شب» نیز جاری است. مدیران «کن 2022» بخش پرطرفدار نمایش آثار قدیمی و کلاسیک این جشنواره را هم حفظ کرده و هر روز حداقل دو، سه فیلم برتر و خاطره‌ساز گذشته را که با روش‌های مختلف شیمیایی و کامپیوتری ترمیم و اصلاح کیفیت شده‌اند، برای هنردوستان به نمایش می‌گذارند. فیلم افتتاحیه جشنواره نیز «برداشت‌آخر» ساخته جدید میشل هازاناوی شیوس فرانسوی است که امشب به نمایش در می‌آید و البته نه متعلق به قسمت مسابقه بلکه یکی از آثار منتخب برای بخش خارج از مسابقه است.

گروه فرهنگی: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ساعت‌های پایانی برپایی نمایشگاه کتاب در روز یکشنبه طی بازدیدی از غرفه‌های حاضر به گفت‌وگو با برخی اهالی نشر پرداخت و البته به نکاتی هم درباره مسائل فرهنگی و دغدغه‌های فعالان این عرصه اشاره کرد. به گفته محمدمهدی اسماعیلی کاغذ‌های قاچاق کشف شده در حال انتقال به تهران است و به محض دریافت، بین ناشران توزیع خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، محمد‌مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در جریان بازدید از سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در جمع خبرنگاران حاضر و به پرسش‌ آنها پاسخ داد. وی درباره زمان توزیع کاغذهای قاچاق کشف شده به ایبنا گفت:‌ «حدود دو هزار تن کاغذ بوده که تحویل دوستان در وزارتخانه می‌شود. رئیس محترم دستگاه قضا در این جریان، کمک قابل توجهی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتند. کاغذ‌ها در حال انتقال به تهران است و به محض دریافت، بین ناشران توزیع خواهد شد.»
وی درباره موضوع خودکفایی در تولید و صادرات کاغذ نیز گفت: «بدنه نشر و مطبوعات، سالانه به 280 هزار تن کاغذ نیاز دارد. این مجموعه‌هایی که اکنون در حال فعال شدن، تکمیل ظرفیت و حل مسائل مالی آنها هستیم، توانایی تولید بیش از 340 هزار تن کاغذ را دارند؛ این برآورد دقیق و نتیجه مطالعه و بررسی است به‌عبارت دیگر برآورد شعار‌گونه نیست.» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره مصوبه «بودجه فرهنگی دستگاه‌های دولتی» عنوان کرد: «آیین‌نامه این مصوبه آماده شده است؛ متأسفانه اجرای آن به نمایشگاه نرسید، چراکه ابلاغ آیین‌نامه بودجه دیر انجام شد و در کار مجلس و شورای نگهبان در رفت و برگشت بود. آیین‌نامه اجرایی این مصوبه چهار‌شنبه هفته جاری در هیأت دولت مطرح خواهد شد.»
با توجه به اینکه ناشران خواستار باقی ماندن میزبانی مصلی هستند، وزیر فرهنگ درباره محل برپایی نمایشگاه کتاب در سال آینده تأکید کرد که باید منتظر بمانیم و فعلاً چیزی مشخص نیست.
بنابر خبر دیگری به نقل از ستاد خبری نمایشگاه کتاب، محمود لیایی مدیرعامل شرکت ملی پست هم از ارسال کتاب به سراسر نقاط ایران با کمترین هزینه از محل نمایشگاه کتاب تهران خبر داد.
لیایی در دیدار با یاسر احمدوند رئیس نمایشگاه کتاب تهران در همین باره گفت: «سه باجه پستی در سطح نمایشگاه تعریف شده تا بسته‌های پستی را تحویل و در کمترین زمان توزیع کند. زمان ارسال بسته‌ها به شهر تهران یک روز و به مراکز استان‌ها از 24 تا 48 ساعت است. ناشران می‌توانند بسته‌های خود را چه از نمایشگاه مجازی وچه نمایشگاه حضوری تحویل پست دهند‌.»
وی تأکید کرد: «با اینکه انتظار داریم ناشران به سمت فروش مجازی بروند و توزیع را تسهیل کنند، تمامی امکانات خود را در نمایشگاه حضوری به کار گرفتیم تا مردم بتوانند بدون مشکل کتب درخواستی خود را تحویل بگیرند.»
در این دیدار رئیس نمایشگاه کتاب تهران نیز با تقدیر از اقدام پست برای خدمت‌رسانی به مردم گفت: «ما اذعان داریم که پست کار پرزحمتی را به‌عهده گرفته و نفع اقتصادی چندانی ندارد. در نمایشگاه کتاب تهران دوهزار و 800 ناشر با نزدیک به 220 هزار عنوان کتاب حضور دارند و میزان فروش و توزیع کتاب نشان می‌دهد، بدون همراهی دستگاه‌های خدمات‌رسان این مهم عملاً غیرممکن بود.»سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از بیست‌ویکم آغاز شده و تا سی‌ویکم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی(ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.

رضا صفایی‌پور بازیگر پیشکسوت که مدتی است به پارکینسون مبتلا شده است، می‌گوید قدرت تکلمش ضعیف شده و روز یکشنبه (25 اردیبهشت‌ماه) در مؤسسه هنرمندان پیشکسوت بود که حالش بد شد و دوستانش او را با آمبولانس به بیمارستان بردند. صفایی‌پور که زمانی «بدمن» سینمای ایران بود، چند سالی است خانه‌نشین شده و به‌ندرت در فیلمی بازی کرده است. او دو سال قبل گفته بود که آرتروز گردن دارد و درد اذیت‌کننده‌ای را تحمل می‌کند اما خدا را شاکر بود که می‌تواند راه برود و گاهی هم ورزش کند. او در دوران کرونا بیشتر در خانه می‌ماند ولی مدتی است که به پارکینسون مبتلا شده و براثر مشکلاتی در بیمارستان یاس تهران بستری شده است./ ایسنا

بهزاد عمرانی، خواننده اصلی گروه بمرانی یکی از ترانه‌های متن انیمیشن سینمایی موزیکال «ژولیت و شاه» را خواند و به جمع خوانندگان پیوست. «ژولیت و شاه» به نویسندگی و کارگردانی اشکان رهگذر انیمیشنی در ژانر کمدی-رمانتیک و موزیکال است که به وقایع تاریخی شکل‌گیری تئاتر غربی در ایران می‌پردازد. این انیمیشن سینمایی برای نخستین‌بار به بهانه حضور اشکان رهگذر به‌عنوان داور جایزه «ساتوشی کن» در جشنواره بین‌المللی فانتازیا 2021 معرفی شد. پیش‌بینی می‌شود انیمیشن سینمایی «ژولیت و شاه» اواخر سال 1401 آماده اکران شود./ روابط عمومی

برنامه نمایش منتخب آثار زنده‌یاد نادر طالب‌زاده تحت عنوان «صبح سرخ فرداها» به همت معاونت هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و توسط این مؤسسه از عصر دوشنبه 26 اردیبهشت ماه در پردیس سینما گالری ملت برای عموم علاقه‌مندان اکران شد.
این ویژه‌برنامه تا روز پنجشنبه 29 اردیبهشت ماه ادامه دارد و این آثار هر روز از ساعت 19 تا 21 در سالن 11 پردیس ملت نمایش داده می‌شود./ برنا