ندا  سیجانی
خبرنگار ‌
اوایل اسفند ماه 98 بود که به‌دلیل شیوع بیماری کرونا تمامی برنامه‌های فرهنگی و هنری تعطیل شد و با گذشت زمان امیدی که حاصل نشد هیچ، هرروزشرایط اقتصادی هنرمندان بدتر و بدترشد، سالن‌های سینما، تئاتر و موسیقی بسته شدند و اغلب هنرمندان بخصوص موسیقی اقوام ایران که امرارمعاش زندگیشان ازاین طریق بود روزگارسختی را می‌گذراندند اما حالا با گذشت تقریباً دو سال صحبت ازآغاز برگزاری کنسرت‌های موسیقی است؛ نویدی که ازمدت‌ها قبل مخاطبان وهنرمندان موسیقی به انتظار آن نشسته بودند و سرانجام با توسعه واکسیناسیون عمومی و بهره‌مندی از ظرفیت ۵۰ درصدی سالن‌ها در کنار رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی این رویداد مهم موسیقی در روزهای آینده ازسرگرفته خواهد شد. اما در همین مدت زمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نگاه حمایتی به هنرمندان داشته و تلاش کرد با برگزاری کنسرت‌های آنلاین چراغ کم سوی موسیقی را روشن نگه دارد تا مخاطبان و علاقه‌مندان از شنیدن این نغمه‌ها و آواهای ایرانی بی‌بهره نمانند.
محمد الهیاری سرپرست دفترموسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخصوص اقدامات صد روزه دولت سیزدهم در حوزه موسیقی بیان داشت: آغازین روزهای دولت سیزدهم مصادف با ایام عزاداری سید الشهدا علیه السلام در ماه محرم و صفر بود و در همان برهه زمانی برای اولین بار اجراهای کنسرت برخط به آوا‌ها و نواهای عاشورایی اختصاص پیدا کرد و گروه‌هایی از سراسر کشور آواها و نواهای محلی عاشورایی خود را برای مردم اجرا کردند که با توجه به پخش آنلاین آنها با استقبال گسترده‌ای مواجه شد.
اواقدام دیگر دفتر موسیقی را جشنواره ملی موسیقی جوان عنوان کرد ودراین باره گفت: درجشنواره ملی موسیقی جوان‌ در پانزدهمین دوره که اختتامیه آن اواخر آذرماه برگزار می‌شود، برای اولین باربخش آهنگسازی به رقابت جوانان افزوده شده است که می‌تواند اتفاق خوبی دراین دوره ازجشنواره باشد. الهیاری اشاره‌ای به جشنواره موسیقی فجرداشت ودراین باره افزود: جشنواره متفاوتی دراین دوره خواهیم داشت و قرار است بخش سرود و آهنگ‌های انقلابی به جشنواره امسال افزوده شود. سرپرست دفترموسیقی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی درخصوص حمایت‌های این دفتر از هنرمندان دردوران کرونا بیان داشت: پس ازدو سال وقفه دراجراهای صحنه‌ای موسیقی به‌دلیل پاندمی کرونا، با توجه به تلاش‌های دولت سیزدهم در گسترش واکسیناسیون، امکان از سرگیری اجراها فراهم شده است و بزودی شاهد رونق اقتصاد هنر خواهیم بود.

مریم شهبازی
خبرنگار
زمان کمی تا پایان بیست‌و‌نهمین دوره هفته کتاب باقی مانده، رویدادی ملی که امسال رنگ و بویی متفاوت از سال گذشته گرفته، هرچند همچنان سنگینی محدودیت‌های گریزناپذیر شیوع بیماری کرونا بر سر کتاب و اهالی‌اش سایه افکنده، با این حال کتابفروشان سطح کشور به لطف «روز کتابگردی» و تمهیدات ویژه «پاییزه کتاب»، پنجشنبه و جمعه متفاوتی را پشت سر گذاشتند.
روزی نمادین در تقویم نانوشته فرهنگی
پنجشنبه گذشته با سالروز دیگری از «روز کتابگردی» همراه شد، روزی نمادین که چند سالی است در تقویم نانوشته فرهنگی کشورمان جا خوش کرده و بهانه‌ای برای تجدید بیعت با کتاب شده است. راسته خیابان کریم خان یکی از پاتوق‌های همیشگی دوستداران کتاب در چنین مناسبت‌هایی است؛ «خانه فرهنگ و هنر گویا» هم در همین محدوده واقع شده، مؤسسه‌ای که روزهای پایانی هفته، بویژه پنجشنبه با حضور چهره‌های سرشناس فرهنگ و هنر به استقبال مردم رفت.
ناصر میرباقری، مدیر انتشارات و مؤسسه خانه فرهنگ و هنر گویا درباره تفاوت هفته کتاب جاری با سال گذشته که بنابر شرایط شاهد محدودیت‌های بیشتری در مقابله با بیماری کرونا بودیم به «ایران» می‌گوید:«شرایط شیوع این بیماری سبب شد برنامه‌های هفته کتاب سال قبل را به تعطیلی بکشاند، آنچنان که مردم ازترس مبتلا شدن نیامدند. البته حق هم داشتند. اما هفته کتاب امسال به خاطر واکسیناسیون شرایط متفاوتی داشت.» هرچند که در نهایت میرباقری تأکید می‌کند که نباید انتظار برپایی هفته کتابی همچون سال‌های قبل از شیوع کرونا را داشت و ادامه می‌دهد:«بر اساس تجربه کتابفروشی گویا و آن چیزی که از دیگر همکاران دیده و شنیده‌ام، امسال حتی در روز کتابگردی هم شاهد مراجعه درصد کمتری از مراجعه‌کنندگان دوره‌های قبل بودیم که البته اتفاق دور از تصوری نیست. با این حال باید حضور مردم را به فال نیک گرفت، این شروعی برای از سرگیری دوباره رفت و آمد به کتابفروشی‌ها و بازگشت تدریجی به شرایط عادی است.» کتابفروشی‌هایی همچون ثالث که افزون بر فروش کتاب، از وجود کافه کتاب و گالری هم برخوردار هستند؛ این روزها مراجعه کنندگان بیشتری داشته و حتی میزبانی فعالان فرهنگی را هم برعهده دارند. چهره‌هایی که حضور پررنگی در روز کتابگردی امسال داشتند، از داریوش مؤدبیان، مترجم و کارگردان تئاتر گرفته تا توفیق سبحانی، استاد دانشگاه و مولاناپژوه. البته برقراری جلسات دیدار با نویسندگان و مترجمانی همچون «علی‌اکبر عبدالرشیدی»، نویسنده و مجری تلویزیون و «غلامرضا امامی»، نویسنده و مترجم ادبیات کودک و نوجوان هم بخشی از برنامه‌های این روز را تشکیل می‌دادند.
از کتابفروشی‌های محلی غفلت نکنیم
داریوش مؤدبیان، از آن دست چهره‌هایی است که در مناسبت‌های فرهنگی اینچنینی حضور فعالی دارد؛ او درباره اثرگذاری برپایی هفته ملی کتاب به «ایران» می‌گوید: «طی این دو سالی که کرونا شیوع یافته، کتابفروشی‌ها در همه دنیا با مشکلات زیادی روبه‌رو شدند، با این حال امیدوارم که برگزاری این هفته ملی سبب بازگشت دوباره رونق به کتابفروشی‌ها شود.»
این بازیگر سینما و تئاتر یکی از نکات مثبت در برگزاری چنین رویدادهایی را فراهم شدن امکانی برای ارتباط دوسویه میان نویسنده و مترجم با مخاطب می‌داند و ادامه می‌دهد:«شاید باورتان نشود اما در برخی از این دیدارها، برخی خوانندگان کتاب حتی به من پیشنهاد ترجمه کتاب از فلان نویسنده خارجی را مطرح می‌کنند؛ گاهی برخی از این پیشنهادها آنقدر مفید هستند که من بنای ترجمه چند کتابی را حتی بر این اساس گذاشته‌ام.»
البته آن طور که مؤدبیان و دیگر اهالی فرهنگ هم تأکید می‌کنند، مخاطبان هم از این تعامل بهره‌مند می‌شوند چرا که شرایطی برای گفت‌و‌گو با نویسنده یا مترجم محبوب خود و حتی طرح برخی سؤالاتی که از مطالعه آثار آنان در ذهنشان نقش بسته را پیدا می‌کنند. او توصیه‌ای هم برای چهره‌های فرهنگی دارد و می‌گوید: «ای کاش برای دیدار با مخاطبان آثارمان تنها به سراغ کتابفروشی‌های بزرگ و مطرح نرویم، در این ایام و حتی در کل سال بهتر است هر یک از ما از کتابفروشی‌های محله‌های کوچک، بویژه محدوده محل سکونتمان غفلت نکنیم.»
گفتنی است که بخشی از روز کتابگردی به بازدید متولیان فرهنگی از کتابفروشی هم همراه شد، از جمله محمود شالویی، سرپرست معاونت هنری و همچنین یاسراحمدوند، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که از این طریق بیش از پیش در جریان مسائل پیش روی صنعت نشر و اهالی‌اش قرار گرفتند.

یادداشت
برای تربیت جامعه ای کتابخوان برنامه ریزی کنیم

محمود برآبادی
 نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان
در برپایی مناسبت‌هایی نظیر هفته ملی کتاب، شاهد اقدامات ارزشمندی از سوی متولیان فرهنگی و از سویی فعالان بخش‌های مختلف نشر برای جلب توجه مردم به ضرورت کتاب و کتابخوانی هستیم. اتفاقی که در نهایت اگر با اطلاع‌رسانی و تبلیغ خوب همراه شود کتاب را بیش از پیش به خانواده‌ها می‌کشاند. والدینی که اهمیت مطالعه را درک کنند بی‌شک فرزندان خود را نیز به این مسیر هدایت می‌کنند. این مهم‌ترین تأثیری است که در خلال برگزاری چنین هفته‌ها و مناسبت‌هایی می‌توان انتظار داشت. از آنجایی که هنوز شرایط حضور فیزیکی در کتابفروشی به شکل سابق فراهم نشده، این قبیل دعوت‌های اهالی کتاب از مردم برای روشن نگاه داشتن چراغ کتابفروشی‌ها غنیمت بزرگی است. امیدوارم در برگزاری دوره‌های بعدی هفته کتاب شاهد تمرکز بیشتری بر مخاطبان کودک و نوجوان باشیم چرا که جامعه کتابخوان آینده‌مان از همین طیف کم‌سن‌وسال امروز شکل می‌گیرند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صبح روز جمعه در حاشیه بازدید از مصلای امام خمینی(ره) با تأکید بر اجرای هرچه بهتر برنامه‌های فرهنگی و هنری، به مسئولان مصلای بزرگ امام(ره) پیشنهاد کرد با تدوین طرحی با همکاری مشترک این وزارتخانه و مصلای تهران، از فضاهای فرهنگی و هنری این مکان معنوی در راستای اشاعه فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی بهره‌برداری بیشتری شود.
به گزارش روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اسماعیلی در ادامه افزود: «مصلای امام خمینی(ره) می‌تواند مجموعه ماندگار فرهنگی و هنری برای آیندگان باشد. کارها و اقدامات متراکمی در فضای مصلای حضرت امام خمینی(ره) شکل گرفته که کمتر پیوست رسانه‌ای داشته و به‌همین دلیل مردم درباره فضای این مکان اطلاع کمی دارند. مصلی مجموعه فاخر هنری است که از جنبه‌های مختلف قابل اعتنا و توجه است.»وی یادآور شد: «این وزارتخانه نزدیک‌ترین نهاد حاکمیتی در رابطه با همکاری‌های دوجانبه فرهنگی و هنری با مصلای امام خمینی(ره) است. در دو دهه اخیر بسیاری از نمایشگاه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب، مطبوعات و قرآن در این مجموعه فاخر برگزار شده و بعد از این هم بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و هنری این وزارتخانه قابل ارائه است.»
بنابرخبر دیگری، اسماعیلی در نخستین بازدید خود از بخش‌های مختلف وزارتخانه به مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی رفت و در نشستی  با رئیس و مدیران این مرکز گفت‌ وگو کرد. وی گفت:«این دیدار در واقع تأکید بر استمرار فعالیت‌های مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی است و در ادامه مسیر باید برنامه‌هایی برای تقویت آن به عنوان پیشران وزارتخانه داشته باشیم.» عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر لزوم تقویت نگاه تمدنی نظام اسلامی به عنوان غایتی که حاکمیت اسلامی برای خود ترسیم کرده است، گفت:«باید شرایطی فراهم شود تا هدف گذاری سبک زندگی‌ با نگاه آرمانی نظام که منجر به ظهور منجی می‌شود، همسو باشد.»