مهسا قوی قلب
خبرنگار
با فروکش کردن نسبی پیک پنجم کرونا در برخی از استان‌های کشور روند تزریق واکسن کرونا هم شتاب بیشتری گرفته است و بنابر اعلام مسئولان وزارت بهداشت و درمان تاکنون به میزان ۸۷ درصد از افراد بالای ۶۰ سال واکسن زده‌اند، یعنی چیزی در حدود ۱۳ درصد از دریافت واکسن خودداری کرده‌اند. به گفته دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، واکسیناسیون اکنون در فاز چهارم برای افراد زیر ۶۰ سال است که جمعیتی حدود ۴۲ میلیون نفر را شامل می‌شود، این در حالی است که حدود ۲۷ میلیون دوز واکسن در مجموع تزریق شده و به اعتقاد متخصصان، تزریق واکسن‌های مختلف هم اثربخشی مناسبی داشته است و عوارضش آن گونه که ثابت شده در برابر عوارض ابتلا به کرونا ناچیز است، اما متأسفانه برخی از افراد هنوز نگرانند که واکسن تزریق کنند، یکی از مهم ترین دلایل این کار هم تحت تأثیر قرار گرفتن شایعات و اخبار کذب است. مدتی است که شایعات در خصوص واکسن در فضای مجازی گسترش پیدا کرده، تزریق آب مقطر به جای واکسن، تقلبی بودن برخی واکسن‌ها و احتمال مرگ بعد از تزریق، نمونه‌هایی از این شایعات هستند که سبب شده‌اند عده‌ای از مردم با تحت تأثیر قرار گرفتن این اخبار نادرست، از تزریق واکسن امتناع کنند.
تبلیغ منفی و تقلبی بودن واکسن‌ها در شبکه‌های اجتماعی
خانم نظری متولد ۱۳۴۶ نوبت واکسنش رسیده اما تاکنون برای تزریق مراجعه نکرده است. او درباره علت مراجعه نکردن خود به «ایران» می‌گوید: «اخبار زیادی در فضای مجازی خواندم مبنی بر اینکه با تزریق واکسن احتمال مرگ وجود دارد، تقلبی بودن واکسن‌ها هر فردی را می‌ترساند، منتظر ماندم سلامت واکسن‌ها از هر نظر تأیید شود، سپس برای تزریق مراجعه کنم، می‌ترسم یکی از همین واکسن‌های تقلبی نصیبم شود، من پدر و مادری سالمند دارم که مسئول نگهداری از آنها هستم، سلامتی من بسیار مهم است، چون من اگر نباشم آنها کسی را ندارند که دستشان را بگیرد.»
آقای زکی‌پور هم حالا نوبت واکسنش رسیده، اما او با بیان اینکه شنیده است واکسن سینوفارم نامعتبر و با  کیفیت بسیار پایین به کشور وارد شده، تمایلی به واکسن زدن ندارد و در کل هیچ اعتماد و اعتقادی درخصوص سلامت واکسن‌ها پیدا نکرده و همچنان معتقد است که می‌تواند با رعایت کلیه پروتکل‌ها و زدن ماسک از ابتلا به بیماری جلوگیری کند، چراکه رعایت پروتکل‌های بهداشتی که از سوی ستاد مبارزه با کرونا ابلاغ شده است، راحت‌تر از تزریق واکسنی است که ممکن است مشکلات جانبی برایش به وجود آورد.
تقویت اعتماد اجتماعی به سیستم درمانی کشور
اردشیر انتظاری، جامعه‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه شبه اطلاعات و اخبار ضد و نقیض و نادرستی درباره واکسن در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی وجود دارد، به «ایران» می‌گوید: این قبیل اخبار، اذهان عمومی را به خود درگیر کرده و سبب ممانعت مردم از تزریق واکسن می‌شود. باید به جد با این‌گونه موارد برخورد کرد و در کنار آن با آگاه‌سازی درخصوص اهمیت تزریق واکسن در کاهش مرگ‌و‌میر، این قبیل شایعات را بی‌اثر یا کم‌اثر کرد.
او در ادامه اضافه می‌کند: این بحث یک موضوع جامعه‌شناختی و اجتماعی است، مواجهه دولت تاکنون قانونمند و کنترلی  یا پزشکی بوده و از مواجهه اجتماعی بهره‌مند نبوده است، مخاطب ما فیزیکال نیست، بحث اصلی و موضوع اصلی سواد رسانه‌ای است که در کشور ما پایین است، زیرا در نظام تعلیم و تربیت جایی ندارد و به دور از واقعیات کار شده است. باید سواد رسانه‌ای افراد ارتقا پیدا کند، مشکلات با پراکندگی شایعات حل نمی‌شود و هر داده و اطلاعی که به دست ما می‌رسد، نباید کپی پیست شود. منابع باید مشخص باشد و مراکز تحقیقاتی باید معلوم باشند، به عنوان نمونه همین تجویز بخور سرکه که در فضای مجازی آنچنان بسط و گسترش پیدا کرده، چقدر اعتبار دارد؟ از کجا معلوم فردی نمی‌خواهد به مردم صدمه بزند؟ وقتی سواد رسانه‌ای پایین باشد، حتی اساتید دانشگاه‌ها هم اخبار نادرست را فوروارد می‌کنند، وقتی یک مطلبی را که نمی‌دانیم چه کسی نقل قول کرده و صحت و سقم آن بررسی نشده نباید تکرار کنیم، وقتی سؤال می‌کنیم این مطلب از کجا آمده، فرد نمی‌داند، در حالی که باید منابع علمی مطالب را تأیید کنند، تمامی این مسائل به سواد رسانه‌ای بازمی‌گردد، این در حالی است که هر کسی از هر چیزی خوشش می‌آید، آن را لایک کرده و منتقل می‌کند و به سرعت هم انتشار می‌دهد، بتدریج یک خبر نادرست ممکن است به واقعیتی برای مردم بدل شود.
انتظاری با بیان اینکه به غیر از ویروس کرونا ما درگیر ویروس‌های دیگری هستیم که از مهم ترین آنها ضعف اعتماد مردم است، توضیح می‌دهد: وزارت بهداشت و دانشگاه‌ها بیش از پیش باید اعتماد مردم را جلب کنند تا منابع خبری غیرمعتبر مورد اعتماد مردم قرار نگیرد.
ضرورت واکسیناسیون در برابر کووید۱۹
فربد فدایی، روانپزشک نیز می‌افزاید: ناآگاهی مردم، گاهی اوقات باعث امتناع آنان از واکسیناسیون شده است. نمونه آن تلاش امیرکبیر برای ترویج واکسیناسیون آبله و مقاومت برخی افراد در برابر واکسیناسیون است. این روزها نیز برخی افراد به دلایل گوناگون و واهی از تزریق واکسن کووید۱۹ امتناع می‌کنند، درحالی که طبق پژوهش‌های علمی، تأثیر قاطع واکسن و پیشگیری از بیماری و تقلیل موارد مرگ ناشی از ابتلا به کرونا به اثبات رسیده است. شایعات بی‌اساس در مورد بی‌تأثیر بودن واکسن  یا ابتلا به کرونا به دنبال تزریق واکسن از علل بی‌میلی برخی افراد به تزریق آن است، اما واقعیت این است که واکسن پیشگیری از کرونا بسیار مؤثر است و اگر هم به ندرت دیده شده که با وجود تزریق واکسن فردی مبتلا به کرونا شده است، ناشی از ابتلای قبلی او به کرونا بوده که مورد توجه بیمار قرار نگرفته بود.
به گفته فدایی، این سؤال را باید مطرح کرد که چرا شایعات پخش می‌شود؟ زمانی که عدم اطمینان و تردید بر روحیه مردم حاکم باشد، بازار شایعات رونق می‌گیرد. باید دانست که مبارزه با کرونا یک موضوع بین‌المللی است که نیازمند مساعدت همه کشورهاست، رسانه‌ها باید پیشرفت دیگر کشورها در واکسیناسیون را که منجر به کاهش موارد ابتلا و رسیدن میزان درگذشتگان به صفر یا اعداد یک رقمی شده است، منعکس کنند. یک مقام علمی شاخص باید مرجع اطلاع‌رسانی در مورد کرونا باشد،همان‌طور که برای نمونه در آلمان «دکتر کریستین دروستن» ویروس‌شناس برجسته که سال‌هاست به پژوهش در زمینه ویروس‌های کرونا از جمله «سارس» و «مرس» پرداخته است، مرجع مردم و حکومت در این مورد است، در حالی که در ایران هر روزه ده‌ها نفر که بسیاری پزشک هم نیستند، به اظهارنظر درباره کووید۱۹ می‌پردازند که این اظهارات متناقض و گاه غیرعلمی سبب سلب اعتماد مردم می‌شود.
واکسیناسیون و حفاظت از جان مردم
دکتر فهیمه محمودی، کارشناس مسئول پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت شمال تهران نیز در‌خصوص شایعات ایجاد شده در فضای مجازی در زمینه تقلبی بودن واکسن‌ها به «ایران» توضیح می‌دهد: باید در‌نظر داشت که هدف از واکسیناسیون، حفاظت فرد و جامعه در برابر بیماری کووید۱۹ است. هرچند که عوارض جانبی واکسن‌های مورد استفاده ناچیز است، اما به‌طور کلی هیچ واکسنی کاملاً عاری از عوارض جانبی نیست؛ بخصوص اینکه واکسن‌های مورد استفاده در کووید در هر فردی برای اولین بار تزریق می‌شود، ترس از مواجهه با عوارض شدید بخصوص در بسیج همگانی واکسیناسیون‌ که در حجم وسیع، تزریق واکسن انجام می‌شود، می‌تواند موجب ایجاد نگرانی بیش از حد انتظار شود.

گروه اجتماعی/ اگرچه با آغاز واکسیناسیون گروه‌های شغلی در کشور و همچنین کاهش سن گروه‌های سنی به ۵۰ سال، روند واکسیناسیون در کشور سرعت بیشتری به خود گرفته است و این روند در روزهای اخیر با وجود رکوردشکنی تزریق در برخی روزها ادامه داشت اما خبرها از برخی استان‌ها و حتی واکسیناسیون برخی گروه‌های شغلی حکایت از این دارد؛ تزریق واکسن در برخی واکسن‌های تزریقی مجدداً با کندی مواجه شده و در مواردی نیز سرگردانی گروه‌های اعلام شده جهت واکسیناسیون را در اغلب استان‌ها به‌دنبال داشته است. با این حال دیروز وزیر بهداشت در نخستین نشست خود با رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اعلام کرد از هفته آینده میزان قابل توجهی واکسن کرونا وارد کشور می‌شود و با افزایش تولید و واردات واکسن به همان سرعت انجام واکسیناسیون هم باید سرعت گیرد تا جلوی پیک‌های بعد را بگیریم.در همین حال معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز در حاشیه این جلسه از ورود هفتگی ۵میلیون دوز واکسن کرونا از هفته آینده خبر داد. علیرضا رئیسی درباره چرایی تأخیر در تزریق دوز اول واکسن کرونا برای گروه‌های سنی که اخیراً اعلام شده، گفت: در این هفته واکسن جدیدی وارد نشد و موکول به آخر هفته شد؛ یعنی به پنجشنبه و از آنجایی که نوبت دوز دومی‌ها رسیده است، ترجیح‌مان این است که دوز دومی‌ها را بزنیم تا واکسیناسیون‌شان به تأخیر نیفتد و کامل شود و از شنبه هفته آینده، گروه سنی که نوبت‌دهی شدند، دوز اول‌شان را دریافت می‌کنند یعنی از هفته آینده نوبت‌دهی جدید هم داریم و علاوه بر دوز دومی‌ها، دوز اول را هم تزریق می‌کنیم.
هیچ بیمار کرونایی نباید بدون درمان از بیمارستان خارج شود
وزیر بهداشت در اولین نشست خود با رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی که به صورت مجازی برگزار شد، مدیریت کرونا را اولویت اول وزارت بهداشت خواند و بر لزوم بسیج تمام امکانات جهت درمان بیماران کرونا تأکید کرد.دکتر بهرام عین‌اللهی گفت: ما امروزه با آمارهای بدی در رابطه با درمان کرونا مواجه هستیم باید همه امکانات استانی به کار گرفته شود و هیچ بیمار کرونایی نباید بدون درمان از بیمارستان خارج شود. باید تمام امکانات برای درمان عزیزان بسیج شود.وزیر بهداشت در ادامه بر گسترش تخت‌های ویژه و توجه کادرمان به پروتکل‌های درمان بیماری تأکید کرد و افزود: این روزها یکی از نبایدها پیرامون بیماران این است که نباید بیمار به فاز اینتوبه برسد و باید تا جایی که می‌شود اکسیژن از راه غیرتهاجمی به بیمار برسد. بنابراین رساندن اکسیژن به بیمار نقش حیاتی دارد. من خواهشم از رؤسای دانشگاه‌ها حضور در فیلد و سرکشی از بیمارستان‌ها است زیرا یکی از واجبات است.
وزیر بهداشت با تأکید بر اینکه مدیریت کرونا تنها بر عهده وزارت بهداشت نیست، اظهار کرد: باید از کلیه ظرفیت‌ها و سازمان‌ها در این زمینه استفاده شود.از طرفی حتماً باید کمیته‌ علمی کرونا در دانشگاه‌ها تشکیل شود. درست است که کمیته ملی کشوری بر کلیات تصمیم‌گیری می‌کند اما کمیته علمی در دانشگاه‌ها از ضرورت‌ها است تا پروتکل‌های محلی تدوین شود.
وی به موضوع آموزش نیز اشاره کرد و گفت: یکی از برنامه‌های اصلی ما بازگشایی دانشگاه‌ها خواهد بود و دانشگاه‌ها با واکسیناسیون هدفمند دانشجویان و استادان باید بازگشایی شود. بسته به شرایط می‌توان کلاس‌ها را به شیوه مختلفی ارائه کرد. در روش ترکیبی همه کلاس‌ها باید دایر شود؛ اما با توجه به شرایط استانی باید در مورد میزان حضور دانشجویان تصمیم‌گیری شود.
پاسپورت واکسن مورد تأییدWHO نیست
علیرضا رئیسی در حاشیه اجلاس رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی درباره وضعیت واکسیناسیون علیه کرونا، گفت: در زمینه بحث واکسیناسیون اکنون فاز یک که واکسیناسیون کادر بهداشت و درمان بود، تمام شد. فاز دو هم گروه‌های سنی بودند و خوشبختانه ۸۷ درصد گروه سالمندی ما که افراد ۶۰ سال به بالا هستند و مورد نظرمان در فاز دوم بودند، واکسینه شدند. فاز سوم مربوط به مشاغل حساس و گروه‌های شغلی و همچنین بیماران سرطانی، دیابتی، دیالیزی و هموفیلی، تالاسمی و بیماران خاص بود که واکسیناسیون این عزیزان هم تقریباً بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد پایان پذیرفته است.
وی با بیان اینکه عملاً در حال حاضر وارد فاز چهارم واکسیناسیون علیه کرونا شده‌ایم، افزود: فاز چهارم برای واکسیناسیون افراد زیر ۶۰ سال بود که تقریباً ۴۲ میلیون نفر شامل این فاز می‌شوند که حدود ۸۴ تا ۸۵ میلیون واکسن برای این فاز نیاز داریم.
رئیسی ادامه داد: از هفته آینده به طور مستمر میزان قابل توجهی واکسن وارد کشور می‌شود و هفتگی ۵ میلیون دوز وارد کشور خواهد شد. با این حساب فکر می‌کنم در شهریور ماه با احتساب واکسن‌هایی که در حال حاضر در اختیار داریم، مجموعاً حداقل ۲۰ میلیون واکسن در شهریور ماه و حدود ۳۰ میلیون واکسن هم با توجه به اقدامات خوبی که انجام شده در مهر ماه به دستمان می‌رسد که سرعت واکسیناسیون‌مان بالا خواهد رفت.
رئیسی ادامه داد: در حال حاضر به طور میانگین روزانه ۶۴۰ تا ۶۵۰ هزار دوز واکسن تزریق می‌کنیم و این قابلیت وجود دارد که این ظرفیت دو برابر شود.
وی تأکید کرد: برخی کشورهای اروپایی می‌گویند که شرط ورود افراد به کشور ما تزریق این چهار واکسن است، این واقعاً نوعی بی‌عدالتی و ظلم مضاعف است. زمانی که یک واکسنی مورد تأیید است و همه دارند استفاده می‌کنند و برخی کشورها آن را غیرقابل قبول بدانند، درست نیست و سازمان جهانی بهداشت کاملاً مخالف این نظریه است که بیاییم پاسپورت واکسن درست کرده و بگوییم که تنها این نوع واکسن مورد تأیید فلان کشور است. این موضوع حتماً باید برچیده و پیگیری شود.

براساس اعلام مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت، مجموع واکسن‌های کرونا تزریق شده در کشور به ۲۷ میلیون و ۵۰۱ هزار و ۵۸۶ دوز رسید.بنابر اعلام مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت، تاکنون ۱۸ میلیون و ۷۸۹ هزار و ۶۱۶ نفر دوز اول واکسن کرونا و ۸ میلیون و ۷۱۱ هزار و ۹۷۰ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند.بر این اساس مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۲۷ میلیون و ۵۰۱ هزار و ۵۸۶ دوز رسید.
باید توجه کرد که افراد واجد شرایط برای تزریق واکسن حتماً در سامانه salamat.gov.ir ثبت‌نام کنند.بنابر اعلام مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، از ظهر روز 8 شهریور تا ظهر۹ شهریور ۱۴۰۰ و براساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۳۱ هزار و ۳۱۹ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که ۴ هزار و ۶۸۵ نفر از آنها بستری شدند.
مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۴ میلیون و ۹۹۲ هزار و ۶۳ نفر رسید.متأسفانه در طول این بازه زمانی، ۶۴۳ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جانباختگان این بیماری به ۱۰۷ هزار و ۷۹۴ نفر رسید.در حال حاضر ۳۰۶ شهر کشور در وضعیت قرمز، ۱۱۰ شهر در وضعیت نارنجی و ۳۲ شهر در وضعیت زرد قرار دارند.