گروه اقتصادی | روز چهارشنبه، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری منتخب، یک هفته بعد از تحلیف، وزیران پیشنهادی دولت خود را به مجلس اعلام کرد. از میان این وزیران پیشنهادی، هفت وزیر پیشنهادی، اداره بخش‌های اقتصادی را در اختیار خواهند گرفت. با توجه به آن که رئیس سازمان برنامه و بودجه - مسعود میرکاظمی- که آن هم هفته گذشته از سوی رئیس‌جمهوری منصوب شد و رئیس کل فعلی بانک مرکزی - اکبر کمیجانی- را هم مد نظر قرار دهیم، می‌توان گفت در صورت رأی اعتماد مجلس به وزیران پیشنهادی بخش اقتصاد، کابینه اقتصادی دولت از اوایل شهریورماه تکمیل و سیاست اقتصادی دولت سیزدهم را پی‌ریزی خواهند کرد. بدون شک سال 1400 برای دولت رئیسی، سال مطلوبی نیست. این دولت در واقع شش ماهه دوم سال را در اختیار دارد؛ شش ماهی که قانون بودجه 1400 راه و رسم آن را مشخص کرده است.اما آیا کابینه اقتصادی دولت می‌تواند راه و رسم دیگری را بریزد؟

حجت‌الله عبدالملکی -تعاون، کار و رفاه اجتماعی

40 ساله، متولد شهر ری و نفر اول المپیاد معارف اسلامی در سال 1378.وی رتبه اول دکترای اقتصاد از دانشگاه اصفهان را به‌دست آورده است. در صورت رأی اعتماد مجلس، او جدا از سهم 8 درصدی بخش تعاون از اقتصاد کشور را که باید کنترل کند، باید روابط کار و کارفرمایی را هم مدیریت کند. به طریقی روابط کل اقتصاد به عبدالملکی 40 ساله گره خورده است. حال باید دید که او می‌تواند انقلابی را در اقتصاد ایجاد کند زیرا در توئیتی که 21 اسفندماه سال گذشته زده بود، نوشته بود: «ما در اقتصاد هنوز انقلاب نکرده‌ایم! نظام اقتصادی دست‌ساز امریکایی‌ها برای ایران قبل از انقلاب اسلامی، دو ویژگی مهم دارد: ۱. ضدیت با تولید، ۲. خام فروشی! هنوز هم همان است! تولیدکننده در باتلاق است و وزیر نفت در سودای خام فروشی بیشتر! ما در اقتصاد هنوز انقلاب نکرده‌ایم» یا در فروردین ماه امسال در حساب توئیت خود این چنین نوشته بود: «در انقلاب اقتصادی ۱۴۰۰ تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی آزاد و در اختیار مالک خواهد بود.یعنی مالک زمین کشاورزی می‌تواند روی زمینش فعالیت صنعتی، دامپروری، پرورش طیور و ماهی و حتی ساخت و ساز کند.به ازای هر یک درصد تغییر زمین کشاورزی به صنعت، دامپروری یا ساخت و ساز، ۱۲ میلیون شغل جدید ایجاد خواهد شد.
پ.ن ۱. ایران حدود ۵ میلیون نفر بیکار (+شبه بیکار) دارد.
پ.ن ۲. مهم‌ترین نیازمندی برای انقلاب اقتصادی ۱۴۰۰، تغییر نگرش‌ها و خارج شدن از کلیشه‌های فکری معیوب است.
پ.ن۳. کل سرمایه کشور رو جمع کنیم هم نمیشه بیش از یک درصد از زمین‌های کشاورزی رو ساخت و ساز کرد. یک درصد زمین در ازای چند میلیون اشتغال کاملاً به صرفه است.
پ.ن۴. سرمایه هنگفتی که به بخش کشاورزی از این طریق تزریق میشه، کشاورزی رو مکانیزه و متحول می‌کنه.
پ.ن ۵.کشاورزا هم به نوایی میرسن.»

رستم قاسمی -راه و شهرسازی

رستم قاسمی از بدو ورود – البته در صورت رأی اعتماد – باید با یک موضوع مهم در مجلس مواجه شود و مجلسیان را از آن بر حذر دارد و آن تفکیک راه از شهرسازی است. رستم قاسمی 57 ساله، مهندس عمران است که یکی از مهم‌ترین برنامه‌های مجلس را که در قالب قانون بودجه 1400 آمده باید محقق سازد و آن ساخت یک میلیون واحد مسکونی است. بخش ساخت و ساز که عملاً 7.7 درصد تولید ناخالص داخلی را در برمی گیرد در حال حاضر در رکود بسر می‌برد و این دیگر وظیفه قاسمی است که آن را از رکود خارج سازد. حال باید برنامه‌های
 او را دید.

احسان خاندوزی -امور اقتصادی و دارایی

سیداحسان خاندوزی، 41 ساله، که تا پیش از ورود به مجلس مدیرکل اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس بود. او در بدو ورود به مجلس توانست نایب رئیس‌ کمیسیون اقتصادی مجلس را در اختیار بگیرد. نگاه های او به اقتصاد را می‌توان در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های مجلس دید. نگاه کلان او به اقتصاد و زیر بخش‌های آن قابل توجه است. اکنون او - در صورت رأی اعتماد مجلس - باید راهکارهایی را که برای مثال در مورد میزان فرارهای مالیاتی -که بین ١٢٠تا ١٨٠هزار میلیارد تومان می‌داند- یا حذف تدریجی ارز 4200 تومانی  یا اینکه چگونه بدون ورود به اف ای تی اف می‌توان تحریم‌های بانکی را دور زد، ارائه کند تا اقتصادی که به اعتقادش هیچ تناسبی با اقتضائات ایران ندارد، بچرخد.

مسعود میرکاظمی- سازمان برنامه و بودجه

مسعود میرکاظمی در سمت فعلی یکی از سه رأس تیم اقتصادی دولت محسوب می‌شود. دو رأس دیگر آن وزارت امور اقتصادی و بانک مرکزی است. با این حال سازمان برنامه و بودجه، هر چند که با انحلالی که در سال 1385 با آن مواجه شد دیگر ابهت دهه‌های 1340 تا 1370 را ندارد اما هنوز بخش مهمی از نقشه اقتصادی کشور را این سازمان می‌ریزد. میرکاظمی 61 ساله از همان بدو ورود باید دو وظیفه مهم تدوین لایحه بودجه 1401 و برنامه هفتم توسعه اقتصادی را که از سال آینده شروع خواهد شد طراحی کند. اینکه نگاه میرکاظمی به برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی چیست را باید در روزهای آتی دید.

جواد اوجی- نفت

اسم جواد اوجی در زمستان سال 1388 بسیار بر سر زبان‌ها بود. در آن سال ترکمنستان به بهانه پایین بودن قیمت گاز صادراتی به ایران، صادرات گاز خود را قطع کرده بود و در زمستانی که سردترین زمستان 40 سال گذشته بود مردم استان‌های شمالی کشورمان با قطعی گاز مواجه شدند. در آن سال جواد اوجی به دستور وزیر وقت نفت، مسعود میرکاظمی، به ترکمنستان اعزام شد تا به عقد جدید قرارداد خرید گاز بپردازد. کاری که او اکنون آن را به‌عنوان یکی از افتخارات خود در برنامه‌های پیشنهادی به مجلس برمی شمرد: عقد دومین قرارداد واردات گاز از کشور ترکمنستان از منطقه سرخس در زمستان 1388.
جواد اوجی 55 ساله را می‌توان دومین فرد نفتی – بعد از وزیری هامانه – دانست که در صورت رأی اعتماد بر مسند وزارت نفت قرار می‌گیرد. او نامش در فهرست تحریم‌های ظالمانه امریکا است و اتفاقاً آن را افتخاری برای خود می‌داند. در برنامه جواد اوجی آمده است که «قرارگرفتن نام اینجانب در لیست تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده امریکا در ماه‌های پایانی دوران ریاست جمهوری ترامپ اتفاق افتاده است. او همچنین گفت: برنامه‌های متنوعی برای این صنعت دارد؛ از قبیل: ایجاد تنوع در روش‌های فروش نفت و فرآورده های نفت و گاز-؛ استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی داخلی و سایر دستگاه‌های اجرایی در فروش نفت خام؛ به کارگیری روش تهاتر نفت با کالا و انتخاب مشتریان راهبردی در آسیا از جمله هند و چین؛ سیاستگذاری یکپارچه فروش نفت خام و فرآورده در شرکت‌های تابعه وزارت نفت؛ اخذ مجوزهای الزام و اختیارات کافی از سایر ارکان نظام به وزارت نفت جهت فروش نفت با رعایت صرفه و مصالح کشور؛ ظرفیت‌سازی و مدیریت مصرف جهت افزایش صادرات گاز و توجه ویژه به تجارت گاز بالاخص سواپ و واردات به روزآوری سامانه هوشمند کارت سوخت -تدوین و اجرای سند دیپلماسی انرژی با همکاری نهادهای ذی ربط و حفظ و افزایش جایگاه ایران در اوپک. حال باید دید که اوجی می‌تواند سهم 5.3 درصدی نفت از تولید ناخالص داخلی را افزایش دهد و این صنعت را از تحریم‌های ظالمانه امریکا
خارج سازد.

سیدجواد ساداتی‌نژاد -جهاد کشاورزی

50 ساله. یکی از مهم‌ترین ضعف‌های مدیریت منابع آبی کشور توجه نکردن به آبخیزداری و آبخوان‌داری بود. حال شاید با آمدن ساداتی‌نژاد که دارای دکترای آبخیزداری است به این مهم توجه شود. بخش کشاورزی در واقع 12 درصد تولید ناخالص داخلی کشور را در اختیار دارد. حال باید دید که ساداتی‌نژاد در صورت رأی اعتماد مجلس می‌تواند برنامه‌های خود را که بعضاً در قالب طرح به مجلس بود - مثل طرح امنیت غذایی و رفع موانع تولیدات کشاورزی - محقق سازد یا خیر.برای مثال در این طرح که بخشی از آن با انتقاداتی از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس مواجه شده بود آمده بود که شرکت شهرک‌های کشاورزی تأسیس شود و تمامی کشت و صنعت‌ها به زیر مجموعه این شرکت بروند یا آنکه وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش تولید داخلی محصولات کشاورزی به میزان سالانه حداقل 10 درصد اقداماتی از قبیل یکپارچه‌سازی اراضی و ارائه مشوق‌های لازم از جمله استقرار زنجیره ارزش پایدار با محوریت دانه‌های روغنی مانند برنج، گندم و حبوبات با رعایت ملاحظات الگوی کشت؛ توسعه مشاغل غیرکشاورزی در نواحی روستایی با هدف خروج نیروی کار مازاد از بخش کشاورزی و فراهم شدن زمینه یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی؛ توانمندسازی تشکل‌های کشاورزان، روستاییان و عشایر در زمینه مدیریت زنجیره ارزش و ورود به بازار سرمایه و بورس و بازارهای صادراتی؛ رفع خلأ عملکرد محصولات اساسی با به کارگیری دانش‌آموختگان کشاورزی در مزارع کشاورزی و پرداخت حق الزحمه ایشان از محل درصدی از افزایش تولید حاصله؛تشویق کشاورزان به کشت محصولات علوفه‌ای کم آب بر از جمله کاکتوس، خارشتر، سالیکورنیا و تضمین خرید آنها براساس الگوی قراردادی با استفاده از ظرفیت بخش غیردولتی؛ انجام دهد.

یک میلیون دوز واکسن چین ترخیص شد
بر اساس آمارهای گمرک فرودگاه امام خمینی تاکنون نزدیک به ۲۲ میلیون و ۶۰۰ هزار دوز انواع واکسن وارد کشور شده است. همچنین محموله جدید واکسن چینی شامل ۱ میلیون و 110 هزار دوز واکسن از طریق گمرک فرودگاه امام خمینی وارد کشور شد. حدود ۷۰ درصد واکسن‌های وارداتی مربوط به مبدأ چین و مجموع محموله‌های واکسن اسپوتنیک روسیه حدود یک میلیون دوز بوده است./ایلنا

کاهش جوجه‌ریزی، مرغ را گران کرد
محمدعلی کمالی سروستانی، رئیس اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: در مهر ماه سال گذشته و هفته‌های قبل و بعد آن، جوجه‌ریزی در تهران به اندازه نیاز انجام نشد و باعث شد که ابتدای امسال با کمبود جوجه یک روزه مواجه شویم. دولت در راستای رفع کمبود اقدام به واردات ۱۳۰ میلیون جوجه نطفه دار کرده است./ باشگاه خبرنگاران

کاهش ۴۵ درصدی تقاضای سفر با اتوبوس
داریوش باقرجوان، مدیرکل دفتر حمل مسافر سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای گفت: در دوران شیوع کرونا تقاضای سفر خصوصاً با ناوگان عمومی مسافری جاده‌ای کاهش بسزایی داشته است و در این ایام در مقایسه با سال ۹۸ حدود ۴۵ درصد کاهش سفر داریم و تقاضای مسافرت‌ها بشدت کاهش یافته است./فارس

کاهش قیمت میوه
مصطفی دارایی‌نژاد، رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره بار گفت: طی روزهای اخیر قیمت تمامی اقلام به غیر از هویج، سیب زمینی، پیاز، سبزی و لوبیا ۲۰ درصد کاهش یافته است./ باشگاه خبرنگاران

تعلل در ترخیص کالاهای دارویی قابل پذیرش نیست

معاون فنی امور گمرکی کشور گفت: ترخیص کالاهایی که به نوعی به دارو مربوط می‌شود باید بدون معطلی و یکسره باشد. جمال ارونقی در حاشیه بازدید شبانه از انبارهای گمرکات فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) افزود: در خصوص سرم‌های وارداتی با تمهیداتی که صورت پذیرفت بلافاصله از کشور ترکیه ۳۲ محموله وارد گمرک بازرگان شد و از آنجا به‌صورت حمل یکسره قسمتی به گمرک تهران و قسمتی هم به فرودگاه امام خمینی(ره) ارسال شد.
وی ادامه داد: اداره گمرک کشور در بخشنامه‌ای به تمام گمرکات کشور ابلاغ کرد که همه مواد اولیه واکسن و دارو و تجهیزاتی که با دارو ارتباط دارند باید بدون تخلیه و بلافاصله در حداقل زمان ممکن ترخیص شود و هیچ گونه ایستایی و تعلل مورد پذیرش نخواهد بود، مواد اولیه دارویی در کشورمان به حد کافی وجود دارد ولی اهتمام کافی برای ترخیص آن از گمرکات باید به وجود آید./مهر

پیش‌بینی از کمبود عرضه در بازار نفت

اوپک در جدیدترین گزارش ماهانه خود پیش‌بینی کرد بازار نفت تا پایان سال ۲۰۲۱ دچار کمبود شدید عرضه خواهد شد. اوپک در جدیدترین گزارش ماهانه بازار نفت، پیش‌بینی خود از تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ را بدون تغییر نگه داشت و همچنان انتظار دارد تقاضا برای نفت در سال میلادی جاری ۵.۹۵ میلیون بشکه در روز معادل ۶.۶ درصد رشد کند و مصرف سوخت در سال آینده ۳.۲۸ میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند.  اما اوپک پیش‌بینی رشد عرضه غیراوپک را به‌دلیل افزایش تولید روسیه بالاتر برد. تولید روسیه در راستای موافقت اوپک پلاس برای افزایش تولید ماهانه ۴۰۰ هزار بشکه در روز از اوت تا دسامبر سال میلادی جاری، افزایش پیدا می‌کند. طبق پیش‌بینی اوپک، تولید نفت غیراوپک ۲.۹ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۲ رشد می‌کند که ۸۴۰ هزار بشکه در روز بالاتر از پیش‌بینی ماه پیش این گروه است./ایسنا

صادق صدقگو
دکترای مدیریت رسانه، پژوهشگر برنامه‌ریزی کشاورزی
«ﻛﺸﺎورزی» ﻣﺮدمیﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ اﻗﺘﺼﺎدی کشور و بارز‌ترین نماد اقتصاد مقاومتی است. قریب به ۹۸ درصد از ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎورزی کشورمان غیردولتی و ﻣﺮدمی اﺳﺖ و بر‌اساس آخرین آمار و مستندات حوزه اشتغال و کارآفرینی در بخش‌های عمده اقتصادی کشور، بخش کشاورزی با ۱۷.۶درصد در پله سوم از سهم اشتغال کشور قرار دارد و علاوه بر تولید محصولاتی با ارزش بیش از ۷۰ میلیارد دلار، در فضای کسب و کار نیز سهمی بیش از ۳۰درصد (به صورت مستقیم و غیرمستقیم) را به خود اختصاص داده است.
 این در حالی است که نیاز به سرمایه‌گذاری برای ایجاد یک واحد شغل (نفر) در صنایعی همچون: نفت و گاز 171.4 برابر، پتروشیمی 42.8 برابر، فولاد 14 برابر و بخش صنعت 5.7 برابر سرمایه‌گذاری برای ایجاد یک واحد (نفر) اشتغال پایدار در بخش کشاورزی است. این بخش در اوج تحریم‌های بین‌المللی در سال 1398 و 1399 دارای نرخ رشد 4.5 درصدی بوده، در صورتی که در بازه زمانی مذکور کل اقتصاد ایران رشد 3.6 درصدی را شاهد بوده است. در این راستا، بخش کشاورزی را علاوه‌ بر «مردم‌نهاد» بودن، می‌توان «درون‌زا»، «پایدار» و «مولد» دانست که با کمترین سرمایه‌گذاری و بدون وابستگی به منابع ارزی، امنیت غذایی کشور (به عنوان یکی از مهمترین مؤلفه‌های امنیت ملی) را
تضمین می‌کند.
وزارت جهاد کشاورزی به عنوان تنها متولی رسمی در زمینه تضمین امنیت غذایی کشور با شعار محوری حمایت از زنجیره «مزرعه تا سفره» حوزه عملکرد متنوع و وسیعی دارد. حوزه‌ای که تنها فرایند تولید محصولات کشاورزی را در بر نمی‌گیرد بلکه اقدامات تحقیقاتی، پژوهشی و برنامه‌ریزی قبل از تولید، تأمین زیرساخت‌های تولید و مدیریت و هماهنگی جهت توزیع محصولات (با نظارت وزارت صمت) را نیز در‌بر می‌گیرد.
وسعت و تنوع در حوزه کاری از یک‌سو و گستردگی و پراکندگی جامعه هدف (بهره‌برداران بخش کشاورزی) از سوی دیگر، اهمیت و حساسیت جایگاه‌ «وزارت معیشت مردم» را در کشوری که از نظر تنوع اقلیم آب و هوایی دارای ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته شده جهانی است، به صورت ویژه‌ای افزایش داده و از سایر نهادهای به ظاهر همتراز دولتی متمایز کرده است. آنگونه که جلوس بر کرسی صدارت آن، از عهده هر فردی بر‌نمی‌آید. فارغ از شرایط حساس کنونی کشور، کاستی‌های سیستم اجرایی کشور در حوزه منابع (مالی و نیروی انسانی) و معضلات ناشی از ناکارآمدی و رخوت در بدنه دولت، نگرانی‌ها و دغدغه‌ها برای چگونگی این مدیریت و رفع مشکلات جاری را دوچندان کرده است.