رئیس جمهوری تلاش برای رونق و جهش تولید، مقابله با بیماری کرونا، خنثی‌سازی و پایان دادن به تحریم‌های ظالمانه، مبارزه با فساد و شفاف سازی، چابک‌سازی دولت، بهبود معیشت و تأمین سلامت مردم را از اهداف مهم دولت عنوان کرد که با کمک مردم تا آخرین روز فعالیت دولت با جدیت دنبال خواهد شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حجت‌الاسلام حسن روحانی روز گذشته در جلسه هیأت دولت، کاهش آثار جنگ اقتصادی و پایان بخشیدن به تحریم‌های ظالمانه را از اهداف مهم دولت برشمرد و گفت: هر روز که موفق شویم تحریم را بشکنیم، صهیونیسم، ارتجاع منطقه و تندروها را شکست داده‌ایم و هر روز که زودتر پشت صهیونیسم را به خاک بمالیم، شادتریم.
رئیس جمهوری با بیان اینکه فشار تحریم روی دوش مردم است و سختی را مردم تحمل می‌کنند، گفت: کسانی که برای این کار عجله ندارند، شاید وضع شان خوب است و بعضی‌ها که اصرار دارند امریکا را تطهیر و تهذیب کنند، خودشان می‌دانند.
روحانی با اشاره به اینکه در تاریخ دو فرد مجنون صدام و ترامپ را داشتیم که به مردم ایران جنگ تحمیل کردند، ادامه داد: ما در جنگ تحمیلی با اتحاد، اتفاق و یکصدایی دشمن را شکست دادیم و روز به دار آویخته شدن صدام مجنون روز پیروزی مردم ایران بود، با مقاومت مردم ایران در برابر تحریم‌ها، سرنوشت ترامپ هم بهتر از صدام نخواهد بود. رئیس جمهوری هدف جنگ اقتصادی را به زانو درآوردن مردم ایران و نابودی نظام اسلامی دانست و افزود: همانطوری که رهبر معظم انقلاب فرمودند، مهم این است که نگذاشتیم جنگ اقتصادی به هدف خود برسد و حضور پرتلاش مردم در تولید، رونق و مثبت شدن رشد اقتصادی کشور، به معنی شکست تحریم است.
روحانی ادامه داد: امروز به رغم فشارهایی که از ناحیه تحریم و جنگ اقتصادی دشمن و همچنین آثار و تبعات ناشی از شیوع ویروس کرونا داشتیم، در سایه ایثار، فداکاری و مقاومت مردم و خادمان مردم در دولت و قوای دیگر، حرکت‌های بسیار خوبی را در بهبود اقتصاد کشور شاهد هستیم و رشد اقتصادی کشور ادامه خواهد داشت.
رئیس جمهوری به جلسه سه‌شنبه گذشته با رئیس مجلس، رئیس کمیسیون تلفیق بودجه و همچنین برخی از اعضای این کمیسیون و وزرای دولت درباره بودجه 1400 اشاره کرد و گفت: با مباحث مطرح شده در این جلسه نظرات به هم نزدیک شد و به جمع‌بندی خوبی رسیدیم و امیدواریم با تصویب بودجه در کمیسیون تلفیق و مجلس، در زمان مناسب آن را دریافت کنیم.
او با بیان اینکه به رغم همه مشکلات ناشی از جنگ اقتصادی و شیوع ویروس کرونا، با تلاش‌های انجام شده، رشد اقتصادی کشور در 6 ماهه اول سال‌جاری مثبت بوده است، گفت: اولین آثار مهار تورم را در آذرماه شاهد هستیم و در مسیر مهار شتاب تورم خواهیم بود. روحانی تحرک 11 هزار و 170 واحد صنعتی غیر فعال کشور در 9 ماه گذشته را نشانه تحول در بخش صنعت کشور عنوان و ابراز امیدواری کرد که این رقم تا پایان سال به فعال شدن 1600 واحد صنعتی برسد. رئیس جمهوری درباره اقدامات انجام شده برای مقابله با ویروس کرونا نیز گفت: هیچ نگرانی از بابت تولید واکسن داخلی و تهیه واکسن مورد اطمینان خارجی نداریم و پا به پای دنیا و حتی بهتر از برخی کشورها در مقابله با این ویروس پیش رفته‌ایم.
روحانی با بیان اینکه مردم نگرانی از بابت واکسن کرونا نداشته باشند، تأکید کرد: بانک مرکزی و وزارت بهداشت و درمان همه تلاش خود را به کار گرفته و برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده‌اند تا واکسن مورد اطمینان خارجی در اختیار مردم قرار گیرد و در داخل هم برای تولید واکسن اقدامات در حال انجام است.
رئیس جمهوری در بخش دیگری از سخنان خود، توسعه و تقویت بخش سلامت کشور را از اهداف مهم دولت از آغاز فعالیت خود عنوان کرد و افزود: در 7 سال گذشته توان بهداشتی کشور از جمله تخت‌های بیمارستانی و «آی.سی.یو» نسبت به گذشته دو برابر شده و توانمندی سلامت ما در این دولت دو برابر کل تاریخ کشور بوده است.
روحانی، با اشاره به پرداخت 100هزار میلیارد تومان به‌عنوان کمک‌های معیشتی و تسهیلات به آسیب دیدگان از کرونا، اظهارکرد: از ماه گذشته حمایت معیشتی جدیدی برای آسیب دیدگان و نیازمندان در نظر گرفته شد که براساس آن حدود 35 میلیون نفر تا پایان سال 100 تا 120 هزار تومان کمک نقدی دریافت می‌کنند.
او همچنین مبارزه با فساد و شفافیت را از دیگر موضوعات مهم مورد توجه دولت عنوان کرد و افزود: کاری که دولت با توسعه فضای مجازی و دولت الکترونیک در زمینه مبارزه با فساد و شفافیت انجام داده با دولت‌های گذشته قابل مقایسه نیست.
رئیس جمهوری به لوایح چهارگانه ارائه شده از سوی دولت در زمینه مبارزه با فساد اشاره کرد و با بیان اینکه دستور رهبری در این زمینه، تعیین تکلیف این لوایح راه گشاست، گفت: این لوایح بهترین راه مبارزه با فساد است، البته ممکن است برخی خوش شان نیاید.
روحانی در پایان، ادغام بانک‌های نیروهای مسلح و تعطیل کردن مؤسسات اعتباری غیرمجاز را از دیگر اقدامات مهم دولت عنوان کرد و افزود: این دولت مؤسسات اعتباری غیرمجاز به‌عنوان دکان‌های فساد را تعطیل کرد و البته هزینه زیادی هم در این راه دادیم.

بــــرش
تصویب آیین‌نامه اجرایی قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها

در جلسه روز گذشته هیأت دولت که به ریاست حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری تشکیل شد، آیین‌نامه اجرایی قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران، به تصویب هیأت وزیران رسید.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، در این جلسه که مانند جلسات قبل با رعایت مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر ممنوعیت تجمع بیش از ۲۰ نفر در وضعیت نارنجی، به دو صورت حضوری و مجازی برگزار شد، پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی مبنی بر اصلاح آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان با هدف تسهیل سرمایه‌گذاری در کشور به تصویب رسید.
به موجب این اصلاحیه، دستورالعمل‌ها و ضوابط اجرایی مربوط به تکلیف عرضه‌کنندگان کالاهای سرمایه‌ای به داشتن نمایندگی رسمی و تعمیرگاه مجاز در سطح کشور، از سوی سازمان حمایت و با همکاری دستگاه‌های ذیربط، تهیه و پس از تصویب وزیر صنعت، معدن و تجارت ابلاغ می‌شود.
هیأت وزیران با توجه به هزینه‌بر بودن تأمین و واردات داروهای مورد نیاز بیماران صعب‌العلاج که خارج از فهرست رسمی دارویی کشور قرار دارند و امکان تولید برخی از آنها از سوی شرکت‌های دانش بنیان داخل کشور وجود دارد، با پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر اصلاح آیین‌نامه اجرایی بند (پ) ماده (۷۲) قانون برنامه ششم توسعه درباره انتشار فهرست رسمی دارویی ایران موافقت کرد.
به موجب این اصلاحیه، در مواردی که به تشخیص شورایی مرکب از نمایندگان سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان غذا و دارو، کمیسیون انجمن­‌های علمی گروه پزشکی و گروه تخصصی مربوط به کارگروه بررسی و تدوین فهرست دارویی ایران، بیماری، برای درمان حیاتی خود به دارویی خاص نیاز داشته باشد، سازمان غذا و دارو با دریافت مستندات لازم مجاز به صدور مجوز واردات یا تولید آن دارو صرفاً برای دوره درمان آن بیمار خاص است. هیأت وزیران در ادامه با هدف تعیین تکلیف بدهی‌های شرکت واگن پارس و تسریع در واگذاری این شرکت به شرکت مپنا مصوب کرد بدهی مزبور به صندوق ضمانت صادرات ناشی از لغو قرارداد تولید و صادرات ۲۰۰ دستگاه واگن مسافری به کشور کوبا به میزان ۰۰۰ر۰۹۸ر۳ یورو، از محل ردیف این صندوق در قانون بودجه سال ۱۳۹۹ و با لحاظ افزایش سرمایه دولت در صندوق ضمانت صادرات جبران شود.

رئیس دفتر رئیس جمهوری اعلام کرد که با نزدیک شدن به پایان دولت ترامپ و تشکیل دولت جدید در امریکا، کشورهای مختلف با سفرا و مسئولان ایرانی تماس گرفته و آمادگی خود را برای بازگشت به شرایط پیش از دولت ترامپ اعلام می‌کنند. محمود واعظی که روز گذشته در حاشیه نشست هیأت وزیران با خبرنگاران سخن می‌گفت، تأکید کرد که در این شرایط جدید، پیوستن ایران به «اف.ای.تی.اف» ضروری است تا مبادلات بانکی ایران با کشورهای دیگر به سهولت انجام شود.
به گزارش ایرنا، واعظی، جنگ و فشار اقتصادی از سوی امریکا را یکی از مسائل اساسی کشور برشمرد و گفت: مسئولینی که قرار است تا یک ماه دیگر (در امریکا) سرکار بیایند، بدون اینکه با آنان تماس یا ارتباطی داشته باشیم، در رقابت‌های انتخاباتی‌ اعلام کردند می‌خواهند به چند پیمان بزرگ از جمله پیمان آب و هوا و برجام برگردند، حال که اینان پیروز شدند، فضای جدیدی در اروپا و بین کشورهای مختلف در ارتباط با همکاری اقتصادی، بانکی و تجاری با ایران به وجود آمده است.
او اضافه کرد: این روزها شاهد هستیم که کشورهای مختلف با سفرا و مسئولان ما تماس می‌گیرند و می‌گویند با توجه به اینکه بعد از ۲۰ ژانویه محدودیت‌ها و فشارها برداشته می‌شود، علاقه‌مند همکاری با ایران هستیم و می‌خواهیم همه چیز به قبل از ترامپ برگردد.
واعظی با اشاره به اینکه تا زمانی که تحریم‌های امریکا و فشاری که روی بانک‌ها هست، مسأله محدودیت‌های «اف.ای.تی.اف» خود را نشان نمی‌دهد، اضافه کرد: در آن زمان که قرار است روابط عادی شود، این روابط از طریق بانک‌ها انجام می‌شود و محدودیت‌های «اف.ای.تی.اف» در آنجا خود را نشان می‌دهد. از این‌رو امیدوارم مجمع تشخیص مصلحت نظام این تدبیر را انجام دهد تا آن زمان این موانع هم برداشته شود.
ادامه تبادل نظر دولت و مجلس درباره بودجه
رئیس دفتر رئیس جمهوری همچنین جلسه سه‌شنبه گذشته مجلس و دولت درباره لایحه بودجه را «بسیار خوب» توصیف کرد و با بیان اینکه دوستانی که از مجلس حضور داشتند سؤال‌ها و نظرات خود را مطرح کردند و از سوی دولت هم رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیران نظرات خود را مطرح کردند، اضافه کرد: شرایط حاکم بر جلسه شرایط تعامل و همکاری بود و قرار شد سازمان برنامه و بودجه و کمیسیون تلفیق در ارتباط با بودجه بیشتر باهم تبادل‌نظر کنند، همچنین قرار است شنبه آینده رئیس سازمان برنامه بودجه، وزیر نفت، رئیس کل بانک مرکزی و وزیر امور اقتصادی و دارایی (به مجلس) بروند و درباره بخش‌های مختلف بودجه تبادل نظر داشته باشند. واعظی، ضمن تأکید بر اینکه بنای دولت بر تعامل و همکاری است، اما تصریح کرد که تغییرات تا جایی می‌تواند اعمال شود که شاکله بودجه بهم نخورد.
نظارت بر وزرا وظیفه رئیس جمهوری است
رئیس دفتر رئیس جمهوری در بخش دیگری از سخنان خود، با بیان اینکه دیدگاه رئیس جمهوری درباره نظارت بر وزرا، نه سلیقه شخصی، بلکه ناظر بر قانون اساسی است، افزود: سؤال از وزیران، تحقیق و تفحص و استیضاح حق مجلس است، اما این وظیفه شخص رئیس جمهوری است که بر کار روزانه وزیران نظارت ‌کند.
او، ضمن تأکید بر اصل نظارت بر قوه مجریه از سوی مجلس یا سازمان بازرسی کل کشور، اضافه کرد: اما اینکه هر نماینده، رئیس مجلس، نایب رئیس مجلس یا رئیس یک کمیسیون بخواهد شخصاً وزیری را صدا کند یا در سفر به استان‌ها بگویند ما آمدیم بر پروژه‌ها نظارت کنیم، چنین موضوعی در قانون اساسی نیست و رئیس جمهوری هم اینها را مطرح کرد. کسانی که می‌گویند چنین چیزی هست، آن بند قانون اساسی را باید مطرح کنند.
واعظی درباره ادعای وجود ردیفی برای اجرای سند ۲۰۳۰ در لایحه بودجه نیز با بیان اینکه این سند اساساً از برنامه دولت حذف شده است، اظهارکرد: حتی وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان برنامه و بودجه هم در جریان نبودند و هر دو آنان (از این ادعا) تعجب کردند.
رئیس دفتر رئیس جمهوری افزود: اسنادی که در بخش کارشناسی برای سند پشتیبان از بودجه تنظیم شده بود، بررسی شد، به نظر من اشتباهی بود، امیدوارم این اشتباه عمدی نبوده و سهوی باشد و حتماً هم با فردی که این اقدام را انجام داده برخورد خواهد شد.
دیدار معاون نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان با واعظی
رئیس دفتر رئیس‌جمهوری همچنین شامگاه سه‌شنبه در دیدار «شاهین مصطفی اف» معاون نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان با ابراز خرسندی از پایان یافتن منازعه نظامی میان آذربایجان و ارمنستان گفت: جمهوری اسلامی ایران برای کمک به حل دائمی و قطعی مناقشه میان دو کشور همسایه آماده است. واعظی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران به توسعه روابط با آذربایجان و ایجاد شرایط جدید در مناسبات علاقه‌مند است، افزود: دو کشور باید تمام توان خود را برای تسریع در اجرای پروژه‌های مشترک مثل احداث خط آهن، سد و نیروگاه به کار بگیرند تا بستر گسترش تعاملات و روابط بیش از پیش فراهم شود. معاون نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان نیز در این دیدار با ابلاغ سلام گرم رئیس‌جمهوری آذربایجان به رئیس‌جمهوری کشورمان، روابط دیرینه دو کشور و حمایت‌های همه جانبه ایران از آذربایجان طی سال‌های گذشته را همواره مایه دلگرمی مردم و دولت این کشور دانست و گفت: آقای الهام علی اف همواره مرز دو کشور را مرز صلح و دوستی می‌داند.

سیاوش رضایی  
 خبرنگار
روز سه‌شنبه نخستین نشست مشترک دولت و مجلس برای بررسی اصلاح ساختار بودجه برگزار شد. هرچند در روزهای ابتدایی تقدیم لایحه بودجه به مجلس برخی نمایندگان از احتمال بالای رد کلیات بودجه 1400 سخن می‌گفتند، حتی محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس هم دیروز تصویب کلیات لایحه بودجه 1400 را منوط به اصلاحات در بودجه دانسته بود. اما پس از گذشت چند روز و بررسی بیشتر بودجه به نظر می‌رسد که قاطبه نمایندگان مجلس و کمیسیون‌های ذیربط به دنبال اصلاح لایحه و تصویب آن هستند. در همین راستا نمایندگان مجلس در آذرماه طرح اصلاح ساختار بودجه را به تصویب رساندند که شامل 13 بند می‌شود که بررسی آن نشان می‌دهد اعمال آنها در لایحه باعث تغییر شاکله بودجه نخواهد شد. از روز شنبه هفته آینده جلسات کمیسیون تلفیق بودجه در مجلس آغاز می‌شود، کمیسیونی که نقش اصلی را درتغییر و اصلاح بودجه برعهده خواهد داشت.
اصلاح در قالب مصوبه مجلس
در این زمینه رئیس امور مجلس سازمان برنامه و بودجه کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» در این‌باره گفت: طرح اصلاح ساختار بودجه که در اواخر آذرماه به تصویب رسید، هنگام ارائه به شورای نگهبان با تقدیم لایحه بودجه سال آینده به مجلس مصادف شد. حسین پیشقدم افزود: برهمین اساس امکان اعمال آن در لایحه پیشنهادی دولت از نظر زمانی وجود نداشت. با این حال طرح مجلس برای اصلاح ساختار طی سه تا چهار ماه گذشته با همکاری سازمان برنامه و بودجه نهایی شد و در آن بحث‌هایی مطرح است که سازمان برنامه و بودجه نیز بر آنها تأکید دارد. وی در پاسخ به این پرسش که با اصلاح ساختار بودجه براساس طرح مصوب مجلس شاهد چه تغییراتی در بودجه سال آینده خواهیم بود؟ توضیح داد: طرح مصوب مجلس دارای 13 بند است، اما به معنای اصلاح ساختار بودجه نیست. در واقع اصلاح ساختار بودجه یک موضوع کلان است که دارای چهار محور اصلی، برنامه و زیربرنامه‌هایی است که بسیار گسترده است. وی ادامه داد: برهمین اساس مجلس عنوان طرح اصلاح ساختار بودجه خود را به طرح اصلاح بندهایی از احکام اصلاح ساختار بودجه تغییر داد، چرا که این مصوبه تنها قادر است بخش‌هایی از بودجه را اصلاح کند. بدین ترتیب براساس مصوبه مجلس در بودجه سال آینده بخش‌هایی از بودجه که قابلیت اصلاح دارد، اصلاح خواهد شد و شاکله اصلی بودجه تغییر نمی‌کند. پیشقدم ادامه داد: سازمان برنامه و بودجه نیز موافقت ضمنی خود را برای اصلاح بودجه براساس مصوبه یادشده مجلس اعلام کرده است. رئیس امورمجلس سازمان برنامه و بودجه همچنین درباره احتمال تغییر سقف درآمدهای نفتی در لایحه بودجه 1400 گفت: دولت لایحه خود را به مجلس تقدیم کرده است و طبق قانون مجلس می‌تواند هر تغییری که صلاح می‌داند درآن اعمال و در نهایت تصویب کند. به گفته وی از شنبه آینده کمیسیون تلفیق بودجه در مجلس کار خود را آغاز می‌کند و درباره بودجه تصمیم‌گیری می‌کند، ضمن اینکه نمایندگان مجلس نیز می‌توانند هنگام بررسی بودجه در صحن پیشنهادات اصلاحی خود را ارائه کنند.
ملاک اصلاحات نامه مقام معظم رهبری
سخنگوی بودجه سازمان برنامه و بودجه کشور نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: هم‌اکنون نامه مقام معظم رهبری به رئیس جمهوری درخصوص اصلاح بخش‌هایی از بودجه ملاک اصلی اصلاحات است. مژگان خانلو افزود: درخصوص سایر درخواست‌های مجلس برای اصلاح بودجه نشست‌ها و گفت‌و‌گوها میان دولت و مجلس درحال انجام است. به گفته وی، با برگزاری جلسات میان نمایندگان دولت و مجلس دیدگاه طرفین درخصوص اصلاح ساختار بودجه به هم نزدیک خواهد شد.
این مقام مسئول، تأکید کرد: سازمان برنامه دستور رهبری را اجرا می‌کند و درخصوص بقیه موارد نیز در حال گفت‌و‌گو با مجلس است زیرا بخشی ازاصلاحات ساختاری که قابل اجرا در سال آینده بوده در لایحه اعمال شده است.
گفتنی است، مقام معظم رهبری در24آذرماه سال‌جاری درنامه‌ای خطاب به رئیس جمهوری دستور اصلاح بخش‌هایی از بودجه بویژه برداشت از صندوق توسعه ملی صادر کردند. در این نامه رهبر معظم انقلاب برداشت مازاد در ۲۰ درصد و تا سقف ۳۸ درصد را منوط به سقف فروش یک میلیون بشکه در روز کرده‌اند و درباره مابقی آن هم فرموده‌اند که «بیش از ۲۰ درصد برداشت نشود»
مقام معظم رهبری همچنین فرموده‌اند که «مطالبات و تسهیلاتی را که دولت در سال ۹۹ از محل صندوق ذخیره ارزی برداشت کرده، باید بازگرداند».معظم‌له برداشت از صندوق ذخیره ارزی را هم ممنوع اعلام کرده و فرموده‌اند که «اگر قرار است برداشتی از صندوق ذخیره ارزی انجام شود، باید در قالب بودجه صورت گیرد.»

برش
طرح اصلاح ساختار بودجه مجلس شامل چه مواردی است

در تاریخ 25 آذرماه سال‌جاری نمایندگان مجلس شورای اسلامی با طرح برخی احکام مربوط به اصلاح ساختار بودجه کل کشور موافقت کردند. در ماده واحده طرح که پیشتر بندهای ۱۳ گانه آن به تصویب نمایندگان رسیده بود، دولت مکلف شده لایحه بودجه ۱۴۰۰ را با رعایت تعریف شناسه پرداخت شامل طبقه‌بندی‌های اداری، اقتصادی (فصول و مواد زیر فصول هزینه‌ای)، عملکردی (امور و فصول)، برنامه (برنامه و فعالیت)، محل تأمین اعتبار و رصد ذی‌نفع نهایی و انجام کلیه پرداخت‌های دولت از محل منابع عمومی و اختصاصی از طریق حواله الکترونیک بانک مرکزی به همراه شناسه پرداخت کند. همچنین استقرار کامل نظام پرداخت به ذی‌نفع نهایی و انتقال اعتبارات بین دستگاه‌های اجرایی به‌صورت اعتباری و ثبت کلیه پرداخت‌های حمایتی در سامانه وزارت رفاه به همراه کد شناسه پرداخت (تنفیذ حکم بند ح تبصره ۱۷ قانون بودجه ۱۳۹۹) در این ماده واحده تصویب شده است. تسویه خوراک تحویلی شرکت‌های دولتی به شرکت‌های غیردولتی از جمله فروش نفت خام و میعانات گازی با ساز و کار ضمانت بانکی و اعتبار اسنادی حداکثر ظرف یک ماه از زمان تحویل و طی ردیف اعتبار مشخص نیز در این ماده واحده تکلیف شده است. همچنین تنظیم، تصویب، اجرا و تفریغ بودجه به تفکیک برنامه اجرایی و بهای تمام شده و مقدار کمی هدف دراین ماده واحده توسط نمایندگان تصویب شده است. با رأی نمایندگان، تجمیع کلیه اعتبارات مؤسسات تحقیقاتی تابع و تابعه و وابسته هر وزارتخانه به غیر از وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ذیل یک ردیف هزینه‌ای و ادغام ردیف هزینه‌های سایر مؤسسات تحقیقاتی ذیل دستگاه اصلی باشد. طراحی ساختار و ساز و کار فعالیت کمیته بازبینی و مدیریت هزینه‌ها به نحوی که کمیته مذکور با تمرکز بر مراکز عمده هزینه‌ای، اقدامات لازم را در جهت مدیریت هزینه دنبال کند در این طرح تصویب شده بود. در این ماده واحده کاهش نرخ مالیات اشخاص حقوقی (بخش تولیدی و خدمات) از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد و افزایش یک واحد درصدی نرخ مالیات بر ارزش افزوده و تمدید بند ت تبصره ۶ قانون بودجه ۱۳۹۹ نیز تصویب شده است. لغو معافیت ارزش افزوده بر حسب جغرافیا و محدود شدن درخواست وجه ذیحساب دستگاه‌های مشمول قانون برگزاری مناقصات بابت هزینه‌های معاملاتی صرفاً به مواردی که در سامانه ستاد درج شده باشد نیز به تصویب نمایندگان رسیده است. ممنوعیت افزایش پرداختی و حقوق در شرکت‌های دولتی بیش از افزایش مصوب شورای عالی کار و فراهم نمودن امکان نظارت بر خط مجلس و دیوان محاسبات بر فرآیند تخصیص و اجرای قانون بودجه نیز در این ماده واحده به تصویب نمایندگان رسیده بود. نمایندگان همچنین با حذف عبارت «از تاریخ ابلاغ این قانون کلیه قوانین و مقررات عام و خاص مغایر این قانون کان لم یکن تلقی می‌گردد» در بند ج ماده واحده موافقت کردند. ادامه این عبارت که «کلیه دستگاه‌های اجرایی ماده (۲۹) قانون برنامه ششم توسعه و دستگاه‌های دارای ردیف بودجه‌ای در قوانین بودجه سنواتی مشمول احکام این قانون هستند» در این طرح باقی ماند. بر این اساس نمایندگان در این بند مقرر کردند: کلیه دستگاه‌های اجرایی ماده(۲۹) قانون برنامه ششم توسعه و دستگاه‌های دارای ردیف بودجه‌ای در قوانین بودجه سنواتی مشمول احکام این قانون هستند.

سعید راد در گفت‌وگو با «ایران جمعه»
از زندگی شخصی و سینمایی‌اش در دوران کرونا می‌گوید

مرگ فقط مال همسایه‌ نیست

به همراه یادداشت‌هایی  از  فریدون جیرانی، جعفر همایی ،ابراهیم افشار، هادی مظفری، اتابک نادری و
پرونده‌ای درباره روی دیگر سکه موفقیت  که با سطحی‌نگری به کالایی بازاری تبدیل شده است

گروه اقتصادی/ در روزهای اخیر بیژن زنگنه وزیر نفت یک گزارش مهم نفتی به معاون اول رئیس جمهوری، اسحاق جهانگیری ارائه داد که در آن ذکر شده بود: «ظرفیت تولیدات پالایشی کشور از 1.8 میلیون بشکه در روز در سال 1391 به حدود 2/2 میلیون بشکه در روز رسیده و تولید بنزین و نفت گاز کشور به ترتیب از 49.8 و 94 میلیون لیتر در روز در سال 1391 به 107 و 113 میلیون لیتر در روز در سال 1398 رسیده است. همچنین ظرفیت تولید بنزین با کیفیت یورو 4 و 5 کشور از صفر در سال 1391 به بیش از 76 میلیون لیتر در روز در سال 1398 رسیده است. تولید میدان مشترک گازی پارس جنوبی نیز 2.5 برابر افزایش یافته است. صادرات فرآورده‌های نفتی کشور با افزایش 4 برابری از 5.9 میلیون تن در سال 1391 به حدود 23 میلیون تن در سال 1398 رسیده است.» همان‌طور که معاون اول رئیس جمهوری نیز در پاسخ این نامه گفت، ارقام به خوبی از حرکت رو به جلوی صنعت نفت سخن می‌گویند. اما نکته مهم از نظر کارشناسان این حوزه، شرایطی است که این اعداد در آن به دست آمده است؛ در سخت‌ترین تحریم‌های تاریخ ایران.
از واردکننده بنزین تا صادرکننده بزرگ منطقه
سال 1392 ایران برای تأمین نیاز داخلی که حدود 67-64 میلیون لیتر در روز بود، بنزین وارد می‌کرد. پالایشگاه ستاره خلیج فارس هم که قرار بود 360 هزار بشکه در روز تولید بنزین کشور را افزایش دهد، حرکت لاک‌پشتی داشت؛ قطعات و تجهیزات مورد نیاز آن وارد نمی‌شد و کار خوابیده بود، اما اجرای برجام درها را باز کرد و قطعات وارد شد و توسعه این پروژه مهم سرعت گرفت. حالا یک مقام آگاه به «ایران» می‌گوید که این پالایشگاه که در سال 1395 تولیدش صفر بود  روزانه 450 هزار بشکه نفت را تبدیل به بنزین می‌کند و نه تنها زمینه خودکفایی را فراهم کرده، بلکه ایران را به صادرکننده خالص بنزین تبدیل کرده است.
در این ارتباط رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران نیز به «ایران» توضیح می‌دهد: امسال ایران رکورد صادرات فرآورده‌های نفتی را شکسته و به رقم بی‌سابقه‌ای رسیده است که اتفاق مهمی در این صنعت محسوب می‌شود. ایران امسال رکورد صادرات 45 میلیون لیتر بنزین در روز را به ثبت رسانده است. وقتی به ارقام صادرات سایر فرآورده‌ها نیز نگاه می‌کنیم، شرایط بی‌نظیر است. حدود 120 میلیون لیتر در هر روز فرآورده‌های نفتی از ایران صادر می‌شود که نشان می‌دهد وزارت نفت با تمام مشکلات تحریمی، مسیر بهتری را برای افزایش درآمدهای ارزی کشور ایجاد کرده است. صادرات بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی به نسبت نفت ضریب بالاتری از ارزش افزده را نصیب کشور می‌کند و فقط در مورد بنزین به مثابه آن است که روزانه حدود 800 هزار تا 850 هزار بشکه نفت از کشور صادر شود. امروز کشورهای همسایه بنزین با استاندارد یورو 4 را نیز از ایران می‌خرند، البته لازم است که برای بازگشت درآمدهای صادراتی فکری شود و با حل مشکل FATF و تحریم زمینه بازگشت ارز حاصل از این صادرات فراهم شود.
پدیدار با بیان اینکه شرایط تحریم روی روند توسعه این صنعت تأثیرگذار بوده اما تلاش شد که این شرایط مدیریت شود، ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه وابستگی صنعت نفت ایران درخصوص حفظ وضع موجود و سطح نگهداشت به تکنولوژی و تجهیزات، شرایط اصلاً عادی نبود. در وضعیت ایده‌آل، توان اجرای و عملیاتی ایران به‌طور میانگین 75 درصد از نیاز صنعت از اکتشاف تا تولید را پوشش می‌دهد و 25 درصد مواد اولیه، تجهیزات و دانش فنی نیازمند همکاری‌های بین‌المللی است؛ بویژه در خصوص قطعات دوار مورد نیاز صنعت. در چنین شرایطی اگر بخواهیم فقط روی توان داخلی تمرکز کنیم هزینه تولید افزایش می‌یابد و مجبور می‌شویم که با ضریب آزمون و خطای بالا وارد عمل شویم و همین موضوع هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد. با این حال تلاش شد که در تمام این سال‌ها بویژه 2 سال گذشته که تحریم‌ها اوج گرفت، حرکت توسعه‌ای صنعت متوقف نشود. به نظر می‌رسد که اگر می‌خواهیم این هزینه‌ها افزایش بیشتری نداشته باشد، باید شرایطی را فراهم کنیم که در طرح‌های توسعه امکان مشارکت با کمپانی‌های بزرگ فراهم شود؛ مذاکراتی که اخیراً وزیر نفت با کمپانی‌های نفتی در روسیه انجام دادند تا در یک تبادل همکاری مشترک قرار بگیریم می‌تواند سرآغاز تأمین این نیاز در دوره جدید باشد.
توسعه در اوج بی‌پولی
شرایط امروز صنعت نفت کشور بسیار خاص است. تحریم‌ها در اوج قرار دارد و واردات کوچک‌ترین تجهیزات و قطعات با چالش‌های زیادی همراه است، حتی در صادرات نفت، فرآورده‌های نفتی، محصولات پتروشیمی نیز فشار حداکثری است. در چنین شرایطی باید فشارهای داخلی و جناحی را هم به موانع فعالیت اضافه کرد. افرادی که اگرچه وطن دوست هستند اما رقابت‌های جناحی باعث می‌شود که هرجا حرکت چرخ توسعه در حال سرعت گرفتن است، شروع به مخالفت و سنگ‌اندازی کنند. مرتضی بهروزی فر، کارشناس انرژی با بیان این مطالب به اهمیت تلاش‌های صنعت نفت برای افزایش پالایش نفت و تولید فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی در سخت‌ترین شرایط اشاره می‌کند و می‌گوید: در این 8 سال، حتی در دوران برجام، صنعت نفت آزادانه فعالیت نمی‌کرد؛ همیشه موانعی از نوع داخلی و خارجی بر سر راه توسعه این صنعت قرار داشت. اما در همین شرایط ایران با مشکل عدم تأمین گاز، بنزین و سایر فرآورده‌های مورد نیاز کشور برنخورد و این نشان می‌دهد که کارها به درستی انجام شده است. در این وضعیت، اگرچه صنعت از برنامه‌های ابتدایی خود عقب مانده است اما نمی‌توان کارنامه‌اش را زیر سؤال برد. شرایط عادی نبود و به جرأت می‌توان گفت که با تمام این فشارها وزارت نفت از تمام بخش‌های دیگر اقتصاد نظیر وزارت صمت بهتر عمل کرد. او به هدفگذاری 5.9 میلیون بشکه‌ای تولید نفت اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: با شرایط ایده‌آل فاصله و تفاوت داریم، اما در شرایطی هستیم که مشکل تأمین مالی، دانش فنی و تجهیزات وجود دارد و همین که این صنعت سرپا مانده است اتفاق مهمی است؛ به خصوص در این دو سال اخیرکه صنعت نفت مانند یک شناگر با دست و پای بسته بود و با حداقل رقم صادرات و سهم 14.5 درصدی خود از این درآمد نفتی باید به توسعه نیز می‌پرداخت. این توسعه‌ای که امروز وزیر نفت از آن صحبت می‌کند در اوج بی‌پولی صنعت رقم خورده است.
دستاوردهایی که در اعداد نمی‌گنجد
اما فراتر از جهش‌ها و افزایش‌ها در تولید محصولات و صادرات، بخش‌هایی هم در عملکرد این 8 سال دیده می‌شود که در اعداد نمی‌توان به آن پرداخت. یکی از آنها حذف دلالان نفتی بود که به اعتقاد محمود خاقانی کارشناس بین‌الملل انرژی اتفاق ویژه‌ای است.  خاقانی در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: منصفانه باید به عملکرد 8 سال اخیر وزارت نفت نمره داد. با توجه به مشکلات بانکی عظیم در نقل و انتقالات بانکی و تأمین نیازهای صنعت، توسعه کار آسانی نبود ، لذا دستاوردهای این سال‌ها را که حتی فراتر از دوره‌های عادی بود، باید مورد توجه قرار داد؛ در شرایطی کار شد که به هیچ‌وجه آسان نبود؛ در کنار مشکلات خارجی عده‌ای هم در داخل چوب لای چرخ می‌گذاشتند و هر وقت گشایشی ایجاد می‌شد، فشارها را بیشتر می‌کردند. وقتی آقای زنگنه می‌خواست از امضای برجام استفاده کند و وارد قراردادهای نفتی شود، عده‌ای تنها دغدغه‌شان مخالفت با  نوع همکاری بین‌المللی بود.
او ادامه می‌دهد: صنعت نفت در شرایطی به این دولت رسید که میادین مشترک فقط ابزاری برای پرداخت وجوه به برخی از پیمانکاران ایرانی شده بود و کار مطابق برنامه‌های نادرستی تعریف شده بود. یکی از مهمترین علل اینکه امروز می‌گوییم برداشت گاز در پارس جنوبی 2.5برابر شده، نوع تفکر و برنامه‌ریزی وزیر نفت این دوره بوده است. اینها در ارقام قابل بیان نیستند، اگرچه انتقادهایی به آقای زنگنه در زمینه بورس انرژی بین‌المللی دارم اما همین که توانست با شرایط سخت کار را جلو ببرد، قابل تقدیر است. وضع قوانین منع به کار‌گیری نیروهای بازنشسته با فشار عده‌ای بر این صنعت از یک سو و تحمیل بیش از 230 هزار نیرو حقوق بگیر از دولت قبل بر این وزارتخانه، کار را سخت و هزینه‌های بالاسری تولید را افزایش داده بود، اما کار جلو رفت و اکنون باید به ایشان و همه کارکنان برنامه‌ریزی و عملیاتی صنعت بگوییم «دست مریزاد».

ندا آل‌طیب
خبرنگار
جشنواره همیشه فرصتی است برای کشف استعدادها، آشنایی گروه‌های شرکت‌کننده و تبادل تجربیات میان آنان. هرچند که در اغلب موارد این اهداف به شکل کامل محقق نمی‌شود ولی حتی تحقق پاره‌ای از آن هم می‌تواند امیدبخش باشد؛ اما در عصر کرونایی امروز که همه چیز تحت‌الشعاع قرار گرفته طبیعتاً جشنواره‌های هنری هم وضعیتی شبیه دیگر امور زندگی دارند. اگر در جشنواره‌های سینمایی بحث نسخه‌های غیرقانونی و بیم قاچاق فیلم‌ها اولین نگرانی دست اندرکاران است در جشنواره‌های تئاتری، دغدغه اول حضور فیزیکی گروه اجرایی در کنار تماشاگران است. همین نگرانی اصلی سبب شده بسیاری از جشنواره‌های تئاتری در وضعیتی نامطمئن به سر ببرند. در این بین هر یک از جشنواره‌ها راه حلی را برگزیدند. برخی به اجرای آنلاین رضایت دادند و برخی دیگر ترجیح دادند برگزاری بخش صحنه‌ای خود را به سال آینده موکول کنند. طبیعتاً هیچ یک از این راه‌ها نه دلخواه برگزارکنندگان است و نه شرکت‌کنندگان ولی دست‌کم درمانی مقطعی است برای این دوره سخت. در همین زمینه وضعیت برگزاری هر یک از این جشنواره‌ها را از دبیران مربوط، جویا شده‌ایم و آنچه پیش‌رو دارید، گزارشی است مختصر درباره حال و روز هر یک از این جشنواره‌ها.

مهم‌ترین جشنواره

دبیر جشنواره تئاتر بین‌المللی فجر:
جشنواره امسال قطعاً ملی خواهد بود

حسین مسافر آستانه که دبیری سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر را برعهده دارد، هنوز درباره بخشی از برنامه‌های این جشنواره به قطعیت نرسیده و در پاسخ به ما می‌گوید: تا الان طبق روال همه کارهای بخش‌های مختلف را انجام می‌دهیم و برای انجام همه مراحلی که در فراخوان جشنواره پیش‌بینی شده برنامه‌ریزی می‌کنیم ولی چگونگی برگزاری این برنامه‌ها منوط به شرایط کشور در آن مقطع است. او تأکید می‌کند: طبیعتاً تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا در این زمینه، بسیار اثرگذار خواهد بود. مسافر آستانه که دبیری یکی از سخت‌ترین دوره‌های جشنواره تئاتر فجر را برعهده دارد، در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است این جشنواره بخش زنده و حضوری نداشته باشد، توضیح می‌دهد: امسال باید پیش‌بینی‌های مختلفی داشته باشیم. اگر امکان برگزاری جشنواره به‌صورت فیزیکی باشد که طبیعتاً این کار را انجام می‌دهیم. در غیر این صورت برنامه‌ها را به‌صورت آنلاین و در فضای مجازی پیش خواهیم برد. او درباره تاریخ برگزاری جشنواره نیز می‌گوید: فعلاً که در این زمینه تغییری نخواهیم داشت و جشنواره در همان بازه زمانی خود در بهمن ماه برگزار می‌شود اما طبیعتاً تصمیمات شورای سیاستگذاری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین کننده خواهد بود؛ اما آنچه در این میان قطعی شده، نبود بخش بین‌الملل است. مسافر آستانه در این زمینه خاطرنشان می‌کند که جشنواره سی و نهم تئاتر فجر قطعاً بخش بین‌المللی نخواهد داشت. او توضیح می‌دهد که در حال حاضر فعالیت‌های نمایشی در بسیاری از کشورها تعطیل شده و به جز آن محدودیت پروازها و دیگر پروتکل‌های بهداشتی سبب شده تا دعوت از گروه‌های خارجی منتفی شود ولی شاید یکی دو اجرای خارجی یا کارگاه آموزشی با حضور استادان بین‌المللی داشته باشیم که البته به معنای بین‌المللی شدن جشنواره نیست و قطعاً جشنواره امسال ملی خواهد بود. دبیر جشنواره سی و نهم تئاتر فجر در پاسخ به این پرسش که اگر قرار بر آنلاین بودن جشنواره باشد آیا تدابیر لازم برای اینترنت پرسرعت اندیشیده شده است، می‌گوید: قطعاً یک پلتفرم بسیار حرفه‌ای را با مشارکت بخش خصوصی یا با استفاده از اینترنت ملی پیش‌بینی می‌کنیم و امیدواریم در این زمینه برنامه‌ها بدرستی پیش برود. یکی دیگراز نکاتی که در این وضعیت باید به آن اندیشید، شرایط تمرین گروه‌های نمایشی است. اهل تئاتر خوب می‌دانند که تمرین گروه‌ها عموماً در پلاتوهایی انجام می‌شود که شاید از نظر وسعت و همین‌طور تهویه و گردش هوا در دوران کرونا امنیت چندانی نداشته باشد. مسافر آستانه درباره تمرین گروه‌ها برای آماده‌سازی نمایش‌هایشان نیز توضیح می‌دهد: عموماً گروه‌هایی که تصمیم به شرکت در جشنواره دارند، خودشان فضاهایی را برای تمرین خود هماهنگ می‌کنند چراکه در حال حاضر بیشتر مکان‌های رسمی تمرین، تعطیل شده و خیلی از گروه‌ها تئاتر را تعطیل کرده‌اند بویژه این وضعیت در دیگر شهرها بیشتر دیده می‌شود. او تأکید می‌کند: باید تلاش کنیم که جشنواره برگزار شود ولی اگر از هر نظر محدودیت قانونی باشد، تابع شرایط هستیم. امسال تعدادی از گروه‌های متقاضی شرکت در جشنواره به‌دلیل تعطیلات مداوم تئاتر نتوانستند نمایش‌های خود را روی صحنه ببرند که «مسافر» می‌گوید نداشتن اجرای عمومی، مانعی برای شرکت این گروه‌ها در جشنواره نیست. به این معنا که هر گروهی که مجوز اجرا داشته باشد، می‌تواند فیلم بازبینی خود را به جشنواره ارائه بدهد و از این راه برای شرکت در جشنواره اقدام کند.

جشنواره نمایش عروسکی
آزمون‌های دشوار جشنواره نمایش عروسکی

فراز و فرودهای جشنواره عروسکی اما پیش از جشنواره‌های دیگر آغاز شد. درگذشت گلزار محمدی دبیر این جشنواره، این رویداد را در وضعیتی پیچیده قرار داد. دوره‌های پیشین این جشنواره شهریور ماه برگزار شده بود ولی با توجه به تغییر تقویم قمری و همزمان شدن ماه شهریور با ماه محرم، قرار بود جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران مبارک، مرداد ماه برگزار شود که البته ورود کرونا و تعطیلی اغلب فعالیت‌های جمعی، برگزاری این جشنواره را هم به تعویق انداخت و مدتی بعد طبق تصمیم شورای سیاستگذاری قرار شد این جشنواره اسفند امسال برپا شود. شورای سیاستگذاری این جشنواره البته تلاش داشتند تا خللی در برپایی برنامه‌ها ایجاد نشود با این حال این فرضیه وجود داشت که باید دبیر تازه‌ای برای این جشنواره انتخاب شود تا اینکه به درخواست این شورا و با پیگیری بخشی از نمایشگران عروسکی مقرر شد این جشنواره همچنان به‌نام گلزار محمدی بماند و دبیر دیگری برای آن انتخاب نشود. حالا جشنواره عروسکی هم وضعیتی مشابه دیگر جشنواره‌ها دارد. در نبود یک دبیر، مهدی حاجیان مسئول امور جشنواره‌ها در اداره کل هنرهای نمایشی، به نوعی جانشین دبیر محسوب می‌شود. البته که شورای سیاستگذاری هم برنامه‌های این جشنواره را تدارک دیده است. حاجیان که در دوره‌های پیشین جشنواره عروسکی در کنار مرضیه برومند دبیر این جشنواره و شورای سیاستگذاری آن حضور داشته است، درباره وضعیت فعلی جشنواره عروسکی می‌گوید: ارزیابی مرحله دوم بخش صحنه‌ای در گروه‌های سنی خردسال، کودک و بزرگسال انجام شده و آثاری که طرح و ایده‌هایشان پذیرفته شده تا 10 دی فرصت دارند کار تولیدی خود را معرفی کنند. به گفته او، در بخش فضای باز و عروسک‌های سنتی هم که شامل نمایشنامه‌های ایرانی است، طرح‌ها و ایده‌های پذیرفته شده معرفی شده‌اند و گروه‌های نمایشی در حال تولید نمایش‌های خود هستند. متقاضیان این بخش هم تا 14 دی ماه فرصت دارند نسخه نهایی نمایش‌های خود را برای ارزیابی نهایی بفرستند. شاید بتوان گفت بیشترین موضوعی که جشنواره عروسکی درباره آن به قطعیت رسیده، برگزاری بخش صحنه‌ای این جشنواره به شکل آنلاین و در فضای مجازی است.
حاجیان در این زمینه هم توضیح می‌دهد: بیشتر بخش‌های صحنه‌ای به‌شکل اجرای غیرحضوری و ارائه در بسترهای مجازی است. اگر شرایط بهتر شود، تلاش می‌کنیم تا نمایش‌های بخش فضای باز به‌شکل زنده اجرا شوند ولی فعلاً بنا بر برگزاری در بستر فضای مجازی است که بیشترین ضریب ایمنی را دارد. همه‌گیری کرونا سبب شده تا تمرکز بر برخی بخش‌های جشنواره‌ها پررنگ‌تر شود. در همین زمینه جشنواره تئاتر عروسکی هم توجه بیشتری به بخش پژوهش و نمایشنامه‌نویسی دارد. در سال‌های گذشته بیشتر تمرکز جشنواره بر تولید نمایش‌های تازه بود ضمن اینکه برپایی شادپیمایی یکی از مهم‌ترین بخش‌های جشنواره عروسکی در سه دوره گذشته به شمار می‌رفت که در این دوره طبیعتاً چنین امکانی میسر نیست. جشنواره عروسکی هم در بخش بین‌الملل، وضعیتی مشابه جشنواره فجر دارد و این دوره جشنواره به‌صورت ملی برگزار خواهد شد. البته حاجیان می‌گوید تلاش می‌شود تا امکان بیشتری برای حضور هنرمندان و همین‌طور جوانان فراهم شود. او درباره برگزاری کارگاه‌های آموزشی نیز می‌گوید: مسئول بخش پژوهش و آموزش در حال برنامه‌ریزی است تا در بخش‌هایی که نیاز بیشتری به کارگاه‌های آموزشی داریم، کارگاه‌هایی را در فضای مجازی ترتیب بدهد که قطعاً در این زمینه اطلاع‌رسانی خواهد شد. حاجیان نیز از سلامت گروه‌های نمایشی و نمایشگران عروسکی و مخاطبان به‌عنوان مهم‌ترین موضوع نام می‌برد و می‌گوید: تأکید ستاد جشنواره در وهله اول بر حفظ سلامت گروه‌های نمایشی و نمایشگران عروسکی است تا آنان در شرایطی نمایش‌های خود را تولید کنند که سلامتی‌شان به خطر نیفتد. در همین راستا به‌دنبال تأمین مکان‌هایی برای تمرین هستیم که ضریب ایمنی بالایی داشته باشد. البته برخی از گروه‌ها مکان‌هایی برای تمرین خود دارند و گروه‌های دیگری که از ستاد جشنواره تقاضای سالن تمرین داشته‌اند، با رایزنی‌هایی که انجام داده‌ایم، می‌توانند تمرین خود را در سالن‌های زیر مجموعه اداره کل هنرهای نمایشی همچون مجموعه تئاتر شهر، تماشاخانه سنگلج، تالار هنر و... انجام دهند.
کسانی که در سه دوره گذشته پیگیر جشنواره نمایش عروسکی بوده‌اند، طبیعتاً به یاد دارند یکی از برنامه‌های مهم این جشنواره برپایی شادپیمایی‌هایی بود که علاوه بر ایجاد شور و نشاط عمومی، زمینه آشنایی بیشتر مردم را با نمایش عروسکی فراهم می‌کرد. در دوره‌های گذشته شعارهای جشنواره که عموماً در حوزه محیط زیست و تلاش برای شادی همگانی بود، بر پلاکاردهایی که در دستان شخصیت‌های محبوب عروسکی خودنمایی می‌کرد و از این راه مردمی که در این شادپیمایی حضور داشتند، با شعارهای جشنواره آشنا می‌شدند. طبیعتاً در دوره فعلی به‌دلیل کرونا، برگزاری شادپیمایی، نشدنی است.
با این حال حاجیان می‌گوید در تولیدات فضای باز احتمال قوی این رویکرد هست که نمایش‌هایی با موضوع کرونا ساخته شوند چراکه معمولاً نمایش‌های فضای باز به‌دلیل ارتباط مستقیم‌تری که با عموم مردم دارند، فرصت بیشتری برای ارتباط‌ گیری عمومی خواهند داشت و در زمینه مسائل اجتماعی می‌توانند راحت‌تر عمل کنند. شعار جشنواره امسال هم حفظ محیط زیست، صلح جهانی و پرهیز از جنگ است که این شعار جزو اولویت‌های موضوعی نمایش‌های تولیدی جشنواره هم محسوب می‌شود.
جشنواره کودک و برخی گله‌ها
جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان به‌دلیل تاریخ برگزاری خود از جمله جشنواره‌هایی بود که خیلی زود تکلیفش روشن شد. این جشنواره معمولاً در تاریخی نزدیک به روز جهانی کودک (16 مهر ماه) برگزار می‌شود که این بازه زمانی به‌دلیل همزمان شدن با ماه محرم و صفر معمولاً با یکی دو ماه فاصله یعنی بین مهر و آبان برگزار می‌شود. از آنجا که میزبان این جشنواره شهر همدان است، برگزاری آن مستلزم حضور فیزیکی و اسکان گروه‌های نمایش در این شهر بود که به‌دلیل شرایط موجود این امر منتفی شد.
هرچند مدیران تئاتری برنامه دیگری را با نام «کودک، فصل امید» جایگزین کردند با این حال لغو این جشنواره در همدان، انتقادهایی را هم در پی داشت و برخی از فعالان تئاتر کودک در این استان معتقد بودند می‌شد این جشنواره هم مانند دیگر جشنواره‌ها در فضای مجازی برگزار شود. مهدی حاجیان در این زمینه نیز توضیح می‌دهد: برای برگزاری جشنواره تئاتر کودک هم رویکرد فضای مجازی بررسی شد ولی در نهایت مقرر شد برای حمایت از اجرای عمومی و بهره‌مندی تعداد بیشتری از شهروندان از برنامه‌های جشنواره تئاتر کودک، نمایش‌هایی که در طول سال تولید شده ولی اجرای عمومی خود را انجام نداده‌اند، طی فرآیندی ارزیابی شوند و با حمایت اداره کل هنرهای نمایشی، اجرای عمومی خود را انجام بدهند. در همین راستا پرونده اجرای این نمایش‌ها تا پایان سال باز است و هر گروه نمایشی، کار خود را در شهر خود به صحنه می‌برد تا تماشاگران بیشتری امکان دیدن این نمایش‌ها را داشته باشند. او البته یادآوری می‌کند که برای حمایت از نمایشنامه‌نویسان فعال در گروه سنی کودک و نوجوان، مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره کودک به‌قوت خود باقی است و برگزیدگان آن اعلام می‌شوند. ضمن اینکه هرنمایشنامه‌ای که به تشخیص هیأت داوران شایسته انتشار دانسته شود، مراحل چاپ و نشر خود را طی خواهد کرد.

جشنواره تئاتر دانشگاهی
معنا پیداکردن جشنواره‌ با دانشجو

جشنواره تئاتر دانشگاهی هم در دوره بیست و سوم خود با فراز و فرودهای بسیاری همراه بود. کسانی که با بدنه تئاتر دانشگاهی در ارتباط بوده‌اند، می‌دانند این جشنواره نخستین جشنواره‌ای بود که دبیرخانه دائمی داشت و دبیر دوره بعدی در مراسم اختتامیه دوره قبل مشخص می‌شد تا هر دانشجویی که دبیری جشنواره را برعهده می‌گیرد، یک سال فرصت برنامه‌ریزی داشته باشد. با این همه این جشنواره هم در دوره‌های بعدی دستخوش تغییر و تحولاتی شد که دامنه این تغییرات از سیستم انتخاب دبیر آغاز شد و حالا به تقویم جشنواره هم کشیده شده است. اسفند سال گذشته سید مجتبی جدی برای برگزاری دوره بیست و سوم جشنواره تئاتر دانشگاهی حکم گرفت ولی از همان آغاز می‌شد پیش‌بینی کرد که این جشنواره نمی‌تواند در تقویم اولیه خود یعنی اردیبهشت ماه برگزار شود به همین دلیل وقتی اعلام شد فراخوان جشنواره تا پایان فروردین ماه منتشر خواهد شد، کسی از این موضوع شگفت‌زده نشد. فراخوان اعلام شد ولی استمرار تعطیلی تئاتر و دیگر مراکز فرهنگی هنری، برگزارکنندگان این جشنواره را هم در زمانبندی برنامه‌های خود دچار تردید کرد. آنان در آغاز بهتر می‌دانستند جشنواره آبان ماه برگزار شود که مناسبت مذهبی ندارد و جشنواره دیگری هم در این تاریخ برگزار نمی‌شود تا تداخل کاری رخ دهد ولی ادامه شرایط کرونایی و بالا رفتن آمار مبتلایان به این ویروس که در چند نوبت به اوج رسید، سبب شد تا برگزارکنندگان این جشنواره هم از خیر برپایی بخش صحنه‌ای در سال‌جاری بگذرند و این جشنواره را اردیبهشت سال 1400 برپا کنند. دبیر این جشنواره بارها اعلام کرد نمی‌توانیم جشنواره بیست و سوم را لغو کنیم چراکه برپایی آن، مطالبه دانشجویان است ولی برگزاری بخش صحنه‌ای این جشنواره منوط به باز شدن خوابگاه‌های دانشجویی و حضور فیزیکی دانشجویان است. جدی درباره بخش‌هایی از این جشنواره که امسال برگزار می‌شود، توضیح می‌دهد: تأکید ما بر بخش پژوهش است و تلاش می‌کنیم کارگاه‌های آموزشی را پر قدرت برگزار کنیم. در حال حاضر کارهای مربوط به بخش پژوهش انجام شده و متقاضیان تا 15 آذر فرصت داشتند پژوهش‌های خود را بفرستند. ضمن اینکه در نظر داریم درباره وضعیت تئاتر، همایش‌ها و نشست‌های مختلفی برگزار کنیم و امیدواریم با بازگشایی سالن‌های تئاتر، بتوانیم برنامه‌های این بخش را در تالار مولوی برگزار کنیم.

جشنواره‌ای با پشتگرمی‌های لازم
تئاتر مقاومت و دو حامی مالی بزرگ

هرچند برگزاری اغلب جشنواره‌های تئاتری با اما و اگرهای زیادی رو به رو بوده و هست، برگزارکنندگان هفدهمین جشنواره تئاتر مقاومت بعد از مدتی بررسی و تردید، درباره تاریخ برگزاری خود به نتیجه رسیدند و این جشنواره 25 آذر تا دوم دی ماه برگزار شد. در شرایطی که بسیاری از برنامه‌ها و نشست‌های خبری در فضای مجازی برگزار می‌شوند، مسئولان این جشنواره، نشست خبری آن را به‌صورت حضوری برپا کردند.
به گفته حمید نیلی، دبیر این جشنواره، از ویژگی‌های این دوره، حضور قشر دانشجویی است که کمک می‌کند نگاه‌های جدیدی به تئاتر مقاومت و دفاع مقدس مطرح شود و او امیدوار است شکاف ایجاد شده بین تئاتر مقاومت و بدنه دانشجویی برداشته شود. برگزارکنندگان این جشنواره در نظر داشتند بخش خیابانی آن را در شیراز و بخش دانشجویی را در مشهد برگزار کنند ولی بعداً اعلام شد که پیک کرونا، آنان را از برگزاری این برنامه منصرف کرده و حالا همه بخش‌های جشنواره در تهران برگزار می‌شود. تغییر تاریخ برگزاری هم از دیگر تغییرات این جشنواره است. ابتدا قرار بود جشنواره اول آذر برگزار شود ولی با چند روز فاصله، شروع برگزاری آن به 25 آذر  موکول شد.
هرچند معمولاً تئاتر به‌دلیل کم شمار بودن تماشاگرانش، چندان مورد توجه حمایتگران مالی نیست، اما جشنواره هفدهم تئاتر مقاومت از حمایت‌های دو حامی بزرگ یعنی همراه اول و  مس سرچشمه کرمان برخوردار است. این دوره از جشنواره، برای گرامیداشت یاد و خاطره حاج قاسم سیلمانی، جایزه‌ای به‌نام «حاج قاسم» تعریف کرده است. آن گونه که حمید نیلی در نشست خبری این جشنواره توضیح داده، قرار است ۲ اثر برگزیده این جشنواره به جشنواره تئاتر فجر و ۲ اثر برگزیده به جشنواره تئاتر دانشگاهی معرفی شود. ضمن اینکه آثار برگزیده جشنواره هم برای اجرای عمومی حمایت خواهند شد. نمایش‌های این دوره از جشنواره تئاتر مقاومت، از ساعت 12 تا 24 روزهای یاد شده (25 آذر تا 2 دی) از طریق سایت تیوال برای علاقه‌مندان در درسترس خواهد بود و قیمت بلیت هر نمایش 5 هزار تومان تعریف شده است. در کنار نمایش‌هایی که اجرا دارند، چند کارگاه آموزشی هم تعریف شده که به‌صورت آنلاین برپا می‌شوند و نمایش‌های شرکت‌کننده در جشنواره نشست نقد و بررسی هم دارند که این نشست‌ها نیز به همین طریق برای مخاطبان ارائه می‌شود. تغییر در بخش خیابانی این جشنواره تنها به مکان برگزاری آن محدود نمی‌شود چراکه برگزارکنندگان ناچار شدند برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی، نمایش‌های این بخش را که به طور زنده اجرا دارند، فقط برای هیأت داوران ارائه دهند و آثار این بخش ویژه عموم مخاطبان اجرا نخواهند شد. البته نمایش‌های خیابانی برای اجرای عمومی در بازه زمانی بعد از جشنواره مورد حمایت قرار می‌گیرند.

اندر مصایب‌ خصوصی‌ها
جشنواره‌های تئاتری و دغدغه‌های بخش خصوصی

اما فقط بخش دولتی نیست که دلمشغولی جشنواره‌های تئاتری را دارد. در این دوران دشوار که بسیاری از هنرمندان تئاتر به‌دلیل شرایط سخت این هنر و نیز اقتصاد لرزان آن نگرانی بسیاری دارند، بخش خصوصی هم دست به کار شده است.
خانه هنر «دیوار» از جمله مکان‌هایی در بخش خصوصی است که جشنواره‌ تئاتر تک نفره آنلاین «دیوار» را برنامه‌ریزی کرده است. شیوا اردویی که کارگردان و مترجم تئاتر و مسئول بخش آموزش تئاتر خانه هنر دیوار است، دبیری این جشنواره را بر عهده دارد. او نیز که چون دیگر همکاران خود باور دارد که تئاتر در وضعیت دشواری قرار گرفته، امیدوار است با برپایی این جشنواره شور و شوقی هرچند کوچک به این فضای سرد و کم امید دمیده شود.  اردویی البته می‌گوید تمام تلاش خود را به کار گرفته تا با برگزاری این جشنواره به شکل آنلاین و تک نفره، تمام پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود و ضریب ایمنی به بالاترین حد خود برسد. او البته این جشنواره را در دو بخش فارسی و انگلیسی برگزار می‌کند تا کسانی که به زبان انگلیسی تسلط دارند و می‌توانند متنی را به زبان اصلی بنویسند یا اجرا کنند، فرصت برای حضور در این جشنواره را داشته باشند. اردویی استقبال علاقه‌مندان جوان را مایه خوشحالی می‌داند و می‌گوید حتی از دورافتاده‌ترین شهرها هم جوان‌هایی متقاضی شرکت در جشنواره هستند و همین موضوع مایه دلگرمی و امیدواری است و نشان می‌دهد برخلاف برخی از اظهارنظرها درباره مرگ تئاتر در دوران کرونا، این هنر مردنی نیست و همچنان به حیات خود ادامه می‌دهد. ضمن اینکه نباید از پیشرفت‌های تکنولوژیک غافل شد و می‌‌توان از دستاوردهای این حوزه برای زنده نگه داشتن تئاتر کمک گرفت. او همچنین امیدوار است با تعریف بخش انگلیسی بتوان با دیگر کشورها ارتباط نزدیک‌تری برقرار کرد چراکه کرونا بحرانی جهانی است و عمومیت آن سبب تسهیل در ارتباط میان کشورهای گوناگون می‌شود. قرار بود این جشنواره 1 تا 10 دی ماه در یکی از پلتفرم‌های داخلی برگزار ‌شود ولی به‌دلیل بالا رفتن آمار مبتلایان به کرونا، برگزارکنندگان آن بهتر دیدند با کمی تأخیر آن را از 20 تا 26 دی ماه برگزار کنند. این رویداد هنری جایزه بازیگری و کارگردانی ندارد ولی قرار است سه اثر برگزیده معرفی کند.

خارج از مرز
درخشش دختران ایرانی در جشنواره‌ای امریکایی

اما در وضعیتی که بسیاری از جشنواره‌های تئاتری و سینمایی تعطیل شده‌اند، یک گروه از دختران جوان ایرانی با نمایش«Labor» به نویســـــندگی و کارگردانــــــــی ماهانا نریمانی در ۲۸ و ۲۹ نوامبر (۸ و ۹ آذر) در جشنواره آنلاین «رد کرتن» امریکا حضور داشتند و جایــــــــزه هم گرفتند. پنجاه و یکمین دوره جشنواره تئاتر «رد کرتن» امریکا با رویکرد «در خانه بمانید، زنده بمانید» در پلتفرم Zoom به‌صورت پخش آنلاین در سراسر دنیا برگزار شد و نمایش «Labor» به‌عنوان یکی از فینالیست‌های این رویداد حضور داشت و در بخش بهترین نمایش تقدیر و در بخش بازیگری هم نامزد شد. ۹نمایش حاضر در این جشنواره از کشورهای ایران، امریکا، فنلاند، ایرلند، برزیل، سنگاپور، ولز و هند بودند که توسط ۱۲ داور از سراسر دنیا انتخاب شدند و رقیب گروه ایرانی گروهی از کشور برزیل بود که هنرمندانی از چند ملیت گوناگون در آن حضور داشتند. این جشنواره رویکرد خیریه هم داشت و از آنجا که تماشاگران برای دیدن آثار آن بلیت تهیه می‌کردند، درآمد حاصل از فروش بلیت‌ها هم به‌عنوان جایزه به برگزیدگان اهدا شد و هم به هنرمندان تئاتر هند که در دوران کرونا بیکار شده‌اند، تعلق گرفت. این نکته را نباید از نظر دور داشت که بانی این جشنواره یک هنرمند هندی بوده است و در این سال‌ها این رویداد هنری با همراهی هنرمندان امریکایی و هندی برپا شده البته هنرمندانی از کشورهای دیگر هم در برگزاری آن مشارکت داشته‌اند. مجموعه این شرایط نشان می‌دهد هرچند تئاتر در یکی از بزنگاه‌های بزرگ به سر می‌برد ولی همچنان می‌توان به راهکارهایی برای ادامه حیات آن اندیشید.

ندا سیجانی
خبرنگار
«مدتی بود دست‌هایم توان نوشتن نداشت و کارهایم پیش نمی‌رفت، حتی نمی‌توانستم امضایی انجام بدهم، اما الحمدلله این روزها حالم کمی بهتراست. البته چند ماه است که ازچهار دیواری خانه، خارج نشده‌ام و شرایطی برای بیرون رفتن نیست، می‌دانم این روزهای تلخ تنهایی هم می‌گذرد...» این جملات آغازی بود برای گفت‌و‌گو با امیراشرف آریان‌پور، بزرگمردی که حاصل دسترنج 70 ساله‌اش درسطرهای تاریخ فرهنگ وهنرایران به چشم می‌خورد و توانست نام خود را با قلم پرتوانش برجریده روزگارحک کند. آنچه  را که ماحصل گنجینه‌های پژوهشی اش درعرصه فرهنگ و هنر وبویژه موسیقی است روی کاغذ ثبت می‌کند تا آیندگان بدانند سرگذشت «موسیقی ایران ازانقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی ایران» چه بوده و روند آموزش موسیقی درایران (از قاجار تا امروز)» چگونه انجام شده است! فعالیت‌‌های او در زمینه‌های علمی، هنری و پژوهشی بسیار متنوع است و بیش از ۳۵۰مقاله علمی پژوهشی و چند کتاب از او
منتشرشده است.

امیراشرف آریان‌پور‌ زاده کاشان است و علاقه او به موسیقی به دوران کودکی‌اش برمی‌گردد اما خانواده‌ مخالف این موضوع بود و همین امر موجب شد در مدارس معمولی ثبت‌نام کند، البته تا کلاس ۱۰ را در مدارس مشهد، اصفهان و تهران تحصیل کرد: «18 سالم بود که یک ساز اُرگ به مبلغ 300 تومان خریدم، ساز خوب وخوش صدایی بود و بسیار علاقمند بودم به هنرستان موسیقی بروم اما پدر مرحومم مخالفت داشت و می‌گفت می‌خواهی مطرب شوی! آن زمان در کلاس 11 دیپلم می‌دادند و بعد آن سرانجام یک روز با خود گفتم به سیم آخر می‌زنم و به مدرسه موسیقی می‌روم، البته آشنا هم داشتم، آن دوران  رادیو به تازگی افتتاح شده بود و دایی‌ام ابراهیم سپهری رئیس رادیو بود و گاه اپرا در کنار موسیقی‌های دیگرشنیده می‌شد. هنگام ثبت‌نام در هنرستان به من گفتند نمی‌توانم در دو فضای آموزشی تحصیل کنم و به همین دلیل باید در یک آزمون شرکت می‌کردم که خوشبختانه با آگاهی و استعداد اندکی که در آواز و موسیقی داشتم نمره قبولی را دریافت کردم.البته با زبان خارجی هم آشنایی بودم  و اغلب اپرا‌ها را ترجمه می‌کردم. بعد از آن دیگر به دبیرستان نرفتم و آرام آرام به عضویت تشکیلات هنرستان موسیقی درآمدم. رشته تحصیلی‌ام آواز بود اما وقتی فهمیدم خواننده خوبی نمی‌شوم به نوازندگی پیانو روی آوردم. به هر حال روی صحنه رفتن جرأت می‌خواهد و من این جرأت را نداشتم. درآن دوران آقایان پرویزمحمود و روبیک گریگوریان رئیس ومعاون هنرستان موسیقی بودند وآن سال‌ها زیر نظراستادانی چون «لیلی بارا» ازخوانندگان اپرا که از وین به ایران آمده بود و همچنین خانمی با نام تامارا پیلوسیان که ارمنی بود و درآلمان در رشته آواز تحصیل کرده بود، آموزش آواز را دنبال کردم و بعد رفتن شان از ایران مدت زمانی هنرستان معلم آواز نداشت تا آنکه خانم و آقای ثمین باغچه بان از ترکیه و خانم فاخره صبا از فرانسه به ایران آمدند که هر دو در موسیقی آوازی تحصیل کرده بودند.... آن دوران یکی از فعالیت‌های ما در هنرستان طراحی روزنامه دیواری بود اما چون خط خوبی نداشتم آقایی به‌نام شوروی‌زاده با خط خوب خود دراین روزنامه مطالبی از موسیقی می‌نوشت و این اولین آشنایی‌ام با ادبیات و موسیقی بود...»
از آن روزها سال‌های بسیاری می‌گذرد وامروز روی همان میزکارش که با کاغذهای پراکنده پوشانده شده، چند قاب عکس درکنار کتاب‌هایش قرارگرفته که تنها دلخوشی سال‌ها تنهایی اوست، تصویری ازهمسرش پری ثمرخواننده اپرا و تنها فرزندش سمیرا که او هم چندین سال است خارج از ایران درعرصه خوانندگی اپرا فعالیت می‌کند. امیراشرف آریان پوربه معنای واقعی عاشق مملکتش است و با وجود موقعیت‌های بسیارخوبی که درپیشبرد و پیشرفت کار و زندگی‌اش به‌وجود آمد، عشق به تربت سرزمینش، مانع از آن شد که جلای وطن کند و در این سال‌ها به دورازهمسرو فرزند، این روزگار را سپری می‌کند...
نقش مهم بانوان در موسیقی
از آخرین گفت‌و‌گویم با دکترآریان پورحدود دوسالی می‌گذرد، آن زمان نوید انتشار کتابی را داد با عنوان «از قمر تا ثمر» که اشاره‌ای است به موسیقی آوازی بانوان از قمرالملوک وزیری تا پری ثمر همسرش. از او زمان انتشار کتاب را جویا شدم: «از قمر تا ثمر بیانگرسرگذشت موسیقی آوازی ایران ازسنتی تا اپرا است اما درحال حاضرانتشاراین کتاب متوقف شده، البته بخش قمر به پایان رسیده و حدوداً 50 صفحه است وتلاش‌های بسیاری در تألیف این اثر داشته‌ام چرا که موضوع مربوط به قمرالملوک وزیری خواننده 100 سال قبل است و اطلاعات درستی دردسترس نیست، بنابراین لازم بود دراین زمینه تحقیقات بسیاری انجام بگیرد. اما بخش ثمرهمچنان ناتمام است، اگرچه این بخش قابل دسترس است و بی‌شک آسان‌ترخواهد بود، درواقع ثمر روایتی است از شرح حال زندگی شخصی‌ام. دراین کتاب به روح‌انگیز، شورانگیز و دیگر بانوان موفق موسیقی ایران اشاره شده و لازم می‌دانم به این موضوع به‌صورت جامع و کامل بپردازم به این علت که بانوان نیمه دیگری ازجامعه موسیقی هستند و در معرفی موسیقی به مردم نقش مهمی داشته اند. مانند قمرالملوک وزیری، صدایی که تابوها را شکست و مانند او در ایران بسیار کم یا اصلاً وجود ندارد، قمر، هنرمند برجسته و کم نظیری است؛ 100 سال گذشته درخیابان لاله زار این خواننده بزرگ کنسرت اجرا کرد، البته امروزه خیلی‌ها این کار را انجام می‌دهند وممنوعیت‌های بسیاری هم دیده می‌شود. حالا تصور کنید یک قرن قبل، این محدودیت‌ها چه میزان سخت‌تر بود! اما مهم این است اکنون چه کسی را به‌عنوان خواننده انتخاب کنیم! از این صحبت‌ها که بگذریم بخشی از کاراین کتاب باقی مانده و بعضی از دوستان براین نظرند که تألیفات هر فردی باید به‌صورت عمومی چاپ شود وبرای همگان قابل دسترس باشد البته من هم موافقم به شرط آنکه مطالعه بسیاری روی آن صورت بگیرد و کار به نتیجه درستی برسد و بعد توزیع شود.»
دکتر آریان‌پور چند سالی است به بیماری پارکینسون مبتلا شده و با دستان لرزانش آرام آرام کتابی را که درمقابلش قرار دارد ورق می‌زند، گویا سال‌ها با برگ برگ و سطر به سطر این کتاب‌ها زندگی کرده و تنها مونس و همدم این روزهایش بوده است؛ با صدایی آرام و کلامی شمرده همچنان از قمرالملوک وزیری تعریف می‌کند: «یک روز با آقای شجریان صحبت از قمر بود و از این کتاب گفتیم که کدام بخش باشد و کدام بخش حذف شود. شجریان به‌صورت غیر مستقیم محضر خوانندگان بزرگی چون قمر را درک کرده و تکنیک صدای هر دو عالی بود. البته از آقای کیوان ساکت نوازنده و هنرمند خوبمان هم دراین باره درخواست کمک داشتم.»
باید به ارزش هنرمندانی چون شجریان ارج نهاد
استاد آریان پورعلاقه‌مند به موسیقی آوازی است و براین نظراست این نوع موسیقی نسبت به موسیقی‌ سازی پیشرفت بسیار خوبی داشته است: «اصولاً درموسیقی سنتی ایران، آوازنسبت به ساز نقش و جایگاه مهم‌تری دارد.در یک ارکسترسازهای بسیاری دیده و شنیده می‌شوند درحالی که آواز را معمولاً یک نفرمی‌خواند، البته گرایش امروزجوانان بیشتربه سمت سازبوده تا آواز و قطعاً به‌دلیل مشکل بودن این حرفه است. درموسیقی ایرانی سازهای بسیاری وجود دارد که شاید تعداد آن نزدیک به 100 عدد باشد اما در موسیقی آوازی این تعداد سبک و خواننده وجود ندارد. به یادم دارم مرحوم شجریان هم سازهای تازه‌ای ساخته بود و در خانه هنرمندان نمایشگاهی از سازهای خود برپا کرد، یاد و نامش گرامی. این هنرمند برای موسیقی ایران زحمات بسیاری کشید و سال‌ها باید ازهنر و تلاش او سخن گفت.»
این موسیقیدان معتقد است اگرچه شجریان بی‌مانند است و جانشینی ندارد اما مکتب آوازی اوهرگز از بین نخواهد رفت و فراموش نمی‌شود و ابتدا فرزندش همایون و بعد از آن شاگردان وعلاقه‌مندان او، مسیر آوازی شجریان را ادامه خواهند داد، همان‌طور که دراین سال‌ها جوانان بسیاری از سبک او، الگو‌برداری کرده‌اند. «من براین باورم در این سال‌ها درحق شجریان کم لطفی بسیاری شده است و ارزش و منزلت هنرمند را ندانستند و ارج ننهادند، مگرچند هنرمند خوب در کشورمان است که یک تعداد را معذور و ازکار برکنار کنیم!»
از او درباره اختلاف نظری برخی از هنرمندان برای انتخاب روز موسیقی در تقویم ایران سوال می کنم: «در کشور ما هنرمندان بسیار بزرگی در عرصه موسیقی آوازی وموسیقی سازی ظهور کرده اند و البته انتخاب این روز بر اساس آزادی عقیده است اگر به انتخاب من باشد به نام یکی از هنرمندان بزرگ اپرا نامگذاری می کنم اما درباره این اختلاف نظر باید بگویم مردم شناخت زیادی از حکیم فارابی ندارد اما آقای شجریان را همه می‌شناسند .
او می‌گوید: «آواز در ایران همیشه سمبل موسیقی بوده و خواهد بود و امیدوارم با وجود استادان خوبی که دراین زمینه فعالیت می کنند همچنان این پیشرفت‌ها دیده شود، منتهی همت هم در کنار آن لازم است چرا که کار پرزحمتی است و البته موسیقی مخالفانی دارد و این ممنوعیت و محدودیت‌ها صدمات بسیاری براین هنر وارد کرده است که هنوز هم دیده می‌شود. این دوستان باید بدانند موسیقی غذای روح انسان است و برای دوام زندگی مؤثر است.»
نباید هنر اپرا نادیده گرفته شود
امیراشرف آریان‌پور را از نخستین عالمان و مروجان هنر اپرا در ایران می‌دانند و سال‌ها قبل از انقلاب درجهت رونق و گسترش هنر اپرا در ایران تلاش‌های بسیاری انجام داده است و علاوه بر تألیف مقالاتی در این زمینه، مترجم تعدادی نمایشنامه و داستان اپرا هم بوده است. البته انجام این فعالیت‌ها تنها در راستای معرفی آن نبوده بلکه عشق و علاقه‌اش به اپرا او را متعهد کرده تا نگذارد این هنر از بین برود و به گفته خودش نمیرد: «اپرا هنری است که باید همیشه بماند و شنیده شود البته در کشور ما تنها یک عده طرفدار آن هستند اما آزادی درهنر باید وجود داشته باشد و نباید برای موسیقی ممنوعیتی ایجاد کرد، موسیقی ایرانی دارای هفت دستگاه است و به هر شکلی می‌توان از آن موسیقی تولید و استخراج کرد. ممکن است یک عده از موسیقی سنتی لذت ببرند که شاید در سلیقه من و شما نباشد اما این به معنای حذف یا نادیده گرفتن آن نیست و این نگاه در اپرا هم دیده می‌شود و اگرچه مخاطب آن کم تعداد هستند ... که صداهای خوب کم است و شنیده نمی‌شود بلکه اپرا هنر مشکلی است. البته سوءتفاهم نباشد مگر موسیقی آوازی آسان است! آن هم برای خود مشکلاتی دارد و اهل فن آن را می‌دانند و کسانی چون دهلوی و شجریان این موسیقی را بخوبی درک کرده‌اند. من به شخصه دوستدار هنر هستم و فرقی هم نمی‌کند ایرانی باشد یا فرنگی و سال‌ها برای اپرا زحمت کشیدم و مسئولیتی برعهده‌ام بود.»
دکتر آریان‌پور آنچنان شیفته اپرا است که هنوز هم هرگاه سخن از این هنر به میان می‌آید خود را در نقش یکی از بازیگران آن می‌بیند: «یکی از دوستانم در وزارت ارشاد کار می‌کند و عاشق هنر اپرا است یک بار از او دعوت کردم به منزل ما بیاید و به تماشای اپرای «مادام باترفلای یا مادام پروانه» نشستیم؛ اثر «جاکومو پوچینی» موسیقیدان ایتالیایی. «باترفلای» زنی است که عاشق یک ملوان خوشگذران امریکایی می‌شود و سال‌ها منتظر وعده بازگشت همسرش از دریای ژاپن است و او برمی‌گردد اما با یک زن دیگر و همسرش (باترفلای) با دیدن این صحنه با چاقو شکم خود را پاره می‌کند...
آن دوست بعد از پایان این برنامه به من گفت: شما را دیدم ضمن اجرای اپرا گریه می‌کردید. به او گفتم:« آن کسی که روی صحنه کشته می‌شود، من هستم.» چشمان پراشکش و بغض شکسته شده در گلویش مانع از آن می‌شود که به صحبت‌های خود ادامه بدهد و نگاهش را به تصویر پوستری می‌اندازد که بر دیوار روبرویش نقش بسته است، عکسی درون یک قاب چوبی از اپرایی که همسر و دخترش در آن اجرای نقش داشته‌اند و همچنان اشک می‌ریزد و حسرت روزها و اتفاقات خوبی که می‌توانست وجود داشته باشد و صد حیف. لرزش دستانش را با نگاهداشتن میزی که مقابلش قرار گرفته، کنترل می‌کند و می‌گوید:«غرق شدن در موسیقی عالمی دارد نمی‌دانم چقدر به آن مرحله رسیده ایم! اپرا و شنیدن موسیقی تنها دلخوشی این روزهای من است اما از همین‌ها هم جلوگیری می‌کنند. بارها به این دوستان گفته‌ام بیایید در منزل من اپرا بیاموزید و اجرا کنید. من مسلط به زبان خارجی هستم و تا آنجا که ممکن است کار ترجمه آن را انجام می‌دهم و در کنار آن از دوستان متخصص هم دعوت می‌کنم، باید دست به دست هم بدهیم تا دنیایی تازه به روی ما بازشود و همچنان به اجرای این هنر در ایران امیدوار است.»
و دراین سال‌ها او بارها و بارها ازعلاقه خود و حفظ این هنر صحبت کرده است.
آریان‌پور یکی از دلایل موفقیت اجرای اپراهای پیش از انقلاب را ایجاد یک ارکستر سمفونیک خوب و منسجم عنوان می‌کند که در برهه‌ای از آن زمان، فرهاد مشکات رهبری ارکستر را برعهده داشت، هنرمند توانمندی که توانست جایزه دوم مسابقات جهانی ارکستر در فلورانس (برای رهبران جوان) را دریافت کند.
این پژوهشگر درحال حاضر مشغول نوشتن کتابی از شرح حال ارکستر سمفونیک است که در آن به سال تأسیس این ارکستر و فراز و فرودهای آن اشاره شده است: «ارکستر سمفونیک سال 1335 افتتاح شد و قبل از آن هنرستان موسیقی سنتی بود به ریاست روح‌الله خالقی وسال 1325 پرویز محمود رئیس هنرستان شد که ما درآن تحصیل می‌کردیم و معاونش روبیک گریگوریان بود که درباره او مقالات بسیاری نوشته‌ام. روبیک هنرمندی مردمی بود وموسیقی بومی را به ارکستر وارد کرد و آرام آرام کنسرت‌هایی با کمک ارکستر برگزار شد که بسیار فوق‌العاده بود. منتهی آن زمان اوضاع موسیقی مملکت تعریف چندانی نداشت و تا سال 1325 اغلب نوازنده‌های ارکستر که اکثریت اقلیت بودند محصول موسیقی هنرستان بودند و می‌گفتند اینجا ایران است، باید موسیقی ایرانی اجرا شود اما چند سال بعد با کمک روبیک و پرویز محمود موسیقی جهانی روی کار آمد و ارکستر سمفونیک شکل گرفت تا به امروز که فعالیت می‌کند. به عقیده من یک ارکستر برای ادامه فعالیت خود باید آزادی عمل داشته و در کنار آن از نوازنده‌های قابل برخوردار باشد و از رهبر خود حرف شنوی کنند اما متأسفانه در کشور ما هنرمندان یکدیگر را قبول ندارند و این اختلاف‌نظرها حاشیه ایجاد می‌کند.»
اخلاق هنری را سرلوحه کارهای خود قرار دهیم
 امیر اشرف آریان‌پور از مدرسان و پژوهشگران شناخته شده کشورمان است و بعد از بازگشت به ایران مدیریت تالار وحدت (رودکی) را برعهده گرفت و چندین سال مدیر این تالار بود. آخرین کتابی که از او انتشار یافته «موسیقی ایران: از انقلاب مشروطیت تا انقلاب جمهوری اسلامی ایران» نام دارد که شرح مهم‌ترین رویدادهای موسیقی از دهه ۲۰ تا آخر سال ۱۳۵۷ است؛ کتابی مستند از اتفاقات آن دوران که خود نویسنده دربطن برخی از این رویدادها حضور داشته و مشاهداتش را به نگارش درآورده است: «پژوهش‌های بسیاری درباره این کتاب انجام داده‌ام و به نکات مهمی اشاره کرده‌ام البته ایراداتی هم بر آن وارد است. ایران کشوری اسلامی است و آن‌طور که باید در موسیقی پیشرفتی به‌دست نیاوردیم البته بعد از انقلاب در موسیقی بومی پیشرفت‌های بسیار خوبی دیده شد. ما درزمینه موسیقی گنج‌های بسیاری داریم منتهی باید این گنج‌ها در موسیقی کشف شوند.»
او در صحبت‌هایش به فضاهای آموزشی اشاره دارد: «هنرمند باید هنر در وجودش بجوشد و زندگیش با هنر باشد، متأسفانه در این سال‌ها برخی از هنرمندان از اخلاق هنری به دور بودند و از همه مهمتر کشور ما نمی‌خواهد نابغه‌ ساز تربیت کند و طبیعی است چون کسی که نابغه هنری باشد به خارج از ایران می‌رود تا علاوه‌بر درآمد بیشتر به هنرش ارج نهند و از او تجلیل به عمل آید.» او راهکار ماندگاری آثار موسیقی را رسانه خوب ملی و دیگر فضاهای مجازی عنوان کرد که این روزها همه با آن سرو کار دارند.
آریان‌پور سال 1352 دکترای تخصصی خود را در رشته موزیکولوژی (موسیقی شناسی) از دانشگاه گوته وین اتریش اخذ کرد و تحصیلاتش را در رشته تاریخ هنر در دانشگاه فرانکفورت پی‌گرفت و بر این نظر است دراین سال‌ها موسیقی بومی وارد موسیقی سنتی شده ودر کنار وسعتی که به‌دست آورده آرام آرام اصالت خود را از دست می‌دهد. او در صحبت‌های خود به پژوهش در موسیقی هم اشاره دارد وضمن تأسف از حضور و استقبال اندک در این بخش تأکیدش براین است که در این زمینه باید مطالعه بسیار داشت و در کنار آن نیاز است به زبان‌های دیگر هم مسلط بود:«متأسفانه در زندگی روزمره خود تک رو شده‌ایم و تنها زبان به انتقاد می‌گشاییم به همین دلیل است که نوازنده یا بازیگر خوب در کشور ما کم تعداد است. من هیچ گاه نگفته‌ام کتاب‌هایی که نوشته‌ام بهترین است اگر خوب نیست شماها بهترینش را بیاورید. من 11 کتاب فرهنگ نوشته‌ام اما چند نفر حاضرند نام من را به‌عنوان نویسنده این کتاب‌ها عنوان کنند! چرا باید این نگاه‌ها وجود داشته باشد. ما ایرانی‌ها با هم نمی‌سازیم و حرف یکدیگر را قبول نداریم، در نتیجه صحبت‌هایمان بی‌نتیجه است این درحالی است که هنرمندان فکر می‌کنند رمز پیشرفت شان دست خودشان است، متأسفانه از ماست که برماست...»
امیر اشرف آریان‌پور 92 سال سن دارد و آرزویش این است که هیچ آرزویی نداشته باشد.

خانواده آریان‌پور از نوابغ فرهنگ و هنر ایران هستند

امین‌الله رشیدی
خواننده و آهنگساز پیشکسوت موسیقی ایران
خانواده بزرگ آریان پورنام آشنای اهالی فرهنگ وهنرهستند، استادان گرانقدرامیرحسین، عباس، منوچهر و امیراشرف آریان‌پور فرزندان ماشاءالله خان و نوه نایب حسین کاشانی هستند. پدربزرگ این خانواده، قبل از به سلطنت رسیدن رضا شاه یعنی اواخر دوران قاجار، طبق دستور دولت وقت، مسئولیت امنیت مناطق کاشان ،یزد و اصفهان را برعهده داشت که من در کتاب سوم خود با عنوان «ایران در رهگذر زمان» با چاپ تصاویر مربوطه، به این موضوع تاریخی اشاره کرده‌ام. هریک ازبرادران آریان پورنابغه این سرزمین‌اند و اهل نویسندگی و دارای مقام‌های علمی، فرهنگی، فلسفی و اجتماعی کم نظیر و در سطوح بسیار بالا هستند. اولین کتاب امیرحسین آریان‌پور«فرویدیسم» نام داشت که با اشاراتی به ادبیات و عرفان در سال 1330 به چاپ رسید. فرهنگ انگلیسی به فارسی و بالعکس هم تألیف دو برادر دیگر آقایان عباس و منوچهر آریان‌پورکاشانی است که چاپ هفتم این کتاب درسال 1370 به تیراژ100 هزار نسخه رسید، حالا مقایسه کنید با تیراژ کتاب‌های فعلی که در خوشبینانه‌ترین حالت شاید 1000 نسخه آن به چاپ برسد. این صحبت‌ها بیانگر آن است که خانواده آریان پوردر ادبیات، تاریخ و فلسفه حضور پررنگ و ارزشمندی داشته‌اند. اما امیر اشرف آریان‌پور که متأسفانه تنها دیدارمان یک ملاقات کوتاه بود و در این سال‌ها فرصتی دست نداد تا از حضورشان بهره بیشتری ببرم و بازهم جای تأسف است هنرمندان و بخصوص هردو نفر ما که اهل کاشان هستیم کمتر سراغی از یکدیگر می‌گیریم ودراین فاصله‌های ایجاد شده دیگر تبادل افکار و اندیشه‌ای نیست و امیدوارم بعد از این، از فرصت‌های به‌دست آمده نهایت استفاده را داشته باشم. آقای آریان‌پور در عرصه پژوهش، بویژه در حوزه موسیقی تلاش‌های بسیاری انجام داده‌اند، نگاهی که در گذشته بیشتر مورد توجه بود اما امروزه موسیقی ما در سراشیبی سقوط قرار گرفته و به تاریخ موسیقی معاصر کمتر پرداخته شده است. موسیقی ایران در دو دهه 30 و 40 که اوج شکوفایی موسیقی ایران و ادبیات ایران بود رشد بسیاری داشت و توانست خود را به دنیا معرفی کند اما ازسال 50 به بعد که با موسیقی پاپ تلفیق شد به بیراهه افتاد و این اتفاق موجب شد اصالت خود را آرام آرام از دست بدهد.


تلاشی ستودنی در جهت ارتقای فرهنگ موسیقایی کشور

کیوان ساکت
آهنگساز، مدرس و نوازنده تار و سه تار
درحوزه موسیقی وبویژه پژوهش، کسانی که به‌عنوان پژوهشگر، تاریخ‌نگار و آینده‌نگار انجام وظیفه کرده‌اند و نقش آفرینی داشته‌اند اندک هستند و نامشان برکسی پوشیده نیست.در قرن معاصر روح‌الله خالقی از نخستین سرآمدان این حوزه است؛ نوشتن کتاب دو جلدی «سرگذشت موسیقی ایران» که البته در ادامه جلد سوم آن را زنده یاد دکتر ساسان سپنتا به همان منوال نوشت. شوربختانه در کشور ما، مبحث مهم پژوهش چندان مورد توجه نبوده بویژه موسیقی. پیش از آنکه مطبوعات جایگاه خود را در جامعه پیدا کند، تعداد بسیار معدود و محدودی وقایع نگار و تاریخ نگار حضور داشتند و مقاطع کوچک و اندکی از تاریخ برخی از وقایع را به رشته تحریر درآوردند که البته تعداد کم وقایع و تاریخ نگاری در موسیقی بسیار و چشمگیرتر است و همان‌طور که اشاره کردم روح‌الله خالقی شاگرد استاد وزیری نخستین کسی بود که به گونه‌ای دقیق‌تر و علمی‌تر از دیگران دراین زمینه گام نهاد و در همان برهه و حتی سال‌ها بعد از آن کتاب‌های دیگری هم نوشته شد که بیشتر به خاطره نگاری یا به این موضوعات از این دست پرداخته شده است اما دراین میان نقش دکتر امیر اشرف آریان‌پور را نباید دست‌کم گرفت، حضور پررنگ او در عرصه پژوهش و در زمینه فرهنگ و هنر ستودنی است. سال‌ها پیش کتاب پرحجم و مملو از اطلاعات مفید و آموختنی درباره تأسیس رادیو و هنرمندانی که با این رسانه همکاری داشتند تألیف کرد که همچنان جذاب و خواندنی است. کتاب بعدی او که امیدوارم بزودی مجال انتشار پیدا کند، «از قمر تا ثمر» نام دارد، وقایع نگاری و تاریخ نگاری بسیار ارزشمند که اشاره‌ای است به قمرالملوک وزیری نخستین بانوی بزرگ موسیقی آوازی ایران که حدوداً یک قرن گذشته به‌صورت رسمی و حرفه‌ای در عرصه موسیقی فعالیت داشت و نامش در تاریخ موسیقی ایران جاودان مانده است و دیگر ثمر خواننده بزرگ اپرای فرانکفورت وهمسر دکتر آریان پور. استاد آریان پورعلاوه بر تألیف این آثار، کتاب با ارزشی با عنوان« فرهنگ دانشگاهی آلمانی- فارسی» را نوشته‌اند که بسیار خواندنی است . البته درکنار این فعالیت‌ها درزمینه آشنایی دانشجویانش با موسیقی کلاسیک تراز اول جهان و گونه ویژه آن که اپرا نام داشت تلاش بسیاری کرد و حتی فراتر از آن در انجمن فرهنگی ایران و اتریش و رایگان طی سال‌های متمادی برای آشنایی و آگاهی علاقه‌مندان به موسیقی کوشش‌های بسیاری انجام داد . دراین سال‌ها نمونه‌های بسیار بسیار با ارزش و کمیابی از اپراهای معروف جهان را گردآوری کرد و هدفش این بود دانشجویان و مردم را با این نوع عالی موسیقی هم با سخنرانی‌های خود که معمولاً پیش از نمایش انجام می‌گرفت و هم با نمایش اپراها آشنا کند. سخن گفتن دراین باره بسیار است و تلاش‌های دکتر امیر اشرف آریان‌پور در جهت ارتقای فرهنگ موسیقایی کشور ستودنی است. طی 30 سال آشنایی و ارتباط نزدیک با ایشان از حضورشان بهره‌های بسیاری برده‌ام و آرزو می‌کنم سال‌های سال سایه‌شان بر سر خانواده خود و خانواده موسیقی پردوام باشد.

محمد محمدی سدهی/ کری‌خوانی میان هواداران فوتبال جزو لاینفک این رشته ورزشی محبوب و پرهیاهو است. در واقع کری هواداران مسأله‌ای معمولی است اما گاهی اتفاقاتی می‌افتد که ماجرا از کری صرف فراتر رفته و شاهد رویه‌ای آزاردهنده هستیم. در روزهای گذشته و پس از نایب قهرمانی پرسپولیس در لیگ قهرمانان آسیا، هواداران پرسپولیس و استقلال برای همدیگر کری‌های زیادی خواندند و متأسفانه بعضاً به بی‌احترامی هم کشیده شد. نکته عجیب اینکه موضوع تنها به هواداران دو تیم خلاصه نشد و تعدادی از پیشکسوتان هم وارد ماجرا شدند و در مواردی به همدیگر بی‌احترامی کردند. ماجرا از کری مهدی فنونی‌زاده و سپهر حیدری، پیشکسوتان سرخابی آغاز شد و در این میان جملاتی رد و بدل شد که جایز نبود و ناراحتی و اعتراض فوتبالیست‌های زنان را هم به همراه داشت. پس از آن نوبت به کری‌خوانی امیرحسین صادقی با حسین کنعانی‌زادگان و استفاده از کلید واژه شهرستانی رسید؛ موضوعی که نه تنها با واکنش بازیکن پرسپولیس مواجه شد بلکه برخی هم، چنین وضعیتی را تقبیح کردند. در هر حال اینکه اخلاق و احترام فدای کری‌خوانی، تحقیر و تخریب حریف شود اصلاً خوشایند نیست. در این میان مجید جلالی، سعید فائقی و عبدالرحمن شاه‌حسینی در گفت‌و‌گو با «ایران» به نقد و بررسی مقوله هواداری و وضعیت موجود در فوتبال‌مان پرداختند.
جلالی: جامعه ما گنگ شده است
مجید جلالی با اشاره به اینکه متأسفانه بداخلاقی در کشور ما کلی است و به حوزه خاصی ارتباط ندارد، به «ایران» گفت: «کسانی که برای جامعه سیاست‌گذاری می‌کنند باید راهکاری برای حفظ حرمت‌ها در نظر بگیرند. متأسفانه بداخلاقی و بی‌حرمتی در تمامی حوزه‌ها وجود دارد و چه بسا این موضوع در حوزه سیاست بیشتر هم باشد اما در ورزش به دلیل گستردگی و میزان توجه، بداخلاقی‌ها بیشتر به چشم می‌آید. برخی از پیشکسوتان فوتبال حتی در مصاحبه‌های خود هم چنین موضوعی را دنبال می‌کنند و به این بداخلاقی‌ها دامن می‌زنند و باعث می‌شوند تا آبروی برخی افراد برود.» این مربی و کارشناس فوتبال ادامه داد: «در حال حاضر به دلیل شیوع ویروس کرونا هواداران به ورزشگاه نمی‌روند و این موضوع باعث شده تا فضای مجازی جولانگاهی شود برای برخی از افراد خاص که در این فضا تنها به دنبال محبوبیت بیشتر و به اصطلاح جذب فالوور در بین هواداران خود هستند. در روزهای گذشته موضوع بی‌احترامی‌ها بسیار پررنگ‌تر بود و واقعاً توی ذوق می‌زد؛ ماجرا تا جایی پیش رفت که به توهین و بی‌حرمتی کشیده شد و با یک جمله به طیف گسترده‌ای از هموطنان اهانت شد.» مجید جلالی افزود: «در سال‌های گذشته باورپذیری مردم در تمامی موضوعات بسیار بالا بود اما این باورپذیری اکنون کمتر شده و خیلی از مردم به موضوعات مختلفی که جنبه منفی داشته باشد، اهمیت چندانی نمی‌دهند. از طرفی رسانه‌ها کمتر به موضوع باورها و ارزش‌گذاری‌ها پرداخته‌اند. این موضوعات باید مهندسی و با کنترل آن فضایی پاک بر فوتبال ما حاکم شود.» آقا معلم فوتبال ایران گفت: «حقیقتاً زمانی که در خیابان راه می‌رویم یک کتابخانه زیبا بیشتر به چشمان می‌آید یا یک دعوای خونین؟ متأسفانه جامعه ما آن دعوای خونین را بیشتر می‌پسندد. جامعه ما کاملاً گنگ شده است؛ سال‌هاست که موضوع فساد در فوتبال مطرح شده و همه در این خصوص صحبت می‌کنند اما عجیب اینجاست که هیچ‌کدام از اهالی فن، تعریف واحدی از موضوع فساد در فوتبال ندارند.»
فائقی: به نقد زیبا بپردازیم و از نقد احساسی دور شویم
معاون اسبق سازمان تربیت بدنی در خصوص جو مسموم موجود درفوتبال به «ایران» گفت:«در سال 57 و در روزهای اول انقلاب فضایی در کشور حکمفرما شده بود که بسیار آشفته بود. در حال حاضر فضای فوتبال ما همانند آن سال‌ها آشفته است. قطعاً اصلاح این فضا عوارض و هزینه‌هایی خواهد داشت که باید پرداخت شود تا شاهد اتفاقات خوبی در فوتبال‌مان باشیم.»
سعید فائقی صحبت‌های خود را این‌گونه ادامه داد: «متأسفانه ما نقد را اشتباه می‌گیریم و راه را بیراهه می‌رویم. در دنیا نقد در ورزش به‌عنوان نقد زیبا شناخته می‌شود و این موضوع بین پدیده‌های زیباست که دلیل اصلی آن زیبایی خودِ ورزش است؛ چرا که ذات ورزش زیبا و توسعه‌دهنده زیبایی است. به این دلیل نقدهایی در نشریات یا فضای مجازی در دنیا می‌شود که برای افراد قابل پذیرش است.»
این مدیر بازنشسته ورزشی اظهارداشت:«متأسفانه در حال حاضر نوع برخوردها به‌صورت احساسی و هیجانی است که این موضوع باعث مسموم شدن فضای فوتبال می‌شود. یک نویسنده کتابی منتشر کرده در این خصوص که چرا مردم فحاشی می‌کنند؟ دلیل این موضوع به عصبانیت مربوط می‌شود، عصبانیتی که به فوتبال هم منتقل شده و به فحاشی و بی‌احترامی کشیده شده و متأسفانه این فحاشی‌ها حتی در فضای مجازی بین پیشکسوتان تیم‌های پرطرفدار هم وجود دارد.»
فائقی با اشاره به اینکه ما باید فرهنگ‌مان را بالا ببریم، بیان داشت: «ما باید همانند کشورهای دیگر به نقد زیبا بپردازیم و از نقد احساسی دور شویم. باید مدنیت (تمدن) را جایگزین عصبیت (تعصب) کنیم. حقیقتاً کری‌خوانی همانند یک دوپینگ است و همانگونه که دوپینگ چیز خوبی نیست، کری‌خوانی هم باید چنین جایگاهی داشته باشد و میان اهالی فوتبال پسندیده نباشد. خیلی‌ها می‌گویند کری‌خوانی چیز خوبی است اما در اکثر مواقع کری‌خوانی به فحاشی کشیده می‌شود.»
شاه حسینی: سال‌هاست اخلاق را فدای نتیجه‌گیری تیم‌های‌مان کرده‌ایم
رئیس اسبق کمیته انضباطی فوتبال فدراسیون فوتبال علت بداخلاقی‌ها در این ورزش پرطرفدار را ضعف مدیریت می‌داند: «فوتبال ما در رأس مدیریت تغییرات غیراستاندارد و مداومی دارد و هیچ‌گونه ثبات مدیریتی در باشگاه‌ها و فدراسیون وجود ندارد. ما از نظر تغییر مدیران و بی‌ثباتی در این بخش مقام قهرمانی را در دنیا داریم. زمانی که رأس یک هرم تشکیلاتی بی‌ثبات باشد، قطعاً در زیرمجموعه‌ها هرج و مرج‌های زیادی به‌وجود می‌آید و نتیجه می‌شود توهین، افترا و بداخلاقی.» عبدالرحمن شاه حسینی در ادامه بیان داشت: «توهین و افترا به  افراد در فوتبال و هر حوزه دیگری از نظر حقوقی قابل پیگیری است. در این بین در تشکیلات فدراسیون هم کمیته‌ای به‌نام کمیته انضباطی وجود دارد که می‌تواند به این موضوع ورود و جرایم سنگینی برای افرادی متخلف در نظر بگیرد. قانون می‌گوید: «تمام افرادی که از داخل یا خارج دایره فوتبال هستند اگر رفتارهای مجرمانه داشته باشند، می‌توانند به‌عنوان شاکی خصوصی یا عمومی موضوع را پیگیری کنند.»
شاه حسینی در پاسخ به این سؤال که در زمان مدیریت شما چند پرونده و شاکی در خصوص بی‌احترامی‌ها و بی‌حرمتی‌ها وجود داشت؟ افزود: «تعداد پرونده‌ها بی‌شمار بود و اشخاص مطرحی هم در این پرونده‌ها حضور داشتند اما در آن زمان وضع این‌گونه نبود و اتهامات و بداخلاقی‌ها کمتر از وضعیت کنونی بود. ماده 608 تعزیرات می‌گوید که توهین و فحاشی به افراد مجازاتش 74 ضربه شلاق یا از یک میلیون تا 50 میلیون تومان جریمه نقدی است. جدا از این ما باید اقدامات فرهنگی انجام دهیم تا جامعه ورزشی به این سمت نرود.»
این کارشناس مسائل حقوقی فوتبال این‌گونه صحبت‌هایش را ادامه داد: «زمانی که یک باشگاه فعالیت می‌کند به موازات آن باید آموزش‌های فرهنگی و اخلاقی را سرلوحه کار خود قرار دهد. قراردادهای حرفه‌ای به‌گونه‌ای است که‌بندی در این قراردادها وجود دارد که بازیکن در صورت تخلفات اخلاقی با جرایم سنگینی مواجه می‌شود که البته این موضوع در قراردادهای ما وجود ندارد و دلیل آن هم تنها نتیجه‌گرایی تیم‌هاست. ما سال‌هاست که اخلاق را فدای نتیجه‌گیری کرده‌ایم.»

غلامعلی جعفرزاده
نماینده ادوار مجلس
مسأله نظارت آمیخته با مشکلات بنیادین مجلــس بر دولــت، مسأله‌ای قدیمی در ساختار سیاسی کشور ماست که متأسفانه نه تنها برای اصلاح اشـــکالات آن فکـــر عاجلی نشده بلکه هر روز بر دامنه این مشکلات افزوده می‌شود. به نظر می‌رسد ریشه اصلی این مسأله در خوانش غلط از وظیفه نظارت مجلس و ابعاد و مختصات آن است. به نوعی که با این خوانش اشتباه، دولت در چشم بخش عمده‌ای از ساختار پارلمانی کشور و حتی سیاسیون فعال نه رسماً اما عملاً در مقام «کارگزار یا کارپرداز مجلس» افول پیدا می‌کند. به عبارتی برداشت غالب از وظیفه نظارت مجلس به غلط تعبیر به چیزی شبیه تابع کردن بخش‌های دولت توسط مجلس شده است.
یکی از عمده‌ترین اشکالات کار پارلمانی در ایران، ورود بی‌جهت نمایندگان به مسائل جزئی است.
 بر بستر همین مشکل است که نگاه ملی نمایندگی طی ادوار مختلف نزولی بی‌سابقه را تجربه کرده و به سطح دغدغه‌های خرد محلی رسیده است. بازتاب این نزول را می‌توان در محتوای تذکرات، سؤالات و ایرادات نمایندگان خطاب به مسئولان دولتی دید. همین نگاه در مسأله نظارت بر دولت کار را از یک نظارت کیفی و مؤثر، منحرف کرده است.
در ادوار اخیر تقریباً کمتر کسی است که معترف به این موضوع نباشد که کیفیت نظارت مجلس و دایره اثرگذاری آن بشدت کاسته و در جاهایی حتی بلااثر شده است. مشکل اینجاست که راه حل این مسأله عموماً در تشدید کمی نظارت و جزئی‌تر کردن آن خلاصه شده است. حال آن‌که باید گفت همین نگاه یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش کیفیت نظارت مجلس بر دولت است. برای توضیح این موضوع باید یادآور شد که چنین نگاهی دو تأثیر منفی و مخرب بر جای خواهد گذاشت.
تأثیر اول این است که نمایندگان با ورود به مسائل جزئی و گاه اجرایی به بهانه نظارت، از انجام وظایف ملی و کلان خود غافل می‌شوند. در قبال نظارت بر دولت وظیفه نمایندگان نه افول در حد عزل و نصب‌ها بلکه نظارت بر اجرای قوانین موضوعه توسط دولت است. کمااینکه برای امور نظارت جزئی علاوه بر وجود سازمان بازرسی کشور در ساختار سیاسی-حقوقی، هر دستگاهی برای خود دارای یک دایره بازرسی است. بدین ترتیب با چنین شیوه‌ای مجلس نه تنها از انجام وظایف ملی و کلان خود باز می‌ماند بلکه وارد عرصه‌ای می‌شود که در آن هم کاری از دستش بر نخواهد آمد. چیزی که تجربه ادوار اخیر آن را ثابت می‌کند.
اما تأثیر دوم به مراتب بدتر است؛ ورود مجلس به نظارت‌های جزئی و موضوعی در عمل نه تنها زمینه تداخل کار قوای مقننه و مجریه را فراهم می‌کند بلکه ابزار نظارت را تبدیل به وسیله امتیازگیری‌ها و معاملات سیاسی یا منطقه‌ای خواهد کرد. بخش زیادی از استیضاح‌ها یا تحقیق و تفحص‌های بی‌سرانجام و نیمه‌کاره را باید در همین چارچوب دید. این وضعیت به مرور اهرم نظارت مجلس را ناکارآمد و ساقط از شأن حقوقی و عملی خود می‌کند و مهمتر از آن به نام نظارت، فرآیندی را ترتیب می‌دهد که خود زمینه‌ساز برخی مفاسد است. مضاف بر اینها چنین روندی سبب بسته شدن دست مدیران ارشد دولت از انجام اقدامات و پیگیری‌های برنامه‌های دولت هم می‌شود. چرا که در نهایت با هر اقدام، انتصاب و تصمیم‌گیری به هر حال بخشی از مجلس به عنوان یک نهاد متکثر به عنوان مخالف می‌توانند در کار آن مدیر یا وزیر دخالت کنند. چه اینکه باید گفت با شرایط فعلی مجلس درگیر نظارت روی رفتارها و مواضع شده است.
با این توضیحات نظارت مجلس تنها در جایی می‌تواند ثمربخش و معطوف به نتیجه باشد که به دور از ورود به جزئیات اجرایی، در سطح سیاستگذاری‌های کلان و قوانین موضوعه صورت بپذیرد. یعنی در شرایطی که مدیران دولتی آزادی لازم را به دور از نگرانی‌های مرسوم فعلی  دارند در نهایت کارنامه و خروجی کلی عملکرد آنها تحت نظارت یک نهاد مستقل خواهد بود.
در نهایت باید یک بار دیگر بر این مسأله تأکید کرد که در موضوع نظارت مجلس بر دولت، مسئول دولتی نباید به چشم «کارگزار» یا «کارپرداز» مجلس یا بخشی از نمایندگان دیده شود. چنین نگاهی نه امکان تحقق شعارهای دولت را فراهم می‌آورد و نه بستری است که مجلس در آن بتواند به وظایف خود عمل کند.

اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
حضــــرت عیســـــی مســـیح(ع) یکــــی از پیامبران بزرگ الهی و صاحب مکتب و طریقت مدونی است که در مجموعه تعالیم آســــمانی از وی بـــه عظمت یاد شده است. میلاد آن حضرت(ع) که از معجزات بزرگ الهی و نویدبخش انوار توحیدی است، سرآغاز فصل جدیدی در عرصه روابط انسانی و بازگرداندن کرامت و شرافت انسانی به بشریت است. زیرا حضرت مسیح(ع) در شرایطی پا به عرصه وجود نهاد که خودخواهی و آز و طمع راهبان و کاهنان، انسانیت انسان را مقهور خود ساخته و معنویت از سنگینی مصایب آن فرصتی برای تجلی و ظهور نمی‌یافت. قرآن کریم از عیسی مسیح(ع) با عالی‌ترین و عمیق‌ترین واژه‌های ممکن یاد نموده و از وی با عناوینی بلند همچون «کلمة الله» و «روح الله» نام می‌برد.
آن حضرت(ع) با تعالیم خود در فضای اصالت منافع و زراندوزی کاهنان و احبار روزنه‌ای به صلح و دوستی و بخشش و دیگر خواهی گشود و مهم‌ترین ویژگی آن حضرت(ع) که قرآن کریم برآن تکیه دارد، بندگی خداوند و مأموریت برای ابلاغ پیام توحید و یگانه‌پرستی از سوی خالق هستی است. از این‌رو کلام وحی از حضرت عیسی(ع) با تعابیری همچون «اصطفاء» (آل عمران/49) و «اجتباء» و «صالح» (انعام/85-87) نام می‌برد. همچنین از آن حضرت(ع) با عنوان «مسیح» نام برده شده و در قرآن کریم وی را «وجیه» و «آبرومند» در دنیا و آخرت، «نیکوکار»، «زکی»، «مهذب»، «مبارک» و اعمالش را گواهی بر توحید و شایسته پیروی برشمرده است. آن حضرت از زمره کسانى است که خداى تعالى به ایشان سلام کرده و قرآن کریم در آیات بسیاری از آن حضرت(ع) با عنوان «حکیم» یاد می‌نماید. رسالت حضرت عیسی(ع) رسالتی بس دشوار محسوب می‌شد. او به عنوان فرستاده خدا امت خود را تعلیم داد و هدایت کرد. موعظه‌ها و آموزه‌های ایشان، از یک طرف تأیید و ادامه آنچه به شمار می‌رفت که‌ به وسیله دیگر پیامبران آمده بود و از طرفی دیگر رهنمونی بود، برای آنچه توسط پیامبربعد از خودآورده می‌شد.
ابن شُعبه حَرّانی محدث شیعی قرن چهارم هجری قمری در کتاب نفیس تُحَفُ العُقول فصلی را به اندرزهای حضرت مسیح(ع) به نقل از امام صادق(ع) اختصاص داده که مفاهیم ارزشمندی دربردارد و هر فراز آن دریایی از مضامین انسان‌ساز را در درون خود جای داده است. از جمله آنهاست: خوشا بر مهرورزان به یکدیگر، هم آنان که به روز رستاخیز رحمت شوند. خوشا بر سازش‌دهندگان میان مردم، هم آنان که به روز رستاخیز مقربانند. خوشا بر پاکدلان، آنان که به روز رستاخیز خدا را دیدار کنند. خوشا بر فروتنان در دنیا، آنان که به روز رستاخیز سریرهاى پادشاهى را به میراث برند. خوشا بر بینوایان که آنان راست، ملکوت آسمان، خوشا بر اندوهگنان، آنان که شاد مى‏‌شوند. خوشا بر آنان که از راه بندگی، گرسنگى و تشنگى کشند، هم آنان که سیراب شوند خوشا بر آنان که کار نیک کنند، (هم آنان که) برگزیدگان خدا خوانده شوند. و گفت: اى بندگان بد، مردم را بر گمانى سرزنش مى‏‌کنید و خویشتن را با یقین (به عیب خود) سرزنش نمى‏‌کنید!؟ (امام موسى کاظم(ع) در نصایح خود به هشام به این بخش از انجیل استشهاد می‌فرماید)گمشده عصر حضرت عیسی مسیح(ع) عدم پایبندی به الزامات اخلاق اجتماعی و بی‌توجهی نسبت به آثار مخرب آن بود از این‌رو آن حضرت(ع) روزی در جمع یاران و پیروان می‌فرماید: اگر یکى از شما بر برادرش بگذرد و ببیند جامه از شرمگاهش به کنارى رفته آیا برهنه‌‏ترش مى‏‌کند یا جامه را بر او برمى‏‌گرداند؟ گفتند: جامه را بر آنچه هویدا شده برمى‏‌گرداند. گفت: هرگز! بلکه شما او را برهنه‌‏تر مى‌‏کنید، (البته) دریافتند که براى ایشان مثلى زده است، پس گفتند: اى روح خدا این چگونه است؟ گفت: این نمود رفتار یکى از شماست که بر عیبى پوشاندنى از برادر خود آگاه شود و آن را نپوشاند. به حقیقت با شما بگویم، من به شما آموزش مى‌‏دهم تا فراگیرید و نمى‌‏آموزم که خودستایى کنید. شما به آنچه مى‏‌خواهید نمى‌‏رسید مگر به ترک آنچه بدان شهوت دارید. و به آنچه آرزو مى‌‏کنید دست نمى‏‌یابید مگر با شکیبایى بر آنچه خوش ندارید. از یک نظر باختن هم بپرهیزید زیرا (همان یک نظر آلوده بذر) شهوت را در دل بکارد و همین براى فتنه‌‏بازى صاحبش بس باشد. خوشا بر آن کو دیده‌‏اش را در دلش نهاده‏‌اند و (زمام) دلش را به نظر بازى دیده‌‏اش نداده‌‏اند. به عیب‌هاى مردم چون ارباب منگرید بلکه در عیب هاى آنان چون بنده مردمان نگرید. همانا مردم دو گروهند: به بلا گرفتار، یا از عافیت برخوردار، بر گرفتار رحمت آرید و خدا را بر عافیت سپاسگزارید.
کلام وحی حضرت‌ عیسی(ع)‌ را به‌ عنوان رسول بزرگ الهی معرفی نموده است. ایشان، همانند دیگر پیامبران دارای رسالت بود. قرآن کریم رسالت آن حضرت را سترگ برشمرده و او(ع) را مورد اعتماد خداوند برمی‌شمرد. همچنین قرآن کریم از حضرت‌ عیسی(ع) بـه عنوان رسول پیشرو نسبت به سایر پیامبران یاد کرده و تنها حضرت محمد(ص) را به‌عنوان‌ کامل کننده ادیان وحیانی مورد تأیید و تأکید قرار می‌دهد.

کریم همتی
رئیس جمعیت هلال احمر
بــامــداد روز جمعــه پنجم دی ماه سال ۸۲، برای همه مردم ایران یادآور یک خاطره بسیار تلخ است، زلزله ویرانگر شهر بم در آن تاریک و روشن صبح مردم این سرزمین را داغدار نزدیک به سی هزار نفر از هموطنان مان کرد. وقوع حوادث و سوانح ضمن برجای گذاشتن خسارت‌های جانی و مالی، وحشت و‌نگرانی را نیز با خود به‌همراه دارد. این ترس ها و چالش ها هم برای حادثه دیدگان و هم برای افرادی که در جریان اخبار و اطلاعات حوادث قرار می‌گیرند می‌تواند آثار کوتاه مدت و بلند مدت گوناگونی داشته باشد. البته این ترس اگر ترس آگاهانه باشد می‌تواند زمینه ساز افزایش آمادگی و بهبود واکنش‌های جمعی در مواجهه با موقعیت‌های مشابه باشد اما اگر بیمارگونه و خارج از کنترل باشد می‌تواند آثار مخربی در زندگی فردی و اجتماعی به‌دنبال داشته باشد.
کشور عزیز ما، ایران، در برابر حوادث و سوانح آسیب‌پذیری بالایی دارد و به همین دلیل لازم است مردم و سازمان‌ها در کنار یکدیگر با درس آموزی از تجارب گذشته همواره آماده رویارویی با سوانح پیش رو باشند.
جمعیت هلال احمر به‌عنوان بزرگ ترین و قدیمی‌ترین سازمان مردم نهاد کشور با بهره‌مندی از سرمایه عظیم اجتماعی که حاصل سال‌ها مجاهدت و تلاش اعضا، کارکنان و داوطلبان در عرصه‌های مختلف خدمت‌رسانی است، امروز توانسته است به‌عنوان بازوی دولت و حاکمیت نقش پررنگی در حوزه آمادگی و پاسخگویی به سوانح برعهده بگیرد.
این وظایف از آموزش همگانی تا جست‌و‌جو و نجات، از حمایت‌های روانی اجتماعی تا جمع‌آوری کمک‌های ملی و بین‌المللی متنوع است که با ساماندهی بخش‌های مختلف در سازمان‌های سه گانه و سایر بخش‌های ستادی و اجرایی تاکنون به نحو شایسته از آزمون این وظایف سربلند بیرون آمده است اما ادامه این مسیر بدون حمایت و تأمین منابع از سوی دولت امکانپذیر نیست. جمعیت امروز با وجود کمک‌هایی که با مساعدت رئیس‌جمهوری محترم، معاونین و وزرا دریافت کرده است، همچنان در بحران منابع به سر می‌برد.
 زلزله بم آغازگر فصل جدیدی در عرصه مدیریت بحران کشورمان بود، امید است در هفدهمین سالگرد این خاطره تلخ، آمادگی و واکنش شهروندان و سازمان‌های امدادرسان، در سایه برنامه‌ریزی و توجه دولت و حاکمیت، به سطحی از توانمندی رسیده باشد که بتوانیم با افتخار خود را کشور و جامعه‌ای آماده در برابر سوانح بنامیم.

مصیبت نامه بم در آستانه 5 دی از زبان مادری که دختر و همسرش را در خانه دفن کرد
17 سال عاشقی

زهرا کشوری / بم در روز 5 دی سال 82 ساعت پنج صبح لرزید. قد نخل‌های بم در سوگ 30 هزار بمی خمید. ارگ بم از غصه فرو ریخت. فروریختن و ویرانی، بخشی از تاریخ یک اثر تاریخی است! مرمتگران، تاریخ را بازسازی نمی‌کنند. اگر زخمش کاری نباشد؛ مرمت می‌شود. زخم کاری اما بخشی از تاریخ اثر است؛ بر پیشانی تاریخش می‌ماند. ارگ بم اما نماد زندگی در باغ‌شهر بم بود. شهر سوگوار بود. تن ترد چلچله بود که آن روز پای نخل‌ها خاک می‌شد. پیکر دلدار بود که لای پتو از زیر خاک بیرون می‌آمد. آن صبح که از در و پنجره ضجه مرگ می‌آمد! تاریخ شهر به پریشانی روزی بود که شاه قاجار به خونخواهی ارگ آمده بود. غم و خشت و تگرگ می‌بارید. شهر باید دوباره بلند می‌شد. پس مرمتگران قانون‌شان را شکستند. ارگ باید دوباره بارو و حصار می‌کشید. یونسکو هم شش ماه بعد از آن صبح تلخ، ارگ بم با منظر فرهنگی‌اش را در فهرست جهانی یونسکو ثبت کرد. منظر فرهنگی ارگ بم یعنی بر بلندای ارگ بایستی و چشم بگردانی به چهار افقش. تا جایی که چشم کار می‌کند؛ ارگ بم می‌شد و منظر فرهنگی‌اش. برای بازسازی ارگ بم اما یک مشکل بزرگ وجود داشت. پیش از آنکه زلزله ارگ بم را به تلی از خاک تبدیل کند، مستندنگاری نشده بود! مسئولان میراث فرهنگی وقت فراخوان دادند هر که از بم عکسی و مستندی دارد بفرستد تا ارگ بم را براساس آنچه بود بسازند. این فراخوان آه از نهاد بسیاری برآورد. آیا آنچه ساخته می‌شود همان ارگی است که زلزله فروریخت؟ «اسکندر مختاری» مدیر وقت پایگاه میراث جهانی بم، برای پاسخ به این سؤال انتخاب شد. او 5 سال مدیر پایگاه بود. مختاری شباهت ارگ بازسازی شده با ارگ بمی را که فرو ریخت صددرصد می‌داند. او می‌گوید: «در فرآیند بازسازی ارگ به این نتیجه رسیدیم که کار نباید بدون مطالعات همه‌جانبه از جمله مطالعات باستان‌شناسی انجام بگیرد.» او البته مشکل عدم مستندنگاری پیش از حادثه بم را تنها مختص به بخش عام‌نشین ارگ می‌داند. مختاری می‌گوید: «در این بخش کسانی اسکان موقت داشته و یک سازه‌هایی به آن اضافه کرده بودند. بنابراین فرآیند مطالعات به سمت باستان‌شناسی رفت. هر محدوده‌ای با باستان‌شناسی لایه‌نگاری می‌شد، براساس نتایج باستان‌شناسی، مطالعات معماری انجام می‌گرفت، در نهایت با عکس‌ها و مستندات موجود تطابق داده می‌شد.

تصویر زندگی در چشم‌‌های درخشان بم

گروه گزارش / اگر حالا می‌بودند لابد دو جوان رعنا بودند با پوست گندمگون و چشمانی درشت که درخشش نور را به طرز زیبایی منعکس می‌کرد. اصلاً خاصیت چشم‌های این مردم همین است.پسرها اما بزرگ نشدند؛ ماندند همان چند سالگی و تصویرشان بر کول پدر و نقش بسته در آیینه چشم‌هایی که تصاویر آن زلزله دهشتناک را از خاطر نمی‌برند. تصویر دو کودک مرده، نماد غم بم شد. غصه‌ای که 17 ساله شده اما قصه‌های آن شب، آن دم صبح، هزارساله‌اند انگار؛ هزاردرهزاردفتر. هرخانه، روایتی دارد و هر آوار، مرثیه‌گوی لحظاتی است که هزاران زندگی را در یک مرگ دسته جمعی خلاصه کرد. کدام زن در آن لحظه به صورت کودک شیرخواره‌اش در خواب چشم دوخته بود؟ کدام مرد از خواب برخاسته بود تا به دنبال رزق روزانه برود؟ کدام کودک خواب سرزمین‌های خیالی رنگارنگ را می‌دید؟
نمی‌دانم اگر آن روزها مثل امروز بود و این همه دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، چطور می‌توانستیم دوام بیاوریم آن حجم اندوه را. همان وقت هم راحت نبود. نمی‌شد راحت نشست و به کارهای روزمره ادامه داد، غذا خورد و خوابید، معاشرت کرد و خندید و یاد آن کپه‌های خاک‌ خون‌آلود نیفتاد و دل‌خون نشد. آدم درهمان بدترین روزها هم اما دلش به امید خوش بود. به اینکه غبارغم اندکی برود و گرچه حال نه آنچنان که باید، که به قدر وسع خوب شود. چه کسی است که از آن روزها چهره پسربچه سه چهار ساله‌ را از یاد ببرد که با سر باندپیچی شده روی تخت بیمارستان نشسته بود و آثار درد، چهره کودکانه‌اش را درهم کشیده بود. وقتی چشمش به مجری برنامه کودک افتاد که برای روحیه دادن به بچه‌ها به بم رفته بود، با ذوق اسم مجری را فریاد زد و از ته دل خندید. صدای خنده آن کودک یعنی زندگی ادامه دارد. بم به زندگی ادامه داد. باز صدای خنده کودکان و هلهله شادی عروسی در آن شنیده شد. مادرها دوباره دست بچه‌هایشان را گرفتند و به پارک بردند. پدرها با بوی نان تازه به خانه بازگشتند و کودکان قد کشیدند و جوانان زیبا و رعنایی شدند. جوانانی با پوست طلایی و چشمان درشت که درخشش نور را به طرز زیبایی منعکس می‌کند.

صفحات 5، 6 و 13 بخوانید