ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
با حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی انجام شد
انتصاب حجتالاسلام شکری به نمایندگی ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران
حضرت آیتالله خامنهای در حکمی حجتالاسلام یوسفعلی شکری را به نمایندگی ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران منصوب کردند.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دفتر رهبر معظم انقلاب متن حکم رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسمالله الرّحمن الرّحیم
جناب حجتالاسلام آقای حاج شیخ یوسفعلی شکری دامتافاضاته
در پی درگذشت مرحوم حجتالاسلام آقای شهیدی رحمةاللهعلیه و با طلب مغفرت و رحمت برای ایشان و یاد نیک از تلاششان در بنیاد شهید، جنابعالی را که حضور طولانی در آن بنیاد محترم داشته و مفتخر به خدمت درازمدت به خانوادههای مکرم شهیدان میباشید و بحمدالله صلاحیتهای لازم برای نمایندگی ولیفقیه در شما جمع است، به نمایندگی در بنیاد شهید و امور ایثارگران منصوب میکنم. حساسیت و اهمیت این جایگاه، در مفاد وظایف ابلاغی کاملاً منعکس است و جداً امیدوارم که در دوره مسئولیت جنابعالی این وظایف بهطور کامل صورت پذیرد. توصیه مؤکد اینجانب همکاری و همافزایی دستگاه نمایندگی با بخش ریاست بنیاد است. برای جنابعالی و جناب آقای اوحدی در هر چه بهتر ادا کردن این مسئولیت دعا می کنم.
والسلام علیکم و رحمةالله
سیدعلی خامنهای / ۱۶ آذر ۱۳۹۹
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دفتر رهبر معظم انقلاب متن حکم رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسمالله الرّحمن الرّحیم
جناب حجتالاسلام آقای حاج شیخ یوسفعلی شکری دامتافاضاته
در پی درگذشت مرحوم حجتالاسلام آقای شهیدی رحمةاللهعلیه و با طلب مغفرت و رحمت برای ایشان و یاد نیک از تلاششان در بنیاد شهید، جنابعالی را که حضور طولانی در آن بنیاد محترم داشته و مفتخر به خدمت درازمدت به خانوادههای مکرم شهیدان میباشید و بحمدالله صلاحیتهای لازم برای نمایندگی ولیفقیه در شما جمع است، به نمایندگی در بنیاد شهید و امور ایثارگران منصوب میکنم. حساسیت و اهمیت این جایگاه، در مفاد وظایف ابلاغی کاملاً منعکس است و جداً امیدوارم که در دوره مسئولیت جنابعالی این وظایف بهطور کامل صورت پذیرد. توصیه مؤکد اینجانب همکاری و همافزایی دستگاه نمایندگی با بخش ریاست بنیاد است. برای جنابعالی و جناب آقای اوحدی در هر چه بهتر ادا کردن این مسئولیت دعا می کنم.
والسلام علیکم و رحمةالله
سیدعلی خامنهای / ۱۶ آذر ۱۳۹۹
رئیس جمهوری در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به تبیین بخشهایی از لایحه بودجه 1400 پرداخت
بودجه محرومان
حمایت از قشرهای کم درآمد با در نظر گرفتن پرداخت های هدفمند معیشتی، جبران تورم در دستمزد کارکنان، کارگران و حقوق بگیران، تأمین کالاهای اساسی مبتنی بر نیازهای مردم، تأمین مواد اولیه برای تولید کارخانه ها و مهمتر از همه سرعت بخشیدن به توسعه زیرساخت های کشور از مهمترین پیام های بودجه سال آینده است.
گروه اقتصادی | درحالی که طی روزهای اخیر انتقادات از لایحه بودجه 1400 اوج گرفته و برخی مدعی هستند که بودجه تدوینی دولت در راستای حمایت از محرومان طراحی نشده و «تبعیضنامهای علیه آرمانهای انقلاب اسلامی است»، رئیسجمهوری از مهمترین پیامهای بودجه سال آینده را «حمایت از قشرهای کمدرآمد با در نظر گرفتن پرداختهای هدفمند معیشتی، جبران تورم در دستمزد کارکنان، کارگران و حقوقبگیران، تأمین کالاهای اساسی مبتنی بر نیازهای مردم، تأمین مواد اولیه برای تولید کارخانهها و مهمتر از همه سرعت بخشیدن به توسعه زیرساختهای کشور» میداند و میگوید که در روزهای آینده به تشریح موارد دیگری از لایحه بودجه برای مردم پرداخته خواهد شد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاستجمهوری، حسن روحانی در یکصد و هشتاد و پنجمین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به تشریح برخی بخشهای لایحه بودجه 1400 پرداخت و گفت: بودجه ارائه شده از سوی دولت با نگاه واقعبینانه نسبت به شرایط پیشرو در سال آینده و با درنظر گرفتن وضعیت اقتصادی کشور و منطبق بر نیازهای جامعه و مردم تدوین و تنظیم شده است.
رئیس جمهوری اظهار داشت: براساس شرایطی که بودجه سال 1400 تنظیم شده، این بودجه حاوی پیامهای روشن و متعدد و بیانگر وضعیت اقتصادی کشور در سال آینده است و از این نظر هم فعالان اقتصادی و هم عموم مردم میتوانند افق روشن اقتصادی سال آینده را از پیامهای بودجه دریافت و مسئولان مرتبط با حوزههای مختلف اقتصادی نیز این پیامها را بهطور شفاف برای افکار عمومی بیان کنند.
ظرفیتسازی برای صادرات نفت ظرف 3 ماه آینده
در همین حال، روحانی با تأکید بر ضرورت آمادگی برای رساندن تولید نفت کشور به ظرفیت طبیعی برای صادرات بیان کرد: به دلیل تحریمهای قبل از برجام، تولید و فروش نفت با محدودیتها روبهرو شد ولی با عملی شدن برجام و رفع تحریمها، توانستیم در مدت کوتاهی فروش نفت را به بیش از دو میلیون بشکه برسانیم و با وجود ابزارهای عملیاتی و تجربههای ارزنده، امروز هم این آمادگی برای افزایش سریع تولید نفت بیشتر وجود دارد. بر اساس تصمیم ستاد اقتصادی دولت، وزارت نفت کلیه اقدامات لازم برای آمادهسازی منابع و تجهیزات صنعت نفت برای تولید و فروش متناسب با ظرفیت موجود را ظرف سه ماه آینده به کار خواهد گرفت.
رئیس جمهوری گفت: جنگ اقتصادی امریکا موانع متعددی برای صادرات نفت و محصولات پتروشمی کشور ایجاد کرد، اما هیچوقت آرزوی ترامپ در به صفر رساندن صادرات ایران محقق نشد و آن آرزو را با خود خواهد برد.
دولت به دنبال حمایت از اقشار کمدرآمد
رئیس جمهوری با اشاره به بخشهایی از لایحه بودجه سال آتی اذعان میکند که در این سند پرداختهای هدفمند برای حمایت از اقشار آسیبپذیر طراحی شده است و سعی شده که تورم در دستمزد کارکنان، کارگران و حقوقبگیران جبران شود. در همین حال برای تأمین ارزانتر نیازهای اصلی مردم، تأمین کالاهای اساسی نیز در بودجه دیده شده است. اما در عین حال دولت توسعه اقتصادی را نیز مدنظر داشته و تأمین مواد اولیه برای چرخیدن چرخهای صنایع و توسعه زیرساختهای کشور را نیز در بودجه پیشبینی کرده است که این موارد به اشتغالزایی منجر خواهد شد.
روحانی در ادامه جلسه خاطرنشان کرد: با توجه به فشارها و هزینههای روزافزون و رفع مضیقههای ناشی از کرونا، دولت همسو با رهنمودهای مقام معظم رهبری، کمک به اقشار کمدرآمد و آسیبپذیر را یکی از راهبردهای مهم در شرایط کنونی میداند. رئیس جمهوری با اشاره به اینکه کرونا و موانع تحریمها موجب وقفه در بخش چشمگیری از کسبوکارها شده است، خاطرنشان کرد: در چنین شرایط بیسابقهای، دولت از همه راهکارها و ظرفیتهای ممکن برای ارتقای تابآوری اجتماعی و اقتصادی اقشار زیاندیده و حمایت از نیروی کار بهره برده است. در این جلسه نحوه تحقق و اجرای تخصیص آب و گاز رایگان به اقشار کمبرخوردار و کممصرف مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مقرر شد پس از بررسی دقیق و شفاف در وزارتخانههای نفت و نیرو و تصویب نهایی، اطلاعرسانی دقیق و شفاف برای افکار عمومی انجام شود. تاکنون این فرآیند در صنعت برق اجرایی شده و آنطور که رئیسجمهوری میگوید، جزئیات طرح صفر شدن قبض 30 میلیون ایرانی در پایان آذرماه جمعبندی و اعلام خواهد شد.
روحانی هفته گذشته در این باره اذعان کرده بود: کار بسیار خوبی که دولت مصوب و اعلام کرد مسأله برق امید بود که بر مبنای آن مردم عزیز و آنهایی که کممصرف هستند از دادن پول برق معاف میشوند و این یک هدیه کوچکی برای آنهایی است که صرفهجویی را به طور کامل مدنظر قرار میدهند. همین کار بزودی در حوزه آب و گاز هم انجام خواهد شد یعنی یکی از آثار ماندگار دولت تدبیر و امید، برق امید است. بر مبنای این طرح مردمی که کممصرف هستند و البته بهطور طبیعی محروم هم هستند، براساس این سیاست پول آب و برق و گاز نخواهند داد و نکتهای که سالها پیش امام راحل فرمود که آب و برق شما مردم مستضعف را مجانی میکنیم، این کار در این دولت تحقق پیدا کرد و به نوعی نشاندهنده توجه دولت به اقشار محروم است. در همین حال کارشناسان بخش عمدهای از انتقادات مطرح شده درباره لایحه بودجه 1400 را سیاسیکاری میدانند و معتقدند که اگر نمایندگان مجلس میخواهند اصلاحاتی در این لایحه انجام دهند باید کاملاً علمی و در مسیر مولدسازی اقتصاد باشد؛ نه در راستای اهداف سیاسی و تبلیغات علیه دولت.
نکات
لایحه بودجه با نگاه واقعبینانه و منطبق بر نیازهای جامعه و مردم تدوین و تنظیم شده است.
این بودجه حاوی پیامهای روشن و متعددی است که میتواند بیانگر وضعیت اقتصادی کشور در سال آینده باشد.
حمایت از قشرهای کمدرآمد با پرداختهای معیشتی، جبران تورم در دستمزد حقوقبگیران، تأمین کالاهای اساسی و تأمین مواد اولیه برای تولید از مهمترین پیامهای بودجه سال آینده است.
آمادگی برای رساندن تولید نفت به ظرفیت کامل برای صادرات.
نحوه تحقق و اجرای تخصیص آب و گاز رایگان به اقشار کمبرخوردار و کممصرف در دست بررسی است.
اعمال پاداش ۱۵ درصدی مشترکان خوشمصرف گاز
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهوری روز گذشته مصوبه هیأت دولت درباره تخفیف در گازبهای مشترکان خوشمصرف را برای اجرا ابلاغ کرد که به نوعی گام نخست حمایت از مشترکان خوشمصرف گاز و البته کمبرخورداران و محرومان است.
به گزارش شانا، در متن این مصوبه آمده است: هیأت وزیران به پیشنهاد وزارت نفت و به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کردهاند که مشترکان گاز بخش خانگی که مصرف گاز آنها در دوره زمانی شانزدهم آبان ماه تا پانزدهم اسفند ماه هر سال نسبت به دوره مشابه سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در میانگین دمای یکسان طول دوره صورتحساب بیش از ۱۰ درصد کاهش یابد، مشمول تخفیف پاداش صرفهجویی معادل ۱۵ درصد گازبهای صورتحساب دوره خواهند شد.
در همین حال برای ساختمانهایی که تنها در سال ۱۳۹۸ دارای سابقه مصرف گاز طبیعی باشند مبنای مقایسه سال ۱۳۹۸ خواهد بود. مشترکان گاز طبیعی که از سال ۱۳۹۹ یا پس از آن گازرسانی میشوند از سال بعد از گازرسانی بر مبنای مصرف گاز سال قبل مشمول این تصویبنامه خواهند شد. دستورالعمل نحوه اعمال معادلسازی مصرف گاز بر اساس دمای یکسان ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این تصویبنامه توسط وزیر نفت ابلاغ میشود. در بند دوم مصوبه آمده است: با هدف مدیریت تقاضا و بازدارندگی مصارف غیرضروری بخش خانگی در صورتی که مصرف گاز مشترکان یادشده در بازه زمانی مذکور نسبت به میانگین مصرف آنها در دوره مشابه در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در میانگین دمای یکسان طول دوره صورتحساب بیش از ۱۵ درصد افزایش یابد، کل مصرف مشترک مشمول افزایش ۱۵ درصدی با رعایت بند «ب» ماده یک قانون هدفمند کردن یارانهها (مصوب ۱۳۸۸) و اصلاحات بعدی آن خواهد شد.
اما در مورد ساختمانهای اداری دستگاههای اجرایی برای سوق دادن آنها به سمت خوشمصرفی جریمهای در نظر گرفته شده است. به این ترتیب که در صورتی که مصرف گاز ساختمانهای اداری دستگاههای اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری (مصوب ۱۳۸۶) در بازه زمانی مندرج در بند ۱ این تصویبنامه از ۸۰ درصد میانگین مصرف آنها در دوره مشابه در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در میانگین دمای یکسان طول دوره صورتحساب بیشتر شود، کل مصرف مشترک مشمول افزایش ۵۰ درصدی با رعایت بند «ب»
ماده ۱ قانون هدفمندکردن یارانهها و اصلاحات بعدی آن خواهد شد.
همچنین در بند 4 ذکر شده، در صورتی که مشترکان غیرخانگی گاز طبیعی با مصرف ۵٠٠٠ مترمکعب در ساعت و بالاتر با درخواست شرکت ملی گاز ایران در بازه زمانی مذکور در بند ۱ این تصویبنامه حداقل برای ۱۰ روز متوالی مصرف خود را به میزان ۳۰ درصد کاهش دهند، متناسب با میزان کاهش مصرف گاز، مشمول تخفیف معادل ۵ درصد گازبهای صورتحساب دوره خواهند شد. البته مشترکان مصرفکننده خوراک پتروشیمی مشمول احکام این تصویبنامه بجز بند ۴، نمیشوند. بر اساس این مصوبه، منابع حاصل از اجرای این تصویبنامه با رعایت قوانین و مقررات مربوط صرفاً برای مدیریت تقاضا، کاهش هدررفت، بهینهسازی مصرف گاز و توسعه گازرسانی هزینه میشود.
در همین حال، مشترکان گاز طبیعی که از تسهیلات مصوبه شماره ۳۸۳۹۸۸ مورخ ۱۳۹۴/۱۰/۳ شورای اقتصاد و اصلاحات بعدی آن در خصوص بهینهسازی سامانههای گرمایشی/ موتورخانه بهرهمند شوند مشمول مزایای تشویقی این تصویبنامه نخواهند شد. در اجرای این تصویبنامه شرکت ملی گاز ایران/ شرکتهای گاز استانی موظفند از طریق درج در قبوض، پیامک و تعامل مستمر با مشترکان گاز، نسبت به اطلاعرسانی و آگاهیبخشی به مصرفکنندگان اقدام کنند. در این راستا، وزیر نفت نیز از بررسی طرح محاسبه رایگان گازبهای
۳۰ درصد از مشترکان کممصرف خانگی در هیأت دولت به عنوان مشوقی برای مدیریت مصرف انرژی در کشور خبر داد و گفت: بهمنظور ایجاد مشوقهایی برای مدیریت مصرف گاز، براساس طرحی که قرار است در دولت بررسی شود، گازبهای ۳۰ درصد از مشترکان خانگی که مصرف کمتری دارند، رایگان محاسبه میشود و این طرح تأثیری بسزا بر مدیریت مصرف سوخت خواهد داشت که در صورت تصویب در هیأت دولت، اجرایی میشود.
بیژن زنگنه در آیین امضای تفاهمنامه همکاری وزارت نفت و معاونت امور زنان و خانواده ریاستجمهوری افزود: بر اساس این مصوبه، مشترکانی که مصرف خود را در زمستان ۱۰ درصد کاهش دهند، از کاهش ۱۵ درصدی در گازبها برخوردار میشوند که این موضوع دو تأثیر دارد؛ نخست اینکه قیمت تصاعدی محاسبه نمیشود و افزون بر این، دولت هم در پی کاهش مصرف ۱۵ درصد تخفیف میدهد، برای این کار منابعی هم دیده شده است، هرچند این طرح برای ما کاهش درآمد به همراه خواهد داشت، اما ایجاد تعادل در تراز تولید و مصرف که در نتیجه این طرح حاصل میشود برای ما اهمیت بیشتری دارد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاستجمهوری، حسن روحانی در یکصد و هشتاد و پنجمین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به تشریح برخی بخشهای لایحه بودجه 1400 پرداخت و گفت: بودجه ارائه شده از سوی دولت با نگاه واقعبینانه نسبت به شرایط پیشرو در سال آینده و با درنظر گرفتن وضعیت اقتصادی کشور و منطبق بر نیازهای جامعه و مردم تدوین و تنظیم شده است.
رئیس جمهوری اظهار داشت: براساس شرایطی که بودجه سال 1400 تنظیم شده، این بودجه حاوی پیامهای روشن و متعدد و بیانگر وضعیت اقتصادی کشور در سال آینده است و از این نظر هم فعالان اقتصادی و هم عموم مردم میتوانند افق روشن اقتصادی سال آینده را از پیامهای بودجه دریافت و مسئولان مرتبط با حوزههای مختلف اقتصادی نیز این پیامها را بهطور شفاف برای افکار عمومی بیان کنند.
ظرفیتسازی برای صادرات نفت ظرف 3 ماه آینده
در همین حال، روحانی با تأکید بر ضرورت آمادگی برای رساندن تولید نفت کشور به ظرفیت طبیعی برای صادرات بیان کرد: به دلیل تحریمهای قبل از برجام، تولید و فروش نفت با محدودیتها روبهرو شد ولی با عملی شدن برجام و رفع تحریمها، توانستیم در مدت کوتاهی فروش نفت را به بیش از دو میلیون بشکه برسانیم و با وجود ابزارهای عملیاتی و تجربههای ارزنده، امروز هم این آمادگی برای افزایش سریع تولید نفت بیشتر وجود دارد. بر اساس تصمیم ستاد اقتصادی دولت، وزارت نفت کلیه اقدامات لازم برای آمادهسازی منابع و تجهیزات صنعت نفت برای تولید و فروش متناسب با ظرفیت موجود را ظرف سه ماه آینده به کار خواهد گرفت.
رئیس جمهوری گفت: جنگ اقتصادی امریکا موانع متعددی برای صادرات نفت و محصولات پتروشمی کشور ایجاد کرد، اما هیچوقت آرزوی ترامپ در به صفر رساندن صادرات ایران محقق نشد و آن آرزو را با خود خواهد برد.
دولت به دنبال حمایت از اقشار کمدرآمد
رئیس جمهوری با اشاره به بخشهایی از لایحه بودجه سال آتی اذعان میکند که در این سند پرداختهای هدفمند برای حمایت از اقشار آسیبپذیر طراحی شده است و سعی شده که تورم در دستمزد کارکنان، کارگران و حقوقبگیران جبران شود. در همین حال برای تأمین ارزانتر نیازهای اصلی مردم، تأمین کالاهای اساسی نیز در بودجه دیده شده است. اما در عین حال دولت توسعه اقتصادی را نیز مدنظر داشته و تأمین مواد اولیه برای چرخیدن چرخهای صنایع و توسعه زیرساختهای کشور را نیز در بودجه پیشبینی کرده است که این موارد به اشتغالزایی منجر خواهد شد.
روحانی در ادامه جلسه خاطرنشان کرد: با توجه به فشارها و هزینههای روزافزون و رفع مضیقههای ناشی از کرونا، دولت همسو با رهنمودهای مقام معظم رهبری، کمک به اقشار کمدرآمد و آسیبپذیر را یکی از راهبردهای مهم در شرایط کنونی میداند. رئیس جمهوری با اشاره به اینکه کرونا و موانع تحریمها موجب وقفه در بخش چشمگیری از کسبوکارها شده است، خاطرنشان کرد: در چنین شرایط بیسابقهای، دولت از همه راهکارها و ظرفیتهای ممکن برای ارتقای تابآوری اجتماعی و اقتصادی اقشار زیاندیده و حمایت از نیروی کار بهره برده است. در این جلسه نحوه تحقق و اجرای تخصیص آب و گاز رایگان به اقشار کمبرخوردار و کممصرف مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مقرر شد پس از بررسی دقیق و شفاف در وزارتخانههای نفت و نیرو و تصویب نهایی، اطلاعرسانی دقیق و شفاف برای افکار عمومی انجام شود. تاکنون این فرآیند در صنعت برق اجرایی شده و آنطور که رئیسجمهوری میگوید، جزئیات طرح صفر شدن قبض 30 میلیون ایرانی در پایان آذرماه جمعبندی و اعلام خواهد شد.
روحانی هفته گذشته در این باره اذعان کرده بود: کار بسیار خوبی که دولت مصوب و اعلام کرد مسأله برق امید بود که بر مبنای آن مردم عزیز و آنهایی که کممصرف هستند از دادن پول برق معاف میشوند و این یک هدیه کوچکی برای آنهایی است که صرفهجویی را به طور کامل مدنظر قرار میدهند. همین کار بزودی در حوزه آب و گاز هم انجام خواهد شد یعنی یکی از آثار ماندگار دولت تدبیر و امید، برق امید است. بر مبنای این طرح مردمی که کممصرف هستند و البته بهطور طبیعی محروم هم هستند، براساس این سیاست پول آب و برق و گاز نخواهند داد و نکتهای که سالها پیش امام راحل فرمود که آب و برق شما مردم مستضعف را مجانی میکنیم، این کار در این دولت تحقق پیدا کرد و به نوعی نشاندهنده توجه دولت به اقشار محروم است. در همین حال کارشناسان بخش عمدهای از انتقادات مطرح شده درباره لایحه بودجه 1400 را سیاسیکاری میدانند و معتقدند که اگر نمایندگان مجلس میخواهند اصلاحاتی در این لایحه انجام دهند باید کاملاً علمی و در مسیر مولدسازی اقتصاد باشد؛ نه در راستای اهداف سیاسی و تبلیغات علیه دولت.
نکات
لایحه بودجه با نگاه واقعبینانه و منطبق بر نیازهای جامعه و مردم تدوین و تنظیم شده است.
این بودجه حاوی پیامهای روشن و متعددی است که میتواند بیانگر وضعیت اقتصادی کشور در سال آینده باشد.
حمایت از قشرهای کمدرآمد با پرداختهای معیشتی، جبران تورم در دستمزد حقوقبگیران، تأمین کالاهای اساسی و تأمین مواد اولیه برای تولید از مهمترین پیامهای بودجه سال آینده است.
آمادگی برای رساندن تولید نفت به ظرفیت کامل برای صادرات.
نحوه تحقق و اجرای تخصیص آب و گاز رایگان به اقشار کمبرخوردار و کممصرف در دست بررسی است.
اعمال پاداش ۱۵ درصدی مشترکان خوشمصرف گاز
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهوری روز گذشته مصوبه هیأت دولت درباره تخفیف در گازبهای مشترکان خوشمصرف را برای اجرا ابلاغ کرد که به نوعی گام نخست حمایت از مشترکان خوشمصرف گاز و البته کمبرخورداران و محرومان است.
به گزارش شانا، در متن این مصوبه آمده است: هیأت وزیران به پیشنهاد وزارت نفت و به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کردهاند که مشترکان گاز بخش خانگی که مصرف گاز آنها در دوره زمانی شانزدهم آبان ماه تا پانزدهم اسفند ماه هر سال نسبت به دوره مشابه سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در میانگین دمای یکسان طول دوره صورتحساب بیش از ۱۰ درصد کاهش یابد، مشمول تخفیف پاداش صرفهجویی معادل ۱۵ درصد گازبهای صورتحساب دوره خواهند شد.
در همین حال برای ساختمانهایی که تنها در سال ۱۳۹۸ دارای سابقه مصرف گاز طبیعی باشند مبنای مقایسه سال ۱۳۹۸ خواهد بود. مشترکان گاز طبیعی که از سال ۱۳۹۹ یا پس از آن گازرسانی میشوند از سال بعد از گازرسانی بر مبنای مصرف گاز سال قبل مشمول این تصویبنامه خواهند شد. دستورالعمل نحوه اعمال معادلسازی مصرف گاز بر اساس دمای یکسان ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این تصویبنامه توسط وزیر نفت ابلاغ میشود. در بند دوم مصوبه آمده است: با هدف مدیریت تقاضا و بازدارندگی مصارف غیرضروری بخش خانگی در صورتی که مصرف گاز مشترکان یادشده در بازه زمانی مذکور نسبت به میانگین مصرف آنها در دوره مشابه در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در میانگین دمای یکسان طول دوره صورتحساب بیش از ۱۵ درصد افزایش یابد، کل مصرف مشترک مشمول افزایش ۱۵ درصدی با رعایت بند «ب» ماده یک قانون هدفمند کردن یارانهها (مصوب ۱۳۸۸) و اصلاحات بعدی آن خواهد شد.
اما در مورد ساختمانهای اداری دستگاههای اجرایی برای سوق دادن آنها به سمت خوشمصرفی جریمهای در نظر گرفته شده است. به این ترتیب که در صورتی که مصرف گاز ساختمانهای اداری دستگاههای اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری (مصوب ۱۳۸۶) در بازه زمانی مندرج در بند ۱ این تصویبنامه از ۸۰ درصد میانگین مصرف آنها در دوره مشابه در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در میانگین دمای یکسان طول دوره صورتحساب بیشتر شود، کل مصرف مشترک مشمول افزایش ۵۰ درصدی با رعایت بند «ب»
ماده ۱ قانون هدفمندکردن یارانهها و اصلاحات بعدی آن خواهد شد.
همچنین در بند 4 ذکر شده، در صورتی که مشترکان غیرخانگی گاز طبیعی با مصرف ۵٠٠٠ مترمکعب در ساعت و بالاتر با درخواست شرکت ملی گاز ایران در بازه زمانی مذکور در بند ۱ این تصویبنامه حداقل برای ۱۰ روز متوالی مصرف خود را به میزان ۳۰ درصد کاهش دهند، متناسب با میزان کاهش مصرف گاز، مشمول تخفیف معادل ۵ درصد گازبهای صورتحساب دوره خواهند شد. البته مشترکان مصرفکننده خوراک پتروشیمی مشمول احکام این تصویبنامه بجز بند ۴، نمیشوند. بر اساس این مصوبه، منابع حاصل از اجرای این تصویبنامه با رعایت قوانین و مقررات مربوط صرفاً برای مدیریت تقاضا، کاهش هدررفت، بهینهسازی مصرف گاز و توسعه گازرسانی هزینه میشود.
در همین حال، مشترکان گاز طبیعی که از تسهیلات مصوبه شماره ۳۸۳۹۸۸ مورخ ۱۳۹۴/۱۰/۳ شورای اقتصاد و اصلاحات بعدی آن در خصوص بهینهسازی سامانههای گرمایشی/ موتورخانه بهرهمند شوند مشمول مزایای تشویقی این تصویبنامه نخواهند شد. در اجرای این تصویبنامه شرکت ملی گاز ایران/ شرکتهای گاز استانی موظفند از طریق درج در قبوض، پیامک و تعامل مستمر با مشترکان گاز، نسبت به اطلاعرسانی و آگاهیبخشی به مصرفکنندگان اقدام کنند. در این راستا، وزیر نفت نیز از بررسی طرح محاسبه رایگان گازبهای
۳۰ درصد از مشترکان کممصرف خانگی در هیأت دولت به عنوان مشوقی برای مدیریت مصرف انرژی در کشور خبر داد و گفت: بهمنظور ایجاد مشوقهایی برای مدیریت مصرف گاز، براساس طرحی که قرار است در دولت بررسی شود، گازبهای ۳۰ درصد از مشترکان خانگی که مصرف کمتری دارند، رایگان محاسبه میشود و این طرح تأثیری بسزا بر مدیریت مصرف سوخت خواهد داشت که در صورت تصویب در هیأت دولت، اجرایی میشود.
بیژن زنگنه در آیین امضای تفاهمنامه همکاری وزارت نفت و معاونت امور زنان و خانواده ریاستجمهوری افزود: بر اساس این مصوبه، مشترکانی که مصرف خود را در زمستان ۱۰ درصد کاهش دهند، از کاهش ۱۵ درصدی در گازبها برخوردار میشوند که این موضوع دو تأثیر دارد؛ نخست اینکه قیمت تصاعدی محاسبه نمیشود و افزون بر این، دولت هم در پی کاهش مصرف ۱۵ درصد تخفیف میدهد، برای این کار منابعی هم دیده شده است، هرچند این طرح برای ما کاهش درآمد به همراه خواهد داشت، اما ایجاد تعادل در تراز تولید و مصرف که در نتیجه این طرح حاصل میشود برای ما اهمیت بیشتری دارد.
جنوب در محاصره سیل و سیلاب
کمکهای نقدی دولتی و وامهای فوری برای جبران خسارتهای آبگرفتگی
زهره افشار - زهره توکلی
گروه ایران زمین
خیابانها و خانههای بخشهای زیادی از بندر امام خمینی در استان خوزستان را آب گرفته است و فاضلاب شهری هم وارد خانهها شده؛ در اهواز و ماهشهر اگرچه آب در نقاط بحرانی تخلیه شده اما با توجه به تداوم بارندگیها در روزهای آینده، این وضعیت میتواند ناپایدار باشد. مشکل ساختاری دفع فاضلاب در این شهرها، اشباع شدن زمین از آب و رطوبت در بارندگیهای اخیر و آسیب دیدن خانهها و ساختارهای شهری میتواند بحرانی گستردهتر را در بارشهای آینده رقم بزند. از سوی دیگر در استان بوشهر هم بارندگی شدید در قسمت شمالی استان بویژه شهرهای دیلم و گناوه و نقاط مرکزی، معابر این شهرها را دچار آبگرفتگی کرد. هرچند مسئولان استان میگویند با پیشبینیها و اقدام بموقع این بحران مدیریت شده است. تصویری که اکنون این خبرها از استانهای خوزستان و بوشهر شکل دادهاند، شهرهایی با خیابانها و خانههای آب گرفته و مردمی ناراضی است که افزون بر مصایب و مشکلات کرونا باید هزینههای بحرانی را متحمل شوند که بخش زیادی از آن قابل پیشگیری و مدیریت بوده است.
نارضایتی مردم
علیرضا تابش رئیس کل بنیاد مسکن افزون بر مسئولیت خود به نمایندگی از محمدرضا نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه روز شنبه به استان خوزستان رفت تا خسارت های سیلزدگان را ارزیابی کند. هیأت دولت هم براساس همین ارزیابی و گزارش استاندار اعتبارات ویژه برای جبران خسارات آسیب دیدگان را ارائه میدهد. گزارش اولیه نشان دهنده حجم بالای خسارت ها و آسیب دیدن 8 هزار واحد مسکونی است. مسئولان میدانی اکنون از دولت میخواهند میزان کمک بلاعوض و وام معیشتی که ویژه جبران خسارت وارده به لوازم خانگی مردم سیلزده است از روال متعارف بیشتر شود .
این در حالی است که در جریان بحران آبگرفتگی شهرهای خوزستان ردپای کم کاری و قصور برخی مسئولان خوزستان در حجم بالای خسارت، دیده میشود و همین مسأله موجب نارضایتی و خشم مردم سیلزده شده است. آنها خواهان جبران سریع خسارت و عزل برخی مسئولان شدهاند.
«محسن بیرانوند» فرماندار ماهشهر به «ایران» گفت: شهردار بندرامام خمینی(ره) بهدلیل قصور از وظایف خود در زمان آبگرفتگی حدود پنج روزه شهر، توسط استاندار از سمت خود تعلیق شد. یکی از مسئولان ارشد استانی هم در گفتوگو با «ایران» از قصور شهردار منطقه 6 اهواز در جریان آبگرفتگیها خبر میدهد. کوی علوی اهواز که آسیب زیادی از این بحران دید در این منطقه قرار دارد.
بندرامام خمینی (سربندر) از توابع شهرستان ماهشهراست که بهدنبال بارشهای سیل آسای هفته گذشته خوزستان بیشترین بارشها را داشت و متحمل خسارت سنگین بهخاطر آبگرفتگی شدید واحدهای مسکونی شده بود.
شهروندان بندر امام خمینی پنجشنبه شب و شنبه صبح با برگزاری تجمع اعتراضی ضمن شعار دادن علیه شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر، خواستار رسیدگی مسئولان به وضعیت این شهر شده بودند. دادستان عمومی و انقلاب بندرامام خمینی نیز با انتشار اطلاعیهای از تشکیل پرونده در زمینه آبگرفتگی این شهر و قصور احتمالی خبرداده است.
خسارتها جبران میشوند
«غلامرضا شریعتی» استاندار خوزستان در گفتوگو با «ایران» با تأکید بر اینکه با تصویب هیأت دولت بزودی پرداخت خسارت مردم بابت آبگرفتگیها آغاز میشود، گفت : روز شنبه با حضور رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خسارتها جمعبندی شد و قرار شد به هیأت دولت ارائه شود. بهگفته وی، بررسیها نشان داده در جریان سیل خوزستان در مجموع حدود 8هزار واحد مسکونی دچار خسارت شده که حدود یکهزار واحد مسکونی نیاز به نوسازی و 7 هزار واحد نیاز به تعمیرات دارند. همچنین با توجه به بررسی های انجام شده باید حدود 8 هزار نفر وام معیشتی بابت خسارت به لوازم خانگی دریافت کنند.
در جریان خسارتهای ناشی از حوادث غیرمترقبه معمولاً به خسارت دیدگان 5 میلیون تومان کمک بلا عوض و 15 میلیون تومان وام معیشتی برای خسارت به لوازم خانگی پرداخت میشود که استاندار خوزستان تأکید کرد با توجه به وضعیت اقتصادی مردم ما پیشنهاد افزایش 50 درصدی سقف این وام و تسهیلات را به هیأت دولت دادهایم تا کمک بلاعوض به 7.5 میلیون تومان و وام معیشتی به 22.5 میلیون تومان برسد. وی همچنین در مورد قصور شهردار بندر امام در کنترل سیلاب توضیح داد: ایشان در سال قبل عملکرد خوبی داشتند ولی متأسفانه امسال در انجام لایروبی این بندر تا حدی کوتاهی کرده بود.
وی افزود: البته باید این نکته را توجه داشته باشیم که میزان بارشها در بندر امام و ماهشهر بالای 170 میلیمتر بوده است که حجم بالایی است و متأسفانه 110 میلیمتر آن در یک بازه 4 ساعته بوده است. وی همچنین در خصوص گلایه برخی از مسئولان استان نسبت به هشدار هواشناسی گفت: هواشناسی برای استان خوزستان وضعیت قرمز اعلام کرده بود ولی پیشبینی که برای بارش بندر ماهشهر به ما داده بودند در حد 97 میلیمتر بود که به هر جهت با 170 میلیمتر اختلاف فاحش دارد ولی خب اینها همه پیشبینی است.
بندر امام متحمل بیشترین خسارت شده است
در همین حال «عزیزالله مهدیان» معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در حاشیه بازدید از مناطق سیلزده خوزستان به «ایران» گفت: بررسیهای ما نشان داد، بیشترین حجم خسارت ناشی از سیل اخیر استان خوزستان مربوط به بندرامام و شهر چمران میشود. وی افزود: برآوردهای اولیه کارشناسان بنیاد مسکن نشان میدهد حدود 20 تا 30 درصد از واحدهای مسکونی بندر امام که دچار آبگرفتگی شدهاند نیاز به تعمیرات یا نوسازی داشته باشند. بهگفته وی بهدنبال وقوع سیلاب در خوزستان بخشی از شهرهای استان دچار آبگرفتگی شدند و آب به داخل واحدهای مسکونی رفته که از آنجا که بسیاری از این واحدها از نظر فنی و سازهای ضعیف هستند علاوه بر ریزش سطحی دیوار در آینده احتمال نشست این واحدهای مسکونی بسیار زیاد است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از واحدهای مسکونی آسیب دیده، واحدهایی هستند که از کف خیابان نیز حتی تا 30 سانتیمتر پایینتر هستند و با هر بارش ناچیز دچار آبگرفتگی میشوند تصریح کرد: این واحدها بسیار آسیبپذیر هستند و پیشنهاد ما این است که این واحدها کلاً نوسازی شوند. وی با اشاره به اینکه با تصویب هیأت دولت انتظار میرود از هفته آینده پرداخت کمک بلاعوض به سیلزدگان و وام معیشتی برای جبران خسارت ناشی از خرابی لوازم خانگی به سیلزدگان آغاز میشود تصریح کرد: ساخت واحدهای مسکونی که نیاز به تخریب و نوسازی داشته باشند نیز با اعطای وام ساخت آغاز خواهد شد.
البته پایه اساسی نوسازی واحدهای خسارت دیده خود مردم هستند که با توجه به مشکلات تورمی و پایین بودن توان اقتصادی مردم پیشنهاد ما افزایش سقف کمک بلاعوض و وام معیشتی است. وی تأکید کرد: در بازدیدی که انجام دادیم وضعیت شهرها عادی بود و بازدید خانه به خانه تعیین خسارت وارده به واحدها توسط 30 تا 40 گروه کارشناسی بنیاد از روز یکشنبه آغاز شده است.
ماهشهر همچنان با مشکل فاضلاب روبهرو است
از سوی دیگر «محسن بیرانوند» فرماندار ماهشهر به «ایران» گفت: روز شنبه مشکل همه واحدهایی که دچار آبگرفتگی و پسزدگی فاضلاب شده بودند حل شده بود ولی بارشی که در بامداد روز یکشنبه در ماهشهر رخ داد موجب شد بار دیگر در برخی مناطق مانند فاز 4 و منطقه لادن پس زدگی فاضلاب اتفاق بیفتد که با کمک نیروهای آب و فاضلاب استان درصدد رفع مشکل هستیم.
وی تصریح کرد: خسارتهای واحدهای مسکونی در بندر امام بیشتر مربوط به لوازم خانگی مردم بوده است ضمن اینکه یکشنبه بررسیهای ما از خسارت وارده به اصناف به پایان رسید و مشخص شد 200 واحد صنفی نیز دچار خسارت بابت اجناس داخل مغازهها شدهاند. وی با اشاره به تعلیق شهردار بندر امام گفت: اگر شهرداری قصور نمیکرد و وظایف خود را بدرستی انجام میداد یقیناً حجم خسارت در این شهر بسیار کاهش مییافت.
مسدود شدن راهها و آبگرفتگی برخی خانههای شهری و روستایی بوشهر
بارندگی شدید باران از نیمههای شب روز شنبه در استان بوشهر آغاز شد اما پیش از شروع بارشها از طریق اداره کل مدیریت بحران استان بوشهر و نیز سازمان هواشناسی به هم استانیها و دستگاههای مربوطه برای داشتن آمادگی یا امدادرسانی در زمینههای مختلف اطلاعرسانی و هشدارهای لازم داده شد.
مدیر بحران استانداری بوشهر در گفتوگو با «ایران» گفت: بارندگی شدید در استان بیشتر در قسمت شمالی استان بویژه شهرهای دیلم و گناوه و بعد از آن نقاط مرکزی استان بخصوص تعدادی از بخشهای شهرستان دشتستان اتفاق افتاده که معابر این شهرها را دچار آبگرفتگی کرد. جهانگیر دهقانی افزود: این بارش های شدید محورهایی نظیر محور دیلم به بهبهان و مسیر برازجان- گناوه را بهدلیل آبگرفتگی مسدود کرد. وی ادامه داد: مسیرهای روستایی به علت بالا آمدن آب دچار آبگرفتگی شدند که بیشتر شامل مسیرهای روستایی شهر دیلم بوده البته در همان روز یکشنبه این آبگرفتگیها فروکش کرد. مدیر بحران استانداری بوشهر اضافه کرد: در شهرستان دشتستان بویژه شهرهای آبپخش، سعدآباد و شبانکاره نیز آبگرفتگی شدید داشتیم. وی اظهار داشت: تعدادی از خانهها نیز هم در روستا و هم در شهر دچار آبگرفتگی شدند که نیروهای امدادی از همان ساعتهای نخست برای رفع این مشکل به آن مناطق اعزام شدند.
دهقانی تصریح کرد: اکیپهای امدادی از دستگاههای مختلف نظیر هلال احمر، شهرداری و راهداری، اداره برق و... به نقاطی که بر اثر این بارندگی شدید، دچار مشکل شده بودند اعزام شدند. وی با اشاره به اینکه میتوان گفت که تقریباً کل خیابانها و معابر بندر گناوه دچار آبگرفتگی شد اظهار داشت: بر اثر این بارندگی شدید، برق در شهرستان گناوه قطع شد که پساز تلاش چندساعته اکیپهای امدادی از اداره برق و...، برق این شهر وصل شد. مدیر بحران استانداری بوشهر درباره برآورد میزان خسارتها در این استان گفت: هنوز میزان خسارتهای وارد شده به استان بر اثر بارندگی شدید باران مشخص نیست و پساز فروکش کردن باران و زمانی که مسیرهای مسدود شده، باز شدند باید بازدید و بررسیهای لازم صورت گیرد تا بتوان میزان خسارت را محاسبه و اعلام کرد.
وی در خصوص بارش احتمالی تگرگ در این استان نیز اظهار داشت: بارندگی بیشتر بهصورت باران شدید بوده و تگرگ بسیار کم، آن هم در نقاط محدود گزارش شده که بیشتر شامل دشتستان و گناوه بوده و بقیه نقاط استان فقط بارش شدید باران بوده است و گزارش خاصی از مقدار زیاد تگرگ در استان نداشتهایم. از سوی دیگر سرهنگ رضا دولتشاهی رئیس پلیس راه خوزستان از بسته شدن دو مسیر ارتباطی خوزستان به استان بوشهر در روز یکشنبه بهدلیل آبگرفتگی و خطرآفرین بودن خبر داد. وی افزود: با بسته شدن جاده هندیجان - دیلم و امیدیه - دیلم شهروندان خوزستانی برای سفرهای ضروری به استان بوشهر از مسیرهای ارتباطی استان کهگیلویه و بویراحمد به بوشهر استفاده کردند.
باران سبب آبگرفتگی معابر در برخی نقاط استان فارس شد
از سوی دیگر مدیر کل مدیریت بحران استانداری فارس گفت: با شدت گرفتن بارش باران در استان طی یکی ۲ ساعت، برخی معابر در نقاط مختلف استان از جمله شیراز دچار آبگرفتگی شد.
بهگزارش ایرنا رحیم آزادی، افزود: گزارشهایی مبنی بر آبگرفتگی معابر و جاری شدن سیل در برخی شهرها از جمله شیراز، کازرون، ممسنی و فیروزآباد دریافت شده که بلافاصله از فرمانداریها و شهرداریها خواسته شده نسبت به باز کردن مسیر حرکت آب و رفع مشکل آبگرفتگی اقدام کنند. وی ادامه داد: تمام نیروها در آماده باش کامل هستند و به محض مشاهده موارد آبگرفتگی یا دریافت گزارش در این زمینه وارد عمل خواهند شد.
آزادی، از شهروندان تقاضا کرد که حتی المقدور از تردد در خیابانها خودداری کنند و اجازه دهند که مأموران شهرداریها و نیروهای امدادی در مناطق نیازمند دریافت خدمات براحتی حضور یابند.
مدیر کل هواشناسی فارس پیشتر اعلام کرده بود که احتمال آبگرفتگی معابر در این استان وجود دارد.
استاندار خوزستان: در جریان سیل خوزستان در مجموع حدود 8هزار واحد مسکونی دچار خسارت شده که حدود یکهزار واحد مسکونی نیاز به نوسازی و 7 هزار واحد نیاز به تعمیرات دارند همچنین باید حدود 8 هزار نفر وام معیشتی بابت خسارت به لوازم خانگی دریافت کنند . با توجه به وضعیت اقتصادی مردم ما پیشنهاد افزایش 50 درصدی سقف این وام و تسهیلات را به هیأت دولت داده ایم تا کمک بلاعوض به 7.5 میلیون تومان و وام معیشتی به 22.5 میلیون تومان برسد
بارندگی شدید در استان بوشهر بیشتر در قسمت شمالی استان بویژه شهرهای دیلم و گناوه و بعد از آن نقاط مرکزی استان بخصوص تعدادی از بخش های شهرستان دشتستان اتفاق افتاده که معابر این شهرها را دچار آبگرفتگی کرد
گروه ایران زمین
خیابانها و خانههای بخشهای زیادی از بندر امام خمینی در استان خوزستان را آب گرفته است و فاضلاب شهری هم وارد خانهها شده؛ در اهواز و ماهشهر اگرچه آب در نقاط بحرانی تخلیه شده اما با توجه به تداوم بارندگیها در روزهای آینده، این وضعیت میتواند ناپایدار باشد. مشکل ساختاری دفع فاضلاب در این شهرها، اشباع شدن زمین از آب و رطوبت در بارندگیهای اخیر و آسیب دیدن خانهها و ساختارهای شهری میتواند بحرانی گستردهتر را در بارشهای آینده رقم بزند. از سوی دیگر در استان بوشهر هم بارندگی شدید در قسمت شمالی استان بویژه شهرهای دیلم و گناوه و نقاط مرکزی، معابر این شهرها را دچار آبگرفتگی کرد. هرچند مسئولان استان میگویند با پیشبینیها و اقدام بموقع این بحران مدیریت شده است. تصویری که اکنون این خبرها از استانهای خوزستان و بوشهر شکل دادهاند، شهرهایی با خیابانها و خانههای آب گرفته و مردمی ناراضی است که افزون بر مصایب و مشکلات کرونا باید هزینههای بحرانی را متحمل شوند که بخش زیادی از آن قابل پیشگیری و مدیریت بوده است.
نارضایتی مردم
علیرضا تابش رئیس کل بنیاد مسکن افزون بر مسئولیت خود به نمایندگی از محمدرضا نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه روز شنبه به استان خوزستان رفت تا خسارت های سیلزدگان را ارزیابی کند. هیأت دولت هم براساس همین ارزیابی و گزارش استاندار اعتبارات ویژه برای جبران خسارات آسیب دیدگان را ارائه میدهد. گزارش اولیه نشان دهنده حجم بالای خسارت ها و آسیب دیدن 8 هزار واحد مسکونی است. مسئولان میدانی اکنون از دولت میخواهند میزان کمک بلاعوض و وام معیشتی که ویژه جبران خسارت وارده به لوازم خانگی مردم سیلزده است از روال متعارف بیشتر شود .
این در حالی است که در جریان بحران آبگرفتگی شهرهای خوزستان ردپای کم کاری و قصور برخی مسئولان خوزستان در حجم بالای خسارت، دیده میشود و همین مسأله موجب نارضایتی و خشم مردم سیلزده شده است. آنها خواهان جبران سریع خسارت و عزل برخی مسئولان شدهاند.
«محسن بیرانوند» فرماندار ماهشهر به «ایران» گفت: شهردار بندرامام خمینی(ره) بهدلیل قصور از وظایف خود در زمان آبگرفتگی حدود پنج روزه شهر، توسط استاندار از سمت خود تعلیق شد. یکی از مسئولان ارشد استانی هم در گفتوگو با «ایران» از قصور شهردار منطقه 6 اهواز در جریان آبگرفتگیها خبر میدهد. کوی علوی اهواز که آسیب زیادی از این بحران دید در این منطقه قرار دارد.
بندرامام خمینی (سربندر) از توابع شهرستان ماهشهراست که بهدنبال بارشهای سیل آسای هفته گذشته خوزستان بیشترین بارشها را داشت و متحمل خسارت سنگین بهخاطر آبگرفتگی شدید واحدهای مسکونی شده بود.
شهروندان بندر امام خمینی پنجشنبه شب و شنبه صبح با برگزاری تجمع اعتراضی ضمن شعار دادن علیه شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر، خواستار رسیدگی مسئولان به وضعیت این شهر شده بودند. دادستان عمومی و انقلاب بندرامام خمینی نیز با انتشار اطلاعیهای از تشکیل پرونده در زمینه آبگرفتگی این شهر و قصور احتمالی خبرداده است.
خسارتها جبران میشوند
«غلامرضا شریعتی» استاندار خوزستان در گفتوگو با «ایران» با تأکید بر اینکه با تصویب هیأت دولت بزودی پرداخت خسارت مردم بابت آبگرفتگیها آغاز میشود، گفت : روز شنبه با حضور رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خسارتها جمعبندی شد و قرار شد به هیأت دولت ارائه شود. بهگفته وی، بررسیها نشان داده در جریان سیل خوزستان در مجموع حدود 8هزار واحد مسکونی دچار خسارت شده که حدود یکهزار واحد مسکونی نیاز به نوسازی و 7 هزار واحد نیاز به تعمیرات دارند. همچنین با توجه به بررسی های انجام شده باید حدود 8 هزار نفر وام معیشتی بابت خسارت به لوازم خانگی دریافت کنند.
در جریان خسارتهای ناشی از حوادث غیرمترقبه معمولاً به خسارت دیدگان 5 میلیون تومان کمک بلا عوض و 15 میلیون تومان وام معیشتی برای خسارت به لوازم خانگی پرداخت میشود که استاندار خوزستان تأکید کرد با توجه به وضعیت اقتصادی مردم ما پیشنهاد افزایش 50 درصدی سقف این وام و تسهیلات را به هیأت دولت دادهایم تا کمک بلاعوض به 7.5 میلیون تومان و وام معیشتی به 22.5 میلیون تومان برسد. وی همچنین در مورد قصور شهردار بندر امام در کنترل سیلاب توضیح داد: ایشان در سال قبل عملکرد خوبی داشتند ولی متأسفانه امسال در انجام لایروبی این بندر تا حدی کوتاهی کرده بود.
وی افزود: البته باید این نکته را توجه داشته باشیم که میزان بارشها در بندر امام و ماهشهر بالای 170 میلیمتر بوده است که حجم بالایی است و متأسفانه 110 میلیمتر آن در یک بازه 4 ساعته بوده است. وی همچنین در خصوص گلایه برخی از مسئولان استان نسبت به هشدار هواشناسی گفت: هواشناسی برای استان خوزستان وضعیت قرمز اعلام کرده بود ولی پیشبینی که برای بارش بندر ماهشهر به ما داده بودند در حد 97 میلیمتر بود که به هر جهت با 170 میلیمتر اختلاف فاحش دارد ولی خب اینها همه پیشبینی است.
بندر امام متحمل بیشترین خسارت شده است
در همین حال «عزیزالله مهدیان» معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در حاشیه بازدید از مناطق سیلزده خوزستان به «ایران» گفت: بررسیهای ما نشان داد، بیشترین حجم خسارت ناشی از سیل اخیر استان خوزستان مربوط به بندرامام و شهر چمران میشود. وی افزود: برآوردهای اولیه کارشناسان بنیاد مسکن نشان میدهد حدود 20 تا 30 درصد از واحدهای مسکونی بندر امام که دچار آبگرفتگی شدهاند نیاز به تعمیرات یا نوسازی داشته باشند. بهگفته وی بهدنبال وقوع سیلاب در خوزستان بخشی از شهرهای استان دچار آبگرفتگی شدند و آب به داخل واحدهای مسکونی رفته که از آنجا که بسیاری از این واحدها از نظر فنی و سازهای ضعیف هستند علاوه بر ریزش سطحی دیوار در آینده احتمال نشست این واحدهای مسکونی بسیار زیاد است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از واحدهای مسکونی آسیب دیده، واحدهایی هستند که از کف خیابان نیز حتی تا 30 سانتیمتر پایینتر هستند و با هر بارش ناچیز دچار آبگرفتگی میشوند تصریح کرد: این واحدها بسیار آسیبپذیر هستند و پیشنهاد ما این است که این واحدها کلاً نوسازی شوند. وی با اشاره به اینکه با تصویب هیأت دولت انتظار میرود از هفته آینده پرداخت کمک بلاعوض به سیلزدگان و وام معیشتی برای جبران خسارت ناشی از خرابی لوازم خانگی به سیلزدگان آغاز میشود تصریح کرد: ساخت واحدهای مسکونی که نیاز به تخریب و نوسازی داشته باشند نیز با اعطای وام ساخت آغاز خواهد شد.
البته پایه اساسی نوسازی واحدهای خسارت دیده خود مردم هستند که با توجه به مشکلات تورمی و پایین بودن توان اقتصادی مردم پیشنهاد ما افزایش سقف کمک بلاعوض و وام معیشتی است. وی تأکید کرد: در بازدیدی که انجام دادیم وضعیت شهرها عادی بود و بازدید خانه به خانه تعیین خسارت وارده به واحدها توسط 30 تا 40 گروه کارشناسی بنیاد از روز یکشنبه آغاز شده است.
ماهشهر همچنان با مشکل فاضلاب روبهرو است
از سوی دیگر «محسن بیرانوند» فرماندار ماهشهر به «ایران» گفت: روز شنبه مشکل همه واحدهایی که دچار آبگرفتگی و پسزدگی فاضلاب شده بودند حل شده بود ولی بارشی که در بامداد روز یکشنبه در ماهشهر رخ داد موجب شد بار دیگر در برخی مناطق مانند فاز 4 و منطقه لادن پس زدگی فاضلاب اتفاق بیفتد که با کمک نیروهای آب و فاضلاب استان درصدد رفع مشکل هستیم.
وی تصریح کرد: خسارتهای واحدهای مسکونی در بندر امام بیشتر مربوط به لوازم خانگی مردم بوده است ضمن اینکه یکشنبه بررسیهای ما از خسارت وارده به اصناف به پایان رسید و مشخص شد 200 واحد صنفی نیز دچار خسارت بابت اجناس داخل مغازهها شدهاند. وی با اشاره به تعلیق شهردار بندر امام گفت: اگر شهرداری قصور نمیکرد و وظایف خود را بدرستی انجام میداد یقیناً حجم خسارت در این شهر بسیار کاهش مییافت.
مسدود شدن راهها و آبگرفتگی برخی خانههای شهری و روستایی بوشهر
بارندگی شدید باران از نیمههای شب روز شنبه در استان بوشهر آغاز شد اما پیش از شروع بارشها از طریق اداره کل مدیریت بحران استان بوشهر و نیز سازمان هواشناسی به هم استانیها و دستگاههای مربوطه برای داشتن آمادگی یا امدادرسانی در زمینههای مختلف اطلاعرسانی و هشدارهای لازم داده شد.
مدیر بحران استانداری بوشهر در گفتوگو با «ایران» گفت: بارندگی شدید در استان بیشتر در قسمت شمالی استان بویژه شهرهای دیلم و گناوه و بعد از آن نقاط مرکزی استان بخصوص تعدادی از بخشهای شهرستان دشتستان اتفاق افتاده که معابر این شهرها را دچار آبگرفتگی کرد. جهانگیر دهقانی افزود: این بارش های شدید محورهایی نظیر محور دیلم به بهبهان و مسیر برازجان- گناوه را بهدلیل آبگرفتگی مسدود کرد. وی ادامه داد: مسیرهای روستایی به علت بالا آمدن آب دچار آبگرفتگی شدند که بیشتر شامل مسیرهای روستایی شهر دیلم بوده البته در همان روز یکشنبه این آبگرفتگیها فروکش کرد. مدیر بحران استانداری بوشهر اضافه کرد: در شهرستان دشتستان بویژه شهرهای آبپخش، سعدآباد و شبانکاره نیز آبگرفتگی شدید داشتیم. وی اظهار داشت: تعدادی از خانهها نیز هم در روستا و هم در شهر دچار آبگرفتگی شدند که نیروهای امدادی از همان ساعتهای نخست برای رفع این مشکل به آن مناطق اعزام شدند.
دهقانی تصریح کرد: اکیپهای امدادی از دستگاههای مختلف نظیر هلال احمر، شهرداری و راهداری، اداره برق و... به نقاطی که بر اثر این بارندگی شدید، دچار مشکل شده بودند اعزام شدند. وی با اشاره به اینکه میتوان گفت که تقریباً کل خیابانها و معابر بندر گناوه دچار آبگرفتگی شد اظهار داشت: بر اثر این بارندگی شدید، برق در شهرستان گناوه قطع شد که پساز تلاش چندساعته اکیپهای امدادی از اداره برق و...، برق این شهر وصل شد. مدیر بحران استانداری بوشهر درباره برآورد میزان خسارتها در این استان گفت: هنوز میزان خسارتهای وارد شده به استان بر اثر بارندگی شدید باران مشخص نیست و پساز فروکش کردن باران و زمانی که مسیرهای مسدود شده، باز شدند باید بازدید و بررسیهای لازم صورت گیرد تا بتوان میزان خسارت را محاسبه و اعلام کرد.
وی در خصوص بارش احتمالی تگرگ در این استان نیز اظهار داشت: بارندگی بیشتر بهصورت باران شدید بوده و تگرگ بسیار کم، آن هم در نقاط محدود گزارش شده که بیشتر شامل دشتستان و گناوه بوده و بقیه نقاط استان فقط بارش شدید باران بوده است و گزارش خاصی از مقدار زیاد تگرگ در استان نداشتهایم. از سوی دیگر سرهنگ رضا دولتشاهی رئیس پلیس راه خوزستان از بسته شدن دو مسیر ارتباطی خوزستان به استان بوشهر در روز یکشنبه بهدلیل آبگرفتگی و خطرآفرین بودن خبر داد. وی افزود: با بسته شدن جاده هندیجان - دیلم و امیدیه - دیلم شهروندان خوزستانی برای سفرهای ضروری به استان بوشهر از مسیرهای ارتباطی استان کهگیلویه و بویراحمد به بوشهر استفاده کردند.
باران سبب آبگرفتگی معابر در برخی نقاط استان فارس شد
از سوی دیگر مدیر کل مدیریت بحران استانداری فارس گفت: با شدت گرفتن بارش باران در استان طی یکی ۲ ساعت، برخی معابر در نقاط مختلف استان از جمله شیراز دچار آبگرفتگی شد.
بهگزارش ایرنا رحیم آزادی، افزود: گزارشهایی مبنی بر آبگرفتگی معابر و جاری شدن سیل در برخی شهرها از جمله شیراز، کازرون، ممسنی و فیروزآباد دریافت شده که بلافاصله از فرمانداریها و شهرداریها خواسته شده نسبت به باز کردن مسیر حرکت آب و رفع مشکل آبگرفتگی اقدام کنند. وی ادامه داد: تمام نیروها در آماده باش کامل هستند و به محض مشاهده موارد آبگرفتگی یا دریافت گزارش در این زمینه وارد عمل خواهند شد.
آزادی، از شهروندان تقاضا کرد که حتی المقدور از تردد در خیابانها خودداری کنند و اجازه دهند که مأموران شهرداریها و نیروهای امدادی در مناطق نیازمند دریافت خدمات براحتی حضور یابند.
مدیر کل هواشناسی فارس پیشتر اعلام کرده بود که احتمال آبگرفتگی معابر در این استان وجود دارد.
استاندار خوزستان: در جریان سیل خوزستان در مجموع حدود 8هزار واحد مسکونی دچار خسارت شده که حدود یکهزار واحد مسکونی نیاز به نوسازی و 7 هزار واحد نیاز به تعمیرات دارند همچنین باید حدود 8 هزار نفر وام معیشتی بابت خسارت به لوازم خانگی دریافت کنند . با توجه به وضعیت اقتصادی مردم ما پیشنهاد افزایش 50 درصدی سقف این وام و تسهیلات را به هیأت دولت داده ایم تا کمک بلاعوض به 7.5 میلیون تومان و وام معیشتی به 22.5 میلیون تومان برسد
بارندگی شدید در استان بوشهر بیشتر در قسمت شمالی استان بویژه شهرهای دیلم و گناوه و بعد از آن نقاط مرکزی استان بخصوص تعدادی از بخش های شهرستان دشتستان اتفاق افتاده که معابر این شهرها را دچار آبگرفتگی کرد
جزئیات آزمایش واکسن ایرانی
گروه سنی 18 تا 50 سال و افرادی که کرونا نگرفتهاند می توانند داوطلب تست واکسن شوند
دکتر مینو محرز محقق اصلی پروژه تولید واکسن کرونای ایرانی و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره به جزییات روند تولید واکسن کرونای ایرانی که به تازگی مجوز سازمان غذا و دارو و کمیته اخلاق را برای ورود به فاز مطالعات انسانی دریافت کرده است، گفت: اگر نتایج مطالعات انسانی این واکسن هم مانند فاز حیوانی آن خوب و موفقیتآمیز باشد، امیدواریم تا اواخر تیرماه به تولید برسد.
دکتر مینو محرز در گفتوگو با ایسنا گفت: واکسن کرونایی که تولید شده، درواقع ویروس ضعیف شده است که مانند واکسنهایی است که در کشورهایی مانند چین و روسیه ساخته شده است.
وی با بیان اینکه مطالعات حیوانی این واکسن کرونا، نتیجهبخش بوده است، افزود: این واکسن روی سه حیوان موش، خرگوش و میمون آزمایش شده و در هر سه مورد موفقیتآمیز بوده است. بعد از پایان مطالعات حیوانی و نتایج موفق آن، مستندات به سازمان غذا و دارو ارائه شد که مورد تأیید این سازمان قرار گرفت و کمیته اخلاق هم مجوز آغاز مطالعات انسانی آن را ارائه داده است و باید کلینیکال ترایال انسانی این واکسن را که سه مرحله دارد، آغاز کنیم. محرز درباره تعداد داوطلبان برای آزمایش انسانی واکسن کرونا، ادامه داد: این موارد بتدریج اعلام میشود. افراد داوطلب باید واکسن را در دو دوز تزریق کنند و مطالعه انسانی آن باید در سه مرحله انجام شود تا اگر در این آزمایشات نیز، واکسن هم مصون بود و هم مؤثر، بتواند به مرحله تولید برسد. وی گفت: ایمنی این واکسن در بخش حیوانی خوب بوده و بالای ۷۰ درصد ایمنی داشته است.
واکسن کرونای «شهید فخریزاده» در کدام مرحله است؟
همچنین محرز در گفتوگوبا سایت خبرآنلاین درباره این که واکسن کرونای «شهید فخریزاده» در کدام مرحله است؟ گفت: برای مرحله اول ۵۶ نفر در نظر گرفته میشود و در مرحله بعدی باید روی حدود ۱۰۰ نفر کار شود. این مرحله آزمایش روی گروه سنی ۱۸ تا ۵۰ سال انجام میشود و واکسن به کودکان و زنان باردار تزریق نمیشود. یعنی مقاومترین گروه سنی و آنهایی که به شکل بدون علامت ویروس را پخش میکنند، تست میشوند.
او افزود: برای داوطلبها یک رضایتنامه درست شده است، هر کسی که داوطلب باشد به شرطی که کووید نگرفته باشد، انتخاب میشود. آنها را تست میکنیم که کووید آنها منفی باشد و سلامتشان به طور کامل بررسی میشود.
این پزشک توضیح داد: این افراد در یک هتل نگهداری میشوند که در مدت تزریق واکسن، کووید نگیرند و باید تحت نظر باشند. یک بیمارستان سیار هم کنار هتل قرار میگیرد که پزشک با تمام تجهیزات در آن حضور داشته باشد و این واکسن در دو نوبت تزریق میشود. بعد از تزریق نوبت اول داوطلبان توسط من و همکارانم کنترل میشوند، به علاوه اینکه یک پزشک در بیمارستان سیار آماده است.
محرز عنوان کرد: معمولاً در این شرایط برای داوطلبان جایزهای هم در نظر گرفته میشود، اگر مشکلی برایشان پیش بیاید، بیمه هستند و خدایی نکرده اگر مسأله حادتری پیش بیاید، دیه داده میشود.
محقق پروژه ساخت واکسن کرونا توضیح داد: ممکن است این اتفاق رخ بدهد، الان درحال چیدن مقدمات هستیم و اگر بهمن شروع کنیم و سه مرحله آزمایش انسانی را اجرا کنیم و انشاالله مؤثر باشد ساخت آن تا اردیبهشت یا خرداد زمان میبرد. زمان رسیدن واکسن خارجی هم زودتر از تیرماه نخواهد بود. پس به نظر من با توجه به پولی که برای آن واکسن باید بدهند که تازه تیر به دست ما برسد، این کار خیلی به درد نمیخورد. چون آن واکسن به این زودی که نمیآید و گفتند ارسال آن به ایران تا تیرماه طول میکشد.
او افزود: ببینید برای مثال درباره واکسن آنفلوانزا که هر سال از فرانسه و هلند خریداری میکنیم، دو سال است که کمبود داریم و اینها با سختی تحویل داده میشوند. به همین دلیل ما باید خودکفا باشیم، ما باید واکسنهایمان را در ایران تولید کنیم، دانش این کار داریم و میتوانیم.
داریوش مهرجویی امروز وارد 81 سالگی میشود
سینمای ایران بدون او چیزی کم دارد
نرگس عاشوری
خبرنگار
«برترین فیلمسازان تاریخ سینمای ایران»؛ با دیدن این گزاره بیشک یکی از چهرههایی که در ذهن اغلب علاقهمندان سینما نقش میبندد تصویر داریوش مهرجویی است. اگر قرار باشد فهرستی از شاهکارهای سینمای ایران را روی کاغذ بیاوریم چند اثر از این فیلمساز در این لیست و حداقل یکی از آنها مثلاً «گاو» بر صدر این فهرست قرار میگیرد. صحبت اقتباس سینمایی از آثار ادبی که باشد، نمیتوان از مهرجویی و تسلطش بر ادبیات سخن نگفت و به مهارتش در شناخت ظرفیتهای دراماتیک در آثاری همچون «دایره مینا»، «پستچی» و «درخت گلابی» اشاره نکرد. در نگاهی به آثاری که بازتابدهنده شرایط اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ایران است و البته پیشگوییها در باره جامعه معاصر باز هم از آثار مهرجویی همچون «اجارهنشینها»، «میهمان مامان» و «سنتوری» نمونه آورده و تسلط او به زبان و بیان سینمایی مورد استناد قرار میگیرد. مگر میشود از فردیت بخشیدن به نقش زنان در سینمای ایران صحبت کرد و از سهگانه «سارا» و «پری» و «لیلا» شاهد مثال نیاورد. بررسی نگرش روشنفکری در سینمای ایران و دغدغههای آن و سخن گفتن از ماندگارترین شخصیتها در تاریخ سینمای ایران بدون اشاره به «هامون» و دیگر ساختههای مهرجویی ناتمام است. لابد سینمای ایران بدون داریوش مهرجویی خیلی چیزها کم داشت. او امروز وارد 81 سالگی میشود و به همین بهانه منتقدان سینمایی از بهترین اثر کارنامه کاریش، دلایل این انتخاب و اهمیت و تأثیرگذاری داریوش مهرجویی در سینمای ایران گفتهاند.
در رأس قله سینمای فرهنگی
احمد طالبینژاد
سه فیلم را به عنوان بهترین انتخاب میکنم؛ «گاو»، «هامون» و «میهمان مامان».
«گاو» هم بهترین فیلم مهرجویی است و هم همچنان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران. یک اثرعمیق فلسفی با فرمی بسیار ساده و روان و تأثیرگذار. با هر بار دیدن این فیلم احساس میکنم اولینبار است آن را میبینم. «هامون» نیاز به تعریف ندارد. از مهمترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران درباره یک نسل فنا شده. از نظر فرم و شیوه روایت فیلمی بسیار پیچیده و در عین حال ساده و روان است. «میهمان مامان» درباره روزگار ماست درباره نو شدن و از بین رفتن ارزشهای سنتی در جامعهای که سرگردان است بین سنت و مدرنیته.
همینقدر کافی است که بگویم اگر مهرجویی در سینمای ایران نبود، احتمالاً سینمای ما به این مرحله نمیرسید یا دیرتر میرسید. نقش و تأثیر او بر هیچکس پوشیده نیست حتی بر آنهایی که سینمای مهرجویی را دوست ندارند. او در رأس قله سینمای فرهنگی ایران قرار میگیرد و بهرغم بیمهریها و بیحرمتیهایی که نسبت به او شده هنوز هم این جایگاه را دارد. هر کسی نمیتواند این جایگاه را بهراحتی پر کند. البته او تنها نبود و گروهی از هم نسلانش در این زمینه تلاش کردند اما مهرجویی در رأس قرار میگیرد. شاید این حرف برای عدهای سنگین و برخورنده باشد اما من برای اثبات آن دلایل قانعکنندهای دارم.
تشخصی هنرمندانه
جواد طوسی
بهترین فیلم «دایره مینا»، «اجارهنشینها»، «بانو» و «درخت گلابی».
دلایل انتخاب «دایره مینا»: یک نمونه قابل استناد در زمینه اقتباس ادبی موفق که در امتدادش میتوان خلاقیتهای فردی فیلمساز و درک بصری و فضاسازی مناسب و همخوان با قصه «آشغالدونی» غلامحسین ساعدی و روانشناسی دقیق و سنجیده شخصیت علی(با بازی سعید کنگرانی) را شاهد بود.
جدا از نقش و جایگاه تاریخی داریوش مهرجویی در شکلگیری و دوام «موج نو»، او دنیاهای متنوعی را در طول فعالیت مداوم ۳۳ سالهاش در سینما تجربه کرده که نوعی ژورنالیسم سینمایی خاص را رقم زده است. علاوه بر این، مهرجویی همواره در اغلب آثارش سعی داشته تشخص هنرمندانهای را به نمایش گذارد. او در عین حال، مطرحترین و موفق ترین فیلمساز نسل اول سینمای ما در دوران بعد از انقلاب در دهههای ۶۰، ۷۰ و ۸۰ بوده است. افول مهرجویی در دهه ۹۰ نیز شامل حال دیگر همنسلانش بوده است که دلایل آن را در عوامل مختلفی باید جستوجو کرد.
قدرت ساخت فیلمی قویتر از هر اثر ادبی
پرویز جاهد
از دید من مهرجویی کارنامه درخشانی دارد که انتخاب یک فیلم از میان آثار او را به عنوان بهترین فیلم، دشوار میکند. گاو، پستچی، دایره مینا، درخت گلابی، لیلا، سارا و سنتوری، هر کدام به دلایلی از دید من مهم است و جزو آثار ماندگار سینمای ایران به شمار میروند اما اگر در پاسخ به سؤال شما تنها یک فیلم را انتخاب کنم بیتردید آن فیلم، فیلم «گاو» خواهد بود که از نخستین آثار موج نویی سینمای ایران به شمار میرود.
از نظر من، فیلم «گاو» بیتردید نه تنها از شاهکارهای سینمای ایران بلکه از شاهکارهای سینمای جهان است. «گاو»، از نظر تماتیک و از نظر سبک و بیان سینمایی، اتفاق تازهای در سینمای ایران بود و مسیر دیگری را به سینماگران ایرانی نشان داد. «گاو»، اثری رئالیستی با درونمایههای اگزیستانسیالیستی بود که از ترکیب اندیشه سیاسی اجتماعی ساعدی و نگاه و ذهنیت فلسفی، شاعرانه و سینمایی مهرجویی به وجود آمده بود. این نخستین بار بود که اثری با مایههای روانکاوانه، فلسفی و اگزیستانسیالیستی درباره یک شخصیت اسکیزوفرنیک و استحاله تدریجی و مسخ هویت از نوع کافکایی در سینمای ایران ساخته میشد. فیلمی تمثیلی که راه به تفسیرهای گوناگون روانکاوانه یا سیاسی میداد و میشد از زاویههای گوناگون آن را تحلیل کرد. مهرجویی با هوشمندی، رابطه اقتصادی
مش حسن و گاو در داستان ساعدی را به رابطهای اسکیزوفرنیک و روانپریشانه تبدیل کرد. داستان مردی روستایی که چون نمیتوانست با ناپدید شدن (مرگ) غافلگیرکننده گاوش که رابطه عاطفی و اقتصادی عمیقی با او داشت، کنار بیاید و آن را باور کند، کارش به جنون میکشد و خود را گاو میپندارد. موفقیت فیلم گاو، به سینماگران ایرانی نشان داد که میتوانند به داستانها و رمانهای معاصر فارسی نیز به عنوان دستمایهای برای سینما نگاه کنند. بعد از فیلم «گاو» بود که جریان اقتباس ادبی در سینمای ایران، به مفهوم واقعی و خلاقه آن در دهه چهل شکل گرفت. به علاوه فضاهای وهمانگیز و مرموز و تصاویر هولناک و دلهرهآوری که مهرجویی از زندگی در روستایی فقرزده با مردمانی گرفتار اوهام و خرافات در گاو نشان داد، در سینمای آن زمان ایران، کاملاً بیسابقه بود و تفاوت چشمگیری با فضاها و تصاویر خیالانگیز و بهشت قلابی روستاهای به نمایش درآمده در فیلمهای ژانر روستایی سینمای ایران و آثار سینماگرانی مثل مجید محسنی، اسماعیل کوشان و سیامک یاسمی داشت. «گاو» هنوز بعد از سالها که از تولید آن گذشته، اثری تکاندهنده و عمیقاً تأثیرگذار است. در سالهای اخیر، نسخه مرمت شده این فیلم در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، لندن و امریکا به نمایش درآمد و تماشاگران غربی را که شناختی از سینمای هنری و موج نوی قبل از انقلاب ایران نداشتند حیرتزده کرد. سال قبل هم که من نسخه مرمت شده «گاو» را با اجازه آقای مهرجویی در اختیار وبسایت موبی (MUBI) قرار دادم، با استقبال بینظیر مخاطبان این وبسایت معتبر سینمایی مواجه شد. «گاو» بدون شک، گوهری ارزشمند در سینمای ایران است.
مهرجویی از پیشگامان موج نوی سینمای ایران است، سینماگری که با مجموعه آثار درخشانی که آفرید، نقش مهمی در ارتقای زبان و بیان سینمایی در ایران داشته است. مهرجویی، فیلمساز باهوشی است و همواره درک درستی از شرایط جامعه و رابطه سیاست و سینما داشته است. انتخاب هایش دقیق است و نبض زمانه را در دست دارد. همه فیلمهایش از گاو تا سنتوری متأثر از فضای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اخلاقی روزگار اوست. همکاری مهرجویی با نویسنده برجسته و خلاقی چون ساعدی در پیش از انقلاب منجر به خلق آثار اقتباسی ارزشمندی چون «گاو» و «دایره مینا» شد. مهرجویی، نه تنها از داستانهای ایرانی اقتباسهای سینمایی خلاقانهای ارائه کرد بلکه اقتباسهای او از نمایشنامهها و داستانهای غیرایرانی مثل «وویتسک» کارل گئورگ بوشنر در «پستچی»، «خانه عروسک» ایبسن در «سارا» و «یک روزخوش برای موز ماهی» سلینجر در «پری»، نیز نشاندهنده مهارت او در شناخت ظرفیتهای دراماتیک یک قصه یا نمایشنامه و اقتباس آن برای سینما بود. فیلمهای بعد از انقلاب او نیز بیانگر شناخت دقیق او از لایههای مختلف اجتماعی و تضادهای عمیق میان سنت و مدرنیته در جامعه ایرانی بویژه در میان اقشار متوسط جامعه و روشنفکران است. روشنفکرانی سرگشته و آرمان باخته که مثل «هامون» در وضعیتی معلق به سر میبرند یا مثل نویسنده «درخت گلابی»، چشمه خلاقیت آنها خشک شده یا همانند نوازنده فیلم «سنتوری»، سرخورده از شرایط اجتماعی و زندگی زناشویی، کارشان به اعتیاد کشیده است. به علاوه مهرجویی، یکی از معدود فیلمسازان ایرانی است که تصویری رئالیستی از زنان جامعه ایران و وضعیت آسیبپذیر آنها در جامعهای سنتی و مردسالار ترسیم کرده است. زنانی وفادار و فداکار مثل «سارا» که تمام جوانی، آبرو و زندگیشان را فدای خانواده و همسر خود کردهاند اما نه تنها قدر ندیدهاند بلکه با بیرحمی با آنها رفتار شده است. مهرجویی از این نظر که در اقتباس از یک داستان، آن اثر را متعلق به خودش میکند، نمونه منحصر بهفردی در سینمای ایران است و این مهمترین ویژگی مهرجویی است. اثر ادبی هرچقدر هم قوی باشد مهرجویی این قدرت را دارد که فیلمی قویتر از آن اثر ادبی ارائه دهد و دغدغهها و ایدههای فلسفی و روشنفکرانه خودش را در آن بگنجاند و جهان خودش را بسازد. مثلاً او دو داستان «یک روز خوش برای موز ماهی» و «فرنی و زویی» سلینجر را در فیلم «پری» تبدیل به یک جهان ایرانی کرده و عرفان سلینجری را به عرفان شرقی تبدیل کرده است.
او هنوز هم جوانترین فیلمساز ایرانی است
هوشنگ گلمکانی
سؤال اول شما را برای اینکه راحتتر بتوان به آن پاسخ بدهم اینطور تغییر میدهم: «از میان فیلمهای داریوش مهرجویی کدام را بیشتر دوست دارید؟» و جوابم «درخت گلابی» است.
«درخت گلابی» یک اقتباس درخشان دیگر مهرجویی از اثری ادبی که هم به داستان گلی ترقی وفادار مانده و هم اثری از داریوش مهرجویی است با همان دغدغههای آشنا. و البته دلیل علاقهام به این فیلم، علاوه بر صلابت ساختار و زیبایی بصری این است که به دلبستگیهای رمانتیک و نوستالژیک من هم پاسخ جانانهای میدهد. این هم از پاسخ سؤال دوم.
و اما پاسخ سؤال سوم مفصل است که مایلم اینطوری خلاصهاش کنم. داریوش مهرجویی طی چند دهه مهمترین فیلمساز ایرانی بود. تحول ایجاد کرد. معیارهای ساختاری و زیباییشناسی ابداع کرد و بیتوجه به سن و سال، او هنوز هم جوانترین فیلمساز ایرانی است؛ چه از حیث روحیه و خلقوخوی شخصی و چه به دلیل گرایش همیشگیاش به نوآوریهای فرمی و روایتی.
دغدغههای روشنفکرانه با زبانی قابل درک
سعید مروتی
«اجارهنشینها».
میان کارنامهای پربار و تأثیرگذار، این فیلم داریوش مهرجویی جلوهای متفاوت و متمایز دارد. «اجارهنشینها» نقطه عزیمت فیلمساز برای ورود به دورانی طلایی است. کمدی اجتماعی شهری که درست در میانه دهه شصت، به ساختمانی مستحکم انجامید که اوج هنر و هوش معمارش در فیلمنامهنویسی و کارگردانی و درک درست و دقیق از «لحن» را به نمایش گذاشت. بدون تکیه بر منابع ادبی فیلمهای پیشین مهرجویی و با تکیه بر تواناییهای حرفهایاش به عنوان کارگردان که تماشای مداومش، قند مکرر است.
سینمای ایران دستکم سه دهه از سینمای مهرجویی بهرههای فراوان برده است. مهرجویی نمونه متعالی فیلمسازی است که گرچه از جریان روشنفکری میآید ولی هرگز کارگردان محفلی و جشنوارهای نمیشود. کارگردانی که در بهترین روزهایش دغدغههای روشنفکرانهاش را با زبانی قابل درک برای تماشاگر طبقه متوسط میسازد. تأثیر و اهمیت مهرجویی و نقشش در اعتلای سینمای ایران، توضیح واضحات است.
هوش و ذکاوت او فقط با کیارستمی قابل مقایسه است
آرش خوشخو
کارهایی که بین سالهای 65 تا 76 ساخت. به ترتیب «لیلا»، «درخت گلابی»، «اجارهنشینها»، «سارا»، «بانو»، «هامون» و «پری». در سال 81 فیلم «میهمان مامان» هم فیلم فوقالعادهای بود.
«لیلا» و «درخت گلابی» اوج تسلط مهرجویی در روایتگری هستند. داستانهایی زیبا که با دقت و ظرافت بازگو میشوند و در بطن خودشان مسائل اصلی طبقه متوسط ایران را بازگو میکنند. از زلزلههای حاصل از هجوم تجدد به قلعه سنتها و همینطور جایگاه زنان به عنوان مقولهای نمادین. اما باز هم تأکید میکنم که بهترین فیلمهای مهرجویی قدرت شان را از شیوه کم اشتباه داستانگویی میگیرند و ظرافتهای روایی و شخصیتپردازی. به این ترتیب «لیلا» به آزمون عشق و صبر بدل میشود و «درخت گلابی» به تصویری شگفتانگیز از تلاقی عشق و خاطره و گذر عمر. «بانو» و «اجارهنشینها» پیشگوییهای مهرجویی از جامعه معاصر ایرانی است و «هامون» تصویرگر شرایط متزلزل روشنفکران کلاسیک در جامعه بعد از انقلاب و «سارا» هم تکاپوی زن سنتی ایرانی برای گرفتن نقشهای مهمتر در جامعه بدون آویزان شدن به فمینیسم.
مهرجویی جامعه ایرانی را بسیار خوب میشناسد و حصارهای ذهنی استادان دیگر مثل بیضایی، حاتمی یا کیمیایی را ندارد. او نه دلمشغولی تبدیل به یک روشنفکر معترض آرمانی را دارد و نه نوستالژی و عشقش به سبک زندگی تهرانی اسیرش کرده (مثل مرحوم حاتمی) و نه مثل استاد کیمیایی بر سبک قدیمی خود پافشاری میکند. هوش و ذکاوت او در فهم دنیای پیرامون آن هم بدون تعصب و محدودیت فقط با کیارستمی قابل مقایسه است. کارنامه او در تاریخ سینمای ایران اگر بینظیر نباشد، کمنظیر است.
خبرنگار
«برترین فیلمسازان تاریخ سینمای ایران»؛ با دیدن این گزاره بیشک یکی از چهرههایی که در ذهن اغلب علاقهمندان سینما نقش میبندد تصویر داریوش مهرجویی است. اگر قرار باشد فهرستی از شاهکارهای سینمای ایران را روی کاغذ بیاوریم چند اثر از این فیلمساز در این لیست و حداقل یکی از آنها مثلاً «گاو» بر صدر این فهرست قرار میگیرد. صحبت اقتباس سینمایی از آثار ادبی که باشد، نمیتوان از مهرجویی و تسلطش بر ادبیات سخن نگفت و به مهارتش در شناخت ظرفیتهای دراماتیک در آثاری همچون «دایره مینا»، «پستچی» و «درخت گلابی» اشاره نکرد. در نگاهی به آثاری که بازتابدهنده شرایط اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ایران است و البته پیشگوییها در باره جامعه معاصر باز هم از آثار مهرجویی همچون «اجارهنشینها»، «میهمان مامان» و «سنتوری» نمونه آورده و تسلط او به زبان و بیان سینمایی مورد استناد قرار میگیرد. مگر میشود از فردیت بخشیدن به نقش زنان در سینمای ایران صحبت کرد و از سهگانه «سارا» و «پری» و «لیلا» شاهد مثال نیاورد. بررسی نگرش روشنفکری در سینمای ایران و دغدغههای آن و سخن گفتن از ماندگارترین شخصیتها در تاریخ سینمای ایران بدون اشاره به «هامون» و دیگر ساختههای مهرجویی ناتمام است. لابد سینمای ایران بدون داریوش مهرجویی خیلی چیزها کم داشت. او امروز وارد 81 سالگی میشود و به همین بهانه منتقدان سینمایی از بهترین اثر کارنامه کاریش، دلایل این انتخاب و اهمیت و تأثیرگذاری داریوش مهرجویی در سینمای ایران گفتهاند.
در رأس قله سینمای فرهنگی
احمد طالبینژاد
سه فیلم را به عنوان بهترین انتخاب میکنم؛ «گاو»، «هامون» و «میهمان مامان».
«گاو» هم بهترین فیلم مهرجویی است و هم همچنان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران. یک اثرعمیق فلسفی با فرمی بسیار ساده و روان و تأثیرگذار. با هر بار دیدن این فیلم احساس میکنم اولینبار است آن را میبینم. «هامون» نیاز به تعریف ندارد. از مهمترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران درباره یک نسل فنا شده. از نظر فرم و شیوه روایت فیلمی بسیار پیچیده و در عین حال ساده و روان است. «میهمان مامان» درباره روزگار ماست درباره نو شدن و از بین رفتن ارزشهای سنتی در جامعهای که سرگردان است بین سنت و مدرنیته.
همینقدر کافی است که بگویم اگر مهرجویی در سینمای ایران نبود، احتمالاً سینمای ما به این مرحله نمیرسید یا دیرتر میرسید. نقش و تأثیر او بر هیچکس پوشیده نیست حتی بر آنهایی که سینمای مهرجویی را دوست ندارند. او در رأس قله سینمای فرهنگی ایران قرار میگیرد و بهرغم بیمهریها و بیحرمتیهایی که نسبت به او شده هنوز هم این جایگاه را دارد. هر کسی نمیتواند این جایگاه را بهراحتی پر کند. البته او تنها نبود و گروهی از هم نسلانش در این زمینه تلاش کردند اما مهرجویی در رأس قرار میگیرد. شاید این حرف برای عدهای سنگین و برخورنده باشد اما من برای اثبات آن دلایل قانعکنندهای دارم.
تشخصی هنرمندانه
جواد طوسی
بهترین فیلم «دایره مینا»، «اجارهنشینها»، «بانو» و «درخت گلابی».
دلایل انتخاب «دایره مینا»: یک نمونه قابل استناد در زمینه اقتباس ادبی موفق که در امتدادش میتوان خلاقیتهای فردی فیلمساز و درک بصری و فضاسازی مناسب و همخوان با قصه «آشغالدونی» غلامحسین ساعدی و روانشناسی دقیق و سنجیده شخصیت علی(با بازی سعید کنگرانی) را شاهد بود.
جدا از نقش و جایگاه تاریخی داریوش مهرجویی در شکلگیری و دوام «موج نو»، او دنیاهای متنوعی را در طول فعالیت مداوم ۳۳ سالهاش در سینما تجربه کرده که نوعی ژورنالیسم سینمایی خاص را رقم زده است. علاوه بر این، مهرجویی همواره در اغلب آثارش سعی داشته تشخص هنرمندانهای را به نمایش گذارد. او در عین حال، مطرحترین و موفق ترین فیلمساز نسل اول سینمای ما در دوران بعد از انقلاب در دهههای ۶۰، ۷۰ و ۸۰ بوده است. افول مهرجویی در دهه ۹۰ نیز شامل حال دیگر همنسلانش بوده است که دلایل آن را در عوامل مختلفی باید جستوجو کرد.
قدرت ساخت فیلمی قویتر از هر اثر ادبی
پرویز جاهد
از دید من مهرجویی کارنامه درخشانی دارد که انتخاب یک فیلم از میان آثار او را به عنوان بهترین فیلم، دشوار میکند. گاو، پستچی، دایره مینا، درخت گلابی، لیلا، سارا و سنتوری، هر کدام به دلایلی از دید من مهم است و جزو آثار ماندگار سینمای ایران به شمار میروند اما اگر در پاسخ به سؤال شما تنها یک فیلم را انتخاب کنم بیتردید آن فیلم، فیلم «گاو» خواهد بود که از نخستین آثار موج نویی سینمای ایران به شمار میرود.
از نظر من، فیلم «گاو» بیتردید نه تنها از شاهکارهای سینمای ایران بلکه از شاهکارهای سینمای جهان است. «گاو»، از نظر تماتیک و از نظر سبک و بیان سینمایی، اتفاق تازهای در سینمای ایران بود و مسیر دیگری را به سینماگران ایرانی نشان داد. «گاو»، اثری رئالیستی با درونمایههای اگزیستانسیالیستی بود که از ترکیب اندیشه سیاسی اجتماعی ساعدی و نگاه و ذهنیت فلسفی، شاعرانه و سینمایی مهرجویی به وجود آمده بود. این نخستین بار بود که اثری با مایههای روانکاوانه، فلسفی و اگزیستانسیالیستی درباره یک شخصیت اسکیزوفرنیک و استحاله تدریجی و مسخ هویت از نوع کافکایی در سینمای ایران ساخته میشد. فیلمی تمثیلی که راه به تفسیرهای گوناگون روانکاوانه یا سیاسی میداد و میشد از زاویههای گوناگون آن را تحلیل کرد. مهرجویی با هوشمندی، رابطه اقتصادی
مش حسن و گاو در داستان ساعدی را به رابطهای اسکیزوفرنیک و روانپریشانه تبدیل کرد. داستان مردی روستایی که چون نمیتوانست با ناپدید شدن (مرگ) غافلگیرکننده گاوش که رابطه عاطفی و اقتصادی عمیقی با او داشت، کنار بیاید و آن را باور کند، کارش به جنون میکشد و خود را گاو میپندارد. موفقیت فیلم گاو، به سینماگران ایرانی نشان داد که میتوانند به داستانها و رمانهای معاصر فارسی نیز به عنوان دستمایهای برای سینما نگاه کنند. بعد از فیلم «گاو» بود که جریان اقتباس ادبی در سینمای ایران، به مفهوم واقعی و خلاقه آن در دهه چهل شکل گرفت. به علاوه فضاهای وهمانگیز و مرموز و تصاویر هولناک و دلهرهآوری که مهرجویی از زندگی در روستایی فقرزده با مردمانی گرفتار اوهام و خرافات در گاو نشان داد، در سینمای آن زمان ایران، کاملاً بیسابقه بود و تفاوت چشمگیری با فضاها و تصاویر خیالانگیز و بهشت قلابی روستاهای به نمایش درآمده در فیلمهای ژانر روستایی سینمای ایران و آثار سینماگرانی مثل مجید محسنی، اسماعیل کوشان و سیامک یاسمی داشت. «گاو» هنوز بعد از سالها که از تولید آن گذشته، اثری تکاندهنده و عمیقاً تأثیرگذار است. در سالهای اخیر، نسخه مرمت شده این فیلم در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، لندن و امریکا به نمایش درآمد و تماشاگران غربی را که شناختی از سینمای هنری و موج نوی قبل از انقلاب ایران نداشتند حیرتزده کرد. سال قبل هم که من نسخه مرمت شده «گاو» را با اجازه آقای مهرجویی در اختیار وبسایت موبی (MUBI) قرار دادم، با استقبال بینظیر مخاطبان این وبسایت معتبر سینمایی مواجه شد. «گاو» بدون شک، گوهری ارزشمند در سینمای ایران است.
مهرجویی از پیشگامان موج نوی سینمای ایران است، سینماگری که با مجموعه آثار درخشانی که آفرید، نقش مهمی در ارتقای زبان و بیان سینمایی در ایران داشته است. مهرجویی، فیلمساز باهوشی است و همواره درک درستی از شرایط جامعه و رابطه سیاست و سینما داشته است. انتخاب هایش دقیق است و نبض زمانه را در دست دارد. همه فیلمهایش از گاو تا سنتوری متأثر از فضای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اخلاقی روزگار اوست. همکاری مهرجویی با نویسنده برجسته و خلاقی چون ساعدی در پیش از انقلاب منجر به خلق آثار اقتباسی ارزشمندی چون «گاو» و «دایره مینا» شد. مهرجویی، نه تنها از داستانهای ایرانی اقتباسهای سینمایی خلاقانهای ارائه کرد بلکه اقتباسهای او از نمایشنامهها و داستانهای غیرایرانی مثل «وویتسک» کارل گئورگ بوشنر در «پستچی»، «خانه عروسک» ایبسن در «سارا» و «یک روزخوش برای موز ماهی» سلینجر در «پری»، نیز نشاندهنده مهارت او در شناخت ظرفیتهای دراماتیک یک قصه یا نمایشنامه و اقتباس آن برای سینما بود. فیلمهای بعد از انقلاب او نیز بیانگر شناخت دقیق او از لایههای مختلف اجتماعی و تضادهای عمیق میان سنت و مدرنیته در جامعه ایرانی بویژه در میان اقشار متوسط جامعه و روشنفکران است. روشنفکرانی سرگشته و آرمان باخته که مثل «هامون» در وضعیتی معلق به سر میبرند یا مثل نویسنده «درخت گلابی»، چشمه خلاقیت آنها خشک شده یا همانند نوازنده فیلم «سنتوری»، سرخورده از شرایط اجتماعی و زندگی زناشویی، کارشان به اعتیاد کشیده است. به علاوه مهرجویی، یکی از معدود فیلمسازان ایرانی است که تصویری رئالیستی از زنان جامعه ایران و وضعیت آسیبپذیر آنها در جامعهای سنتی و مردسالار ترسیم کرده است. زنانی وفادار و فداکار مثل «سارا» که تمام جوانی، آبرو و زندگیشان را فدای خانواده و همسر خود کردهاند اما نه تنها قدر ندیدهاند بلکه با بیرحمی با آنها رفتار شده است. مهرجویی از این نظر که در اقتباس از یک داستان، آن اثر را متعلق به خودش میکند، نمونه منحصر بهفردی در سینمای ایران است و این مهمترین ویژگی مهرجویی است. اثر ادبی هرچقدر هم قوی باشد مهرجویی این قدرت را دارد که فیلمی قویتر از آن اثر ادبی ارائه دهد و دغدغهها و ایدههای فلسفی و روشنفکرانه خودش را در آن بگنجاند و جهان خودش را بسازد. مثلاً او دو داستان «یک روز خوش برای موز ماهی» و «فرنی و زویی» سلینجر را در فیلم «پری» تبدیل به یک جهان ایرانی کرده و عرفان سلینجری را به عرفان شرقی تبدیل کرده است.
او هنوز هم جوانترین فیلمساز ایرانی است
هوشنگ گلمکانی
سؤال اول شما را برای اینکه راحتتر بتوان به آن پاسخ بدهم اینطور تغییر میدهم: «از میان فیلمهای داریوش مهرجویی کدام را بیشتر دوست دارید؟» و جوابم «درخت گلابی» است.
«درخت گلابی» یک اقتباس درخشان دیگر مهرجویی از اثری ادبی که هم به داستان گلی ترقی وفادار مانده و هم اثری از داریوش مهرجویی است با همان دغدغههای آشنا. و البته دلیل علاقهام به این فیلم، علاوه بر صلابت ساختار و زیبایی بصری این است که به دلبستگیهای رمانتیک و نوستالژیک من هم پاسخ جانانهای میدهد. این هم از پاسخ سؤال دوم.
و اما پاسخ سؤال سوم مفصل است که مایلم اینطوری خلاصهاش کنم. داریوش مهرجویی طی چند دهه مهمترین فیلمساز ایرانی بود. تحول ایجاد کرد. معیارهای ساختاری و زیباییشناسی ابداع کرد و بیتوجه به سن و سال، او هنوز هم جوانترین فیلمساز ایرانی است؛ چه از حیث روحیه و خلقوخوی شخصی و چه به دلیل گرایش همیشگیاش به نوآوریهای فرمی و روایتی.
دغدغههای روشنفکرانه با زبانی قابل درک
سعید مروتی
«اجارهنشینها».
میان کارنامهای پربار و تأثیرگذار، این فیلم داریوش مهرجویی جلوهای متفاوت و متمایز دارد. «اجارهنشینها» نقطه عزیمت فیلمساز برای ورود به دورانی طلایی است. کمدی اجتماعی شهری که درست در میانه دهه شصت، به ساختمانی مستحکم انجامید که اوج هنر و هوش معمارش در فیلمنامهنویسی و کارگردانی و درک درست و دقیق از «لحن» را به نمایش گذاشت. بدون تکیه بر منابع ادبی فیلمهای پیشین مهرجویی و با تکیه بر تواناییهای حرفهایاش به عنوان کارگردان که تماشای مداومش، قند مکرر است.
سینمای ایران دستکم سه دهه از سینمای مهرجویی بهرههای فراوان برده است. مهرجویی نمونه متعالی فیلمسازی است که گرچه از جریان روشنفکری میآید ولی هرگز کارگردان محفلی و جشنوارهای نمیشود. کارگردانی که در بهترین روزهایش دغدغههای روشنفکرانهاش را با زبانی قابل درک برای تماشاگر طبقه متوسط میسازد. تأثیر و اهمیت مهرجویی و نقشش در اعتلای سینمای ایران، توضیح واضحات است.
هوش و ذکاوت او فقط با کیارستمی قابل مقایسه است
آرش خوشخو
کارهایی که بین سالهای 65 تا 76 ساخت. به ترتیب «لیلا»، «درخت گلابی»، «اجارهنشینها»، «سارا»، «بانو»، «هامون» و «پری». در سال 81 فیلم «میهمان مامان» هم فیلم فوقالعادهای بود.
«لیلا» و «درخت گلابی» اوج تسلط مهرجویی در روایتگری هستند. داستانهایی زیبا که با دقت و ظرافت بازگو میشوند و در بطن خودشان مسائل اصلی طبقه متوسط ایران را بازگو میکنند. از زلزلههای حاصل از هجوم تجدد به قلعه سنتها و همینطور جایگاه زنان به عنوان مقولهای نمادین. اما باز هم تأکید میکنم که بهترین فیلمهای مهرجویی قدرت شان را از شیوه کم اشتباه داستانگویی میگیرند و ظرافتهای روایی و شخصیتپردازی. به این ترتیب «لیلا» به آزمون عشق و صبر بدل میشود و «درخت گلابی» به تصویری شگفتانگیز از تلاقی عشق و خاطره و گذر عمر. «بانو» و «اجارهنشینها» پیشگوییهای مهرجویی از جامعه معاصر ایرانی است و «هامون» تصویرگر شرایط متزلزل روشنفکران کلاسیک در جامعه بعد از انقلاب و «سارا» هم تکاپوی زن سنتی ایرانی برای گرفتن نقشهای مهمتر در جامعه بدون آویزان شدن به فمینیسم.
مهرجویی جامعه ایرانی را بسیار خوب میشناسد و حصارهای ذهنی استادان دیگر مثل بیضایی، حاتمی یا کیمیایی را ندارد. او نه دلمشغولی تبدیل به یک روشنفکر معترض آرمانی را دارد و نه نوستالژی و عشقش به سبک زندگی تهرانی اسیرش کرده (مثل مرحوم حاتمی) و نه مثل استاد کیمیایی بر سبک قدیمی خود پافشاری میکند. هوش و ذکاوت او در فهم دنیای پیرامون آن هم بدون تعصب و محدودیت فقط با کیارستمی قابل مقایسه است. کارنامه او در تاریخ سینمای ایران اگر بینظیر نباشد، کمنظیر است.
«ایران» از وضعیت بازار لوازم خانگی گزارش میدهد
جولان «فیکها» در بازار
مرجان اسلامی فر
خبرنگار
اگر سری به بازار لوازم خانگی بزنید میبینید که این بازار نسبت به دو سال پیش تفاوت زیادی دارد. در این بازار خبری از نمایندگی برندهای معتبر نیست و بهصورت پیوسته قیمت لوازم خانگی داخلی افزایش پیدا میکند.
حدود 2.5 سال است که واردات لوازم خانگی به کشور ممنوع شده است و همین امر فضای خوبی برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است تا بدون رقیب محصولات خود را در بازار عرضه کنند. ممنوعیت واردات باعث دو اتفاق در حوزه لوازم خانگی شده است. یک آنکه قیمت لوازم خانگی بدون معیار و سنجشی در بازار افزایش پیدا میکند و حتی اهرمهای نظارت هم نتوانسته قیمت را کنترل یا مهار کند. زمانیکه دلار کوچکترین نوسانی پیدا میکند بسرعت قیمت لوازم خانگی در بازار افزایش پیدا میکند.
دوم آنکه، لوازم خانگی «فیک» در بازار براحتی جولان میدهند. آنگونه که فعالان بازار لوازم خانگی به روزنامه ایران گفتند، جریان «فیکها» از این قرار است که برخی از تولیدکنندگان که هیچگونه مجوزی ندارند و بعضاً آنها را به اسم زیرپلهای میشناسیم لوازم خانگی تولید میکنند که مشابه محصول خارجی است. آنها با سفارش کارتنهای بسیار شیک و مشابه برندهای «آ ا گ» و «بوش» محصولات بیکیفیت خود را وارد عرضه کردند. عنوان میشود که این کالاها بیشتر در اصفهان تولید و به شهرهای مختلف ارسال میشود. یکی از فروشندگان با علم بر اینکه جنس تقلبی را به اسم خارجی به مردم میفروشد به «ایران»، گفت: «ظاهر و نمای کالاهایی که ما میفروشیم با خارجی آن هیچ فرقی ندارد حتی جعبه و نوع بستهبندی آن. حداکثر قیمت جاروبرقی ایرانی کمتر از یک میلیون تومان است اما محصولاتی که مشابه خارجی عرضه میشود را با قیمت حدود 4 الی 5 میلیون تومان میتوانیم بفروشیم.»
او ادامه داد: «مصرفکننده وقتی وارد بازار میشود دنبال کالای خارجی است به همین دلیل ما مجبوریم چنین راه و روشی را داشته باشیم تا در شرایط بد بازار درآمدمان متوقف نشود.البته نمیگویم کار درستی است به هر ترتیب کالایی که به اسم خارجی فروخته میشود نسبت به لوازم خانگی برند داخلی سطح بسیار پایینتری دارد.»
لوازم خانگی فیک یا تقلبی در دو بخش تقسیمبندی میشوند. بخشی در کشور تولید (به صورت زیرپلهای) میشوند و بستهبندی آنها با مشابه خارجی هیچ فرقی ندارد. اما بخش دیگر لوازم خانگی بیکیفیت، تولید چین است که بهصورت قاچاق وارد کشور میشود و در مرزهای شرق و غرب کشورمان با نام برندهای معروف بستهبندی میشوند.
آنگونه که فعالان بازار میگویند بیشترین سهم در کالاهای تقلبی مربوط به جاروبرقی (50 تا 60 درصد)، آبمیوه گیری، غذاساز، یخچال و لباسشویی است. البته کالاهای یاد شده بهصورت قاچاق هم وارد کشور میشوند که هنوز بازرسان صنف لوازم خانگی نتوانستند برای ساماندهی این بازار کاری انجام دهند و از آنجا که واردات لوازم خانگی ممنوع است حتی بازرسان هم نمیتوانند کالاهای اصل (قاچاق) و فیک (تولید داخل یا چین که در ایران بستهبندی میشود) را متمایز کنند. محمدحسین صمدی یکی از فعالان بازار به «ایران»، گفت: «بیشتر کالاهایی که به اسم خارجی دربازار به فروش میرسد در ایران تولید میشود. ممنوعیت واردات لوازم خانگی و تنشی که در بحث قیمت ارز ایجاد کرد باعث شد تولیدکنندگان لوازم خانگی مانند قارچ رویش داشته باشند. بخش قابل توجهی از تولیدکنندگان اسم و رسم ندارند و حتی محصولشان طبق استاندارد نیست اما به هر ترتیب وضع موجود باعث شده که این گروه بتوانند ادامه حیات دهند و سودهای کلان هم ببرند.»
او ادامه داد: «واردات لوازم خانگی ممنوع است لذا هیچکدام از مغازه داران نمیتوانند برندهایی را که به اسم خارجی میفروشند گارانتی کنند، بدین جهت اگر مردم میبینند کالا با گارانتی است اطمینان داشته باشند که ضمن قاچاق یا تقلبی بودن جنس، هیچگونه خدماتی هم نمیتوانند در آینده دریافت کنند.»
طبق اطلاعات به دست آمده از بازار لوازم خانگی، این روزها گارانتی فروشی به یکی از مشاغل پردرآمد تبدیل شده است. برخی از شرکتها برگههایی را بهعنوان گارانتی به مغازهداران میدهند. این شرکتها با استخدام پروژهای تعمیرکاران به مشتریان خدمات میدهند. اما 80 الی 90 درصد خدمات آنها برای مردم هزینه دارد وخیلی از قطعات مشمول گارانتی نمیشود. گفته میشود تولیدکنندگان زیر پلهای و شرکتهای عرضه کننده گارانتی مانند یک زنجیره بهم وصل شدند.
اکبر پازوکی رئیس اتحادیه لوازم خانگی درباره قیمت لوازم خانگی و فیک فروشی که برخی از مغازه داران انجام میدهند به «ایران»، گفت: «موضوع قیمتها این روزها کاملاً وابسته به تأمین مواد اولیه و بورس کالا است هر زمان که قیمتها در این بخش با چالش مواجه شود بسرعت قیمت لوازم خانگی در بازار تغییر خواهد کرد. اما در مورد قیمت لوازم خانگی خارجی بهدلیل اینکه واردات آن ممنوع است نمیتوان قیمتی مشخص کرد و فروشندگان لوازم خانگی خارجی قاچاق با قیمتهای که بخواهند محصولات خود را عرضه میکنند.»
او ادامه داد: «از آنجا که واردات لوازم خانگی ممنوع است امکان رصد لوازم خانگی قاچاق در بازار، بسیار سخت است بدین جهت برای اینکه مردم متضرر نشوند توصیه میکنم که سراغ برندهای خارجی نروند چرا که معلوم نیست آن کالا اصل باشد یا تقلبی.»
رئیس اتحادیه لوازم خانگی گفت: «لوازم خانگی ایران از نظر کیفیت، قیمت و مصرف انرژی پیشرفتهای زیادی داشته است از اینرو نمیتوان گفت که در مقطع فعلی کالای قاچاق و فیک بهتر از تولیدات داخلی است. وقتی مردم هیجان و تمایل برای خرید کالای خارجی دارند برخیها فرصت سوءاستفاده و گران فروشی را پیدا میکنند.»
اوبا بیان اینکه برخی از فروشندگان برای آنکه کالای خود را به فروش برسانند یک کالا را که ارزش آن حداکثر 5 میلیون تومان است با قیمت 20 میلیون تومان میفروشند، افزود: «اگر فردی با چنین معضلی روبهرو شد و اطمینان یافت که کالای خریداری شده تقلبی است میتواند در سامانه 124 شکایت خود را مطرح کند که پس از بررسیهای لازم و در کمتر از یک هفته پول خریدار به حسابش واریز میشود.»
پازوکی در ادامه صحبتهایش تأکید کرد: «به نظر میرسد حجم کالای قاچاق در بازار لوازم خانگی بیشتر از تقلبی آن است و شاهد این هستیم که لباسشویی، ماشین ظرفشویی و یخچال ساید قاچاق سهم بالایی در بازار دارد.»
جمشید جمشیدی عضو اتاق بازرگانی ایران درباره اینکه چه عواملی باعث شده که بازار لوازم خانگی این روزها دچار بهم ریختگی شود به «ایران»، گفت: «هر بازاری که در آن رقابت به کمترین سطح خود برسد قیمتها افزایش پیدا میکند و حتی کیفیت هم لطمه میبیند. نمونه این اتفاق را همه در موضوع خودرو تجربه کردند. هر صنعتی برای رشد نیازمند رقابت است در روزهایی که برندهای کرهای در ایران فعال بودند تولیدکنندگان لوازم خانگی تمام سعی خود را برای کاهش قیمت تمام شده و تنوع محصول انجام میدادند ولی طی چند وقت خیر شاهد چنین اتفاقهای نیستیم.» او گفت: «بازار لوازم خانگی یکی از بازارهایی است که مرتب شاهد نوسان قیمت می باشد اما از آنجا که این کالاها در سبد مصرفی خانوارها سهم کمی دارند رشد قیمت آن خیلی به چشم نمیآید. اگر این بازار بهصورت دقیق رصد شود میبینیم که قیمتها واقعی نیست لذا ضروری است که دستگاههای نظارتی قیمتها را بررسی کنند. نباید ممنوعیت واردات و یکه تازی تولیدکنندگان باعث شود که تولیدکنندگان داخلی با هر قیمت و کیفیتی که خواستند محصولات خود را در بازار عرضه کنند.»
7 توصیه به خریداران
1-تنها از مغازههایی که جواز دارند خرید انجام شود
2- از فروشنده لوازم خانگی فاکتور دریافت شود
3-در فاکتورها اسم کشور تولیدکننده درج شود
4-قیمت کالا بهصورت دقیق در فاکتور عنوان شود
5- مردم قبل از خرید به سامانه 124 مراجعه کنند
6-قیمت بالا دلیل بر اصالت کالا نیست
7- برندهای خارجی هیچ گارانتی در ایران ندارند
خبرنگار
اگر سری به بازار لوازم خانگی بزنید میبینید که این بازار نسبت به دو سال پیش تفاوت زیادی دارد. در این بازار خبری از نمایندگی برندهای معتبر نیست و بهصورت پیوسته قیمت لوازم خانگی داخلی افزایش پیدا میکند.
حدود 2.5 سال است که واردات لوازم خانگی به کشور ممنوع شده است و همین امر فضای خوبی برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است تا بدون رقیب محصولات خود را در بازار عرضه کنند. ممنوعیت واردات باعث دو اتفاق در حوزه لوازم خانگی شده است. یک آنکه قیمت لوازم خانگی بدون معیار و سنجشی در بازار افزایش پیدا میکند و حتی اهرمهای نظارت هم نتوانسته قیمت را کنترل یا مهار کند. زمانیکه دلار کوچکترین نوسانی پیدا میکند بسرعت قیمت لوازم خانگی در بازار افزایش پیدا میکند.
دوم آنکه، لوازم خانگی «فیک» در بازار براحتی جولان میدهند. آنگونه که فعالان بازار لوازم خانگی به روزنامه ایران گفتند، جریان «فیکها» از این قرار است که برخی از تولیدکنندگان که هیچگونه مجوزی ندارند و بعضاً آنها را به اسم زیرپلهای میشناسیم لوازم خانگی تولید میکنند که مشابه محصول خارجی است. آنها با سفارش کارتنهای بسیار شیک و مشابه برندهای «آ ا گ» و «بوش» محصولات بیکیفیت خود را وارد عرضه کردند. عنوان میشود که این کالاها بیشتر در اصفهان تولید و به شهرهای مختلف ارسال میشود. یکی از فروشندگان با علم بر اینکه جنس تقلبی را به اسم خارجی به مردم میفروشد به «ایران»، گفت: «ظاهر و نمای کالاهایی که ما میفروشیم با خارجی آن هیچ فرقی ندارد حتی جعبه و نوع بستهبندی آن. حداکثر قیمت جاروبرقی ایرانی کمتر از یک میلیون تومان است اما محصولاتی که مشابه خارجی عرضه میشود را با قیمت حدود 4 الی 5 میلیون تومان میتوانیم بفروشیم.»
او ادامه داد: «مصرفکننده وقتی وارد بازار میشود دنبال کالای خارجی است به همین دلیل ما مجبوریم چنین راه و روشی را داشته باشیم تا در شرایط بد بازار درآمدمان متوقف نشود.البته نمیگویم کار درستی است به هر ترتیب کالایی که به اسم خارجی فروخته میشود نسبت به لوازم خانگی برند داخلی سطح بسیار پایینتری دارد.»
لوازم خانگی فیک یا تقلبی در دو بخش تقسیمبندی میشوند. بخشی در کشور تولید (به صورت زیرپلهای) میشوند و بستهبندی آنها با مشابه خارجی هیچ فرقی ندارد. اما بخش دیگر لوازم خانگی بیکیفیت، تولید چین است که بهصورت قاچاق وارد کشور میشود و در مرزهای شرق و غرب کشورمان با نام برندهای معروف بستهبندی میشوند.
آنگونه که فعالان بازار میگویند بیشترین سهم در کالاهای تقلبی مربوط به جاروبرقی (50 تا 60 درصد)، آبمیوه گیری، غذاساز، یخچال و لباسشویی است. البته کالاهای یاد شده بهصورت قاچاق هم وارد کشور میشوند که هنوز بازرسان صنف لوازم خانگی نتوانستند برای ساماندهی این بازار کاری انجام دهند و از آنجا که واردات لوازم خانگی ممنوع است حتی بازرسان هم نمیتوانند کالاهای اصل (قاچاق) و فیک (تولید داخل یا چین که در ایران بستهبندی میشود) را متمایز کنند. محمدحسین صمدی یکی از فعالان بازار به «ایران»، گفت: «بیشتر کالاهایی که به اسم خارجی دربازار به فروش میرسد در ایران تولید میشود. ممنوعیت واردات لوازم خانگی و تنشی که در بحث قیمت ارز ایجاد کرد باعث شد تولیدکنندگان لوازم خانگی مانند قارچ رویش داشته باشند. بخش قابل توجهی از تولیدکنندگان اسم و رسم ندارند و حتی محصولشان طبق استاندارد نیست اما به هر ترتیب وضع موجود باعث شده که این گروه بتوانند ادامه حیات دهند و سودهای کلان هم ببرند.»
او ادامه داد: «واردات لوازم خانگی ممنوع است لذا هیچکدام از مغازه داران نمیتوانند برندهایی را که به اسم خارجی میفروشند گارانتی کنند، بدین جهت اگر مردم میبینند کالا با گارانتی است اطمینان داشته باشند که ضمن قاچاق یا تقلبی بودن جنس، هیچگونه خدماتی هم نمیتوانند در آینده دریافت کنند.»
طبق اطلاعات به دست آمده از بازار لوازم خانگی، این روزها گارانتی فروشی به یکی از مشاغل پردرآمد تبدیل شده است. برخی از شرکتها برگههایی را بهعنوان گارانتی به مغازهداران میدهند. این شرکتها با استخدام پروژهای تعمیرکاران به مشتریان خدمات میدهند. اما 80 الی 90 درصد خدمات آنها برای مردم هزینه دارد وخیلی از قطعات مشمول گارانتی نمیشود. گفته میشود تولیدکنندگان زیر پلهای و شرکتهای عرضه کننده گارانتی مانند یک زنجیره بهم وصل شدند.
اکبر پازوکی رئیس اتحادیه لوازم خانگی درباره قیمت لوازم خانگی و فیک فروشی که برخی از مغازه داران انجام میدهند به «ایران»، گفت: «موضوع قیمتها این روزها کاملاً وابسته به تأمین مواد اولیه و بورس کالا است هر زمان که قیمتها در این بخش با چالش مواجه شود بسرعت قیمت لوازم خانگی در بازار تغییر خواهد کرد. اما در مورد قیمت لوازم خانگی خارجی بهدلیل اینکه واردات آن ممنوع است نمیتوان قیمتی مشخص کرد و فروشندگان لوازم خانگی خارجی قاچاق با قیمتهای که بخواهند محصولات خود را عرضه میکنند.»
او ادامه داد: «از آنجا که واردات لوازم خانگی ممنوع است امکان رصد لوازم خانگی قاچاق در بازار، بسیار سخت است بدین جهت برای اینکه مردم متضرر نشوند توصیه میکنم که سراغ برندهای خارجی نروند چرا که معلوم نیست آن کالا اصل باشد یا تقلبی.»
رئیس اتحادیه لوازم خانگی گفت: «لوازم خانگی ایران از نظر کیفیت، قیمت و مصرف انرژی پیشرفتهای زیادی داشته است از اینرو نمیتوان گفت که در مقطع فعلی کالای قاچاق و فیک بهتر از تولیدات داخلی است. وقتی مردم هیجان و تمایل برای خرید کالای خارجی دارند برخیها فرصت سوءاستفاده و گران فروشی را پیدا میکنند.»
اوبا بیان اینکه برخی از فروشندگان برای آنکه کالای خود را به فروش برسانند یک کالا را که ارزش آن حداکثر 5 میلیون تومان است با قیمت 20 میلیون تومان میفروشند، افزود: «اگر فردی با چنین معضلی روبهرو شد و اطمینان یافت که کالای خریداری شده تقلبی است میتواند در سامانه 124 شکایت خود را مطرح کند که پس از بررسیهای لازم و در کمتر از یک هفته پول خریدار به حسابش واریز میشود.»
پازوکی در ادامه صحبتهایش تأکید کرد: «به نظر میرسد حجم کالای قاچاق در بازار لوازم خانگی بیشتر از تقلبی آن است و شاهد این هستیم که لباسشویی، ماشین ظرفشویی و یخچال ساید قاچاق سهم بالایی در بازار دارد.»
جمشید جمشیدی عضو اتاق بازرگانی ایران درباره اینکه چه عواملی باعث شده که بازار لوازم خانگی این روزها دچار بهم ریختگی شود به «ایران»، گفت: «هر بازاری که در آن رقابت به کمترین سطح خود برسد قیمتها افزایش پیدا میکند و حتی کیفیت هم لطمه میبیند. نمونه این اتفاق را همه در موضوع خودرو تجربه کردند. هر صنعتی برای رشد نیازمند رقابت است در روزهایی که برندهای کرهای در ایران فعال بودند تولیدکنندگان لوازم خانگی تمام سعی خود را برای کاهش قیمت تمام شده و تنوع محصول انجام میدادند ولی طی چند وقت خیر شاهد چنین اتفاقهای نیستیم.» او گفت: «بازار لوازم خانگی یکی از بازارهایی است که مرتب شاهد نوسان قیمت می باشد اما از آنجا که این کالاها در سبد مصرفی خانوارها سهم کمی دارند رشد قیمت آن خیلی به چشم نمیآید. اگر این بازار بهصورت دقیق رصد شود میبینیم که قیمتها واقعی نیست لذا ضروری است که دستگاههای نظارتی قیمتها را بررسی کنند. نباید ممنوعیت واردات و یکه تازی تولیدکنندگان باعث شود که تولیدکنندگان داخلی با هر قیمت و کیفیتی که خواستند محصولات خود را در بازار عرضه کنند.»
7 توصیه به خریداران
1-تنها از مغازههایی که جواز دارند خرید انجام شود
2- از فروشنده لوازم خانگی فاکتور دریافت شود
3-در فاکتورها اسم کشور تولیدکننده درج شود
4-قیمت کالا بهصورت دقیق در فاکتور عنوان شود
5- مردم قبل از خرید به سامانه 124 مراجعه کنند
6-قیمت بالا دلیل بر اصالت کالا نیست
7- برندهای خارجی هیچ گارانتی در ایران ندارند
کاهش هزینه و بالابردن کیفیت نشستها و همایشها در فضای مجازی
از سمیناهار تا وبینار
محمد مطلق
گزارش نویس
حتماً شما هم با اصطلاح «سمیناهار» آشنایی دارید؛ این اصطلاح ساخته و پرداخته ذهن ظریف و طناز ایرانی در انتقاد به برگزاری انواع همایشهای مثلاً علمی است که نتیجهای جز «نشستند و گفتند و برخاستند» نداشت. چرا میگویم نداشت؟ چون یکی از معجزات کرونا جمع کردن بساط همین نوع از همایشها و کنگرهها و نشستهایی بود که ورودی و خروجیشان آراسته بود به میزهای بزرگ پر از انواع کیک و شیرینی و نوشیدنی. ناهارها و شامهای آنچنانی و سالنها و هتلهای آنچنانی در سمیناهارهای چند روزه آنچنانی هم که خودش خاطرهای است در ذهن میهمانان و دعوت شدگان که تا سالها میتوانند برای این و آن تعریف کنند که بله در فلان سمیناهار چه ماهی قزلآلایی دادند و در آن یکی چه دسر خوشرنگی بهبه. حالا چه فرقی دارد این گردهمایی درباره چه موضوعی باشد. پول بیزبان را باید خرج کرد، بیلان را باید پر کرد، برای عدهای باید پروژه تراشید، کتابی چاپ کرد و به دست انباردار محترم سپرد که تا وقت خمیر کردن و تبدیل کردنشان به شانه تخم مرغ، حسابی مراقبشان باشد.
داستان از این قرار است که کرونا موقعیتی فراهم کرد تا اگر موضوعی واقعاً نیاز به هم اندیشی و همایش دارد، بهشکل «وبینار» برگزار شود؛ در وبینار یا همایش مجازی، کسی برایتان میز کیک و نسکافه و آب پرتقال نمیچیند، هتل یا صندلی خاصی در فلان ردیف رزرو نمیکند و هیچ امتیاز ویژه دیگری درنظر نمیگیرد. در واقع شما میمانید و میزان علاقه و دغدغهای که نسبت به موضوع دارید و عجیب اینکه با چنین شرایطی، تعداد وبینارها و سطح علاقهمندی و تعداد شرکت کنندگان روزبهروز درحال افزایش است.
تاکنون دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه تهران در زمینه برگزاری وبینارهایی با موضوعات مختلف پیشرو بودهاند و جالب اینکه علاقهمندان خارج از دانشگاه نیز توانستهاند در کنار استادان و دانشجویان در این نشستهای مجازی شرکت کنند. از این زاویه میتوان ادعا کرد، وبینار به عامل مهمی برای از میان برداشتن دیوارهای دانشگاه بین دانشگاهیان و جامعه نخبه کشور تبدیل شده است. مریم دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی میگوید: «شرکت در وبینار از هرجهت جالب است مخصوصاً اینکه شما با یک کلیک میتوانید به آدرسی که از قبل در فضای مجازی اعلام شده بروید، اسمتان را ثبت کنید و به همین راحتی وارد جلسه شوید. اسم شما در طول برگزاری وبینار نمایش داده میشود و دیگران هم درجریان قرار میگیرند که شرکت کنندهها چه کسانی هستند. همین طور اگر سؤالی دارید یا بهعنوان کارشناس حرفی برای ارائه دارید، میتوانید از قبل تقاضای میکروفن هم بکنید.دانشگاه ما معمولاً وبینارها را بعد از ساعت 7 عصر برگزار میکند که کار و مشغله روزانه تمام شده باشد. برای شرکت در جلسه هم قاعدتاً نیازی به جا به جایی و تحمل ترافیک و وقت و هزینه ندارید. از این مهمتر وبینارها اغلب درباره مسائل روز برگزار میشود که باز برای خیلیها جذاب است. بهعنوان مثال دانشگاه ما وبیناری درمورد مناقشه قره باغ برگزار کرد که از زمان تبلیغ تا زمان برگزاری، برای شرکت در این جلسه لحظه شماری میکردم.»
مهسا هم دانشگاهی مریم به مورد دیگری از جذابیت وبینارها اشاره میکند که جالب است: «به نظر من محیط وبینار خیلی صمیمیتر از همایش است. در همایش معمولاً سخنران تبدیل به متکلم وحده میشود و بقیه هم شنونده هستند اما در محیط مجازی وبینار اصلاً این حس ناخوشایند را ندارید. چون با کسی رو به رو نیستید که روی سن و از آن بالا برای دیگران خطابه میخواند، بلکه با کارشناس و متخصصی طرف هستید که میتوانید هرجا لازم دانستید از او سؤال کنید یا نظرتان را در جلسه با دیگران به اشتراک بگذارید.»
مهسا میگوید استادان از آنها میخواهند، حتی اگر از موضوع مورد بحث یک وبینار هم سر درنمیآورند، یک ساعت وقت بگذارند و در جلسه حاضر باشند چون در فضایی که محدودیت جغرافیایی ندارد، ممکن است متخصصان و کارشناسانی وارد بحث شوند و موضوعاتی را طرح کنند که برای آنها انگیزه بخش و راهگشا باشد.
ظاهراً وبینار مثل برگزاری مراسمهای ختم و عروسی مجازی، هم درحال کم کردن تشریفات و هزینههاست و هم به عامل مهمی برای بالا بردن کیفیت جلسات تبدیل شده است چراکه به دلایل متعددی مخاطبان واقعی و علاقهمندان هر موضوع را گرد هم میآورد نه صرفاً شنوندگان اجباری نشستها و همایشهایی که جنبه پر کردن بیلان کاری، ارائه گزارش سازمانی و جذب بودجه داشت.
علیرضا پورعابدین مشاور و برگزارکننده وبینار، تاریخچه استفاده از این امکان را به برگزاری جلسات مشترک گروههای استارتاپی در دانشگاههای مختلف میرساند و میگوید: «ما در این گعدهها و جلسات یکدیگر را پیدا کردیم بعد در سال 93 با ورود اینترنت فورجی و توسعه شبکههای اجتماعی، تعداد گعدهها و موضوعات مورد بحث بشدت بالا رفت تا اینکه در سال 94 چند سایت فروش بلیت رویداد یا همایش آغاز به کار کردند. با آغاز این شکوفایی سالانه چند همایش بزرگ از جمله همایش وب و موبایل ایران شکل گرفت بعد همایش برنامه نویسها برگزار شد و در بخش غیردولتی به خوبی شبکهسازی شد.
بنابراین سایتهای مرجع، مدام موضوع همایشها را به اشتراک میگذاشتند و فروش بلیت هم از همان طریق انجام میشد. این پدیده آرام آرام باعث شد کارکردهای دیگری هم به این سایتها اضافه شود؛ مثلاً اگر شما میخواستید یک کارگاه سه ساعته روزنامهنگاری برگزار کنید، این امکان در اختیارتان قرار میگرفت و بعد شماره تلفن و ایمیل کسی که متقاضی بلیت بود، برای رویداد یا همایش بعدی طبقهبندی میشد. اما هنوز برای برگزاری همایش نیاز به اجاره یک سالن داشتید.»
پورعابدین میگوید 2 سال پیش از ورود کرونا محافل مختلف به این نتیجه رسیده بودند که میشود خود همایش را هم بهصورت آنلاین برگزار کرد چون اکثر همایشها در تهران برگزار میشد و شرکت در آنها برای خیلیها امکانپذیر نبود. بههمین دلیل در نخستین گام، تصمیم گرفته شد برای کسانی که نمیتوانند در یک همایش شرکت کنند، ویدیوی آن را در شبکههای مجازی یا تلویزیونهای اینترنتی منتشر کنند: «قدم جدی را یکی از دانشجویان صنعتی شریف برداشت و نرم افزار لازم برای برگزاری وبینار را طراحی کرد اگرچه اشکالات زیادی داشت.»
با این همه باید اعتراف کرد که قدم نهایی و قطعی را خود کرونا برداشت: «بعد از ماجرای کرونا همایشها یکی یکی کنسل شد و همه به این نتیجه رسیدیم که وارد شرایط جدیدی شدهایم و باید خودمان را با آن هماهنگ کنیم. از طرف دیگر تماس تصویری در خانوادهها به طور ناخودآگاه گسترش پیدا کرد که این موضوع نیاز به تکمیل زیرساختی هم داشت؛ به طور مثال قرنطینه باعث شد خود من اینترنت و زیرساختهای لازم را برای مادرم تکمیل کنم تا بتواند تماس تصویری داشته باشد. بعد هم عید دیدنیهای آنلاین و آموزش آنلاین و...همه اینها باعث شد هم بخش خصوصی ،هم دانشگاهها و مؤسسات دولتی به این فکر بیفتند که همایشهای خود را به این فضا منتقل کنند؛ فضایی که دیگر هم زیرساختهای لازم را داشت، هم مخاطبش به خوبی تجهیز شده بود و هم برگزارکنندگانش جرأت و جسارت لازم را پیدا کرده بودند.»
به فردوسی پژوهی علاقهمندید یا اتفاقات اخیر در قفقاز جنوبی؟ نیاز به کنکاش در زمینههای تاریخی انقلاب مشروطه دارید یا مفهوم توسعه اقتصادی؟ فرقی نمیکند؛ فاصله شما تا شرکت در یکی از این همایشهای تخصصی یک کلیک است. لیوان چاییتان را کنار دستتان بگذارید و در همایش شرکت کنید و لذت ببرید.
«حس میهندوستی» در گفتوگو با ناصر تکمیلهمایون
پاریس قشنگ است اما خانه من نیست!
آریا قربانی
50 سال پیش در دانشگاه پاریس تحصیل کرد و پس از اتمام تحصیلات به ایران بازگشت. این بازگشت اما خاص او نیست و به قول خودش اکثر قریب به اتفاق همنسلهایش پس از اتمام تحصیلات در اروپا و امریکا، به ایران بازمیگشتند؛ نه به این خاطر که وضعیت سیاسی و اجتماعی در جامعه آن زمان، ایدهآلشان بود؛ چون دغدغه «ساختن» داشتند!
دکتر ناصر تکمیلهمایون این روزها در پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی مشغول تحقیق و پژوهش است؛ جامعهشناسی، شرقشناسی و تاریخ از دغدغههای مطالعاتی اوست که در این زمینهها آثار تحقیقی بسیاری هم تدوین و تألیف کرده است؛ «تاریخ ایران در یک نگاه»، «تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران»، «مشروطهخواهی ایرانیان» و«مرزهای ایران در دوره معاصر» از جمله آنها است.
ایشان بسیار صمیمانه و گرم در دفتر کارشان پذیرای ما شدند تا این نکته را به بحث بگذاریم که چقدر آن دغدغه «ساختن»ی که در میان هم نسلان او بارز بود، هنوز هم در میان جوانان امروز وجود دارد؟ «حس میهندوستی» چگونه و از کجا ریشه میگیرد؟
جناب دکتر تکمیلهمایون، شما از دانشگاه پاریس دکترای «جامعهشناسی تاریخی» گرفتید. چرا پس از اتمام تحصیلتان به ایران بازگشتید؟ آیا آن زمان برای شما در فرانسه شرایط بهتری برای کار و زندگی فراهم نبود؟
آن روزگارانی که به خارج از کشور میرفتیم، هدف ما تنها ادامه تحصیل بود و میخواستیم برای ایران، اندوختههای فراوانی هم از خارج فراهم کنیم و برای خدمت به مردم کشورمان به ایران بازگردیم و در خدمت نسل جوان جامعه باشیم.
آمار دقیقی ندارم اما میدانم 5 تا 10 درصد افرادی که در آن دوره، برای ادامه تحصیل عازم اروپا و امریکا میشدند، در آنجا سکونت می کردند و به کار مشغول میشدند؛ اما اغلب فارغالتحصیلان به ایران بازمیگشتند. وقتی هم که برمیگشتند، دانشگاهها و پژوهشگاههایی در داخل ایران بودند که آنان را استخدام میکردند.
وقتی به ایران بازگشتید بازار کار در ایران برای رشته شما چطور بود؟
سال 1356 وقتی از پاریس برگشتم، مؤسسهای که اکنون سر چهارراه فلسطین است، یک مؤسسه آموزشی و پژوهشی بود که اغلب ما آنجا میرفتیم و مشغول کار میشدیم تا از دانشگاهها دعوتنامه برسد و معین شود کجا باید خدمت کنیم. در مدت کمی که آنجا ماندم، پرونده سیاسی مرا پیدا کردند و به من هیچ شغلی ندادند. بهکار نگرفتن من، به آن اوضاع خفقانزده استبدادی برمیگشت. اما عشق به ایران، استقلال و آزادی آن، ما را بر آن میداشت که بعد از اتمام تحصیلات به کشور بازگردیم.
این «حس میهندوستی» در شما و همنسلانتان بسیار قابل تأمل است. فکر میکنید چرا امروزه برخی تحصیلکردههای دانشگاهی ما «تمنای رفتن» دارند و بعد از اتمام تحصیلات تکمیلیشان هم ترجیحشان به اشتغال و کار در خارج از کشور است؟
متأسفانه امروز اگر صد دانشجو برای ادامه تحصیل به خارج فرستاده شود، احتمالاً فقط 5 درصدشان یا کمی بیشتر برگردند که درصد بسیار کمی است. این یک نوع «هویتگریزی» است. به نظر میرسد امروزه برخی جوانان از جامعه و ارزشهای آن میگریزند و در غرب ارزشهای دیگری را پیدا کردهاند؛ ارزشهای مادی، ظاهری و کمابیش دموکراسی؛ و همینها آنان را در آنجا ماندگار میکند.
مگر در دوره شما، شرایط جامعه آن زمان ایدهآل بود که شما و همنسلانتان را به بازگشت به کشور ترغیب میکرد؟
آن زمان که ما برمیگشتیم بهدلیل همدلی با جریان سیاسی حاکم بر ایران نبود و اینگونه هم نبود که بگویم ما مجذوب فرهنگ غربی نبودیم؛ اما وقتی ماندن در غرب و بازگشتن به کشور را در ترازو میگذاشتیم، به این نتیجه میرسیدیم که به قول شادروان خسرو فرشیدورد: «پاریس قشنگ است؛ اما خانه من نیست».
آن زمان هرچند وطنمان ایدهآلمان نبود و در خفقان و ظلم به سر میبُردیم؛ اما میخواستیم آن را بسازیم. عشق به تغییر دادن جامعه باعث میشد که تمام کاستیها و سختیها را به جان بخریم. اما امروزه برخی از جوانان حاضر نیستند این حجم از سختی را پذیرا باشند و وقتی برای تحصیل میروند، ترجیح میدهند برای کار و زندگی در خارج از کشور بمانند و گاهی حتی انتظار دارند که دیگران کاستیها را برطرف کنند و بعد آنان به کشور بازگردند. فکر نمیکنند که خودشان هم باید در این تغییر و ساختن سهیم شوند.
میدانیم که کتاب «هویت ایرانیان» را در دست چاپ دارید و در زمینه هویت، تحقیقهای بسیاری داشتهاید. آیا هویت یک جامعه همیشه ثابت است یا تحول و تطور هم پیدا میکند؟
وقتی از «هویت ملی» حرف میزنیم، بخش غالب بحث، بر بُعد «ملی» هویت متمرکز است. ولی هویت ما ابعاد دیگری هم دارد؛ بههمین دلیل، بهتر است بگوییم «هویتهای ایرانیان» چون ما در کنار هویت «ملی»، هویت «مذهبی»، «طبقاتی»، «منطقهای» و «شخصی» و «روانشناسی» هم داریم. بههمین دلیل، نمیتوان از هویت تنها با تکیه بر یک مؤلفه «ملی» سخن گفت. این در حالی است که گستردگی مفهوم هویت در جامعه ایرانی وسعت بیشتری پیدا میکند؛ ما ایرانی آذری، گیلانی، خراسانی، ترکمن یا هویتهای دینی، شیعه، سنی، یهودی، مسیحی و... داریم. این است که میتوان از هویتهای متعددی در جامعه ایرانی سخن گفت. البته هویتهای ایرانی به بیرون از جغرافیای سیاسی کنونی ایران هم دامن میکشد. هویت آن چیزی است که شخصیت یا تشخص و ویژگی روانی - اجتماعی فرد و جامعه را بیان میکند. هویت، خود در حال تحول است. برای مثال، هویت ملی امروز ما با هویت ملی که در زمان جنگ با روسها بود، فرق دارد. هویت ملی که در دوران صفویه شکل گرفت، با هویت سلسلههای ایرانی مثل سامانیان، صفاریان و طاهریان متفاوت است. در نتیجه هویت امروز ما با دوران کوروش کبیر و هخامنشیان فرق دارد. این هویت مرتب تغییر کرده و تحول یافته است، ولی این تغییر مثل تطور یک درخت است؛ درست است که درخت در مراحل رشد خود تغییر کرده و ارتفاع میگیرد ولی از ریشه بریده نمیشود.
هیچ جامعهای نمیتواند بدون هویت به حیات خود ادامه دهد. حسن این هویت در تحول بیامان او است. اگر این هویت در پیوند با فرهنگ جامعه قرار گیرد و شرایط نوین اجتماعی و تاریخی در جهان را در نظر گیرد، به ما حیات و زندگی میدهد، اما اگر قرار باشد که در هویتی بسته و در تنگنا قرار داشته باشیم، هویت بتدریج میمیرد. اگر قرار باشد دور ایران دیوارهای بزرگ کشیده شود و هیچ رابطهای بین ایران و جهان وجود نداشته باشد، این وضعیت به مانند آب استخری میماند که نه چیزی به آن وارد شده و نه چیزی از آن خارج میشود؛ بدیهی است بتدریج آب از بین میرود. حیات جوامع به پیوند آنها با جهان ضمن حفظ استقلالشان، وجود آزادی در درون جامعه و عدالت و دموکراسی وابسته است و در این شرایط رشد پیدا میکند. واقعیت این است که بدون آزادی، عدالت و دموکراسی در درون جامعه، هویت هم از تکاپو میافتد.
همه اینها توأمان باید در یک جامعه وجود داشته باشد، یک جامعه نمیتواند مستقل باشد وقتی از آزادی و دموکراسی، بهرهای نبرده باشد، اینها همه درهم تنیده هستند و در نهضتهایی هم که در تاریخ داشتهایم، برای مثال، مشروطیت، دوران ملی شدن نفت و اوایل انقلاب؛ این مؤلفه ها به هم گره خورده بودند؛ به محض اینکه از هم منفک میشوند ناتوانیشان بروز میکند و از بین میروند.
اگر پویایی هویتی در یک جامعه را به ارتباطش با جهان و در عین حال بهرهمندی توأمانش از سه مؤلفه «آزادی»، «دموکراسی» و «عدالت» درنظر بگیریم، به اعتقاد شما، اکنون هویت ایرانی، چقدر از این مؤلفهها بهرهمند است؟
اکنون وضع خاصی در ایران و جهان پیدا شده است. امروز رسانههای جدید، هویت یک جامعه را دگرگون کردهاند. ممکن است فردی نتواند به اروپا برود، اما با اشاره یک انگشت میتواند در متن آن جامعه قرار گیرد. تأثیر و تأثرات فرهنگ امروز در مقایسه با گذشته معنای دگرگونی یافته است؛ دگرگونسازیهایش تفاوت پیدا کرده است. نسل ما در جوانی از دنیای اروپا، یک دهم جوانهای امروزی اطلاع نداشت، حداکثر ارتباط ما با فرهنگ آنها این بود که گاهی سینما میرفتیم و فیلمهای اروپایی را نگاه میکردیم، ولی امروز جوانان همه چیز اعم از اخبار، برنامههای تلویزیونی و فیلمها، موسیقی و... آنها را میبینند و برایشان همه این اطلاعات قابل دسترس است و طبیعتاً بهدلیل جاذبه این برنامهها، به آنها جذب هم میشوند، چراکه گاهی آنچه در جامعه خودمان به جوانان ارائه میشود، جذابیتهای لازم را برای نسل امروز ندارد.
اتوپیای امروز ایرانیان چیست که میتواند برایشان امیدآفرین باشد؟
آنچه برای ما امیدبخش است و طی تاریخ هم همواره وجود داشته در کلام فردوسی متجلی میشود، آنجا که میگوید:
که گیتی نگردد مگر بر بهی
به ما بازگردد کلاه مهی
به نظر میرسد امیدی همواره در تاریخ هویت ایرانی وجود داشته است؛ قبل از اسلام هر وقت جامعه در شرایط نامطلوب قرار میگرفت؛ بلافاصله این اندیشه نضج میگرفت که یک سوشیانت(منجی) خواهد آمد و جامعه را نجات خواهد داد. اکنون هم در ایران با همه گرفتاریها، این اندیشه منجی گرایی ما را به آینده امیدوار میکند.
از نظر شما، رؤیای ایرانی امروز چیست؟
به اعتقاد من چند «واقعیت» و نه «رؤیا»، در جامعه ایران در حال شکل گرفتن است؛ نخست؛ زنان امروز جامعه ما هستند که هیچگاه در تاریخ ایران، اعتبار امروزی را نداشتهاند. آنچه که امروز، ما در زنان میبینیم در هیچ دورهای از تاریخ ایران سابقه نداشته است. من حتی اگر قدری جسارت کنم شاید بتوان گفت که در تاریخ بشریت هم کم نظیر بوده است. دوم نسل جوان جامعه امروز ما است. جوانان ما طالب مسائلی هستند که اگر این مطالبات را بخواهیم فهرستوار بگوییم این است که در اثر برخی زیادهرویهای آیینی و قشریگری مذهبی بازگشت به بُعد ملی را مطالبه میکنند. آنان که دم از کوروش کبیر میزنند، همه سلطنتطلب نیستند، من در یکی از سخنرانیهایم عنوان کردم که آن کوروشی که محمدرضا شاه از آن صحبت میکرد، یک پول سیاه هم نمیارزد، اما کوروشی که در تاریخ ایران وجود داشته، در قرآن با عنوان ذوالقرنین یاد شده و در کتاب مقدس یهود و مسیح به آن اشاره میشود، آن کوروش و منشورش برای جوانان امروز میتواند افتخارآفرین باشد، این یک نوع ناسیونالیسم فرهنگی نوین مدنی است. و دیگر اینکه با وجود همه قشریگریها، مذهب برای جوانان طرد نشده است، همین جوانان در روز عاشورا وارد میدان عزاداری میشوند. تعداد زیادی که با پای پیاده به کربلا میروند، شاهدی بر این مدعا است. بنابراین همچون گذشته اعتقادات دینی در میان ایرانیان و جوانان ما غیرقابل انکار است. بنابراین آنچه جوانان ما را دلسرد میکند هویت، تاریخ و دین و مذهبشان نیست بلکه ضعف ها و کاستیهایی است که ما در استانداردهای عدالت اجتماعی مان پیدا کرده ایم وگرنه هنوز هم حس میهندوستی و احساسات مذهبی و هویتی در جوانان ما پررنگ است اما اگر احساس کنند بیش از این از عدالت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برخوردار میشوند بیشتر هم تمایل پیدا میکنند که به کشورشان خدمت کنند و کمتر هم تمنای رفتن در آنان شکل میگیرد.
درخواست دیگر نسل جوان مدرنیته است؛ آن مدرنیتهای که بتواند به این سه عامل درونی کشور؛ یعنی «استقلال»، «آزادی» و «عدالت» مدد برساند و آنها را جلو ببرد.
آینده ما را جوانان و زنان ترسیم خواهند کرد و به استقلال، آزادی و دموکراسی و عدالت تحقق خواهند بخشید. البته باید بدانیم که این مطالبات یکشبه، یکساله و دوساله محقق نمیشود، این پروسه زمانبر است اما جامعه به آن سمت خواهد رفت.
چرا باید ایران را دوست داشت؟
من اگر ایرانی نبودم اما دانش و سوادم به اندازه امروز بود و شغلم جامعهشناسی تاریخی بود، تاریخ، جامعه و فرهنگ این سرزمین برای من جاذبه داشت. برای اینکه دربردارنده سرزمینی زیبا، حکومت، جامعه، اندیشه، فکر، ادبیات، مدنیت، مردم خوب و... است. تقریباً میتوانم بگویم که 80 درصد سفرنامههای خارجی را خواندهام، هیچ کدام از رفتار ایرانیان ناراضی نبودهاند، این مردم و این جامعه برای منی که سیاح بودهام خوشایند است. دوم اینکه هر کسی آشیانه خود را دوست دارد. این یک امر فطری است. انسان با اکولوژی خود پیوند میخورد.
فرهنگ ما با اکولوژی ما گره خورده است. کسانی که در دوست داشتن ایران تردید دارند، بیمار فرهنگی هستند. اما گاه برخی اعتقادات شووینیستی دارند و فکر میکنند که ملت برتری هستند، این تفکر باطلی است و میتواند آسیبزا باشد. باید اعتقاد داشته باشیم که تمام مردم جهان، انسان هستند، به قول ناصر خسرو «خلق همه جملگی نهال خدایند»
50 سال پیش جامعهشناسی، شرقشناسی و تاریخ خواندم و برگشتم تا داشتههای خود را به جامعه ارائه کنم، حال اینکه چقدر موفق شدم یا نشدم بماند. اما در این مدتی که به ایران بازگشتم بارها و بارها موقعیتهایی برای من جهت رفتن به خارج از کشور فراهم شد، اما گفتم:
من نو گل این باغم، اگر تشنه دهم جان
حاشا که به گلخانه همسایه گریزم
ایران وطن من است، خانه من است و میخواهم در رستاخیز از خاک تو برخیزم
نیم نگاه
به اعتقاد من چند «واقعیت» در جامعه ایران در حال شکل گرفتن است؛ نخست؛ زنان امروز جامعه ما هستند که هیچگاه در تاریخ ایران، اعتبار امروزی را نداشتهاند. آنچه که امروز، ما در زنان میبینیم در هیچ دورهای از تاریخ ایران سابقه نداشته است. دوم نسل جوان جامعه امروز ما است. آنچه جوانان ما را دلسرد میکند هویت، تاریخ و دین و مذهبشان نیست بلکه ضعف ها و کاستیهایی است که ما در استانداردهای عدالت اجتماعی مان پیدا کرده ایم وگرنه هنوز هم حس میهندوستی و احساسات مذهبی و هویتی در جوانان ما پررنگ است اما اگر احساس کنند بیش از این از عدالت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برخوردار میشوند بیشتر هم تمایل پیدا میکنند که به کشورشان خدمت کنند و کمتر هم «تمنای رفتن» در آنان شکل میگیرد.
50 سال پیش در دانشگاه پاریس تحصیل کرد و پس از اتمام تحصیلات به ایران بازگشت. این بازگشت اما خاص او نیست و به قول خودش اکثر قریب به اتفاق همنسلهایش پس از اتمام تحصیلات در اروپا و امریکا، به ایران بازمیگشتند؛ نه به این خاطر که وضعیت سیاسی و اجتماعی در جامعه آن زمان، ایدهآلشان بود؛ چون دغدغه «ساختن» داشتند!
دکتر ناصر تکمیلهمایون این روزها در پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی مشغول تحقیق و پژوهش است؛ جامعهشناسی، شرقشناسی و تاریخ از دغدغههای مطالعاتی اوست که در این زمینهها آثار تحقیقی بسیاری هم تدوین و تألیف کرده است؛ «تاریخ ایران در یک نگاه»، «تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران»، «مشروطهخواهی ایرانیان» و«مرزهای ایران در دوره معاصر» از جمله آنها است.
ایشان بسیار صمیمانه و گرم در دفتر کارشان پذیرای ما شدند تا این نکته را به بحث بگذاریم که چقدر آن دغدغه «ساختن»ی که در میان هم نسلان او بارز بود، هنوز هم در میان جوانان امروز وجود دارد؟ «حس میهندوستی» چگونه و از کجا ریشه میگیرد؟
جناب دکتر تکمیلهمایون، شما از دانشگاه پاریس دکترای «جامعهشناسی تاریخی» گرفتید. چرا پس از اتمام تحصیلتان به ایران بازگشتید؟ آیا آن زمان برای شما در فرانسه شرایط بهتری برای کار و زندگی فراهم نبود؟
آن روزگارانی که به خارج از کشور میرفتیم، هدف ما تنها ادامه تحصیل بود و میخواستیم برای ایران، اندوختههای فراوانی هم از خارج فراهم کنیم و برای خدمت به مردم کشورمان به ایران بازگردیم و در خدمت نسل جوان جامعه باشیم.
آمار دقیقی ندارم اما میدانم 5 تا 10 درصد افرادی که در آن دوره، برای ادامه تحصیل عازم اروپا و امریکا میشدند، در آنجا سکونت می کردند و به کار مشغول میشدند؛ اما اغلب فارغالتحصیلان به ایران بازمیگشتند. وقتی هم که برمیگشتند، دانشگاهها و پژوهشگاههایی در داخل ایران بودند که آنان را استخدام میکردند.
وقتی به ایران بازگشتید بازار کار در ایران برای رشته شما چطور بود؟
سال 1356 وقتی از پاریس برگشتم، مؤسسهای که اکنون سر چهارراه فلسطین است، یک مؤسسه آموزشی و پژوهشی بود که اغلب ما آنجا میرفتیم و مشغول کار میشدیم تا از دانشگاهها دعوتنامه برسد و معین شود کجا باید خدمت کنیم. در مدت کمی که آنجا ماندم، پرونده سیاسی مرا پیدا کردند و به من هیچ شغلی ندادند. بهکار نگرفتن من، به آن اوضاع خفقانزده استبدادی برمیگشت. اما عشق به ایران، استقلال و آزادی آن، ما را بر آن میداشت که بعد از اتمام تحصیلات به کشور بازگردیم.
این «حس میهندوستی» در شما و همنسلانتان بسیار قابل تأمل است. فکر میکنید چرا امروزه برخی تحصیلکردههای دانشگاهی ما «تمنای رفتن» دارند و بعد از اتمام تحصیلات تکمیلیشان هم ترجیحشان به اشتغال و کار در خارج از کشور است؟
متأسفانه امروز اگر صد دانشجو برای ادامه تحصیل به خارج فرستاده شود، احتمالاً فقط 5 درصدشان یا کمی بیشتر برگردند که درصد بسیار کمی است. این یک نوع «هویتگریزی» است. به نظر میرسد امروزه برخی جوانان از جامعه و ارزشهای آن میگریزند و در غرب ارزشهای دیگری را پیدا کردهاند؛ ارزشهای مادی، ظاهری و کمابیش دموکراسی؛ و همینها آنان را در آنجا ماندگار میکند.
مگر در دوره شما، شرایط جامعه آن زمان ایدهآل بود که شما و همنسلانتان را به بازگشت به کشور ترغیب میکرد؟
آن زمان که ما برمیگشتیم بهدلیل همدلی با جریان سیاسی حاکم بر ایران نبود و اینگونه هم نبود که بگویم ما مجذوب فرهنگ غربی نبودیم؛ اما وقتی ماندن در غرب و بازگشتن به کشور را در ترازو میگذاشتیم، به این نتیجه میرسیدیم که به قول شادروان خسرو فرشیدورد: «پاریس قشنگ است؛ اما خانه من نیست».
آن زمان هرچند وطنمان ایدهآلمان نبود و در خفقان و ظلم به سر میبُردیم؛ اما میخواستیم آن را بسازیم. عشق به تغییر دادن جامعه باعث میشد که تمام کاستیها و سختیها را به جان بخریم. اما امروزه برخی از جوانان حاضر نیستند این حجم از سختی را پذیرا باشند و وقتی برای تحصیل میروند، ترجیح میدهند برای کار و زندگی در خارج از کشور بمانند و گاهی حتی انتظار دارند که دیگران کاستیها را برطرف کنند و بعد آنان به کشور بازگردند. فکر نمیکنند که خودشان هم باید در این تغییر و ساختن سهیم شوند.
میدانیم که کتاب «هویت ایرانیان» را در دست چاپ دارید و در زمینه هویت، تحقیقهای بسیاری داشتهاید. آیا هویت یک جامعه همیشه ثابت است یا تحول و تطور هم پیدا میکند؟
وقتی از «هویت ملی» حرف میزنیم، بخش غالب بحث، بر بُعد «ملی» هویت متمرکز است. ولی هویت ما ابعاد دیگری هم دارد؛ بههمین دلیل، بهتر است بگوییم «هویتهای ایرانیان» چون ما در کنار هویت «ملی»، هویت «مذهبی»، «طبقاتی»، «منطقهای» و «شخصی» و «روانشناسی» هم داریم. بههمین دلیل، نمیتوان از هویت تنها با تکیه بر یک مؤلفه «ملی» سخن گفت. این در حالی است که گستردگی مفهوم هویت در جامعه ایرانی وسعت بیشتری پیدا میکند؛ ما ایرانی آذری، گیلانی، خراسانی، ترکمن یا هویتهای دینی، شیعه، سنی، یهودی، مسیحی و... داریم. این است که میتوان از هویتهای متعددی در جامعه ایرانی سخن گفت. البته هویتهای ایرانی به بیرون از جغرافیای سیاسی کنونی ایران هم دامن میکشد. هویت آن چیزی است که شخصیت یا تشخص و ویژگی روانی - اجتماعی فرد و جامعه را بیان میکند. هویت، خود در حال تحول است. برای مثال، هویت ملی امروز ما با هویت ملی که در زمان جنگ با روسها بود، فرق دارد. هویت ملی که در دوران صفویه شکل گرفت، با هویت سلسلههای ایرانی مثل سامانیان، صفاریان و طاهریان متفاوت است. در نتیجه هویت امروز ما با دوران کوروش کبیر و هخامنشیان فرق دارد. این هویت مرتب تغییر کرده و تحول یافته است، ولی این تغییر مثل تطور یک درخت است؛ درست است که درخت در مراحل رشد خود تغییر کرده و ارتفاع میگیرد ولی از ریشه بریده نمیشود.
هیچ جامعهای نمیتواند بدون هویت به حیات خود ادامه دهد. حسن این هویت در تحول بیامان او است. اگر این هویت در پیوند با فرهنگ جامعه قرار گیرد و شرایط نوین اجتماعی و تاریخی در جهان را در نظر گیرد، به ما حیات و زندگی میدهد، اما اگر قرار باشد که در هویتی بسته و در تنگنا قرار داشته باشیم، هویت بتدریج میمیرد. اگر قرار باشد دور ایران دیوارهای بزرگ کشیده شود و هیچ رابطهای بین ایران و جهان وجود نداشته باشد، این وضعیت به مانند آب استخری میماند که نه چیزی به آن وارد شده و نه چیزی از آن خارج میشود؛ بدیهی است بتدریج آب از بین میرود. حیات جوامع به پیوند آنها با جهان ضمن حفظ استقلالشان، وجود آزادی در درون جامعه و عدالت و دموکراسی وابسته است و در این شرایط رشد پیدا میکند. واقعیت این است که بدون آزادی، عدالت و دموکراسی در درون جامعه، هویت هم از تکاپو میافتد.
همه اینها توأمان باید در یک جامعه وجود داشته باشد، یک جامعه نمیتواند مستقل باشد وقتی از آزادی و دموکراسی، بهرهای نبرده باشد، اینها همه درهم تنیده هستند و در نهضتهایی هم که در تاریخ داشتهایم، برای مثال، مشروطیت، دوران ملی شدن نفت و اوایل انقلاب؛ این مؤلفه ها به هم گره خورده بودند؛ به محض اینکه از هم منفک میشوند ناتوانیشان بروز میکند و از بین میروند.
اگر پویایی هویتی در یک جامعه را به ارتباطش با جهان و در عین حال بهرهمندی توأمانش از سه مؤلفه «آزادی»، «دموکراسی» و «عدالت» درنظر بگیریم، به اعتقاد شما، اکنون هویت ایرانی، چقدر از این مؤلفهها بهرهمند است؟
اکنون وضع خاصی در ایران و جهان پیدا شده است. امروز رسانههای جدید، هویت یک جامعه را دگرگون کردهاند. ممکن است فردی نتواند به اروپا برود، اما با اشاره یک انگشت میتواند در متن آن جامعه قرار گیرد. تأثیر و تأثرات فرهنگ امروز در مقایسه با گذشته معنای دگرگونی یافته است؛ دگرگونسازیهایش تفاوت پیدا کرده است. نسل ما در جوانی از دنیای اروپا، یک دهم جوانهای امروزی اطلاع نداشت، حداکثر ارتباط ما با فرهنگ آنها این بود که گاهی سینما میرفتیم و فیلمهای اروپایی را نگاه میکردیم، ولی امروز جوانان همه چیز اعم از اخبار، برنامههای تلویزیونی و فیلمها، موسیقی و... آنها را میبینند و برایشان همه این اطلاعات قابل دسترس است و طبیعتاً بهدلیل جاذبه این برنامهها، به آنها جذب هم میشوند، چراکه گاهی آنچه در جامعه خودمان به جوانان ارائه میشود، جذابیتهای لازم را برای نسل امروز ندارد.
اتوپیای امروز ایرانیان چیست که میتواند برایشان امیدآفرین باشد؟
آنچه برای ما امیدبخش است و طی تاریخ هم همواره وجود داشته در کلام فردوسی متجلی میشود، آنجا که میگوید:
که گیتی نگردد مگر بر بهی
به ما بازگردد کلاه مهی
به نظر میرسد امیدی همواره در تاریخ هویت ایرانی وجود داشته است؛ قبل از اسلام هر وقت جامعه در شرایط نامطلوب قرار میگرفت؛ بلافاصله این اندیشه نضج میگرفت که یک سوشیانت(منجی) خواهد آمد و جامعه را نجات خواهد داد. اکنون هم در ایران با همه گرفتاریها، این اندیشه منجی گرایی ما را به آینده امیدوار میکند.
از نظر شما، رؤیای ایرانی امروز چیست؟
به اعتقاد من چند «واقعیت» و نه «رؤیا»، در جامعه ایران در حال شکل گرفتن است؛ نخست؛ زنان امروز جامعه ما هستند که هیچگاه در تاریخ ایران، اعتبار امروزی را نداشتهاند. آنچه که امروز، ما در زنان میبینیم در هیچ دورهای از تاریخ ایران سابقه نداشته است. من حتی اگر قدری جسارت کنم شاید بتوان گفت که در تاریخ بشریت هم کم نظیر بوده است. دوم نسل جوان جامعه امروز ما است. جوانان ما طالب مسائلی هستند که اگر این مطالبات را بخواهیم فهرستوار بگوییم این است که در اثر برخی زیادهرویهای آیینی و قشریگری مذهبی بازگشت به بُعد ملی را مطالبه میکنند. آنان که دم از کوروش کبیر میزنند، همه سلطنتطلب نیستند، من در یکی از سخنرانیهایم عنوان کردم که آن کوروشی که محمدرضا شاه از آن صحبت میکرد، یک پول سیاه هم نمیارزد، اما کوروشی که در تاریخ ایران وجود داشته، در قرآن با عنوان ذوالقرنین یاد شده و در کتاب مقدس یهود و مسیح به آن اشاره میشود، آن کوروش و منشورش برای جوانان امروز میتواند افتخارآفرین باشد، این یک نوع ناسیونالیسم فرهنگی نوین مدنی است. و دیگر اینکه با وجود همه قشریگریها، مذهب برای جوانان طرد نشده است، همین جوانان در روز عاشورا وارد میدان عزاداری میشوند. تعداد زیادی که با پای پیاده به کربلا میروند، شاهدی بر این مدعا است. بنابراین همچون گذشته اعتقادات دینی در میان ایرانیان و جوانان ما غیرقابل انکار است. بنابراین آنچه جوانان ما را دلسرد میکند هویت، تاریخ و دین و مذهبشان نیست بلکه ضعف ها و کاستیهایی است که ما در استانداردهای عدالت اجتماعی مان پیدا کرده ایم وگرنه هنوز هم حس میهندوستی و احساسات مذهبی و هویتی در جوانان ما پررنگ است اما اگر احساس کنند بیش از این از عدالت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برخوردار میشوند بیشتر هم تمایل پیدا میکنند که به کشورشان خدمت کنند و کمتر هم تمنای رفتن در آنان شکل میگیرد.
درخواست دیگر نسل جوان مدرنیته است؛ آن مدرنیتهای که بتواند به این سه عامل درونی کشور؛ یعنی «استقلال»، «آزادی» و «عدالت» مدد برساند و آنها را جلو ببرد.
آینده ما را جوانان و زنان ترسیم خواهند کرد و به استقلال، آزادی و دموکراسی و عدالت تحقق خواهند بخشید. البته باید بدانیم که این مطالبات یکشبه، یکساله و دوساله محقق نمیشود، این پروسه زمانبر است اما جامعه به آن سمت خواهد رفت.
چرا باید ایران را دوست داشت؟
من اگر ایرانی نبودم اما دانش و سوادم به اندازه امروز بود و شغلم جامعهشناسی تاریخی بود، تاریخ، جامعه و فرهنگ این سرزمین برای من جاذبه داشت. برای اینکه دربردارنده سرزمینی زیبا، حکومت، جامعه، اندیشه، فکر، ادبیات، مدنیت، مردم خوب و... است. تقریباً میتوانم بگویم که 80 درصد سفرنامههای خارجی را خواندهام، هیچ کدام از رفتار ایرانیان ناراضی نبودهاند، این مردم و این جامعه برای منی که سیاح بودهام خوشایند است. دوم اینکه هر کسی آشیانه خود را دوست دارد. این یک امر فطری است. انسان با اکولوژی خود پیوند میخورد.
فرهنگ ما با اکولوژی ما گره خورده است. کسانی که در دوست داشتن ایران تردید دارند، بیمار فرهنگی هستند. اما گاه برخی اعتقادات شووینیستی دارند و فکر میکنند که ملت برتری هستند، این تفکر باطلی است و میتواند آسیبزا باشد. باید اعتقاد داشته باشیم که تمام مردم جهان، انسان هستند، به قول ناصر خسرو «خلق همه جملگی نهال خدایند»
50 سال پیش جامعهشناسی، شرقشناسی و تاریخ خواندم و برگشتم تا داشتههای خود را به جامعه ارائه کنم، حال اینکه چقدر موفق شدم یا نشدم بماند. اما در این مدتی که به ایران بازگشتم بارها و بارها موقعیتهایی برای من جهت رفتن به خارج از کشور فراهم شد، اما گفتم:
من نو گل این باغم، اگر تشنه دهم جان
حاشا که به گلخانه همسایه گریزم
ایران وطن من است، خانه من است و میخواهم در رستاخیز از خاک تو برخیزم
نیم نگاه
به اعتقاد من چند «واقعیت» در جامعه ایران در حال شکل گرفتن است؛ نخست؛ زنان امروز جامعه ما هستند که هیچگاه در تاریخ ایران، اعتبار امروزی را نداشتهاند. آنچه که امروز، ما در زنان میبینیم در هیچ دورهای از تاریخ ایران سابقه نداشته است. دوم نسل جوان جامعه امروز ما است. آنچه جوانان ما را دلسرد میکند هویت، تاریخ و دین و مذهبشان نیست بلکه ضعف ها و کاستیهایی است که ما در استانداردهای عدالت اجتماعی مان پیدا کرده ایم وگرنه هنوز هم حس میهندوستی و احساسات مذهبی و هویتی در جوانان ما پررنگ است اما اگر احساس کنند بیش از این از عدالت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برخوردار میشوند بیشتر هم تمایل پیدا میکنند که به کشورشان خدمت کنند و کمتر هم «تمنای رفتن» در آنان شکل میگیرد.
فعالان حوزه زنان از لزوم اصلاح قانون حضانت با هدف تأمین مصلحت کودک میگویند
کودکان زیر چتر حمایت مادران میروند
مهسا قوی قلب
خبرنگار
چند روز پیش معصومه ابتکار معاون زنان و خانواده ریاست جمهوری از اصلاح قانون حضانت زنان و طرح و تهیه لایحهای در این زمینه خبر داد. مطالبهای که بواسطه آن، همچنان برخی از زنان در جامعه با مشکلات و چالشهایی مواجهاند از طرفی در قانون فعلی، خلأهایی وجود دارد که باعث شده مادر یا فردی که حضانت کودک بر عهده اوست با موانعی درگیر شود که در نتیجه این مسأله مصلحت کودک را به خطر انداخته و کیفیت زندگی او دستخوش تغییراتی میشود. این در حالی است که با اصلاح قانون میتوان سبب تسهیل انجام اموری شد که امروز زندگی این کودکان را با اختلال مواجه ساخته است. بر اساس قانون حمایت از خانواده مصلحت و منافع کودک باید در رأس تصمیمگیریها باشد اما امروز میبینیم مادرانی که حضانت فرزندان خود را برعهده دارند به دلیل وجود خلأهای قانونی در مسائلی پیش پاافتاده باید کفش پولادین به پا کرده و با مشکلات دست و پنجه نرم کنند.
معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده با اشاره به اینکه در بحث مادرانی که حضانت فرزندانشان را برعهده دارند، دو موضوع مطرح است، به «ایران» میگوید: موضوع اول در پی مشکلاتی است که برای تعدادی از این مادران در مورد مسائلی مثل گرفتن کارنامه تحصیلی یا حق بستری کردن فرزند و امور درمانی که به ایشان گفته میشده نیازمند موافقت پدر است، پیش آمده و این مشکل حتی برای همسران شهدا هم وجود دارد. پس از پیگیریها و مکاتباتی که معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده انجام داد، متوجه شدیم که این موارد بیشتر سلیقهای بوده و بنابراین برای پایان دادن به برخوردهای سلیقهای لایحهای تهیه کردیم و به دولت فرستادیم.
ابتکار درباره بخش دوم مشکلات در زمینه حضانت توضیح میدهد: موضوع دوم سقوط حق حضانت مادر در صورت ازدواج است که در این مورد اخیراً نشستی توسط معاونت امور زنان و خانواده و دانشگاه مفید با حضور صاحبنظران مانند آیتالله محمد عندلیبهمدانی و آقایان سیدابوالفضل موسویان و محمدمهدی مقدادی برگزار شد تا جنبههای فقهی و حقوقی این قضیه که از مواد قانون مدنی است مورد بحث و بررسی قرار گیرد و انشاءالله فقه پویای شیعه در این زمینه کارساز باشد و مشکلات را حل کند.
معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده در ادامه میافزاید: به هر حال ما هنوز با زاویه دید قرآنی، نبوی و علوی در مورد جایگاه زنان و خانواده فاصله زیادی داریم و البته مباحث مطرح شده در نشست دانشگاه مفید بسیار مثبت بود. باید بدانیم آنچه امروز در جامعه و در دادگاهها با آن مواجه هستیم، نشان میدهد نباید با مباحث، انتزاعی برخورد کرد، بلکه باید متوجه واقعیاتی بود که در کف جامعه وجود دارد.
به گفته او، منابع علمی، دینی و دانشگاهی راهحلهای مؤثر ارائه دهند که در عین انطباق با شرع مقدس، کارآیی و اثربخشی لازم را در جامعه داشته باشد و مردم احساس کنند برای مشکلات مختلف فردی و اجتماعی راهحل مناسب وجود دارد یا قابل ارائه و دست یافتنی است.
محدودیتهایی که به مصلحت کودک نیست
شهناز سجادی، وکیل دادگستری و دستیار حقوق شهروندی معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده هم با بیان اینکه مطلبی که درخصوص لایحه جدید مطرح شده، مربوط به اختیارات امر حضانت است، به «ایران» میگوید: در مقررات فعلی با اینکه ممکن است در موارد فوت پدر و یا طلاق و جدایی قانوناً حضانت به مادر و یا خویشاوند کودک سپرده شود، لیکن در دارا بودن اختیارات لازمه حضانت ضعفهایی وجود دارد بهطوری که موضوع حضانت را دچار چالش میکند، بنابراین فردی که مسئول نگهداری از کودک است به دلیل نبود برخی از اختیارات دچار مشکلات و محدودیتهایی میشود که در واقع به مصلحت کودک نیست.
به گفته این حقوقدان، اصولاً مسئولین امر نگهداری کودک یا به حکم قانون یا رأی دادگاه تعیین میشوند، یا اینکه با توافق والدین در موارد طلاق و جدایی معین میشوند، این در حالی است که مادر یا هر شخص دیگری که برای امر حضانت تعیین میشوند، یک سری از اختیارات و ابزار لازم را ندارند، به عنوان مثال برای ضرورت بستری کودک در بیمارستان جهت انجام اعمال جراحی و درمان سرپایی توسط مسئول حضانت حتی مادران، باید پدر یا پدربزرگ حضور داشته و اعلام رضایت نماید، این امر دشواریهایی را در عمل دارد، ممکن است بعد از طلاق پدر در نقطهای دور از مادر و فرزند زندگی کند و دسترسی به پدر مقدور نباشد یا پدر بزرگ مقیم شهر دیگری باشد و توانایی فیزیکی جهت حضور و پیگیری امور نوه خود را نداشته باشد. نمونه دیگری از این قبیل مشکلات که برای مادر یا فردی که حضانت کودک را برعهده دارد، امور آموزش و پرورش کودک در مدارس است. در این حوزه نیز اختیارات مادر و همینطور مسئولین دیگر حضانت ضعیف و ناکارآمد است. مثل امر ثبت نام دانشآموز در مدارس، جابهجایی محل تحصیل، اخذ مدارک تحصیلی، امضای رضایتنامه برای شرکت فرزند در اردوهای آموزشی، ورزشی و غیره.
سجادی در ادامه بیان میدارد: آنچه درخصوص این مشکلات مطرح میشود، این است که کودک به عنوان یک انسان، نیاز به پرورش، آموزش، تفریح و مواردی از این دست دارد که لازمه حضانت است و اختیاراتی را نیاز دارد که تضادی هم با ولایت قهری پدر و جد پدری نداشته باشد. مورد دیگری که در این لایحه مطرح و پیشنهاد شده است، مسائل مربوط به امور بانکی کودک است. ممکن است کودکانی پولی از محل نفقه یا مستمری داشته باشند که قانوناً در اختیار مسئولین حضانت از جمله مادر قرار گیرد و مادر نخواهد که این پول را هزینه کند و دوست دارد که برای فرزند پسانداز و سرمایهگذاری کند تا راکد نماند و حداقل سرمایهگذاری این است که به نام فرزندش حساب سرمایهگذاری بانکی افتتاح کند و سودی به آن پول تعلق بگیرد. او در ادامه درخصوص افتتاح حساب سپرده توسط فردی که حضانت کودک را برعهده دارد، میگوید: به موجب مقررات فعلی، مادر تنها حق افتتاح حساب قرضالحسنه به نام فرزندش را دارد و تا ۱۸ سالگی میتواند آن حساب را اداره کند و سپس آن فررند حق تصرف داشته باشد از آنجایی که به حساب قرضالحسنه سودی تعلق نمیگیرد و پول پسانداز شده هم ارزش خود را به مرور از دست میدهد، این امر به مصلحت کودک نیست، لذا نیاز به اختیار و حق افتتاح حسابهای سرمایهگذاری بلندمدت یا کوتاه مدت به نام کودک توسط مادر و یا هر شخصی که مسئول امر حضانت است، میباشد. مادرانی هستند که با پول خود قصد سرمایهگذاری به نام کودک خود دارند اما ممنوع از انجام عملیات بانکی سرمایهگذاری به نام فرزند خود میباشند، چون هنوز برای این کار مجوز قانونی پیشبینی نشده است! مجوز قانونی افتتاح حساب سرمایهگذاری توسط افرادی مانند مادر یا هر خویشاوند دیگری به نام کودک و به نفع کودک از محل دارایی خود یا نفقه و مستمری کودک نباید ممنوع باشد زیرا این ممنوعیت توجیه منطقی و عقلی ندارد. از طرفیچون این سپرده به تملیک کودک تا سن ۱۸ سالگی در نمیآید در زمره حق ولایت پدر و جد پدری نسبت با آن قرار نمیگیرد و اختیار و حق تصرف و اعمال اختیاری نسبت به آن نمیتوانند داشته باشند. این مجوز قطعاً به مصلحت کودکانی است که بد سرپرست و یا بی سرپرست هستند. حداقل برای کسانی که حضانت کودک را به عهده دارند، این امر باید تسهیل شود.
به اعتقاد سجادی، نکته قابل تأمل این است که مواردی که در لایحه مذکور پیشبینی شده، نافی حق ولایت قهری پدر و جد پدری نیست. امور درمان، آموزش و پرورش، امور اداری و اختیار انجام امور بانکی در جهت مصلحت کودک است، بخصوص که قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۹۱، بحث غبطه و مصلحت کودک را به میان آورده و مقرر داشته هر تصمیمی که در دادگاه راجع به کودکان گرفته میشود، محوریت آن در جهت غبطه و مصلحت کودک باید باشد. بحث غبطه و مصلحت کودکان در کنوانسیون حقوق کودک هم مطرح شده است، لذا در امر حضانت هر جا که مصلحت کودک ایجاب میکند، مادر یا هر فرد دیگری که حضانت کودک را دارد باید اختیارات لازم و کافی را در آن راستا داشته باشد، چون در نهایت تمامی این اختیارات به مصلحت کودک و در جهت تسهیل و بهبود کیفیت امر حضانت است. بخصوص که منافاتی با حدود اختیارات ولی قهری ندارد.
ارتقای مصالح و منافع کودک با اصلاح قانون
مونیکا نادی، حقوقدان و فعال اجتماعی نیز با بیان اینکه حضانت دختر و پسر تا ۷ سالگی با مادر است و در قانون مدنی پیشبینی شده است در صورت ازدواج مادر حضانت از او گرفته میشود، به «ایران» میگوید: قانون حمایت از خانواده در این حوزه ورود کرده و توضیحاتی داده و در نهایت این قانون که مصوب سال ۹۱ است رعایت مصالح و منافع کودک را در اولویت قرار داده، اما هنوز در صورت ازدواج زن این موضوع در نظر گرفته نشده و در خیلی از مواقع حضانت از او گرفته میشود، این در حالی است که ممکن است به مصلحت کودک باشد که همچنان با مادر زندگی کند و این موضوع اتفاق نمیافتد.
به گفته او، صرف نظر از این قاعده کلی چیزی که مادران دارای حضانت را دچار مشکل کرده این است که حق ولایت از حق حضانت جداست و دخل و تصرف در امور مالی کودک مثل باز کردن حساب، برداشتن پول یا کارهای مربوط به بیمارستان خارج از حضانت نگاه شده و به پدر به عنوان ولی قهری یا جد پدری در صورت نبود پدر احتیاج است. این قضیه دارندگان حق حضانت را دچار مشکل میکند.
نادی در ادامه میافزاید: آنچه به تغییر و اصلاح قانون نیاز دارد، این است که ساز و کارهای اجرایی تغییر پیدا کند و این امکان وجود داشته باشد که اموری که ناشی از حضانت است برای مادر قابل انجام باشد، به اعتقاد من ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی باید اصلاح شود و در دو مورد یکی تسهیل در انجام امور مختلفی که تاکنون مادر از انجام آنها باز مانده بود و دیگری که گرفتن حضانت از مادر با ازدواج است، باید اصلاح شود، زیرا ممکن است که این موارد به مصلحت و منفعت کودک نباشد، در عین حال صرف نظر از بحث حضانت پدر، قوانین درخصوص حضانت باید گستردهتر از امروز باشند تا مصالح و منافع کودک بیش از پیش تأمین شود.
قیمومت نیز باید در کنار حضانت به مادر سپرده شود
رایحه مظفریان، فعال حوزه زنان نیز با بیان اینکه ریشه این اختلاف را باید در قیمومت جستوجو کرد، به «ایران» میگوید: بین قیمومت و حضانت تفاوت وجود دارد. با این توضیح که حتی اگر حضانت یک کودک با مادرش باشد، قیمومت آن هنوز با پدر یا جد پدری است و اینجا نقطه شروع مشکلات است. جایی که مادر به موجب قانون وظیفه نگهداری از کودک بر دوشش است اما نمیتواند امور مالی کودک را اداره کند. اینکه مادر حتی اجازه گرفتن کارنامه کودک را ندارد، اینکه اجازه دادن اذن برای عمل جراحی کودک و یا ترخیصش از بیمارستان را ندارد بیشتر به قیم نبودن مادر برمی گردد به نظر میرسد باید تمهیداتی سنجیده شود که اگر مطابق قانون حضانت کودک به مادر سپرده شده است قیمومت آن نیز با مادر باشد تا از مشکلات ناشی از عدم قیمومت دوری شود.
به گفته این فعال اجتماعی، مطلبی از خانم شهره پیرانی همسر شهید هستهای داریوش رضایینژاد بسیار مرا تحت تأثیر قرارداد. در واقع صدای ایشان به عنوان همسر شهید شنیده نمیشود، چه برسد به دیگر مادرانی که برای نجات جان فرزندانشان باید دست به دامن پدر، جدپدری یا عموی فرزند خود شوند و صدایشان به هیچ نهادی نمیرسد. این امور و واگذاری حق مادری به مادران مراحل بسیار پیچیدهای دارد. مادر باید کفش آهنینی به پا کند و از دادگاه درخواست قیمومت فرزند کند و یا اینکه رضایت خانواده همسر را جلب نماید و با پذیرش شرایطی از ولی قهری برای اموری مرتبط با فرزندش وکالتنامه بگیرد. سؤال این است که در موارد اضطراری چه باید کرد؟ قطعاً باید قانون در این حوزه ورود کند تا مشکلات ناشی از خلأهای قانونی در خصوص حضانت مرتفع شود.
سلام ایران
هر روز با شما در اینجا خواهیم بود، صدای شما، حرف شما و پیشنهاد شما را می شنویم و می خوانیم و بازگو می کنیم.
با ما همراه باشید، بگویید و بنویسید
تلفن: 88769075 - 021 پیامک: 3000451213
نظــــــر مـــردم
مشکل آب سنندج حل نشده است/ محمد فؤاد کاسب: مسئولان محترم استان کردستان بارها تکرار کردهاند که پیگیر حل مشکل آب سنندج هستند و چندین جلسه اعلام کردهاند که در حال پیگیریاند ،اما متأسفانه تاکنون خبری از اقدامات مسئولان محترم در این باره نشده است. علت چیست؟
چرا کمک مالی دولت به شاغلین و بازنشستگان تعلق نمیگیرد؟/ حسن پیکاندوز: حداقل حقوق بازنشستگی را دریافت میکنم و دولت اعلام کرده که کمکهای مالی به شاغلین و بازنشستگان تعلق نمیگیرد. شما که اعلام میکنید درآمد زیر 10 میلیون زیر خط فقر است، پس چرا به ما که حداقل حقوق را دریافت میکنیم تعلق نمیگیرد؟
نوار تست پروفرما/ یک شهروند: چرا نوار تست پروفرما موجود نیست؟ اشخاصی که دیابتی هستند واقعاً نیاز دارند لطفاً مسئولان پیگیری کنند.
با ما همراه باشید، بگویید و بنویسید
تلفن: 88769075 - 021 پیامک: 3000451213
نظــــــر مـــردم
مشکل آب سنندج حل نشده است/ محمد فؤاد کاسب: مسئولان محترم استان کردستان بارها تکرار کردهاند که پیگیر حل مشکل آب سنندج هستند و چندین جلسه اعلام کردهاند که در حال پیگیریاند ،اما متأسفانه تاکنون خبری از اقدامات مسئولان محترم در این باره نشده است. علت چیست؟
چرا کمک مالی دولت به شاغلین و بازنشستگان تعلق نمیگیرد؟/ حسن پیکاندوز: حداقل حقوق بازنشستگی را دریافت میکنم و دولت اعلام کرده که کمکهای مالی به شاغلین و بازنشستگان تعلق نمیگیرد. شما که اعلام میکنید درآمد زیر 10 میلیون زیر خط فقر است، پس چرا به ما که حداقل حقوق را دریافت میکنیم تعلق نمیگیرد؟
نوار تست پروفرما/ یک شهروند: چرا نوار تست پروفرما موجود نیست؟ اشخاصی که دیابتی هستند واقعاً نیاز دارند لطفاً مسئولان پیگیری کنند.
روز جهانی معلولین یک روز برای همه
محمد شریعتمداری
وزیرتعاون،کار و رفاه اجتماعی
روز جهانی معلولین بـــدرســــتی «یک روز برای همه» لقب گرفته است چرا که این یک وظیفه انسانی همگانی است که نسبت به مســـائل، مشــکلات، مطالبات و ادای حقوق شهروندی افراد دارای معـــــلولــیت درک و حمایت بیشتر داشته باشند؛ آنانی که باوجود محدودیتهای جسمی، پیام آور امید به مثابه اراده اجتماعی هستند. در این میان شیوع ویروس دنیاگیر کرونا، هشدار و تأکیدی مضاعف و فزاینده بر ضرورت تمرکز و توجه بیشتر برای پاسخگویی به نیازهای افراد دارای معلولیت برای همه ما داشت، چرا که به روشنی نشان داد این افراد هنگام بروز بحرانهایی نظیر کووید19، با مشکلات بسیار بیشتری دست و پنجه نرم میکنند و موانع گسترده تری در مواجهه با این بحرانها دارند. واقعیت این است که معلولین ، هم در معرض شدیدتر این بیماری قرار گرفتند ( با توجه به ضعف سیستم ایمنی) و هم اثرات اقتصادی اجتماعی این ویروس منحوس بیش از همه آنها را هدف قرار داد.
به عبارت بهتر چالشهای حوزه سلامت، تبعیضهای اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و زیست محیطی و نگرشهای طردآمیز همراه با مشکلات اساسی در زیرساختهای مورد نیاز برای معلولین بیش از همه وقت در این ایام خود را نشان داد.
در این میان، رویکرد در نظام جمهوری اسلامی که بر مبنای عدالت محوری، توزیع عادلانه امکانات و فرصتها و برابری حقوق انسانها بنا شده است باید بیشازپیش معطوف به حقوق افراد دارای معلولیت که یکی از اقشار اصلی ذیحق در این عرصه هستند، شود.
در همین چارچوب، صادقانه باید بگویم که همواره شکرگزار بوده و هستم که در این برهه از مسئولیت، امکان خدمت به این قشر عزیز، مظلوم و پرامید را پیدا کردم.
در همین راستا همراه با مجموعه همکارانم بویژه در سازمان بهزیستی، تلاش جدی صورت گرفت که با تصویب قوانین و آیین نامههای مرتبط، تلاش برای برطرف کردن موانع در دسترسی عادلانه و به خدمات بهداشتی، توسعه زیرساختهای درمانی و آموزشی و مهارتی برای توان جویان عزیز گامهای مهمی برای ادای حق این قشر صورت گیرد، گامهایی که با اینکه مهم بودهاند اعتراف میکنم ناکافی هستند؛ همین جا البته باید بیان کنم که با رویکرد مثبت دولت و مجلس بودجه حمایت از معلولین در لایحه 1400، چهل درصد رشد داشته است که این امر میتواند در ارتقای خدمترسانی به این قشر عزیز تأثیرگذار باشد، البته باور دارم ما باید به نقطهای برسیم که افراد دارای معلولیت بتوانند با منزلت و شأنی که حقشان است به اهداف و چشم اندازهای زندگیشان برسند.
مفید است به این نکته هم اشاره کنم که در هنگامه مقابله با ویروس کرونا نیز، همکاران دلسوزم در سازمان بهزیستی سیاستگذاریها و اقدامات مؤثری برای حمایت از افراد دارای معلولیت انجام داده اند (بخشی از آن توسط خود سازمان بهزیستی، مرکز پژوهشهای مجلس و مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی منعکس شده است) که آنگونه که در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس (مستند به یک نظرسنجی مستقل) بیان شده است، «اقدامات صورت گرفته در زمینه آموزش و آگاه سازی جامعه هدف پیرامون اصول بهداشتی و نحوه مراقبت از خود در برابر کووید19 به میزان قابل توجهی مؤثر بوده است.»
نکته پایانی اینکه در این ایام سخت که هنوز درگیر بحران کرونا هستیم باید «همه با هم» باید بکوشیم تا همراه و یاریگر افراد دارای معلولیت برای مواجهه با اثرات این ویروس منحوس باشیم و اقدامات مؤثری برای فراگیرتر کردن ادای حقوق معلولین به عمل آوریم. این مهم امکان پذیر نخواهد بود مگر آنکه همانطور که رهبری معظم انقلاب بیان کردهاند باور کنیم که «مسئول حقیقی کمک به معلولان فقط سازمان بهزیستی نیست بلکه همه مردم، بخشهای دولتی، غیردولتی و سازمانهای انقلابی هستند.»
وزیرتعاون،کار و رفاه اجتماعی
روز جهانی معلولین بـــدرســــتی «یک روز برای همه» لقب گرفته است چرا که این یک وظیفه انسانی همگانی است که نسبت به مســـائل، مشــکلات، مطالبات و ادای حقوق شهروندی افراد دارای معـــــلولــیت درک و حمایت بیشتر داشته باشند؛ آنانی که باوجود محدودیتهای جسمی، پیام آور امید به مثابه اراده اجتماعی هستند. در این میان شیوع ویروس دنیاگیر کرونا، هشدار و تأکیدی مضاعف و فزاینده بر ضرورت تمرکز و توجه بیشتر برای پاسخگویی به نیازهای افراد دارای معلولیت برای همه ما داشت، چرا که به روشنی نشان داد این افراد هنگام بروز بحرانهایی نظیر کووید19، با مشکلات بسیار بیشتری دست و پنجه نرم میکنند و موانع گسترده تری در مواجهه با این بحرانها دارند. واقعیت این است که معلولین ، هم در معرض شدیدتر این بیماری قرار گرفتند ( با توجه به ضعف سیستم ایمنی) و هم اثرات اقتصادی اجتماعی این ویروس منحوس بیش از همه آنها را هدف قرار داد.
به عبارت بهتر چالشهای حوزه سلامت، تبعیضهای اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و زیست محیطی و نگرشهای طردآمیز همراه با مشکلات اساسی در زیرساختهای مورد نیاز برای معلولین بیش از همه وقت در این ایام خود را نشان داد.
در این میان، رویکرد در نظام جمهوری اسلامی که بر مبنای عدالت محوری، توزیع عادلانه امکانات و فرصتها و برابری حقوق انسانها بنا شده است باید بیشازپیش معطوف به حقوق افراد دارای معلولیت که یکی از اقشار اصلی ذیحق در این عرصه هستند، شود.
در همین چارچوب، صادقانه باید بگویم که همواره شکرگزار بوده و هستم که در این برهه از مسئولیت، امکان خدمت به این قشر عزیز، مظلوم و پرامید را پیدا کردم.
در همین راستا همراه با مجموعه همکارانم بویژه در سازمان بهزیستی، تلاش جدی صورت گرفت که با تصویب قوانین و آیین نامههای مرتبط، تلاش برای برطرف کردن موانع در دسترسی عادلانه و به خدمات بهداشتی، توسعه زیرساختهای درمانی و آموزشی و مهارتی برای توان جویان عزیز گامهای مهمی برای ادای حق این قشر صورت گیرد، گامهایی که با اینکه مهم بودهاند اعتراف میکنم ناکافی هستند؛ همین جا البته باید بیان کنم که با رویکرد مثبت دولت و مجلس بودجه حمایت از معلولین در لایحه 1400، چهل درصد رشد داشته است که این امر میتواند در ارتقای خدمترسانی به این قشر عزیز تأثیرگذار باشد، البته باور دارم ما باید به نقطهای برسیم که افراد دارای معلولیت بتوانند با منزلت و شأنی که حقشان است به اهداف و چشم اندازهای زندگیشان برسند.
مفید است به این نکته هم اشاره کنم که در هنگامه مقابله با ویروس کرونا نیز، همکاران دلسوزم در سازمان بهزیستی سیاستگذاریها و اقدامات مؤثری برای حمایت از افراد دارای معلولیت انجام داده اند (بخشی از آن توسط خود سازمان بهزیستی، مرکز پژوهشهای مجلس و مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی منعکس شده است) که آنگونه که در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس (مستند به یک نظرسنجی مستقل) بیان شده است، «اقدامات صورت گرفته در زمینه آموزش و آگاه سازی جامعه هدف پیرامون اصول بهداشتی و نحوه مراقبت از خود در برابر کووید19 به میزان قابل توجهی مؤثر بوده است.»
نکته پایانی اینکه در این ایام سخت که هنوز درگیر بحران کرونا هستیم باید «همه با هم» باید بکوشیم تا همراه و یاریگر افراد دارای معلولیت برای مواجهه با اثرات این ویروس منحوس باشیم و اقدامات مؤثری برای فراگیرتر کردن ادای حقوق معلولین به عمل آوریم. این مهم امکان پذیر نخواهد بود مگر آنکه همانطور که رهبری معظم انقلاب بیان کردهاند باور کنیم که «مسئول حقیقی کمک به معلولان فقط سازمان بهزیستی نیست بلکه همه مردم، بخشهای دولتی، غیردولتی و سازمانهای انقلابی هستند.»
افزایش 50 درصدی بودجه معاونت امور فرهنگی
محسن جوادی
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
در خصوص ردیفهای بودجه پیشنهادی از سوی دولت به مجلس در حوزه فعالیتهای معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید گفت که برنامههای سال ١۴٠٠ این معاونت با استناد به اسناد بالادستی بویژه بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری، برنامه ششم توسعه، رویکردها و برنامههای فرهنگی دولت و سرفصل برنامههای کلان وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین شده است. با توجه به اهمیت حوزه فرهنگ، بویژه کتاب و کتابخوانی و تأکید رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب و نگاه ویژه دولت در این حوزه بودجه معاونت امور فرهنگی در بودجه پیشنهادی به مجلس رشد 50 درصدی داشته است.
در لایحه بودجه پیشنهادی از سوی دولت به مجلس در ردیف «توسعه نشر و ترویج کتابخوانی» شاهد افزایش 70 درصدی اعتبارات هستیم. در سال 1399 میزان اعتبارات درنظر گرفته شده برای این بخش 47 میلیارد و 200 هزار تومان بود که برای سال آینده 80 میلیارد و 500 هزار تومان پیشبینی شده است.
در ردیف «برنامه راهبردی و ارتقای محصولات چاپی» نیز رشد 53درصدی در نظر گرفته شده و از رقم 12 میلیارد و 900 میلیون تومان به 19 میلیارد و 800 میلیون تومان افزایش پیدا کرده است. همچنین در ردیف «حمایت از نشر کتاب و مطبوعات» حدود 20 درصد افزایش اعتبار در نظر گرفته شده است. سال گذشته این اعتبار 314 میلیارد تومان بود و برای سال آتی رقم 377 میلیارد تومان پیشبینی شده است.
در این بودجه پیشنهادی شرایط موجود کشور با رویکردهای 13 گانه زیر تهیه و در قالب بودجه وزارتخانه به دولت محترم پیشنهاد شده است:
1- توسعه و ترویج فرهنگ دینی.
2- پویایی صنعت چاپ و نشر و بهدنبال آن رونق اقتصاد نشر.
3- رونق کسب و کارهای فرهنگی با تأکید بر ظرفیتهای فضای مجازی بویژه در روستاها و مناطق محروم.
4- تسهیل فعالیتهای مربوط به چاپ و نشر کتاب از طریق توسعه سامانههای الکترونیکی چاپ، نشر و مجوز کتاب در قالب پنجره واحد.
5- توجه به حوزه سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت و پرهیز از تصدیگری امور اجرایی و مشارکت هر چه بیشتر صنوف مرتبط در برنامهها و فعالیت های فرهنگی.
6- توسعه و ترویج کتابخوانی بویژه در مناطق کمتر برخوردار و روستایی بویژه برنامههای جام باشگاه های کتابخوانی و روستاها وعشایر دوستدار کتاب.
7- توزیع عادلانه و متوازن یارانهها و تسهیلات حمایتی برای همه استانها و اقشار مختلف جامعه.
8- تمرکز زدایی و توزیع بودجه در سراسر استانها در قالب تفاهمنامههای استانی.
9- حمایت از انجمنهای ادبی و دورههای آموزشی شعر و داستان بویژه برای جوانان و نوجوانان مناطق محروم.
10- برگزاری جوایز بینالمللی و ملی و استانی برای تقدیر از نویسندگان، مترجمان، تصویرگران و به طور کلی فعالان حوزه چاپ و نشر و کالای فرهنگی.
11- تأکید بر دیپلماسی فرهنگی بویژه از طریق حمایت از ترجمه آثار ایرانی در قالب طرح گرنت و ایجاد سامانه جامع نشر به زبان انگلیسی برای ایجاد فضای کار بینالمللی برای نشر ایران.
12- مشارکت و همافزایی با نهادها و دستگاههای بانکی و مالی برای بهرهمندی حلقههای مختلف صنعت چاپ و نشر از تسهیلات مالی.
13- تقویت حداکثری استارتاپهای حوزه چاپ و نشر کتاب و کالاهای فرهنگی.
تمامی این فعالیتها در بخشهای مختلف معاونت امور فرهنگی (چهار ادارهکل و یک مؤسسه) پیگیری میشوند. در این رویکردها برای سال آینده تلاش شده از ظرفیت های فضای مجازی و توانایی های صنوف و بخش خصوصی در انجام فعالیت ها حداکثر بهره برداری انجام شود.
همچنین تلاش شده است در سال 1400 در راستای تحقق شعار «ایران تهران نیست» در قالب امضای تفاهمنامه با استان ها نسبت به توزیع عادلانه بودجه کشور در استان ها و حمایت از فعالیت های فرهنگی در خارج از پایتخت اقدام لازم انجام شود. در سال 1399 رقم تفاهمنامه با استان ها نزدیک به 62 میلیارد تومان بود که نسبت به سال قبل از آن 84 درصد رشد داشت.
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
در خصوص ردیفهای بودجه پیشنهادی از سوی دولت به مجلس در حوزه فعالیتهای معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید گفت که برنامههای سال ١۴٠٠ این معاونت با استناد به اسناد بالادستی بویژه بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری، برنامه ششم توسعه، رویکردها و برنامههای فرهنگی دولت و سرفصل برنامههای کلان وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین شده است. با توجه به اهمیت حوزه فرهنگ، بویژه کتاب و کتابخوانی و تأکید رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب و نگاه ویژه دولت در این حوزه بودجه معاونت امور فرهنگی در بودجه پیشنهادی به مجلس رشد 50 درصدی داشته است.
در لایحه بودجه پیشنهادی از سوی دولت به مجلس در ردیف «توسعه نشر و ترویج کتابخوانی» شاهد افزایش 70 درصدی اعتبارات هستیم. در سال 1399 میزان اعتبارات درنظر گرفته شده برای این بخش 47 میلیارد و 200 هزار تومان بود که برای سال آینده 80 میلیارد و 500 هزار تومان پیشبینی شده است.
در ردیف «برنامه راهبردی و ارتقای محصولات چاپی» نیز رشد 53درصدی در نظر گرفته شده و از رقم 12 میلیارد و 900 میلیون تومان به 19 میلیارد و 800 میلیون تومان افزایش پیدا کرده است. همچنین در ردیف «حمایت از نشر کتاب و مطبوعات» حدود 20 درصد افزایش اعتبار در نظر گرفته شده است. سال گذشته این اعتبار 314 میلیارد تومان بود و برای سال آتی رقم 377 میلیارد تومان پیشبینی شده است.
در این بودجه پیشنهادی شرایط موجود کشور با رویکردهای 13 گانه زیر تهیه و در قالب بودجه وزارتخانه به دولت محترم پیشنهاد شده است:
1- توسعه و ترویج فرهنگ دینی.
2- پویایی صنعت چاپ و نشر و بهدنبال آن رونق اقتصاد نشر.
3- رونق کسب و کارهای فرهنگی با تأکید بر ظرفیتهای فضای مجازی بویژه در روستاها و مناطق محروم.
4- تسهیل فعالیتهای مربوط به چاپ و نشر کتاب از طریق توسعه سامانههای الکترونیکی چاپ، نشر و مجوز کتاب در قالب پنجره واحد.
5- توجه به حوزه سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت و پرهیز از تصدیگری امور اجرایی و مشارکت هر چه بیشتر صنوف مرتبط در برنامهها و فعالیت های فرهنگی.
6- توسعه و ترویج کتابخوانی بویژه در مناطق کمتر برخوردار و روستایی بویژه برنامههای جام باشگاه های کتابخوانی و روستاها وعشایر دوستدار کتاب.
7- توزیع عادلانه و متوازن یارانهها و تسهیلات حمایتی برای همه استانها و اقشار مختلف جامعه.
8- تمرکز زدایی و توزیع بودجه در سراسر استانها در قالب تفاهمنامههای استانی.
9- حمایت از انجمنهای ادبی و دورههای آموزشی شعر و داستان بویژه برای جوانان و نوجوانان مناطق محروم.
10- برگزاری جوایز بینالمللی و ملی و استانی برای تقدیر از نویسندگان، مترجمان، تصویرگران و به طور کلی فعالان حوزه چاپ و نشر و کالای فرهنگی.
11- تأکید بر دیپلماسی فرهنگی بویژه از طریق حمایت از ترجمه آثار ایرانی در قالب طرح گرنت و ایجاد سامانه جامع نشر به زبان انگلیسی برای ایجاد فضای کار بینالمللی برای نشر ایران.
12- مشارکت و همافزایی با نهادها و دستگاههای بانکی و مالی برای بهرهمندی حلقههای مختلف صنعت چاپ و نشر از تسهیلات مالی.
13- تقویت حداکثری استارتاپهای حوزه چاپ و نشر کتاب و کالاهای فرهنگی.
تمامی این فعالیتها در بخشهای مختلف معاونت امور فرهنگی (چهار ادارهکل و یک مؤسسه) پیگیری میشوند. در این رویکردها برای سال آینده تلاش شده از ظرفیت های فضای مجازی و توانایی های صنوف و بخش خصوصی در انجام فعالیت ها حداکثر بهره برداری انجام شود.
همچنین تلاش شده است در سال 1400 در راستای تحقق شعار «ایران تهران نیست» در قالب امضای تفاهمنامه با استان ها نسبت به توزیع عادلانه بودجه کشور در استان ها و حمایت از فعالیت های فرهنگی در خارج از پایتخت اقدام لازم انجام شود. در سال 1399 رقم تفاهمنامه با استان ها نزدیک به 62 میلیارد تومان بود که نسبت به سال قبل از آن 84 درصد رشد داشت.
فرصتی برای دیپلماسی
سید محمدصادق خرازی
سفیر سابق ایران در سازمان ملل و فرانسه
طی یک هفته اخیر دو اتفاق مهم روی داد؛ اول، ترور دانشمند هستهای کشورمان، مرحوم شهید محسن فـــــــخریزاده در روز جمعه هفتم آذر که تمامی نشــــانهها از آن حــکایت دارد که این عملیات پیچیده کار موساد و عوامل وابسته به آن از جمله منافقین بوده است. دوم، تصویب طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریمها توسط مجلس شورای اسلامی که روز سهشنبه ۱۱ آذر تصویب شد و شورای نگهبان نیز آن را روز چهارشنبه ۱۲آذر تأیید کرد. طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریمها از چند ماه پیش در دستور کار مجلس قرار گرفته بود و برخی جزئیات آن را بعضی نمایندگان مجلس به اطلاع رسانهها رسانده بودند اما با ترور شهید فخریزاده تصویب آن در مجلس و سپس شورای نگهبان سرعت گرفت. این دو اتفاق که متوالی هم روی داد، انتقادها و فشارها به دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی دولت حسن روحانی را تشدید کرد.
دولت به صراحت گفته که با این طرح مخالف است و آن را به ضرر دیپلماسی کشور میداند. در حالی که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز پنجشنبه در گفتوگوی تلویزیونی خود تأکید کرد که این طرح از چند ماه پیش در دستور کار مجلس بوده و هدف از تصویب آن کمک به دیپلماسی کشور برای خروج کشور از زیر بار سنگین تحریمهای تحمیلی است. وی تأکید کرد، تصویب این طرح به هیچ وجه به معنای خروج ایران از برجام نیست.
در اینجا بد نیست به نکاتی اشاره شود. اول اینکه با توجه به ترور ناجوانمردانه دانشمند هستهای کشورمان که مقامات اسرائیلی نه تنها به صراحت آن را رد نکردند، بلکه تلویحاً نیز بر آن صحه گذاشتهاند، حاکمیت را بر آن داشت تا واکنش جدی نشان دهد تا به دشمنان ایران نشان دهد که گمان نکنند هر کاری کنند ایران ساکت میماند، ایران برگههای زیادی در اختیار دارد که در موقع لزوم میتواند از آنها استفاده کند. اتفاقاً این برگهها علیه اسرائیل بیش از همه است.
دیگر اینکه، این صحیح است که با تصویب این طرح کار دولت برای چانهزنی با طرفهای مذاکره کننده غربی سختتر شده اما اولاً، کار ایران با خروج یکجانبه امریکا از برجام سخت شده بود و این سختی به قوت خود باقی است. ثانیاً، هیچ تضمینی نیست اگر حتی این طرح هم تصویب نمیشد از فشار غرب به ایران کاسته میشد، حتی حالا که ترامپ رفته و بایدن آمده و زمزمههای نرمش او برای بازگشت به برجام شنیده میشود. اتفاقاً ترور شهید فخریزاده دقیقاً در زمانی انجام شد که امریکا در دوره گذار انتقال دولت است و روشن است که این اقدام بیش از همه برای فشار به ایران صورت گرفته است. ثالثاً، تجربه نشان داده هرگاه در برابر طرف مقابل با قاطعیت وارد میدان شوید، عقب مینشیند و اگر ببیند طرحی جدی در اختیار دارید که میتواند محاسباتش را به هم بریزد حاضر میشود امتیاز دهد و شما را راضی کند که معادلات بازی را حفظ کنید.
فراموش نکنیم که برجام زمانی حاصل شد و غرب حق غنیسازی ایران را پذیرفت که ایران غنیسازی ۲۰ درصدی را آغاز کرده بود، در حالی که قبل از آن به هیچ وجه حاضر نبود حق غنیسازی ایران را به رسمیت بشناسد.
ما باید همواره از امکاناتمان بهترین استفاده را ببریم. شاید با طرح جدید مجلس کار دیپلماتهای ما سخت شده باشد، اما میتوان از دریچه دیگری نیز به موضوع نگاه کرد. این طرح میتواند اهرم فشاری در اختیار دستگاه سیاست خارجی کشورمان قرار دهد تا طرف غربی را وادار کند به برجامی که خود نقض کرده، پایبند بماند و به طور جدی خواسته اصلی ایران را که همان رفع واقعی تحریمهاست، محقق کند. هنر دیپلماسی استفاده بهینه از فرصتها و تبدیل موقعیتها و احیاناً تهدیدها به فرصت است. اگر از این دریچه به موضوع نگاه شود، میتوان گفت که طرح مجلس میتواند به سود مذاکرهکنندگان ما باشد تا در آینده طرفهای غربی را وادار کنند تا به طور جدی مذاکره کنند و مذاکرات را بدون فوت وقت به نتیجه برسانند. همان طور که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان گفته است که اگر غربیها به تعهدات خود در برجام عمل نکنند، دولت ایران مجبور است آنچه مجلس تصویب کرده را اجرا کند.
سفیر سابق ایران در سازمان ملل و فرانسه
طی یک هفته اخیر دو اتفاق مهم روی داد؛ اول، ترور دانشمند هستهای کشورمان، مرحوم شهید محسن فـــــــخریزاده در روز جمعه هفتم آذر که تمامی نشــــانهها از آن حــکایت دارد که این عملیات پیچیده کار موساد و عوامل وابسته به آن از جمله منافقین بوده است. دوم، تصویب طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریمها توسط مجلس شورای اسلامی که روز سهشنبه ۱۱ آذر تصویب شد و شورای نگهبان نیز آن را روز چهارشنبه ۱۲آذر تأیید کرد. طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریمها از چند ماه پیش در دستور کار مجلس قرار گرفته بود و برخی جزئیات آن را بعضی نمایندگان مجلس به اطلاع رسانهها رسانده بودند اما با ترور شهید فخریزاده تصویب آن در مجلس و سپس شورای نگهبان سرعت گرفت. این دو اتفاق که متوالی هم روی داد، انتقادها و فشارها به دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی دولت حسن روحانی را تشدید کرد.
دولت به صراحت گفته که با این طرح مخالف است و آن را به ضرر دیپلماسی کشور میداند. در حالی که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز پنجشنبه در گفتوگوی تلویزیونی خود تأکید کرد که این طرح از چند ماه پیش در دستور کار مجلس بوده و هدف از تصویب آن کمک به دیپلماسی کشور برای خروج کشور از زیر بار سنگین تحریمهای تحمیلی است. وی تأکید کرد، تصویب این طرح به هیچ وجه به معنای خروج ایران از برجام نیست.
در اینجا بد نیست به نکاتی اشاره شود. اول اینکه با توجه به ترور ناجوانمردانه دانشمند هستهای کشورمان که مقامات اسرائیلی نه تنها به صراحت آن را رد نکردند، بلکه تلویحاً نیز بر آن صحه گذاشتهاند، حاکمیت را بر آن داشت تا واکنش جدی نشان دهد تا به دشمنان ایران نشان دهد که گمان نکنند هر کاری کنند ایران ساکت میماند، ایران برگههای زیادی در اختیار دارد که در موقع لزوم میتواند از آنها استفاده کند. اتفاقاً این برگهها علیه اسرائیل بیش از همه است.
دیگر اینکه، این صحیح است که با تصویب این طرح کار دولت برای چانهزنی با طرفهای مذاکره کننده غربی سختتر شده اما اولاً، کار ایران با خروج یکجانبه امریکا از برجام سخت شده بود و این سختی به قوت خود باقی است. ثانیاً، هیچ تضمینی نیست اگر حتی این طرح هم تصویب نمیشد از فشار غرب به ایران کاسته میشد، حتی حالا که ترامپ رفته و بایدن آمده و زمزمههای نرمش او برای بازگشت به برجام شنیده میشود. اتفاقاً ترور شهید فخریزاده دقیقاً در زمانی انجام شد که امریکا در دوره گذار انتقال دولت است و روشن است که این اقدام بیش از همه برای فشار به ایران صورت گرفته است. ثالثاً، تجربه نشان داده هرگاه در برابر طرف مقابل با قاطعیت وارد میدان شوید، عقب مینشیند و اگر ببیند طرحی جدی در اختیار دارید که میتواند محاسباتش را به هم بریزد حاضر میشود امتیاز دهد و شما را راضی کند که معادلات بازی را حفظ کنید.
فراموش نکنیم که برجام زمانی حاصل شد و غرب حق غنیسازی ایران را پذیرفت که ایران غنیسازی ۲۰ درصدی را آغاز کرده بود، در حالی که قبل از آن به هیچ وجه حاضر نبود حق غنیسازی ایران را به رسمیت بشناسد.
ما باید همواره از امکاناتمان بهترین استفاده را ببریم. شاید با طرح جدید مجلس کار دیپلماتهای ما سخت شده باشد، اما میتوان از دریچه دیگری نیز به موضوع نگاه کرد. این طرح میتواند اهرم فشاری در اختیار دستگاه سیاست خارجی کشورمان قرار دهد تا طرف غربی را وادار کند به برجامی که خود نقض کرده، پایبند بماند و به طور جدی خواسته اصلی ایران را که همان رفع واقعی تحریمهاست، محقق کند. هنر دیپلماسی استفاده بهینه از فرصتها و تبدیل موقعیتها و احیاناً تهدیدها به فرصت است. اگر از این دریچه به موضوع نگاه شود، میتوان گفت که طرح مجلس میتواند به سود مذاکرهکنندگان ما باشد تا در آینده طرفهای غربی را وادار کنند تا به طور جدی مذاکره کنند و مذاکرات را بدون فوت وقت به نتیجه برسانند. همان طور که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان گفته است که اگر غربیها به تعهدات خود در برجام عمل نکنند، دولت ایران مجبور است آنچه مجلس تصویب کرده را اجرا کند.
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
اخبار این صفحه
-
# من - ماسک - میزنم
-
انتصاب حجتالاسلام شکری به نمایندگی ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران
-
صفحه ویژه ایران قرن
-
بودجه محرومان
-
جنوب در محاصره سیل و سیلاب
-
جزئیات آزمایش واکسن ایرانی
-
سینمای ایران بدون او چیزی کم دارد
-
جولان «فیکها» در بازار
-
از سمیناهار تا وبینار
-
پاریس قشنگ است اما خانه من نیست!
-
کودکان زیر چتر حمایت مادران میروند
-
سلام ایران
-
روز جهانی معلولین یک روز برای همه
-
افزایش 50 درصدی بودجه معاونت امور فرهنگی
-
فرصتی برای دیپلماسی
اخبارایران آنلاین