پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم: ‌عدالت نیکو است اما از دولتمردان نیکوتر، سخاوت نیکو است اما از ثروتمندان نیکوتر؛ تقوا نیکو است اما از علما نیکوتر؛ صبر نیکو است اما از فقرا نیکوتر، توبه نیکو است اما از جوانان نیکوتر و حیا نیکو است اما از زنان نیکوتر.              نهج الفصاحه ص578 ، ح 2006

شرایط امسال با سال‌های گذشته متفاوت است. ما هم برای برگزاری برنامه طبق روال سال‌های گذشته تردید بسیار داشتیم و در نهایت تصمیم گرفتیم به احترام مردم و با در نظر گرفتن وضعیت کرونایی، در چهارمین سالگرد درگذشت داوود رشیدی، از اجرای برنامه‌ای مانند سال‌های قبل، صرفنظر کنیم و به انتشار یک ویدیوی چند دقیقه‌ای در فضای مجازی بسنده می‌کنیم و به این شیوه در خدمت هموطنان و دوستداران ایشان هستیم. حقیقت این است که روزهای خاصی را می‌گذرانیم. شرایط کرونایی همه را غمگین کرده و از سوی دیگر در این مدت شاهد از دست رفتن تعدادی از هنرمندان خوب کشورمان بوده‌ایم وکام‌مان را تلخ کرده است.

بخشی از گفت‌و‌گوی این بازیگر تئاتر و سینما با ایرنا

سید مجتبی حسینی
معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
هنر کیمیای مغتنم انسانی است. زبان گویایی که دردها را به نجیب‌ترین شکل باز می‌گوید و در عین حال نوشداروی آن را ارمغان می‌دهد. بیان رسایی که شکوه و مدارج و دستاوردهای هر جامعه‌ای را در بهترین صورت سامان می‌بخشد تا هم عزت‌بخش قوم خود باشد و هم مفاخره‌ای ماندگار در زمین و زمان.
هنر پدیده‌ای جادوانه است که در آن گذشته و حال و آینده به تناسب و همزمان قابل رؤیت است. از دریچه یک اثر نقاشی متعلق به هر کجای جهان هم دیروز هنر و منابع الهام بخش هنرمندان هویداست، هم نگاه امروزین شان و هم مسیری که خواهند پیمود به سمت فردا...
تعبیر ممتازی است «چراغ آیینه» بودن هنر و هر آن زمان که مدیریت کلان جامعه‌ای این تعبیر را شناخت و بدان التفاتی از سر آگاهی کرد آثار و برکات مانایش را تجربه کرد.
از این منظر کم نیستند آثار هنری ادوار مختلف کشور ما، آثاری که قرن‌ها مایه مباهات ایرانیان بوده‌اند. این صعود سعد هنر به گواه تاریخ هیچ گاه بی‌بهره از معنویت، خداباوری و ایمانی راسخ به سامان نرسیده و از این روست که در حافظه زمان، هنرمندان، مردمان صاحب جاه و نام‌آورِ روزگار خود بوده‌اند و در جامعه نقش آفرین.
افزون بر وجوه معنوی و فرهنگی هنر، این عنصر ناب در اعتماد به نفس بخشیدن به آحاد جامعه در معرفی داشته‌های غیرمادی، در افزایش غرور و عزت ملی، نقشی بی قرین داشته لیکن وجه اقتصادی هنر دست‌کم در یک قرن اخیر و سده حاضر کمتر از همیشه در کشور ما مورد توجه قرار گرفته است. بررسی اجمالی تاریخ حتی به روشنی گواه است که خلاقیت (به معنای عام) و هنر (به معنای خاص) چه میزان در اقتصاد ملی ایران مؤثر بوده. آنگاه که معماری و تزئینات وابسته‌اش، منسوجات و البسه برآمده از آن، خوشنویسی و هنرهای کتابتی در داخل و خارج خواهان بسیار داشته آیین‌های نمایشی و نغمه‌های موسیقی بر قوام جامعه و ایستادگی و فعالیتش مؤثر و نقش‌آفرین بوده است. بررسی وضع هنر از مناظر مختلف در طول پنج دهه گذشته در کشورهای مختلف بویژه کشورهای توسعه یافته نشان می‌دهد که هنر را به‌عنوان پدیده‌ای دارای وجوه گوناگون و ظرفیت‌های ممتاز در کانون توجه قرار داده‌اند. میزان تأثیرگذاری فرهنگی بر جهان از طریق هنر، نحوه تأثیر بر جامعه خود، افزایش تولید داخلی حاصل از فعالیت‌های هنری و اشتغال‌های مستقیم و غیرمستقیم.... با وجود این هنر می‌تواند دیگر بار به طور جدی مورد توجه قرار گیرد و کارکردهای متنوع آن در خدمت رشد معنوی و توسعه مادی واقع شود. بیانیه گام دوم انقلاب حاصل بینشی است که می‌خواهد در دوران استقرار و اعتلای ایران اسلامی از ظرفیت‌های مختلف بر محورهای تعیین شده در مسیر رشد بهره ببرد.
اگرچه روح حاکم بر بیانیه گام دوم فرهنگی است و در جای جای آن می‌شود ضرورت و اهمیت فرهنگ را دید اما مواردی به‌طور خاص در متن اشارت‌های روشن به ظرفیت‌های فرهنگ و هنر دارد که در صورت شناخته شدن و مبنای تدبیر و عمل قرار گرفتن، می‌تواند نقشی شایسته و مؤثرتر از گذشته ایفا نماید. نخستین گامِ توجه به هنر، خنثی‌سازی تبلیغات سوء خارجی و تبلیغات انباشته از تحریف و دروغ‌پردازی است، در حالی که کشورهای توسعه یافته نماد و نشانه‌های جدی ترقی خود را پرداختن به هنر و رشد آن می‌شمارند و کم توجهی به هنر را نماد تحجر و زمان ناشناسی، جمهوری اسلامی ایران نه تنها در قیاس با همسایگان و منطقه بلکه در عرصه بروز جهانی به دو دلیل ستاره‌ای درخشان است، یکی سابقه تاریخی و پیشینه تمدنی فرهنگ و هنر ایران و شناخته شدگی این میراث عظیم بشری در سطح جهان و دیگر فعالیت‌های گسترده هنری با وجود تمامی اختلاف سلیقه‌های داخلی و دروغ‌پردازی خارجی، بر صحنه رفتن حدود 7000 عنوان تئاتر با بیش از 140هزار اجرا، برگزاری حدود 5000 کنسرت و بیش از 3500 نمایشگاه تجسمی در سال در کنار صدها رویداد و جشنواره و... خود شاخصی است از توان تولید و میزان تقاضای فرهنگی، هنری کشور و ظرفیتی ارزشمند برای مقابله با بخشی از دشمنی‌ها.
همچنین نباید از یاد برد که سهم و میزان آفرینش‌های هنری بازمانده از تاریخ، کمیت قابل توجه و کیفیت مثال زدنی آثار به امروز رسیده، تأثیرات تاریخی و معاصر، الهام بخشی و قابلیت پیوند با زندگی روزمره، هنر را نه یک عنصر گلخانه‌ای بلکه به مزیتی زنده و رقابتی برای ایران بدل کرده و به دستمایه آن می‌تواند در عرصه ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی نقشی در خور بیافریند.
از نکات مهمی که در سال‌های اخیر کمتر به آن پرداخته شده و برای بهره بردن از آن تدبیر بایده صورت نگرفته است، نیروی انسانی جوان، پرشمار و توانمند است. پس از انقلاب اسلامی هنر مورد توجه تمامی اقشار جامعه واقع شد و در پرتو توجه بنیانگذار انقلاب و رهبری معظم در این پدیده شریف رشدی قابل تحسین رقم خورد به نحوی که در بیش از 250 مرکز آموزش عالی و قریب 6000 آموزشگاه، جوانان ایران می‌توانند هنر بیاموزند و پس از کسب مهارت‌های لازم تحقق شعار «ما می‌توانیم» را با مهارتی چشمگیر به تجلی برسانند.
طبعاً پرداختن به هنر، خاصه هنری چون هنر ایران خود از بهترین راه‌های پایبندی به اخلاق و پرداختن به معنویت و توجه به منشی اصیل در سبک زندگی است، مسیری که به حتم سه ویژگی توأمان را به همراه دارد. نخست امیدآفرینی و عزتمندی و اعتماد به نفس، که علاوه بر جامعه هنری بر کل جامعه تأثیر قابل توجه خود را نشان خواهد داد، دوم اثرگذاری آفرینش‌های هنری بر اقتصادی درون‌زا، برون‌گرا، متکی بر داشته‌ها، ارزان، مانا، اشتغال آفرین که نمونه‌های مشابه خارجی آن با توفیق همراه بوده و براساس شواهد متعدد مطالعاتی، می‌توان به موفقیت متفاوت و خیره‌کننده اقتصاد فرهنگ و هنر ایران امید داشت. سومین دستاورد رسیدن به تولیدات مناسب فرهنگی ـ هنری است، آثاری برآمده از اصالت‌های فرهنگی که می‌تواند ضمن معرفی داشته‌ها، ذوق و ذائقه مخاطبان را شکل بخشد.
عرصه فرهنگ و هنر بهترین و درخشان‌ترین نماد و نشانه تمدنی است و اگر براساس اهداف انقلاب اسلامی و رویکرد بیانیه گام دوم عالی‌ترین هدف را رسیدن به تمدن نوین اسلامی بدانیم این غایت جز از طریق شناخت دقیق و عمیق گذشته، معرفت به آن، آفرینش‌های امروزی و نگاهی بلند به فردا مقدور نخواهد بود.

محدثه واعظی‌پور
روزنامه‌نگار
وقتی از کارنامه حرفه‌ای هنرمندان صحبت می‌کنیم، معمولاً بحث به این بخش می‌رسد که هر هنرمند دوران اوج دارد که دائمی نیست. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت نوار موفقیت و تحسین‌هایی که نصیب هنرمندان می‌شود همیشگی باشد. به نظر می‌رسد این وضعیت شامل همه پدیده‌های هستی می‌شود و دوره تثبیت یا شکوفایی مستمر نیست. وضعیت سریال‌سازی در یک دهه اخیر این گونه بوده و هرچه پیش آمده‌ایم آثاری که کیفیت و محتوای قابل توجه داشتند کمتر شده است.
برنامه‌سازی در شبکه‌های تلویزیون به سمت کپی‌برداری میل کرده و دقیقاً برنامه‌هایی کپی و تکرار می‌شوند که سال‌ها به نمونه اصلی آنها دشنام داده شده است.
«عصر جدید» به‌عنوان برنامه‌ای پربیننده، کپی دست چندم و ایرانی شده برنامه‌های استعدادیابی غربی است. انواع تاک شوها، که حتی در دکور و اجرا برنامه‌های شبکه‌های خارجی را تداعی می‌کنند قرار است ما را از تماشای نسخه‌های اصل و باکیفیت این برنامه‌ها بی‌نیاز کنند.
در سریال سازی، روند اضمحلال عیان‌تر است، این بحران در مناسبت‌های ملی و مذهبی که قرار است تلویزیون خودش را نشان بدهد بیشتر روشن می‌شود. از «معصومیت از دست رفته» (داوود میرباقری)، «وفا» یا «سفر سبز» (محمدحسین لطیفی) رسیده‌ایم به سریال‌های مناسبتی شعاری گل‌درشت که نه کیفیت هنری دارند، نه به یاد می‌مانند. مجموعه‌هایی که پس از یک بار تماشا، خوشبختانه از ذهن می‌روند و جایشان را به اثری نازل‌تر می‌دهند. وضعیت به شکلی رقم خورده که حتی در سیر فعالیت کارگردان‌های تلویزیون، در این سال‌های اخیر کیفیت آثار نزولی‌تر شده است، بجز داوود میرباقری که موقعیتی منحصر به فرد دارد، بقیه کارگردان‌های تلویزیون در این سال‌ها ضعیف‌ترین آثارشان را ساخته‌اند و از دوران اوج فاصله گرفته‌اند. کاهش تعداد تماشاگران تلویزیون، هم حقیقتی است که نمی‌توان کتمان کرد.
این روزها و در حالی که شیوع ویروس کرونا، عزاداری‌های عمومی را با محدودیت مواجه کرده است، تلویزیون می‌توانست رسانه‌ای برای ترویج ارزش‌های فرهنگ عاشورا باشد. اگر به‌عنوان مسلمان شیعه باور داشته باشیم که عاشورا یک فرهنگ است و بیش از همه تظاهرها و نمایش‌ها باید به مفهوم این فرهنگ نزدیک شویم، نگاهمان به برنامه‌سازی و تولید سریال به‌نام عاشورا پوست می‌اندازد.
کافی است مدیران صداوسیما بویژه چهره‌های جوان تازه از راه رسیده که به نظر می‌رسد قبلاً قرابتی با این رسانه نداشته‌اند، سریال‌های مناسبتی یک دهه پیش را مرور کنند و ببینند که در دوره‌ای، مضامین مذهبی و معنوی چطور با پسند و خواست تماشاگر پیوند می‌خورد و چگونه آثاری از جنس «معصومیت از دست رفته»، «وفا» و «سفر سبز» مفهوم مقاومت، ظلم‌ستیزی، تلاش برای احقاق حق و پیروزی حق علیه باطل را که کلید واژه‌های فرهنگ عاشورایی هستند، ترویج می‌کرد.
اینکه قرار است تولید سریال در شبکه نمایش خانگی تحت کنترل و نظارت صداوسیما قرار بگیرد، تیر خلاص به پیکر بی‌جان سریال‌سازی است. این روزها که سریال‌های غربی و ترک بین بینندگان ایرانی دست به دست می‌شود نظارت و کنترل بیشتر قرار نیست کیفیت را افزایش دهد، ماجرا پایان دادن به رقابتی است که می‌توانست به دیده شدن دیگران بینجامد.

عبدالرحیم
سعیدی راد شاعر
هنوز می‌چکد از چشم آسمان آتش
زمین و هر چه در آن می‌کشد فغان آتش
صدای طبل عزا بین کوچه می‌پیچد
دوباره سنج و دهل بسته بر دهان آتش
 صدای شیون شمشیر می‌رسد برگوش
میان معرکه برپاست بی‌گمان آتش
فغان و آه بلند است و العطش جاری
به جان خسته دلان بانگ: الامان آتش!
 کنار علقمه افتاده دست ساقی مست
کنار خیمه ولی، آه، ارغوان، آتش
 چقدر شکوه کند رود، با لبی تشنه
چقدر گریه کند مشک بی‌زبان آتش
 گلوی کودک شش ماهه‌ای غزلخوان شد
دمی که تیر، بخون خفت و شد کمان آتش
 کسی ندیده چنین رسم میهمانداری
کسی نداده چنین دست میهمان آتش
 چه شعله‌ها که به پاهای کودکان پیچید
چه زخم ها که چنین می‌زند به جان آتش
 چه کرده شمر به گودال قتلگاه مگر
که ناگهان شده دل‌های شیعیان آتش
 مگر چه آمده بر نعش‌های در گودال
که شعله می‌کشد از عمق استخوان آتش
 صدای ناله‌ای از عرش می‌رسد برگوش
رسیده است مگر تا به کهکشان آتش؟
 گمان مبر که در آن سرخی غروب و عطش
رسیده است به پایانِ داستان آتش
 چه‌ها گذشت بر آن کاروان نمی‌دانم!
گذشته است گمانم ز هفت خان آتش
 چه‌ها گذشت به بانوی صبر و بی‌تابی
دمی که داشت به لب چوب خیزران آتش
 بپاست خطبه آتش میان کاخ یزید
تمام شام بلا سوخت از همان آتش

پرونده ثبت ملی سه اثر نقاشی احمد خلیلی با موضوع عاشورا و قیام مختار به سبک نقاشی قهوه‌خانه‌ای به صورت واقع‌گرایانه، تکمیل شده است.
 احمد خلیلی که در سال ۱۳۸۷ درگذشت یکی از آخرین بازماندگان نقاشی قهوه‌خانه‌ای در ایران بود و آثار او در موزه هنرهای معاصر تهران، دفترامورهنرهای تجسمی وزارت ارشاد، کاخ موزه نیاوران، کاخ‌موزه سعدآباد و موزه آزادی نگهداری می شود.

یگانه خدامی

#بورس

دیروز هم تابلوی ‌‎بورس قرمز بود و با افت ۵۳ هزار واحدی شاخص به ۱ میلیون و ۶۰۸ هزار واحد رسید. علاوه بر ادامه سقوط شاخص، اینکه دیروز بیش از ۷ هزار میلیارد تومان نقدینگی متعلق به اشخاص حقیقی از بورس خارج شد مورد توجه قرار گرفت. این خبر بازتاب زیادی داشت و سهامداران فعال در شبکه‌های اجتماعی درباره‌اش نوشتند: «رقم خروج پول ‎حقیقی‌ها از بورس در طول مبادلات امروز، دوشنبه، از مرز ۷ هزار میلیارد تومان گذشت. از اول امسال ۱۱۰ هزار میلیارد تومان ورود پول داشتیم حالا در ۱۱ روز کاری گذشته، در مجموع ۱۲ هزار میلیارد تومان پول حقیقی‌ها از ‎بورس خارج شده، عمده رقم خروج به ۳ روز کاری اخیر مربوطه»، «‏سکان بازار سرمایه در اختیار کیست؟ اسامی چند نماد را آورده‌اند که باید این سهام جمع شود، مگر این سهام نسبت به بقیه بازار ارجحیت دارند؟ یاخونشان رنگین‌تر است؟ چرا بقیه سهام بازار ول معطلند؟»، «‏بازار داره الک میشه»، «‏با وجود افزایش قیمت دلار نیما به بیش از بیست هزار تومان همچنان روند نزولی شاخص ادامه داره»، «‏دوتا از همسایه‌هامون از اول سال ‎شارژ نمیدادن هر چی گفتم ندادن ‌تا اینکه ۲ماه قبل هر دوتاشونو خفت کردم بهم با خنده گفتن مردحسابی ما توی ‎بورس روزی یک میلیون سود می‌کنیم اونوقت شارژ۵۰تومنی تورو ندیم؟ امروز صبح هردوتاشون شارژا رو ریختن. انگار آدما هرچی کمتر داشته باشن آدمای بهتری هستند»، «‏بازار دقیقاً شورویه و تو موقعیت استالینگراد. با وجود بی‌اعتمادی‌ها من خوشبینم به آینده این بازار»، «‏اتفاقاتی که امروز توی بازار افتاد میتونه نوید حمایت دولت (بالاخره) باشه ولی چالشی که وجود داره چرا انقدر دیر؟ زمانی که شاخص ۱.۸۰۰ بود و هر روز خروج پول دیده میشد نیازمند حمایت بود»، «‏حقوقی‌هایی که در دو روز گذشته، در کمترین قیمت می‌خرند و حقیقی‌هایی که از ترس در حال فروش و فرار هستند. کاش برای هر کد بورسی که صادر می‌شود، یک جلسه توجیهی برگزار شود تا بدانند که اینجا قرار نیست یک شبه ثروتمند شوند. هیچ معامله‌ای روز اول وارد سود نمی‌شود.»، «‏طمع انسان واقعاً عجیبه. همین ۲، ۳ ماه پیش بود که شاخص کل ‎بورس از مرز یک میلیون گذشت. الان ۱۶۰۰ شده همه میگن وای بورس ریخت فلان. ماجرا اینه که من مثلاً پولم بوده ۱۰ هزار تومن یه موقعی رفته تا ۲۰ تومن و من چون اون عددو دیدم الان که اومده رو ۱۶ تومن من ناراحتم.»، «‏خروج ۷۲۳۸میلیارد تومن پول حقیقی از ‎بورس یعنی خرید سنگین حقوقی‌ها. دو هفته دیگه بیایید سهم خودتون رو ۳۰درصد بالاتر از امروز از حقوقی‌ها بخرید!»، «‏با رویای یک شبه پولدار شدن هم خودتون رو بیچاره می‌کنید، هم سهامدار سابق و کاربلد رو.»


محرم‌ متفاوت امسال

امسال عزاداری ماه محرم با سال های دیگر به دلیل شیوع بیماری کرونا متفاوت است. این روزها کاربران عکس هایی از رعایت فاصله گذاری اجتماعی و پروتکل های بهداشتی منتشر می کنند و از شرایط عزاداری در این روزها می نویسند. البته بعضی ها هم از این می نویسند که هیأت هایی هستند که پروتکل ها را رعایت نمی کنند: «‏بنا به دلایلی هر سال محرم ،خونه عزاداری می کنم، امسالم مثل هر سال ...ولی وقتی می بینم از دسته وهیأت خبری نیست، دلم میگیره .چقدر سوت و کوره»،«جلسه کوچیک و صمیمی عزاداری اباعبدالله رو با رعایت تمام دستورات بهداشتی در فضای باز برگزار می کنیم. پای عهدمان هستیم»، «در ایام سوگواری امام حسین (ع) سعی کنیم با یاری هم و توجه به آیین های پزشکی و توصیه های مکرر کادر درمان هوشیارتر از قبل باشیم تا روزهای خوبی رو سپری کنیم و به بهترین شکل ممکن همانند سنوات گذشته فرهنگ عاشورایی را پاس بداریم»،«‏دلواپسان محترم عزاداری امام حسین علیه السلام تصاویر مراسم عزاداری هارو با رعایت پروتکل های بهداشتی حتماً دیدید حالا نوبت شماست از حال و روزتون برامون عکس ارسال کنید»، «‏همه می دونیم که محرم۱۴۴۲متفاوته.از تفاوت در شیوه های مبتکرانه عزاداری تا جنس نذری ها.اما باید یه تفاوت دیگه هم امسال باشه اینکه تاسوعا و عاشورای حسینی به هر دلیلی(با تأکید بخونیدبه هر دلیلی)‎سفر نرم. ‎سفر نری. ‎سفر نریم. یادمون باشه هدف قیام امام حسین امر به معروف و نهی از منکره»،«‏قرار بود ستاد ملی مقابله باکرونا بر مراسم عزاداری نظارت داشته باشه. در میدان امام خمینی هیأتی رفتم که خیلی شلوغ بود و بدون رعایت فاصله گذاری. زود اونجا رو‌ ترک کردم اما امیدوارم بعد از این توییت یه نظارتی هم بشه»، «تا جایی که من دیدم در میدان ‎منیریه ‎دسته‌های عزاداری به راه افتادن، روز به روز هم گسترده‌تر میشن. کجا میشه گزارش داد این مسأله رو؟ لطف بکنید خودتون هم زنگ بزنید و گزارش بدین، این همه خونِ دل نخوردیم که به همین راحتی مجلس امام حسین(ع) برچسب بخوره»،«برگزاری مراسم عزاداری با رعایت پروتکل های بهداشتی از سوی هموطن های عزیز شایسته تقدیر است».