گروه اجتماعی/  از دیروز استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ و پرتردد  کشور اجباری شد. این بار ستاد ملی مقابله با کرونا، استفاده نکردن از ماسک در مراکز شلوغ را مشمول مجازات دانسته است. برای مثال چنانچه کارمندی در محل کارش ماسک نزند،  از طرف کارفرما غیبت می‌خورد. در مورد دیگری بنا به دستور رئیس جمهوری افرادی که برای ورود به محل‌های شلوغ و پر جمعیت از ماسک استفاده نکنند، از دریافت خدمات محروم می‌شوند. دولت یازدهم در حالی جمعیت عمومی را در مکان‌های سربسته و شلوغ ملزم به اجبار استفاده از ماسک کرده است که اتفاقاً مشاهدات میدانی نشان می دهد این طرح با استقبال شهروندان، کارکنان و کارمندان ادارات، مراکز درمانی، استفاده کنندگان از وسایل حمل و نقل عمومی، کارکنان میوه و تربار، بانک‌ها و فروشگاه‌های بزرگ و شلوغ مواجه شده است. شهروندان تهرانی در اولین روز اجباری شدن استفاده از ماسک، اعمال محدودیت‌های سختگیرانه از سوی دولت را راه حل منطقی برای پیشگیری از افزایش تعداد مبتلایان می‌دانند. تهرانی‌ها معتقدند دولت با اجبار مردم به استفاده از ماسک سلامت شهروندان را در مکان‌های پرتردد در اولویت قرار داده و اجرای این طرح برای قطع زنجیره ویروس بسیار کمک کننده می‌تواند باشد. در این گزارش به چند نقطه شهر سر زدیم تا حال و هوای اولین روز اجباری شدن ماسک را روایت کنیم.
 توزیع رایگان ماسک در بیمارستان مفید کودکان
برخلاف روزهای گذشته  این بار تصویر متفاوتی از مراجعه کنندگان به مرکز درمانی را می‌بینیم. اغلب بیماران و همراهان برای ورود به بیمارستان مفید ماسک زده‌اند. آنهایی هم که ماسک ندارند پیش از ورود به ساختمان‌های اصلی باید از باجه  وسط محوطه بیمارستان ماسک تهیه کنند. روی بنر زردرنگی که به دیوار فلزی باجه نصب است، نوشته شده واحد «تریاژ». اینجا اولین نقطه‌ای است که بیماران و همراهان بدون پوشش ماسک، باید از این باجه  ماسک تهیه کنند و سپس اجازه ورود به داخل ساختمان‌ها به آنها داده می‌شود. جلوی باجه چندین زن و مرد به همراه چند کودک خردسال منتظر ایستاده‌اند تا از متصدی  باجه ماسک بگیرند. یکی از آنها که دست کودک خردسالش را گرفته، می‌گوید: «بچه‌ام یک مرتبه تب کرد فرصت نداشتم بروم و ماسک بخرم. خدا خیرشان دهد اینجا ماسک دادند. خیلی راضی هستیم این گونه جان بچه‌هایی که به  اینجا می‌آیند  کمتر به خطر می‌افتد.» مراجعه‌کنندگان، طرح اجباری شدن ماسک از سوی دولت را اقدام بسیار خوبی می‌دانند و معتقدند وقتی کسی به توصیه‌ها و نکات بهداشتی توجهی نشان نمی‌دهد، دولت مجبور است استفاده از ماسک را اجباری کند.
اگرچه ماسک زدن به توصیه کارشناسان بهداشتی یک باید است اما مشاهدات ما نشان می‌دهد چنانچه ماسک به قیمت مناسب و به آسانی در دسترس شهروندان قرار بگیرد، اقبال مردم نسبت به پوشیدن ماسک  هم بیشتر می‌شود.
زنی میانسال در محوطه بیمارستان کودکان مفید در حال توزیع ماسک است. یک عدد ماسک و یک بسته بیسکوئیت را داخل کیسه پلاستیکی گذاشته و آن را بین مردم توزیع  می‌کند.  البته تمایلی برای مصاحبه نشان نمی‌دهد اما مسئول باجه‌ای که ماسک توزیع می‌کند، می‌گوید: «اولین بار است چنین صحنه‌ای را در بیمارستان می‌بیند. بالاخره در این اوضاع بیماری همه باید هوای یکدیگر را داشته باشند تا مریضی نگیرند.»
الزام ارباب رجوع به رعایت پروتکل‌های بهداشتی
متجمع‌های قضایی و دادسرها  نیز از جمله مکان‌های شلوغ و البته پر تردد در تهران  هستند که روزانه ارباب رجوع زیادی به این مکان‌ها رفت و آمد دارند. برای تهیه گزارش  از رفتار بهداشتی مردم به یکی از دادسرا‌ها در ناحیه یک تهران می‌روم. اینجا همه پروتکل‌های بهداشتی مو به مو اجرا می‌شود. ورود همه مراجعه‌کنندگان به داخل ساختمان منوط به پوشیدن ماسک است و چنانچه کسی ماسک نداشته باشد، باید از باجه‌ای که جلوی دادسرا تعبیه شده، ماسک تهیه کند. سرباز  مقابل در ورودی ایستاده است و برخلاف روال همیشگی مراجعه کنندگان را بازرسی بدنی نمی‌کند و تلفن‌های همراهشان را داخل دستمال کاغذی می‌پیچد و داخل فایل‌های فلزی می‌گذارد. قضات و کارمندان همگی ماسک زده‌اند و به جز این جلوی اتاق‌هایشان میز و صندلی گذاشته‌اند و ارباب رجوع را از نزدیک نمی‌پذیرند و فاصله یک و نیم متری باید رعایت شود. اگرچه برخی از مراجعه کنندگان ماسک ندارند اما همان‌ها نیز به طرح اجباری شدن ماسک در مکان‌های شلوغ لبخند رضایتبخشی می‌زنند و این دستور دولت را مساوی با حفاظت از سلامت و جان‌شان می‌دانند.
ماسک‌ها روی چانه‌ها
تصویر دیروز فروشگاه‌ها و مراکز خرید پایتخت نیز تقریباً متفاوت از  روزهای قبل از آن بود. این بار انتظامات مراکز خرید و حتی برخی از مغازه‌داران  سفت و سخت پای تصمیمات  ستاد ملی کرونا ایستاده‌اند و اجازه نمی‌دهند کسی بدون ماسک وارد فروشگاه‌ها و مراکز خرید شوند. مشاهدات خبرنگار «ایران» نشان می‌دهد که در مراکز خرید و فروشگاه‌های بزرگ پایتخت زدن ماسک برای خریداران اجباری شده است. انتظامات چند مرکز خرید در کنار در اصلی میزهای بزرگی گذاشته‌اند و روی میزها بسته‌های ماسک قرار گرفته است. برخی از مراکز خرید با تب‌سنج وضعیت جسمی مردم را چک می‌کنند و از آنهایی که ماسک ندارند، می‌خواهند که از ماسک‌هایی که روی میز گذاشته‌اند، استفاده کنند.
در برخی از مراکز خرید هم انتظامات ماسک‌ها را می‌فروخت. ماسکی دو هزار تومان. اگر مشتری از خرید ماسک خودداری می‌کرد و یا بی توجه به درخواست زدن ماسک رد می‌شد، مأموران انتظامات از ورودش به داخل پاساژ خودداری می‌کردند. با اینکه جلوی در اصلی مراکز خرید مأموران انتظامات به طور جدی پروتکل‌های بهداشتی را اجرا می‌کردند اما داخل پاساژ برخی‌ها چندان به زدن ماسک اهمیتی نمی‌دادند. مأموران انتظامات می‌گفتند آنهایی که ماسک ندارند، با ماشین به پارکینگ آمده‌اند و با آسانسور وارد طبقات مراکز خرید شده‌اند. البته این ماسک زدن هم برای مشتریان و فروشنده‌ها مدل‌های خاصی داشت. برخی ماسک‌ها را روی چانه‌هایشان زده بودند و برخی دیگر روی پیشانی و یا موهایشان. دلیلش را که می‌پرسیدم این جمله را می‌شنیدم: «خفه شدیم از ماسک زدن.»
برخی از مغازه‌داران هم جلوی شیشه اصلی مغازه‌ها نوشته‌هایی از این دست را چسبانده‌اند: «لطفاً بدون ماسک وارد نشوید. برای حفظ سلامتی خودتان می‌گویم.» وضعیت اما در بازارچه‌های کوچک برخی از محله‌ها بدتر است. اکثر فروشندگان  بازارچه‌های محلی خودشان از ماسک استفاده نمی‌کردند. آنهایی هم که ماسک داشتند، بیشتر خانم‌های فروشنده بودند و  زنان بیشتر از مردان در مراکز خرید و فروشگا‌ها از ماسک استفاده می‌کردند. حتی برخی از زنان فروشنده شیلد هم داشتند و دور تا دور میز محل کارشان را با پلاستیک شیشه‌ای پوشانده بودند و از خریدار‌ها هم می‌خواهند که از پشت همان  پلاستیک‌ها کارشان را دنبال کنند. بودند مشتریانی که بی توجه به این درخواست‌ها کار خودشان را می‌کردند. علت این بی توجهی هم این بود: «ماسک داریم یادمان رفت بیاوریم.»
تعداد کمی  ماسک نداشتند
در اولین روز اجباری شدن ماسک در همه مراکز و معابر عمومی، مشاهدات نشان می‌دهد که اغلب شهروندان و غرفه‌داران در میادین میوه و تره‌بار خود را مکلف به اجرای قانون کرده و تقریباً بیشتر افراد ماسک  زده‌اند. در میدان میوه و تره‌بار قزل قلعه به عنوان یکی از اصلی‌ترین مراکز خرید عمومی، بیش از 85 درصد مردم از ماسک به عنوان یک ابزار پیشگیری استفاده کرده‌اند، با این همه تعداد محدودی همچنان به این قانون بی‌اعتنا هستند و متأسفانه هیچ ابزار قانونی هم برای جلوگیری از ورود آنها به غرفه‌ها پیش‌بینی نشده است و افراد با ماسک و یا بدون ماسک به راحتی می‌توانند وارد غرفه‌ها شده و خرید کنند. وضعیت البته در میادین محلی و کوچک نسبت به میادین بزرگ دردناک‌تراست و در بعضی غرفه‌ها مشاهده می‌شود که فرد غرفه‌دار هم بدون ماسک و رعایت فاصله اجتماعی در میان ازدحام و شلوغی مردم، درحال کشیدن میوه و صیفی جات است، جالب اینکه وقتی به آنها تذکر داده می‌شود هم با بی‌اعتنایی لبخند زده و از کنارتان رد می‌شوند. با وجود اجبار به ماسک حتی خریداران نیز به صورت انگشت شمار بدون ماسک وارد غرفه‌های شلوغ می‌شوند و درجواب تذکر دیگران به رعایت فاصله اجتماعی از فرصت فاصله بین صفوف استفاده کرده و از دیگران جلو می‌زنند. متأسفانه علی رغم  دستور اکید رئیس جمهوری ، هیچ فردی از انتظامات و یا حراست در جلوی ورودی غرفه‌ها به شهروندان بدون ماسک تذکر نمی‌دهد و آنها می‌توانند بدون مزاحمت وارد غرفه‌ها شده و خرید کنند. برخی خریداران با ابراز نارضایتی نسبت به این اقدام به غرفه‌داران تذکر می‌دهند که کالای این افراد را روی ترازو نگذارند. فروشندگان اما می‌گویند که دستوری برای نکشیدن بار خریداران نگرفته‌اند و تا زمانی که به آنها مکتوب ابلاغ نکنند، نمی‌توانند خودسرانه تصمیم‌گیری کنند.
البته برخی غرفه‌داران هم معتقدند که دلشان به حال شهروندان می‌سوزد و نمی‌توانند به درخواست آنها جواب منفی بدهند، جالب اینکه افراد بدون ماسک اغلب جوانند وعده‌ای نیز می‌گویند که ماسک داشته‌اند اما به خاطر گرما آن را داخل کیف گذاشته‌اند. افراد مسن با ناراحتی و غرولند از کنار افراد بدون ماسک رد می‌شوند، آنها معتقدند که باید از همان ابتدا، جلوی ورود افراد بدون ماسک گرفته شود  و یا جریمه‌شان کنند. برخی هم می‌گویند که وقتی اجبار به استفاده از ماسک است، باید حتماً غرفه فروش هم گذاشته شود تا اگر کسی به هر دلیلی نداشت، همان جا تهیه کند.
 استقبال مردم از اجباری شدن ماسک در بانک‌ها
از روز گذشته ماسک زدن در محیط بانک‌ها هم اجباری شد. در محوطه بانک ها صد درصد پرسنل و مردم ماسک دارند، هرچند بعضی برای دقایقی ماسک خود را پایین کشیده‌اند. خانم مسن خانه‌داری که برای انجام کار بانکی به بانک آمده، درباره اجباری شدن ماسک به «ایران» می‌گوید: از اجباری کردن ماسک راضی هستم، این حرکت خیلی خوب و مثبت است. خیلی از افراد از عواقب بیماری اطلاع ندارند و ماسک زدن را جدی نمی‌گیرند. باید اجبار کرد تا این دسته از افراد هم رعایت کنند. خانم دیگری که اتفاقاً از پرسنل بیمارستان است، با بیان اینکه اگر مردم نکات پیشگیرانه را رعایت نکنند، بیماری همچنان ماندگار است، معتقد است: باید اجباری شدن ماسک در محیط‌های بسته و گاهی شلوغ مانند بانک‌ها، زودتر از این‌ها انجام می‌شد، همه افراد در معرض ابتلا به بیماری هستند، پس باید موضوع را جدی‌تر گرفت. مردی حدود 45 ساله که پیمانکار است نیز در نوبت بانک روی صندلی نشسته، او نیز می‌گوید: کاش همه افراد درک الزام استفاده از ماسک را داشته باشند، من در زمینه کار خودم هم تمام کارگران را ملزم به استفاده از ماسک کرده‌ام. یکی از کارمندان بانک که پشت باجه نشسته، با اشاره به این که اگر فردی ماسک نداشته باشد، حتی اگر شماره هم گرفته باشد، کارش را انجام نمی‌دهیم، می‌گوید: نمی‌توان  یک نیرو را ملزم کرد تا ماسک داشتن مردم را چک کند اما از انجام کارهای بانکی برای افرادی که ماسک ندارند، خودداری می‌کنیم؛ این در حالی است که در بانک دیگری پرسنل به مشتریانی که ماسک ندارند، ماسک رایگان ارائه می‌دهند، هرچند بعضی از مشتری‌ها از بانک خارج  شده، ماسک تهیه کرده و دوباره مراجعه می‌کنند. در هر حال به افراد بدون ماسک در هیچ بانکی خدمات ارائه نمی‌شود.

برش
از هر10 نفر 8 نفر ماسک زدند

اجبار به استفاده از ماسک در حمل و نقل عمومی از حدود 2 هفته پیش آغاز شد، در این مدت بیش از 90 درصد مردم ماسک می‌زدند، اما در اولین روز از اجباری شدن ماسک به صورت عمومی، فضای مترو کمی متفاوت‌تر از قبل بود. تقریباً از هر 10 شهروند، 8 نفر ماسک زده بودند، از دو نفر باقی مانده، یک نفر بدون استثنا جلوی گیت‌های ورودی و با تذکر مأمور مترو، ماسک مچاله شده و بدون حفاظ را از داخل جیب یا کیفش را درمی‌آورد و با تمارض به اینکه ماسک زده، از گیت رد می‌شد، همین فرد به محض اینکه پایش به واگن قطار می‌رسید، ماسک را برمی‌داشت و دوباره داخل جیبش می‌گذاشت. نفر دوم هم از اساس ماسک نداشت. مأمور قطار یک در میان، افرادی را که ماسک نداشتند به سمت میز فروش ماسک هدایت می‌کرد و فروشنده نیز با همان دستی که پول خرد را گرفته بود، از داخل پاکت یک یا دو عدد ماسک را به مشتری می‌داد. سپس مشتری با دستی که ضدعفونی نشده، جلوی چشم مأمور، ماسک را بر صورت می‌گذاشت و داخل قطار می‌شد. برخی نیز با بیان اینکه بیماری تنفسی دارند و اگر ماسک بزنند نمی‌توانند نفس بکشند، تنها ماسک خود را به مثابه کارت ورود به مأمور نشان می‌دادند و از گیت عبور می‌کردند. مأموران نظافتچی مترو هم گاهی بدون ماسک مشغول جمع‌آوری زباله بودند که به محض رفتار مشکوک یک مسافر، از ترس اینکه مأمور بهداشت نباشد، به سرعت ماسک را  از جیب در آورده و می‌زدند. برخی غرفه‌داران هم که ماسک و شیلد می‌فروختند، خودشان ماسک نداشتند. البته در ورودی مترو نیز غرفه‌های فروش ماسک دایر شده بود تا کسی بهانه‌ای برای پیدا نکردن ماسک نداشته باشد.

 

رئیس شورای اسلامی شهر تهران گفت: از ۳۳ هزار ساختمان ناایمن تنها ۲۲۳ ساختمان ایمن شده‌اند و ۳ هزار و۶۰۲ ساختمان در حال ایمن‌سازی هستند و
۲۹ هزار و ۷۷۷ ساختمان هنوز ایمن‌سازی را آغاز نکرده‌اند.
به گزارش مهر، محسن هاشمی در نطق پیش از دستور جلسه دیروز شورای اسلامی شهر تهران گفت: نزدیک به هزار و ۴۰۰ شهرداری و بیش از ۳۷ هزار دهیاری مسئولیت خدمت‌رسانی به مردم را بر عهده دارند. با وجود این شهرداری‌ها در شرایط کرونا با مشکلات متعددی مواجهند.
وی افزود: پاسخگویی بدون اختیار، هزینه کرد، بدون منابع کافی از مهم‌ترین چالش‌های شهرداری‌ها و دهیاری هاست.
هاشمی گفت: شهرداری‌ها علاوه بر بحران ناشی از تحریم با کاهش ارزش پول ملی مواجه هستند. وی با اشاره به دستور دیروز رئیس جمهوری که گفتند حمایت از این نهادها با تمام قوت ادامه دارد اظهار داشت، البته ما امیدواریم قوت این حمایت‌ها بیشتر شود. هاشمی با اشاره به حادثه تأسف آور کلینیک سینا اطهر گفت: در این حادثه ۱۹ نفر فوت کردند و تعدادی آسیب دیدند و چون به ابعاد آن به خوبی پرداخته نشد، شورا وظیفه خود دید تا حصول نتیجه به آن رسیدگی کند.
وی با اشاره به جلسه سه ساعته روز گذشته در این باره با حضور تمام دست اندرکاران گفت: توضیحات را ارائه دادند و به این نتیجه رسیدند که همه باید قصورشان را بپذیرند و گزارش مبسوطی ارائه شود. رئیس شورای شهر تهران افزود: این گزارش به مردم ارائه می‌شود، چون این مسأله حق مردم است. وی ادامه داد: براساس بررسی‌ها متوجه شدیم ۴ ساختار در این حادثه مؤثر بودند از جمله وزارت بهداشت، وزارت کار و شهرداری تهران و مالکین که به زودی گزارش تخلفات آنها ارائه می‌شود. هاشمی با اشاره به اینکه ۵ ماه پیش طرح الزام شهرداری تهران به ایجاد سامانه برخط پایش ایمنی ساختمان های پایتخت در برابر خطرات و پایش ایمنی آنها در دستور کار قرار گرفت، گفت: ورژن اولیه آن آماده شده و باید بارگذاری شده باشد. وی افزود: بعد از حادثه پلاسکو ۳۳ هزار ساختمان نا ایمن تشخیص داده شد و فشار آوردیم که ساختمان ها را ایمن کنند اما متأسفانه شهرداری ضابط نیست و پیگیر هستیم از طریق دولت لایحه‌ای را به مجلس ببریم تا شهرداری بتواند برای برخورد با مخاطرات وارد عمل شود. هاشمی گفت: از ۳۳ هزار ساختمان نا ایمن تنها ۲۲۲ ساختمان ایمن شده‌اند و ۳ هزار و۶۰۲ ساختمان در حال ایمن‌سازی هستند و ۲۹ هزار و ۷۷۷ ساختمان هنوز ایمن‌سازی را آغاز نکرده‌اند. وی ادامه داد: در گام اول برای پیشگیری باید ساختمان‌ها را به سه درجه ایمن، نیمه ایمن و ناایمن تقسیم کنیم. وی گام سوم این جلسه را بررسی سامانه سوت‌زنی تخلفات در ایمنی و ساختمان‌سازی دانست و گفت: به این وسیله تا هر جایی ناایمن بود هموطنان گزارش بدهند.

معاون کل وزیر بهداشت با بیان اینکه ویروس کرونا در حال تغییر است و رفتارهای متفاوتی را از خودش نشان می‌دهد که پیش تر در کشورهای مختلف و کشور ما هم دیده شده است، گفت: برخلاف پیش‌بینی‌های روز دنیا که قرار بود تابستان آرامی داشته باشیم، تابستان بد و داغی از نظر کرونا داریم و اگر ویروس N1H1 با کرونا مخلوط شود، ممکن است عواقب بسیار بدی داشته باشد.
دکتر ایرج حریرچی با اشاره به اجباری شدن استفاده از ماسک در اماکن عمومی از دیروز، گفت: وظیفه اجرای این موضوع را ارائه دهندگان خدمت برعهده خواهند داشت. به این صورت که در ادارات مسئولان و رؤسای ادارات، در مترو مسئولان مترو و...  مسئولیت اجرای این موضوع را برعهده خواهند داشت و در عین حال نکته مهم‌تر این است که به کسانی که ماسک ندارند، ارائه خدمت انجام نمی‌‌شود. از طرفی هم اگر کارمندی ماسک نداشته باشد، برایشان غیبت زده شده و برگردانده می‌شوند.
وی افزود: اصلی‌ترین ضمانت اجرا برای استفاده کردن از ماسک، خواست عمومی مردم است. در چند روز گذشته استفاده از ماسک در سطح شهر تهران بین 2 تا 5/2 برابر بیشتر شده است. رعایت پروتکل‌های بهداشتی در محل‌های ارائه دهنده خدمات و صنوف و همچنین در سطح کشور کاهش یافته بود. نظارت این اقدام را در حلقه اول وزارت کشور و کمیته امنیتی و اجتماعی ستاد ملی مقابله با کرونا برعهده دارد و با چهار لایه که ما طراحی کردیم در وزارت بهداشت هم این نظارت انجام می‌شود. بر این اساس ما ناظر می‌فرستیم و هم سامانه ۱۹۰ ما آماده دریافت گزارش‌های مردمی است و هم از طریق بارکدی که برای مشاغل مختلف تعریف شده، مردم می‌توانند نظارت را انجام دهند.
وی ادامه داد: وقتی بازگشایی انجام می‌شود، قاعدتاً میزان مواجهه را افزایش می‌دهد. این افزایش مواجهه تعداد موارد ابتلا، بستری و مرگ را افزایش می‌دهد.
حریرچی همچنین گفت: شهر تهران هنوز در وضعیت قرمز قرار نگرفته، اما در مرحله هشدار است. باید توجه کرد که رقم تهران در مرحله هشدار می‌تواند از چند استان قرمز هم بیشتر باشد و آن دلیل مخرج بالاتری  است که نسبت به استان‌های دیگر دارد. ضمن اینکه به دلیل تراکم فوق‌العاده بالایی که در شهر، استان و حاشیه تهران داریم و استان البرز هم متصل به تهران طبقه‌بندی می‌شود، رقم‌های جزیی افزایش می‌تواند به صورت تصاعدی و انفجاری افزایش یابد. بر همین اساس اگر لازم باشد، احتمال تعطیلی برخی رده‌های شغلی در سطح سه و چهار در تهران هم وجود دارد.
وی با اشاره به ابتلا به کرونا در مراسم‌ عروسی و عزاداری، گفت: در برخی استان‌ها و حداقل در ۹ استان انجام مراسم عروسی و مراسم ترحیم ممنوع شده است. باید توجه کرد که در حال حاضر بسیاری از مردم عالم بی‌عمل شدند. ۹۵ تا ۹۷ درصد مردم می‌دانند، اما عمل نمی‌کنند. ۵۰ تا ۶۰ درصد مردم هم بینش درستی دارند.
حریرچی تأکید کرد: نکته کلیدی این است که پیر، میانسال، جوان، نوجوان و کودک از نظر ابتلا در معرض ابتلای یکسانی قرار دارند. در کودکان و نوجوانان و جوانان علائم بیماری کم یا بی‌علامت است، اما احتمال ابتلای آنها با سایر افراد برابر است، اما از آنجایی که متوجه بیماری نمی‌شوند، احتمال انتقال بیماری از سوی آنها بالاتر است.