گروه سیاسی/ رئیس جمهوری در جلسه روز گذشته ستاد ملی مقابله با کرونا از بازگشایی مساجد و آغاز فعالیت‌ها در 132 شهر کم خطر کشور خبرداد. تا پیش‌از این، این مناطق «سفید» خوانده می‌شد، اما رئیس جمهوری روز گذشته گفت که به‌دلیل تأکید مسئولان بهداشتی، از عنوان «کم خطر» برای این مناطق استفاده شود. زیرا به گفته حجت‌الاسلام حسن روحانی، تا زمانی که درمان قطعی برای این ویروس و بیماری پیدا نشده است، همواره امکان بازگشت موج تازه‌ای از آن وجود دارد. برهمین اساس بود که روحانی اتخاذ تدابیری برای مواجهه با این امواج جدید، همچون مرخصی دادن به پرستاران و پزشکان، تأمین امکانات بهداشتی یا رعایت پروتکل‌های بهداشتی را ضروری خواند.
رعایت 80 درصدی پروتکل‌های بهداشتی
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، روحانی در این جلسه، از مردم بابت همراهی و همکاری در اجرای پروتکل‌های بهداشتی قدردانی کرد و گفت: وزارت بهداشت و درمان اعلام کرد پروتکل‌های اعلام شده به مردم و صنوف، در کشور به‌طور متوسط 83 درصد، در بعضی شهرستان‌ها 80 درصد و در برخی دیگر 92 درصد مراعات شده است.
او درباره تهران هم از رعایت 83 درصدی این پروتکل‌ها خبرداد و آن را به معنای همکاری مردم با مسئولان بهداشتی کشور و توجه مردم به سلامت جامعه دانست.
رئیس جمهوری همچنین با اشاره به اینکه در شبانه روز گذشته مراجعه برای بستری در کشور بسیار پایین و حدود 300 نفر بوده است، اظهارکرد: این نشانه همکاری مردم و تلاش کادر پزشکی است که ما را به این نقطه مطلوب رسانده است، البته این نقطه مطلوب نسبی است و هنوز باید کار شود.
غربالگری مجدد 30 میلیون ایرانی
روحانی غربالگری 78 میلیون نفر در نوبت اول را اقدامی مهم در کشور خواند و افزود: در مرحله دوم 30 میلیون نفر تحت پوشش غربالگری قرار گرفتند که این غربالگری هدفمندتر و دقیق‌تر از غربالگری دوره اول بوده است.
او از اضافه شدن هزار دستگاه تنفس مصنوعی به بیمارستان‌های کشور نسبت به ابتدای اسفندماه سال گذشته خبرداد و گفت: معنای این امر این است که هزار تخت مراقبت ویژه برای این بیماری می‌تواند ایجاد شود. همچنین بیش از 400 تخت مراقبت ویژه اضافه شده که معنایش این است کادر درمانی و تولیدکننده‌ها در بیرون، کار بزرگی انجام دادند و در حال تأمین نیازها هستند. رئیس جمهوری درباره 4 هزار تخت بیمارستانی نیروهای مسلح که از آن استفاده نشده است، این تأمین امکانات را به‌دلیل طراحی بدبینانه برای مقابله با این ویروس عنوان کرد و افزود: بعضی از کشورها بعداً گرفتار شدند اما ما به‌خاطر این پیش‌بینی گرفتار نشدیم، ولو اینکه از نقاهتگاه‌ها استفاده نشد ولی در عین حال کار بزرگی بود که انجام گرفت. با این تجهیز، آمادگی و پای کار بودن، مردم می‌فهمند اگر روزی مشکلی پیش بیاید، نیروی آماده ما از هلال احمر، اورژانس و نیروهای مسلح همه در کنار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌آیند و همه در کنار آن قرار می‌گیرند.
توسعه آرام آرام بازگشایی‌ها
روحانی با بیان اینکه اکنون هم باید خودمان را برای یک روز سخت احتمالی آماده کنیم، از بازگشایی‌ آرام‌ آرام و پلکانی شهرها و مناطق کشور خبرداد و افزود: امروز تصمیم گرفتیم برای 132 شهرستانی که شرایط سفید دارند (البته) در جلسه گفتند به‌جای سفید، بگوییم کم‌خطر، بنابراین برای این شهرها که شرایط‌‌شان کم‌خطر است یا وضع سفید دارند، از فردا (دوشنبه) مساجد‌ و روز جمعه، نماز جمعه‌ آنها شروع می‌شود. رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه این بازگشایی‌ها باید با رعایت پروتکل‌ها باشد، گفت: این‌طوری تعبیر کنم که در مسجد یک عمل مستحب انجام می‌گیرد و یک عمل واجب یعنی نمازگزار فاصله را مراعات می‌کند که به عمل واجب عمل می‌کند و اینکه در مسجد نماز بخواند عمل مستحب می‌کند یعنی جایگاه‌ آن کار فاصله‌گذاری از لحاظ طبقه‌بندی بالاتر از نماز جماعت است که آن همه ثواب دارد و آن همه تأکید شده است.
او درباره وضعیت آموزش در مدارس هم اظهارکرد: پیشنهاد شد در مناطقی که کم خطر یا به اصطلاح سفید است، برای مدتی دیگر مثلاً 20 اردیبهشت، با حفظ پروتکل‌های بهداشتی مدارس بازگشایی شود و یک ماه هم آموزش ادامه پیدا کند و بعد امتحانات برگزار شود که البته درباره زمان آن باز مطالعه می‌کنیم.
رئیس جمهوری از وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کشور و آموزش و پرورش خواست در این زمینه مطالعه کنند و صداوسیما هم کمک کند تا دلهره‌ای برای مردم نباشد. روحانی با اشاره به اینکه برخی صنوف ممنوع که در بخش‌های قرمز بوده‌اند، مانند برخی آرایشگاه‌ها و برخی مراکز ورزشی، در حدی که تجمع نباشد، بازگشایی خواهد شد، ادامه داد: در بازگشایی با آرامش و پلکانی به پیش می‌رویم اما در عین حال از یاد هم نمی‌بریم که یک کرونا هنوز هست و از یاد نمی‌بریم که ممکن است روزی دیگر با یک اوج روبه‌رو شویم. از این‌رو از امروز باید برای آن اوج، هم از لحاظ تجهیزات و امکانات و هم از لحاظ مواد غذایی و کالای اساسی فکر کنیم.
کشور دوقطبی نشد
رئیس جمهوری در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه در مقاطعی نگران دو قطبی بودن جامعه بودم که این دو قطبی صورت نگرفت، اظهارکرد: یک وقتی نگران دو قطبی علم و دین بودیم، یعنی کسی بگوید علم می‌گوید اینجا نروید و اجتماع نکنید؛ در مقابل کسی مدعی شود که دین می‌گوید بروید و اجتماع بکنید. البته چنین چیزی با آن دینی که ما می‌شناسیم که وحی و عقل در کنار هم هستند (منافات دارد) اما در ذهن بعضی‌ها (اینطور) می‌آمد.
روحانی با اشاره به اینکه علما، مراجع و بزرگان و حوزه‌های ما فوری به صحنه آمدند و نگذاشتند این دو قطبی ایجاد شود، اضافه کرد: زمانی هم که بازگشایی‌ها را شروع کردیم، باز هم نزدیک بود دوقطبی دیگری بین جان و نان شکل بگیرد؛ یکی بگوید جان مقدم است، دیگری بگوید نان لازم است، این دوقطبی هم صورت نگرفت، یعنی همه فهمیدند هم باید جان را حفظ کنیم و هم باید نان را آماده کنیم.
او با اشاره با بیان اینکه اکنون در امریکا دوقطبی‌های عجیب و غریب حزبی و جناحی یا درباره بازگشایی‌ها شکل گرفته است، ا ظهارکرد: الحمدلله در کشور ما این دوقطبی‌ها صورت نگرفت و کارها بخوبی و حساب شده انجام گرفت.
درباره جهان پساکرونا
رئیس جمهوری در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه کرونا ماجرایی است که کل عالم را تغییر داده و سیاست پساکرونا مثل پیش از کرونا نیست و حتماً تغییر می‌کند، گفت: صادرات و واردات دنیا یا سرمایه‌گذاری پساکرونا مثل قبل از کرونا نیست و تغییر می‌کند، یا اینکه در دنیا (برخی که) ادعا می‌کردند تنها راه زندگی اتحادیه‌های بزرگ منطقه‌ای و جهانی است، به سمت ملی‌گرایی رفتند و دارند اتحادیه‌ها را رها می‌کنند.
روحانی به تقویت ملی‌گرایی و تضعیف اتحادیه‌ها و زیر سؤال رفتن سیاست‌های جهانی در پساکرونا اشاره کرد و افزود: اگر روزی بود که تحریم امریکا با زبان نرم محکوم می‌شد، امروز با زبان قاطع در سراسر دنیا محکوم می‌شود که یک کار غیرانسانی غلطی است که در این شرایط انجام می‌دهد؛ پس همه چیز تغییر کرده، اقتصاد هم تغییر کرده است؛ اینکه من از دولت و وزارت کشور خواستم که روی سرمایه‌گذاری‌های زودبازده کارکنند؛ در این راستا است.
رئیس جمهوری حرکت کردن لوکوموتیو دولت الکترونیک، تغییر جایگاه فضای مجازی و ارتباطات مردم را از دیگر پیامدهای کرونا برشمرد و با بیان اینکه باید برای شرایط پساکرونا که آن جهان کاملاً با جهان امروز فرق می‌کند، خود را آماده کنیم، گفت: امروز در کشور ما برای درمان یک بیمار، نگاه نمی‌کنیم که ایرانی است یا غیرایرانی، یا مذهبش چیست و همه را یکسان می‌بینیم؛ آن وقت در همین جلسه گفته شد که در امریکا بین سیاه و سفید، بین آنانی که بومی هستند و بین آنان که از کشورهایی دیگر در این مدت آمده‌اند به امریکا ملحق شدند، فرق می‌گذارند و متفاوت با آنان رفتار می‌شود.

گروه سیاسی/ مجلس دهم در آخرین روزهای کاری خود «نظارت استصوابی» را ساماندهی کرد. نمایندگان اگر چه متعرض اصل نظارت استصوابی شورای نگهبان در انتخابات نشدند اما تغییراتی در آن انجام دادند. این تغییرات در قالب تصویب مواد «طرح الحاق یک تبصره به قانون انتخابات ریاست جمهوری، شوراها و مجلس شورای اسلامی» بود که بررسی جزئیات آن دو هفته پیش در بهارستان آغاز شده بود. بر اساس مصوبات دیروز نمایندگان، شورای نگهبان در بررسی صلاحیت نامزدها تنها باید از مراجع چهارگانه استعلام کند و عدم التزام کاندیداها به اسلام حتماً باید در دادگاه صالحه به اثبات برسد. آنها همچنین دادستان را از ترکیب هیأت‌های اجرایی حذف کردند و مهلت شورای نگهبان برای بررسی شکایات نامزدهای رد صلاحیت شده را نیز افزایش دادند. به‌گزارش ایسنا، نمایندگان تصویب کردند ماده 3 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی به شرح زیر اصلاح شود: «نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی به عهده شورای نگهبان است این نظارت استصوابی است و شامل مراحل اجرایی انتخابات از جمله تأیید و رد صلاحیت نامزدها طبق مواد این قانون می‌شود.» در حقیقت مجلسی‌ها، شورای نگهبان را موظف کرده‌اند که در اعمال نظارت استصوابی باید به مفاد قانون انتخابات مجلس استناد کند. بر همین اساس علی ادیانی نماینده قائمشهر پیشنهاد حذف عبارت «طبق مواد این قانون» را داد با این استدلال که این عبارت خلاف قانون است که لاریجانی در پاسخ به او گفت که این موضوع هیچ اشکال شرعی و قانونی ندارد.
علی مطهری نماینده تهران به‌عنوان مخالف حذف این ماده گفت: بنده نظارت استصوابی فعلی را به هیچ وجه قبول ندارم. نظارت استصوابی یعنی آنکه براساس اسناد و مدارک صورت گیرد اما امروز نظارت دلبخواهی است که به کشور آسیب می‌زند به همین دلیل ما در انتهای این ماده قید «طبق مواد قانون» را اضافه کردیم چون نظارت استصوابی امری بدون مرز نیست بلکه باید در چارچوب قانون باشد. مطهری افزود: مواد قانونی نمی‌تواند با هم متضاد باشد ما مراجع چهارگانه را برای استعلام در زمان بررسی صلاحیت‌ها تعیین کردیم پس نمی‌شود صدر و ذیل این طرح با یکدیگر مغایر باشد در واقع ما در این ماده اصلاحی در نظارت استصوابی ایجاد کردیم. دهمرده نماینده زابل اما در موافقت با حذف این ماده نطق کرد که این پیشنهاد رأی نیاورد.
 نمایندگان در ادامه شرایط نامزدهای انتخابات را اصلاح و مصوب کردند که بندهای ۱ الی ۶ ماده ۲۸ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی به شرح زیر اصلاح و شماره بندهای بعدی این ماده به ترتیب تغییر می‌یابد:
۱.تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران  ۲.ابراز وفاداری به قانون اساسی واصل ولایت فقیه   ۳.اعتماد والتزام عملی به اسلام  ۴- ارائه مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن به شرط داشتن هفت سال سابقه خدمت اجرایی در بخش‌های خصوصی یا دولتی یا فعالیت آموزشی یا پژوهش با تأیید مراجع ذی‌ربط  ۵. نداشتن سوء شهرت در حوزه انتخابیه (تبصره – سوء شهرت داوطلب صرفاً با حکم قطعی دادگاه صالح اثبات می‌شود.)
نکته مهم در این تغییرات تبصره‌بند 3 و 5 است که مقرر می‌دارد عدم التزام به اسلام و نداشتن سوء شهرت نامزدها باید در دادگاه صالح به اثبات برسد «عدم اعتقاد داوطلب به اسلام یا اقرار او و عدم التزام عملی داوطلب به اسلام با حکم قطعی دادگاه صالح مبنی بر فساد مالی یا اخلاقی وی به اثبات می‌رسد. منابع استعلام وزارت کشور و شورای نگهبان مطابق ماده ۴۸ این قانون شامل وزارت اطلاعات، دادستانی کل، سازمان ثبت احوال کشور و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.»
در ماده 28 قانون انتخابات فعلی شرایط نامزدها برای انتخابات مجلس به شرح زیر است «اعتقاد و التزام عملی به اسلام، التزام عملی به نظام مقدس جمهوری اسلامی، تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران، ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه، داشتن مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن، نداشتن سوء شهرت در حوزه انتخابیه، سلامت جسمی در حد برخورداری از نعمت بینایی، شنوایی و بویایی و حداقل ۳۰ سال تمام و حداکثر ۷۵ سال تمام»
مجلسی‌ها در ادامه مصوب کردند که تعداد معتمدین اصلی در هیأت‌های اجرایی از 8 نفر به 9 نفر تغییر کند. بر اساس تصمیم نمایندگان فاصله زمانی ثبت‌نامزدهای نمایندگی تا روز اخذ رأی باید حداقل 3 ماه باشد. افزایش زمان رسیدگی به صلاحیت داوطلبان در هیأت‌های اجرایی از حداکثر 10 روز به حداکثر 15 روز از دیگر مصوبات انتخاباتی دیروز مجلس بود. نمایندگان همچنین مهلت شورای نگهبان برای بررسی شکایات نامزدهای رد صلاحیت شده در انتخابات مجلس از سوی هیأت مرکزی نظارت را از ۲۰ روز به ۳۰ روز افزایش دادند. بر اساس یکی دیگر از مواد این طرح انتخاباتی، دادستان از ترکیب هیأت‌های اجرایی حذف شد. در نهایت غلامرضا کاتب نماینده گرمسار هم پیشنهاد اضافه شدن یک تبصره به ماده 4 این طرح را داد که با موافقت اکثریت نمایندگان روبه‌رو شد.
بر اساس این مصوبه، «ملاک رسیدگی شورای نگهبان برای تعیین صلاحیت نامزدها فقط مراجع چهارگانه است و گزارش‌های خارج از مراجع چهارگانه قابل استناد و عمل نیست.» مراجع  چهارگانه عبارتند از قوه قضائیه، وزارت اطلاعات، ثبت احوال و نیروی انتظامی. گفتنی است نمایندگان در جلسه 3 اردیبهشت کلیات و ماده 1 این طرح را تصویب کرده بودند که بر اساس آن چنانچه دستگاه، مقام یا فردی خلاف واقع علیه کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس و شوراها گزارشی ارائه دهد به مجازات حبس یا محرومیت از حقوق اجتماعی محکوم می‌شود.

رئیس به پارلمان برگشت. علی لاریجانی روز گذشته بعد از چند هفته قرنطینه خانگی در پی ابتلا به بیماری کرونا، روز گذشته به صحن علنی آمد و ریاست جلسه را عهده‌دار شد. او البته قبل از ورود به صحن به مقام شهدای گمنام ادای احترام کرد. رئیس مجلس در نطق پیش از دستور خود با تبریک روز کارگر و معلم از موفقیت‌ها در مواجهه با ویروس کرونا گفت و در نهایت با اشاره به برخی مهم‌ترین مصوبات مجلس دهم از عملکرد آن دفاع کرد. به گزارش خانه ملت، رئیس مجلس با تبریک روز کارگر گفت: کارگران در نبردی که امریکا با تحریم خود ضد ملت ایران ایجاد نمود با فداکاری و تلاش شبانه‌روزی کشور را اداره کرده و می‌کنند و اجازه ندادند خواب حاکمان کاخ سفید در ایران تعبیر شود.
لاریجانی با اشاره و تمجید از حضور و مجاهدت صنف‌ها، قشرها و بخش‌های مختلف در مبارزه با کرونا، ادامه داد: بخصوص پزشکان، پرستاران و کارکنان بیمارستان‌ها و وزارت بهداشت که انصافاً رشادت از خود نشان دادند و اینکه حدود 80 درصد افرادی که درگیر این بیماری شدند در ایران بهبود یافته‌اند، نتیجه برنامه‌ریزی درست وزارت بهداشت و مجاهدت این عزیزان بوده است. وی در ادامه ضمن تبریک روز معلم به همه معلمان، استادان، دانشجویان و دانش‌آموزان، گفت: از تلاش‌های وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش و رؤسای دانشگاه‌ها و استادان و معلمان گرانقدر که با استفاده از فضای مجازی نگذاشتند به حرکت علمی کشور لطمه وارد شود و با ابتکارات مناسب از فرصت استفاده کرده و طرق دیگری را برای آموزش ایجاد کردند، نهایت تشکر و سپاسگزاری را داریم و تلاش‌های ارزشمند شما را ارج می‌نهیم.
وی همچنین با گرامیداشت یاد استاد مطهری و تأکید ایشان بر مسأله آزادی فکر در اسلام و تفاوت آن با آزادی در غرب، افزود: در ماجرای بحران کرونا مشاهده کردید که چگونه مقوله انسانیت به‌عنوان یک ارزش در غرب سقوط کرد و با آن تجاری برخورد شد و سالمندان را رها کردند و گاه بیان کردند که وجود آنها فایده اقتصادی ندارد. پس آن همه سر و صدا در مساوات و حقوق انسان چه شد؟
لاریجانی گفت: اما در اینجا مساجد پایگاه کمک به بیمارستان‌ها و نیازمندان شد که این صحنه‌های غرورآفرین که با رهنمودهای رهبر عظیم‌الشأن انقلاب به ظهور رسید یادآور صحنه‌های شورآفرین صدر اسلام بود که مساجد پایگاه اصلی حمایت از اسلام در همه وجوه بود؛ حتی جنگ.  وی همچنین با بیان اینکه در این شرایط توجه به وضعیت اقتصادی قشرهایی که در ماجرای کرونا آسیب دیده‌اند، اهمیت بسزایی دارد، گفت: از تلاش‌های دولت تشکر می‌کنیم؛ کمیسیون ویژه و مرکز پژوهش‌ها بررسی‌های دقیق کردند که بزودی گزارش آن در مجلس مطرح خواهد شد.  لاریجانی با بیان اینکه مجلس انقلابی یعنی به جای کشمکش سیاسی پیگیر حل مسائل قشرهای مختلف و راه‌اندازی تولید کشور بود آن هم در شرایط سخت و استثنایی تحریم به برخی مصوبات مجلس دهم به‌عنوان مصداقی از اقدامات انقلابی اشاره کرد از جمله، قانون توسعه روستا و سرمایه‌گذاری در روستاها، قانون رفع موانع تولید و اختیاراتی که در استان‌ها توزیع شد، قانون واگذاری اختیارات در بخش معدن به شوراهای استانی معدن در برنامه ششم توسعه.لاریجانی در ادامه با تأکید بر اینکه هیچ مجلسی به اندازه مجلس دهم در زمینه بنیه دفاعی کشور با حساسیت برخورد نکرد و به این اندازه توجه نشان نداد، عنوان کرد: این یعنی یک اقدام انقلابی و از سر بصیرت.وی افزود: اگر بودجه‌هایی که مجلس برای شرکت‌های دانش‌بنیان هر ساله در نظر نگرفته بود و اگر حمایت از این واحدها و بخش‌های نوآورانه جهاد دانشگاهی نبود، امروز در بحث کرونا اینگونه خدمات به مردم عرضه نمی‌شد که این نگاه‌ها، نگاه انقلابی واقعی است.

علیرضا معزی
معاون ارتباطات و اطلاع رسانی  دفتر رئیس جمهوری
 قطبی شدن فضای عمومی و پرشماری بحران‌ها، کاهش اعتماد عمومی به منابع اطلاعاتی را در پی داشته است. در زمانه‌ای که عارضه قطبی شدن فضای عمومی، به تیترها و توئیت‌های انتقام‌جویانه، مرجعیت‌زدایی از هر چیز و هر کس و بر جای گذاشتن زمین سوخته انجامیده، یافتن نهادی اجتماعی که بتواند بر فراز نفرت‌پراکنی‌ها و منازعات، مرجعی فراگیر و بی‌طرف برای شکل‌دهی به قضاوت عمومی باشد، دشوار است. در چکاچک نزاع روایت‌ها از بحران، نه الزاماً حقیقت که معمولاً پروژه‌هایی فرامتنی همچون بی‌اعتبارسازی‌های سیاسی، میدان‌داری می‌کنند. شهروندان در این تعدد و تناقض روایت‌ها، یا چندپاره می‌شوند یا در فقدان اعتماد، گوشه‌ای دورتر به انفعال و نظاره می‌ایستند. در پی هم آمدن بحران‌ها، به تکرار این چرخه و عمیق شدن بی‌اعتمادی می‌انجامد؛ بحران‌هایی که عمدتاً محصول انتخاب دولت و سیاستگذاران هم نبوده‌اند.
دولت رئیس جمهوری روحانی برای نخستین بار در بحران‌هایی که با شکاف‌های سیاسی همزمان شده‌اند تنها به رفتاری غریزی اکتفا نکرد و ارتباطات بحران را به دفاع از تصویر خود محدود نساخت و آگاهانه تصمیم گرفت راه را بر ورود نهادی دیگر بگشاید. دولت روحانی انتخاب کرد که سنتی تازه بنا نهد و نهاد علم را به تدوین گزارشی تخصصی و بی‌طرفانه از بحران و مدیریت بحران فرا بخواند. گزارش‌هایی که می‌تواند، نه فقط اکنون که تا سال‌ها پناهگاهی برای جویندگان حقیقت و مصلحان حکمرانی باشد. این تجربه دو بار آزموده شد و اینک دو گزارش تخصصی با مستندسازی ارزشمند از چگونگی مدیریت بحران در دسترس افکار عمومی است؛ گزارش ملی پلاسکو و سیلاب‌ها. حالا ما نه با ایده که با تجربه روبه‌رو هستیم؛ دولت، بسترساز ایفای رسالتی اجتماعی برای نهاد علم در ایران شده‌است، نهادی که می‌تواند اعتماد و امید بسازد.
در بحران همه‌گیری کرونا که با توجه به شرایط ایران، صرفاً یک بحران سلامت عمومی نبود؛ دولت در حالی باید به مدیریت می‌پرداخت که تنها چند ماه از تکانه‌های اساسی به افکار عمومی گذشته بود و اعتماد مورد نیاز در «ارتباطات بحران» نیز پیش از آغاز بحران، آسیب دیده بود. ناشناخته بودن ویروس، مدت زمان نامعلوم بحران و تبعات چندوجهی‌اش، از امید شهروندان به چشم‌انداز مثبت می‌کاست. توأمانی کاهش اعتماد و امید، جامعه را با اضطراب و بدبینی مضاعف مواجه می‌کرد.
دولت برای خلق امید در برابر اضطراب همه‌گیری بیماری و همچنین برای بازیابی اعتماد، دوباره بسترساز حضور نهاد دانش در مدیریت و ارتباطات بحران شد. دولت این بار نه فقط در تدوین گزارشی تخصصی که در تصمیم‌سازی مقابله با بحران، از نقش‌آفرینی نهاد علم استقبال کرد. ذات بحران اخیر ایجاب می‌کرد تا متخصصان، بیشتر در عرصه عمومی حضور یابند اما دولت فراتر از انتظارات پیشین در ایران، راه را بر مدیریت افکار عمومی با مشارکت نهاد دانش گشود آنچنانکه ایجاد محدودیت‌ها یا شیوه برداشتن آن به گفت‌و‌گویی تخصصی و انتقادی در فضای عمومی بدل گشت. تأثیر نهاد علم در مدیریت بحران اخیر، محدود به پزشکی نبود و تبعات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شیوع کرونا آنهم در کشوری مبتلا به تحریم، سبب می‌شد تا بازه وسیع‌تری از متخصصان در روند تصمیم‌سازی مؤثر باشند. تجربه مدیریت بحران کرونا که هنوز هم تداوم دارد، تجربه متفاوتی است؛ چندوجهی بودن بحران می‌توانست به انتخاب مقامی سیاسی برای مدیریت ستاد ملی کرونا بینجامد اما با تأکید رئیس‌جمهوری، وزیر بهداشت به‌عنوان یک اپیدمولوژیست، وظیفه تشکیل ستاد را بر عهده گرفت. در ماه‌های گذشته، تصمیمات ستاد ملی کرونا گرچه هم‌تراز تصمیمات کلان شورای عالی امنیت ملی بوده اما حیاتی بودن انتخاب‌های سخت و شدت بحران در اسفند و فروردین سبب نشد تا تصمیمات از نقد متخصصان دانشگاهی، دور نگه داشته شود و هاله‌ای امنیتی آن را فرا بگیرد. رئیس‌جمهوری، هفته گذشته از حضور مؤثر متخصصان در فضای عمومی و مشارکت در ارتباطات بحران، به‌عنوان عاملی اعتمادزا سخن گفت و موفقیت نسبی این روزها را محصول اعتمادی دانست که نهاد علم در جامعه آفریده است. رئیس جمهوری در تراکم جلسات متعدد مرتبط با کرونا، یک نشست‌ با متخصصان برجسته پزشکی در فروردین‌ماه و نشستی دیگر با رؤسای انجمن‌های علمی دانشگاهی در هفته گذشته برگزار کرده است تا تعامل حکمرانی و نهاد علم، با تأکیدی افزون‌تر تداوم یابد. گرچه آنچه روی داده، یک تغییر محسوس و نه یک تحول اساسی در حکمرانی است اما می‌تواند گامی برای حکمرانی بهتر باشد.
نهاد علم افزون بر ایجاد اعتماد، کانون امید هم هست؛ شهروندان در تمام دنیای عجیب این روزها، به نهاد علم امید بسته‌اند تا از «انسان» در برابر پاندمی کرونا حفاظت کند. در «ایران پساکرونا» نیز نهاد علم، نهادی جسورتر و قدرتمندتر خواهد بود و این میراثی برای حسن روحانی است که از تعامل با دانش، نگریخته است حتی در دشوارترین ایام حکمرانی در تاریخ معاصر ایران.

امیرحسین جلالی ندوشن
روانپزشک
آیا کرونا می‌تواند بر سلامت روان ما تأثیرات پایدار بگذارد؟ واقعیت این است که هر تغییر ناگهانی در زندگی، می‌تواند ما را برای مدتی دچار علائم مختلفی از اضطراب و افسردگی کند، عموماً هر شوکی در ابتدا در ما تنش ایجاد کرده و در بلند مدت به شکل افسردگی بروز می‌کند، به‌هرحال از آمدن کرونا به کشور بیش از دو ماه می‌گذرد و معلوم نیست تا چه زمانی ماندگار باشد. جدا از واکنش‌های معمول روان به‌موقعیت‌های استرس برانگیز برای پاسخ به سؤال بالا باید به تجربه‌های تاریخی رجوع کنیم. اصولاً بعد از هر نوع همه‌گیری، وقوع اختلال روانی در جامعه افزایش می‌یابد، دست‌کم ما از تجربه آنفلوانزای ١٩١٨ این درس را آموخته‌ایم و البته می‌توان از مدل‌سازی‌هایی برای پیشگویی استفاده کرد، مدل‌سازی که نشان می‌دهد در جامعه ژن‌های نهفته‌ای وجود دارد که ...
ادامه در صفحه 7

تداوم تحریم تسلیحاتی یعنی مرگ ابدی برجام

دریابان علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در واکنش به تلاش‌های جدید دولت امریکا برای تداوم تحریم تسلیحاتی ایران و جلوگیری از انقضای آن، تأکید کرد که با دور زدن قطعنامه ۲۲۳۱ و تداوم تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران، برجام به مرگ ابدی خواهد رفت. شمخانی در توئیتر نوشت: «پیکر کم‌جان برجام با دور زدن قطعنامه ۲۲۳۱ و تداوم غیرقانونی تحریم تسلیحاتی ایران به مرگ ابدی خواهد رفت. ویروس تحریم، ابزار کاخ سفید برای بقای هژمونی رو به افول امریکا است.  اروپا کدام سو ایستاده؛ حفظ آبرو و تقویت چندجانبه‌گرایی یا پذیرش مجدد تحقیر و کمک به یک جانبه گرایی؟»

پزشکیان: اقدامات دولت در کنترل کرونا  قابل تقدیر است

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: هرچند از ابتدای ورود ویروس به کشور تأکید داشتم که دولت می‌بایست قاطع‌تر و محکم‌ترعمل کند، اما در مجموع، اقدامات دولت در مدیریت و کنترل کرونا قابل تقدیر است. مسعود پزشکیان در گفت‌و‌گو با خانه ملت، با اشاره به اقدامات دولت در مدیریت و کنترل بیماری کرونا گفت: ورود نیرو‌های بسیج، مردم عادی و تمام ارگان‌ها همچنین پیگیری‌های شخص رئیس جمهوری، رسانه‌ها و صداوسیما مردم را نسبت به این مسأله حساس کرد و برای مقابله با آن، همه با قدرت به صحنه آمدند. وی افزود: وقتی کشورمان را با اروپا و امریکا مقایسه می‌کنیم می‌بینیم که در زمینه بیماری کرونا با آنها اختلاف فاحش داریم و زحمات دولت قابل قدردانی است.