آغاز تکمیل دو خط ریلی اتصال ایران به عراق
راه‌آهن شلمچه-بصره و خسروی-خانقین، دسترسی ایران از طریق عراق به سوریه و مدیترانه و بخش مهمی از کریدور شرقی-غربی را تسهیل می‌کند
58 درصد ترانزیت ایران با کشورهای همسایه در سال ۱۴۰۲ افزایش یافت
اتصال محورهای ارتباط حمل و نقلی ایران به عراق در بخش ریلی از مطالبات دو کشور به منظور دسترسی به کریدورهای ترانزیتی و کشورهای اروپایی برای ایران و کشورهای آسیایی (آسیای میانه، شرق آشیا، چین، افغانستان و پاکستان) برای عراق است. با وجود گذشت نزدیک به دو دهه از شروع مذاکرات و طرح‌های اجرای اتصال راه‌آهن ایران به عراق، مشکلات متعددی در دو کشور مانع تکمیل این پروژه شده است.
اتصال ریلی ایران به عراق از دو مرز خسروی در کرمانشاه و شلمچه در خوزستان مورد نظر است. خط ریلی سراسری تا شلمچه متصل است و برای اتصال به بصره در عراق ریل‌گذاری مسیر ۳۲ کیلومتری باید انجام شود، در عراق نیز از شهر بصره تا شهرهایی از جمله کربلا و بغداد خطوط ریلی متصل هستند و در صورت اتصال مابین شلمچه تا بصره که طولی حدود ۳۲ کیلومتر دارد، شبکه ریلی دو کشور به یکدیگر متصل خواهد شد.
در این پروژه ۱۶ کیلومتر ابتدایی میادین مین پاکسازی نشده وجود دارد که مقرر شده است طرف ایرانی مین‌روبی را انجام دهد. پس از آن حدود ۱۶ کیلومتر خط ریلی عادی توسط طرف عراقی کشیده خواهد شد و نقطه انتهایی پروژه یک پل حدوداً هزار متری با دهانه متحرک روی اروند رود (شط العرب) خواهد بود که مقرر شده است مطالعه و اجرا شود.
اما اتصال ریلی خسروی به راه‌آهن سراسری هنوز انجام نگرفته است. این خط ریلی باید از کرمانشاه به اسلام‌آباد و از اسلام‌آباد به خسروی برسد. کل پروژه راه‌آهن کرمانشاه - خسروی ۲۶۱ کیلومتر است که نزدیک به ۴۰ درصد پیشرفت دارد. فاز یک پروژه شامل قطعه کرمانشاه تا اسلام‌آباد غرب به طول ۱۱۰ کیلومتر است که در بخش زیرسازی ۸۳ درصد پیشرفت دارد. راه‌آهن سراسری سال ۹۶ به کرمانشاه رسید. در سفر سال گذشته رئیس‌جمهور به استان کرمانشاه، مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان برای اتمام پروژه راه‌آهن غرب از ایستگاه فیروزان تا خسروی اختصاص پیدا کرده که تاکنون بخشی از آن (حدود یک سوم) تخصیص یافته است.
از مرز خسروی تا بغداد تنها ۱۸۹ کیلومتر راه داریم و از شلمچه به بصره و سپس تا بغداد، ۶۰۰ کیلومتر طول مسیر ریلی است؛ همچنین از مرز خسروی تا کربلا و نجف کمتر از ۳۰۰ کیلومتر است.
با توجه به اینکه کریدور ریلی ایران و عراق، موضوعی است که به دو کشور منتفع از آن مربوط می‌شود، رایزنی بین دو کشور بویژه در دولت سیزدهم شروع شده است. در همین خصوص در دیدار اخیر وزیر حمل‌ونقل عراق و وزیر راه و شهرسازی کشور تکمیل هرچه سریع‌تر خط ریلی شلمچه - بصره و تکمیل اتصال خسروی در عراق مورد تأکید قرار گرفت.
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی در دیدار با وزیر حمل و نقل عراق بر تکمیل هرچه سریع‌تر راه‌آهن بصره - شلمچه تأکید کرد و گفت: این کلان‌پروژه شامل چند بخش از جمله عملیات مین‌روبی، عملیات احداث پل و احداث مسیر ریلی می‌شود که البته بخش اصلی این پروژه یعنی آغاز ساخت راه‌آهن شلمچه- بصره شهریورماه سال گذشته در نقطه صفر مرزی آغاز شده است.
وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: سال گذشته توافقی در این خصوص انجام شد و در ایام اربعین ۱۴۰۲، با حضور نخست‌وزیر عراق و معاون اول رئیس‌جمهور کشورمان در منطقه صفر مرزی، عملیات اجرایی خط ریلی شلمچه - بصره آغاز شد. در این مدت جلسات متعددی برای ارزیابی پیشرفت این پروژه از جمله عملیات مین‌روبی برگزار شد و تاکنون عملیات مین‌روبی بیش از 2 کیلومتر در خاک عراق و یک‌و‌‌نیم کیلومتر در خاک ایران پیشرفت داشته است.
بذرپاش گفت: موضوع دیگر احداث پل در این پروژه بود که توسط شرکت‌های ایرانی در حال انجام است.
تملیک زمین‌ها تا یک ماه آینده
وزیر راه و شهرسازی درباره تملیک زمین‌های اطراف پروژه توضیح داد: بخشی از زمین‌های این منطقه مسکونی است که قرار شد طرف عراقی تملیک اراضی آن منطقه را انجام و تحویل ایران دهد.
به گفته بذرپاش، بخشی از تملیک اراضی انجام شده و قرار است ظرف یک ماه آینده همه اراضی مورد نظر تملیک و تحویل داده شود؛ همچنین مناقصه عملیات احداث ۳۲ کیلومتر ریل در کشور عراق برگزار و شرکت آن نیز تعیین شده که البته قرار شد شرکت‌های ایرانی نیز در این خصوص کمک کنند.
وی تأکید کرد: عزم دو کشور در سطوح بالای دولت‌ها، برای احداث این پروژه کاملاً جدی است و به‌صورت هفتگی مسیر ریلی شلمچه - بصره پیگیری می‌شود.
به گفته بذرپاش، از دیگر موضوعاتی که در این جلسه بررسی شد، جابه‌جایی زوار در ایام اربعین بود و توافقات خوبی مبنی بر انتقال زوار توسط همه شقوق حمل‌ونقلی انجام شده‌است.
وزیر راه و شهرسازی گفت: قرار شده است امسال مسیر دریایی نیز به این مسیرها اضافه و انتقال زائران از مسیر دریایی نیز انجام شود.
وی ادامه‌داد: طبق توافق سازمان بنادر و دریانوردی با کشور عراق مقرر شده‌است سرویس حمل‌ونقل مسافری بین بندر خرمشهر به بصره و بندر آبادان به بندر واصلیه در اسرع وقت راه‌اندازی شود.
افزایش ترانزیت
هدف نهایی از اتصال ریلی ایران و عراق، انتقال بار ترانزیتی بین دو کشور است. وزیر راه و شهرسازی در این خصوص اظهار داشت: در سال ۱۴۰۲ تلاش دولت، توسعه ترانزیت با کشورهای همسایه بود که رشد ۵۸ درصدی ترانزیت را شاهد بودیم و میزان ترانزیت به بیش از ۱۴,۷ میلیون تن بار رسید که رکورد بی‌سابقه‌ای محسوب می‌شود. عراق نیز از کشورهای هدف ترانزیت است، طرح جامع ترانزیتی حدود دو دهه بین دو کشور در حال بحث و بررسی است و مقرر شد این موضوع نیز در دستور کار قرار گیرد و در سفر رئیس‌جمهور به عراق به مراحل نهایی برسد.
تکمیل خط ریلی کرمانشاه- اسلام‌آباد- خسروی
وزیر راه و شهرسازی همچنین با اشاره به خط ریلی دیگری که قرار است ایران را به عراق متصل کند، اظهار کرد: اجرای خط ریلی کرمانشاه به اسلام‌آباد و اسلام‌آباد به خسروی به‌عنوان یکی از خطوط اصلی ریلی کشور است.
وی ادامه‌داد: این پروژه باید به‌زودی به بهره‌برداری برسد و از کشور عراق درخواست داشتیم این مسیر در عراق هم دنبال شود که دو کشور را
منتفع کند.
به گفته بذرپاش این مسیر عملاً دسترسی ایران از طریق عراق به سوریه و مدیترانه را تسهیل می‌کند و با بهره‌گیری از این مسیر عراق نیز می‌تواند به صورت سریع‌تر و ارزان‌تر به بازارهای ایران و کشورهای آسیای مرکزی دست پیدا کند.
وی تأکید کرد: این موضوع به‌عنوان یک مدل راهبردی پیشنهاد و قرار شد در فازهای بعد مذاکرات دو کشور به‌عنوان یک پروژه جدی در دستور کار قرار گیرد.
برش
افزایش خدمات هوایی تهران و بغداد
وزیر راه و شهرسازی در دیدار با وزیر حمل و نقل عراق در خصوص افزایش خدمات فرودگاهی و پروازها برای انتقال زوار ایرانی به عراق و زوار عراقی به مشهد مقدس نیز مذاکراتی انجام داد.
به گفته بذرپاش، آمارها نشان‌می‌دهد تعداد پروازهای ایران به نجف و حجم ورود زوار عراقی به ایران افزایشی بوده است.
وی ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقلی برای توسعه گردشگری ایران و عراق را از جمله موضوعات مهم در مذاکرات میان دو کشور دانست.