داستان کوتاه پرطرفدارترین قالب ادبیات پایداری در میان نسل جوان است

عباس بایرامی
رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس
پیشینه داستان، داستان‌نویسی و «داستان گویی» به قدمت پیدایش زبان و گویایی بشر است. آنچنان که تقریباً هیچ قوم و ملت کهنی را نمی‌توان یافت که دارای داستان‌های اجتماعی، حکایت‌های مذهبی، حماسی و امثال آنها نباشد.
بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد علاقه به داستان، منحصر به طبقه و قشر خاصی از اجتماع نبوده بلکه از پایین‌ترین قشرهای جامعه تا شاهان و امرا و از باسواد تا بی‌سواد، به داستان علاقه داشته‌اند.
داستان یعنی بازآفرینی رویدادها و حوادث به ظاهر طبیعی، داستان در اصل تخیلی است از واقعیت.
البته داستان می‌تواند بازآفرینی رویدادهای واقعی هم باشد.
در یک تقسیم ‌بندی داستان به انواع مختلف تقسیم می‌شود: داستان کوتاه، داستان بلند، رمان، داستانک، داستان فیلمی/عکسی.
در این دسته ‌بندی‌ها اما داستان کوتاه، به شکل و الگوی امروزی آن در قرن نوزدهم شکل گرفت و تا پیش از آن هویت مستقلی نداشت. مهم ترین تفاوت بین یک داستان کوتاه، داستان بلند، رمان کوتاه و رمان در تعداد کلمات آنهاست. داستان کوتاه داستانی است که بتوان به آسانی آن را در یک جلسه خواند. داستان کوتاه یکی از رایج ترین انواع داستان است.
این قالب داستانی اغلب برای توصیف یک رویداد واحد یا روایت داستانی درباره یک شخصیت خاص استفاده می شود، اما در این بین موضوع جنگ شرایط خاصی را برای ادبیات داستانی به‌وجود آورده است.
ادبیات داستانی جنگ یعنی داستانی که از جنگ، درباره‌ جنگ و حواشی آن نوشته می‌شود. این نوع ادبیات، جنگ را با تمام تلخی‌ها و شیرینی‌هایش به مخاطب نشان می‌دهد.
با شروع جنگ تحمیلی در پایان تابستان ۱۳۵۹، ادبیات جنگ هم پدید آمد. دگرگون شدن زندگی بر اثر جنگ، مسائل تازه‌ای را در دستور کار ادبیات قرار داد.مهم‌ترین موضوعات ادبیات داستانی جنگ را می‌توان از شهادت، اسارت، جانبازی، مهاجرت، بمباران و مسائل مرتبط با آن قلمداد کرد.
از سال ۱۳۸۵ بنا به تدبیر شخصیت‌های فرهنگی و ادبی و مسئولان سازمان ادبیات و تاریخ بنیاد حفظ آثار جایزه ادبی با نگاه به فراخوان داستان‌های کوتاه دفاع مقدس طراحی و اجرا شد. در فراخوان اول بیش از ۹۰۰ اثر به دبیرخانه رسید و البته طی ۹دوره این عدد در فراخوان دهم به بیش از 3 هزار و ۴۰۰ اثر رسیده است. رشد قابل قبول آثار و حضور نویسندگان جوان و نوجوان نشاندهنده گرایش این نسل به ژانرهای ادبی جنگ آن هم از نوع داستان است و این در جای خود قابل تأمل بوده و این مفهوم را به ذهن می‌رساند که به رغم کمبودها و کاستی‌ها در ارائه اسناد جنگ و حتی معرفی سوژه‌ها و موضوعات دفاع مقدس باز این نسل از ورود به این عرصه غافل نبوده و به هر عنوان خود را وارد این کارزار کرده است که بسیار قابل تحسین حتی قابل ستایش است. در این بین شناسایی استعدادهای جدید، تقویت توان نویسندگی با ایجاد کارگاه‌های تخصصی خصوصاً برای نوقلمان از وظایف سازمان ادبیات و تاریخ می‌باشد.
نکته آخر اینکه بهترین آثار منتخب ۱۰دوره جایزه ادبی یوسف اکنون دردسترس اهالی فرهنگ و هنر است و ما معتقدیم بهترین فیلمنامه‌ها و سوژه های هنری را می‌توان از آن استخراج  کرد و در صنعت سینما و تئاتر به کار برد.در پایان به روح قدسی شهید یوسف ملک شامران که خود از هنرمندان این عرصه بوده و این جایزه مزین به‌نام آن شهید بزرگوار است درود و سلام می‌فرستیم و از روح قدسی آن عزیز استمداد می‌طلبیم.