حدیث حدادی
خبرنگار
یکی از بخش‌های اقتصادی که از ارکان تأثیرگذار در حوزه اقتصاد است شرکت‌های دانش بنیان هستند. اما در حال حاضر کارآفرینی در عرصه دانشی به علت تغییرات سریع و عدم قطعیت محیطی دارای مشکلات مختلفی است که باید نسبت به برطرف کردن چالش‌های مربوط به آن اقداماتی انجام داد زیرا حضور شرکت‌های دانش بنیان و ایجاد اشتغال به واسطه آنها می‌تواند منجر به موفقیت‌های چشمگیری در بخش‌های اقتصادی، دانش و اشتغال شود. در واقع با توجه به زیرساخت‌های موجود در کشور در عرصه‌های دانشگاهی و مراکز عالی آموزشی شرایط مناسبی برای شکل‌گیری این شرکت‌ها در کشور وجود دارد.
در حال حاضر می‌توان از شرکت‌های دانش بنیان به عنوان پیشران اقتصادی نام برد زیرا این نهادها با استفاده از ظرفیت‌های خود و آمیختگی آن با دانش و پژوهش می‌توانند موجب رونق و ارتقای کسب وکارهای حاضر و افزایش تولید در کشور شوند. با توجه به تغییراتی که در جامعه صورت گرفته دیگر تولیدات سنتی توانایی پاسخگویی به نیازها و ظرفیت‌ها را ندارد و لذا تغییر نهاده‌های تولید و حرکت آنها به سمت تولیدات دانش بنیان امری ضروری و حیاتی محسوب می‌شود که با اجرایی کردن میزان اشتغال در کشور نیز دستخوش افزایش می‌شود. در ادامه گفت‌وگوی «ایران» با رحیم سرهنگی رئیس مؤسسه کار و تأمین اجتماعی را بخوانید:

اشتغال دانش بنیان از نظر شما به چه معنا است؟
در واقع برای اشتغال دانش بنیان می‌توان دو تعریف در نظر گرفت؛ یکی تعریفی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای قانون دانش بنیان انتخاب کرد و دانش بنیان را برای صنایع مشخص با شاخص‌هایی خاص در نظر گرفت. معنای دیگر آن تعریفی است که در دنیا از آن استفاده می‌کنند. در واقع شرکت‌های دانش بنیان شرکت‌هایی هستند که به یک نسبت مشخصی هزینه تحقیق و توسعه نسبت به سایر هزینه‌های خود داشته باشند. همچنین این شرکت‌ها قادر هستند دانش را تبدیل به فناوری کنند و از آن فناوری نیز بهره ببرند. در واقع اگر شرکتی بتواند فناوری روز را در ساختار خود توسعه دهد به آن شرکت دانش بنیان گفته می‌شود. این شرکت‌ها با کمک دانش فناورانه محصولی را که تولید کرده‌اند بعد از مدتی ارتقا می‌دهند و یا اینکه فرایند تولید محصول را دستخوش تغییر کرده و ارتقا می‌دهند. بنابراین در این تعریف شرکت دانش بنیان همان شرکت نوآورانه‌ای است که هر روز تلاش می‌کند تا با تکیه بر تحقیق و توسعه به دانش جدیدی دست یافته تا محصول جدیدی را تولید کرده و یا خدماتی متفاوت ارائه دهد.

اشتغال دانش بنیان را چگونه می‌توان در کشور افزایش داد؟
شرکت‌های دانش بنیان کمک می‌کنند که سطح تکنولوژی سایر شرکت‌ها افزایش پیدا کند که همین امر ناخودآگاه منجر به اشتغالزایی خواهد شد. به شرطی که حواسمان باشد فناوری تنها تبدیل فعالیت‌ها به روند اتوماتیک و اتوماسیون نیست و نباید چنین اتفاقی رخ دهد زیرا این امر موجب می‌شود نیروی کار حذف شده و بازار کار کشور تحت تأثیر قرار گیرد. اما اگر این اتوماتیک کردن منجر به این شود که کیفیت محصول افزایش پیدا کند در نتیجه فروش محصول نیز دستخوش رونق خواهد شد و صاحب کسب و کار در این شرایط می‌تواند حوزه کاری خود را گسترش داده و منجر به اشتغال بیشتر در کشور شود.

تأثیر چنین اشتغالی بر اقتصاد کشور چیست؟
اشتغال دانش بنیان را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد که یکی اشتغال افراد دانش محور است؛ به این معنا که این شاغلین سطح بالایی از تکنولوژی را در مشاغل خود دارند. تعداد چنین افرادی که نیروی کیفی هستند در کشور کم است اما با وجود این اثر قابل توجهی بر اشتغال دارند. دسته دیگر شرکت‌ها به واسطه استفاده از دانش و تکنولوژی به روز محصول جدید یا بازار جدید را برای خود خلق می‌کنند. بنابراین ناچار هستند نیروی انسانی خود را در همه بخش‌ها افزایش دهند که شکل‌گیری چنین اشتغالی کاملاً نشأ ت گرفته از دانش است. در خصوص ایجاد اشتغال دانش بنیان در سیاستگذاری‌ها تمرکز قابل توجهی شده است.
زمانی که محاسبه می‌کنیم متوجه می‌شویم برای ایجاد یک شغل دانش بنیان ممکن است یک تا دو میلیارد تومان هزینه کنیم. در صورتی که باید در محاسبات خود دقت کنیم شرکت‌هایی که موجب اشتغال نیروی کاری دانش بنیان شده‌اند ارتقای بیشتری خواهند یافت که این ارتقای شرکت باعث جذب نیروی کار بیشتر درآن شرکت می‌شود. این امر جزو موارد مهمی است که در سیاستگذاری‌های شرکت‌ها به آن بی‌توجهی شده به طوری که زمان ارائه مشوق‌ها از سوی دولت عنوان می‌شود به ازای هر 400 میلیون تومان به طور متوسط یک شغل باید ایجاد شود. با چنین رویکردی معمولاً تسهیلات به شرکت‌های دانش بنیان یا شرکت‌های بزرگی که یک طرح دانش بنیان ارائه می‌دهند تعلق نمی‌گیرد. این در حالی است که چنین عملکردی در خصوص مشوق‌ها با سیاست‌های فعلی کشور همخوانی ندارد و باید دستخوش تغییر شود.

ظرفیت ایران در حوزه اشتغال دانش بنیان چقدر است؟
ظرفیت اشتغال دانش بنیان در حوزه‌های های­تک(تکنولوژی‌های پیشرفته) در کشورهای توسعه یافته نیز چندان زیاد نیست. اما با تعاریف جدید که در حال حاضر در جهان ایجاد شده است چنین اشتغالی در همه سطوح صنایع که دارای تکنولوژی پایین یا بالا هستند وجود دارد. باید در این حیطه به صنایعی توجه کنیم که تأثیر زیادی روی سایر صنایع می‌گذارند و به عنوان موتور رشد آن شرکت‌ها در این عرصه فعالیت می‌کنند. با چنین نگرشی می‌توان گفت که اقتصاد دانش بنیان همان حلقه مفقوده در افزایش اشتغال محسوب می‌شود. زمانی که شرکتی با مشکل فروش محصولات خود در بازار مواجه می‌شود با دانش بنیان کردن آن می‌تواند ظرفیت اشتغال قابل توجهی را ایجاد کرده و حجم فروش محصولات خود را افزایش دهد. بنابراین با توجه به شرکت‌های موجود در کشور می‌توان گفت ایران ظرفیت قابل توجهی در اشتغال دانش بنیان دارد.

سهم اقتصاد دانش بنیان از GDP چقدر است؟
محاسبه GDP در این حوزه کار دشواری است اما اعلام شده در ایران سهم اشتغال دانش‌بنیان از GDP کمتر از 2 و نیم درصد است. اما به نظر می‌رسد محاسبه‌ای که روی این امر صورت گرفته درست نیست. زیرا شرکت‌های دانش بنیان همان طور که به دو شکل بر اشتغال تأثیر می‌گذارند بر GDP نیز به دو صورت تأثیرگذار هستند. در واقع این شرکت‌ها یکبار با سهم مستقل خود بر GDP اثر می‌گذارند و بار دیگر زمانی است که شرکت‌های دانش بنیان کمک می‌کنند سایر شرکت‌ها ظرفیت خود را افزایش داده و GDP رادستخوش تغییر کنند. با چنین رویکردی و با ارتقای این حوزه می‌توانیم انتظار داشته باشیم سهم شرکت‌های دیگر از GDP با استفاده از شرکت‌های دانش بنیان به میزان قابل توجهی برسد. در برخی از کشورها سهم شرکت‌های دانش بنیان شاید به 6 درصد هم نمی‌رسد اما تأثیری که این شرکت‌ها روی سایر حوزه‌ها گذاشته‌اند موجب شده تا حدود 40 درصد GDP کشور آنها افزایش پیدا کند.

آیا نیروی کار ماهر و فنی برای این نوع اشتغال در کشور وجود دارد؟
در برخی از حوزه‌ها در کشور به تعداد قابل توجهی نیروی کار ماهر و فنی وجود دارد اما در برخی دیگر چنین نیست و اگر دانش بنیان را صرفاً در شرکت‌های های­تک تعریف کنیم، در برخی از صنایع پیشرفت‌های خوبی را تجربه کرده‌ایم که این امر حاصل اکتشاف مناسبی بوده که کارآفرینان انجام داده‌اند. برخی از این صنایع که پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند شامل هوا فضا، داروهای بایو، صنعت آی‌سی‌تی، نانو و... هستند. به‌طوری که ظرفیت خوبی از نیروهای ماهر وجود داشته و افرادی که در همین حوزه‌ها تحصیل کرده‌اند به آنها پیوسته و موجب شده ما شاهد حضور نیروی کار ماهر در برخی از مشاغل باشیم. لازم است در سایر حوزه‌ها نیز چنین اقداماتی را انجام دهیم و در صورت لزوم نیز به کشورهای همسایه و سایر کشورها که در این حوزه رشد کرده‌اند بپیوندیم. با چنین عملکردی علاوه بر اینکه از دانش آنها استفاده می‌کنیم، رفت و آمد نیروهای ماهر و متخصص نیز کمک می‌کند تا سطح نیروی کار در این حوزه‌ها ارتقا پیدا کند. پیام امسال که از سوی مقام معظم رهبری تعیین شده می‌تواند نقطه عطفی در حوزه اشتغال باشد به شرطی که بخوبی در کشور اجرا و سیاستگذاری‌ها نیز در همین جهت تعیین شود. در چنین شرایطی ما شاهد جهشی در تولید و اشتغال خواهیم بود و چرخ توسعه کشور با شتاب بیشتری حرکت خواهد کرد.

مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: بازرسان به‌عنوان پل ارتباطی اگر به‌خوبی به رسالت خود عمل کنند، بسیاری از مشکلات جامعه بویژه فعالان عرصه کار، تولید و تعاون در کمترین زمان ممکن حل و فصل خواهد شد.
به گزارش ایرنا، مهری طالبی دارستانی در دیدار با تهمینه دانیالی مشاور وزیر و سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران، اصلاح روندها و رفع معضلات موجود در دستگاه‌های اجرایی را منوط به عزم جدی مسئولان در برخورد با متخلفان دانست.
وی ادامه داد: لازم است روندها و فرایندهای غلط سابق در اسرع وقت بر اساس خروجی بازرسی‌ها اصلاح شوند.
مدیر کل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تصریح کرد: تدوین برنامه‌های بازرسی مستمر، دوره‌ای و یا موردی از ادارات و سازمان‌های تابعه وزارت مردم با هدف پاکسازی ادارات از افراد متخلف و در عین حال اصلاح روال غلط و آسیب‌زا صورت گرفته است.
طالبی‌دارستانی خاطرنشان کرد: سنجش و مطابقت عملکرد اقدام‌کنندگان با اهداف، برنامه‌ها، دستورالعمل‌ها، ضوابط و شاخصه‌های مورد ارزیابی و سنجش میزان رضایت مردم در اولویت برنامه‌های این مدیریت قرار گرفته است.
وی هدف از این نشست را بررسی وضعیت موجود و حاکم بر حوزه‌های مختلف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران عنوان کرد و افزود: در نظر است با احصای میزان عملکرد و سنجش اقدامات با شاخص‌ها به راهکارهایی برای دستیابی به وضعیت مطلوب برسیم و این امر با همکاری و برگزاری نشست‌های منظم به‌صورت هر دو ماه یک‌بار به علاوه بازرسی‌های سرزده امکان‌پذیر خواهد شد.
طالبی‌دارستانی با تأکید بر لزوم تعامل بین دستگاهی گفت: مهم‌ترین سیاست‌ در وزارت کار، رفع مشکلات معیشتی مردم و مبارزه با فساد است که با اجرای برنامه جامع پاسخگویی مؤثر در کنار مبارزه با فساد امیدواریم با انجام وظایف تعریف شده در قوانین بتوانیم به سمت رفاه اجتماعی مورد قبول مقام معظم رهبری، دولت سیزدهم و در راستای برنامه‌های وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی حرکت کنیم.
وی تصریح کرد: ضروری است در راه خدمت‌رسانی مطلوب به جامعه هدف و جلب رضایت‌مندی ارباب‌رجوع ایرادات زیرساختی و محتوایی سامانه‌های جامع روابط  کار، بیمه بیکاری و سخت و زیان‌آور هرچه زودتر رفع و اصلاح شود.
طالبی‌دارستانی افزود: سعی داریم «وزارت مردمی بودن» را با نظرخواهی از مدیران اجرایی و نیازسنجی از مردم عملیاتی کرده و در راه اصلاح قانون، آموزش رفتار سازمانی، حفظ کرامت کارگران و کارفرمایان به معنای واقعی محقق شود که این امر مستلزم برخورد جدی با متخلفان و مفسدان است.
در ادامه این نشست تهمینه دانیالی، مشاور وزیر و سرپرست اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهران با بیان اینکه نظارت بر عملکرد دستگاه‌ها و ارزیابی فعالیت آنها موجب افزایش بهره‌وری و اجرای صحیح و مطلوب برنامه‌ها و نیل به اهداف سازمانی می‌شود، افزود: مهم‌ترین سرمایه سازمان، منابع انسانی آن است.
وی ادامه داد: از این‌رو با آموزش مستمر و تخصصی باید توانمندی و مهارت آنها را در سطح دانش جهانی و علم روز دنیا در رشته‌های مختلف افزایش داد تا بتوانند پاسخگوی نیازهای مخاطبین که امروزه به فرموده رهبر معظم انقلاب کارها به سمت دانش‌بنیان شدن پیش می‌روند، باشند.
وی هدایت صحیح نیروی انسانی و منابع مالی در جهت رونق بخشیدن به تولید و اقتصاد را از اهم وظایف وزارت مردم برشمرد و گفت: اجرای صحیح برنامه‌ها و قوانین وزارت مردم بایستی اولویت کاری مدیران دستگاه‌های تابعه باشد و با بهره‌گیری از نیروهای متخصص و متعهد در جهت توسعه سازمانی گام‌های مؤثرتری برداشته شود.
دانیالی تصریح کرد: نگاه دولت انقلابی بر این است که با فعالیت جهادی دولت اسلامی، فقر مطلق ریشه‌کن و با جهاد تبیینی به اهداف عالیه نظام مقدس جمهوری اسلامی جامه‌عمل بپوشانیم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در صفحه توئیتر خود از وجود ده‌ها هزار فرصت شغلی در سامانه جست‌وجوی شغلی این وزارتخانه خبر داد.
حجت‌الله عبدالملکی در توئیتی نوشت: ده‌ها هزار فرصت شغلی در سامانه جست‌وجوی شغل وزارت مردم در انتظار کارجویان است. درحالی که مدت کوتاهی از رونمایی می‌گذرد تا این لحظه نزدیک به ۳۰۰هزار فرصت شغلی ثبت شده است.
وی ادامه ‌داد: سه‌ هزارو ۳۷۶کارفرمای حاضر در این سامانه نیز تاکنون بیش از ۱۰هزار کارجو را مشغول به کار کرده‌اند. سامانه جست‌وجوی شغل به نشانی Https://shoghl.mcls.gov.ir  در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی راه‌اندازی شده است تا کارفرمایان، نیروی کار موردنظر را بر اساس فرصت‌های شغلی اعلامی خود یافته و نیروهای کار نیز اطلاعات خود مانند تحصیلات، مهارت‌ها و سوابق کاری را در این سامانه بارگذاری کنند.

یک کارشناس مسائل اقتصادی اظهار داشت که دولت باید در خلق تشکل‌های اقتصادی با محوریت دانش پیشقدم شود تا شرکت‌های دانش‌بنیان وارد بازار رقابت‌پذیری شوند.
به گزارش ایلنا، یک سری از صنایع‌، تجهیزات و کالاهایی که وارد کشور می‌شود، درون شرکت‌های دانش‌بنیان در حال تولید است و یا اینکه توانایی تولید آنها در شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد، اما چون ارتباطی بین برخی از این صنایع و شرکت‌های دانش‌بنیان شکل نگرفته، ناشناخته هستند و همچنان واردات انجام می‌شود.
یک دسته از نیاز‌های صنایع به این شکل است که محصولات درون شرکت‌های دانش‌بنیان به همان دقتی که مدنظر آنها است، ساخته نمی‌شود و نیازمند این است یک واحد R&D در این شرکت‌ها ایجاد شود تا محصولات با دقت بیشتری تولید شوند. R&D که به معنی تحقیق و توسعه است، به استقامت کسب و کار کمک می‌کند. در واقع تحقیق و توسعه، کشف دانش جدید درباره محصولات و به‌کارگیری دانش برای آنها است که نیازهای بازار را پوشش می‌دهد.
در این راستا دیدگاه عبدالمجید شیخی ، کارشناس حوزه اقتصاد را جویا شدیم. شیخی در گفت‌وگو با ایلنا در ابتدا با اشاره به تأکید دانش در سیاست‌های رهبر معظم انقلاب گفت: «سال‌ها است در برنامه 5 ساله و در سیاست‌های کلی و کیفی که از جانب رهبر معظم انقلاب ابلاغ می‌شود، بحث ارتباط دانشگاه با صنعت و توسعه فعالیت‎‌های پژوهشی و آموزشی مطرح شده است. در همین چهارچوب نتایج و موفقیت‌های خوبی از عملکرد تلفیقی بین فعالیت‌های علمی و فناوری با تشکل‌های اقتصادی دیده شده است. تأکید بر این مسأله در شعار سال از سوی رهبر معظم انقلاب نیز نشانگر این است که بایستی جدی‌تر گرفته شود.»
کارشناس مسائل اقتصادی به عامل رشد کشورهای توسعه یافته اشاره کرد و توضیح داد: «راز موفقیت کشورهای پیشرفته این است که هر جا یک تشکل اقتصادی تولیدی ایجاد می‌شود، در کنار آن یک واحد R&D یا به عبارت دیگر واحد تحقیق و توسعه تأسیس می‌شود و آن تشکل با اتکا به این واحد، روش‌های خود را ترقی و توسعه می‌دهد. این واحد می‌تواند منجر به افزایش کیفیت، کاهش قیمت تمام شده، تولید انبوه و ابداع در فناوری شود. در واقع بالاترین ارزش افزوده بواسطه ارتقای فناوری در تولید اتفاق می افتد.»
شیخی در راستای تأثیر دانش در خلق ارزش افزوده اظهار کرد: «با ایجاد یک تولید دانش‌بنیان می‌توان به‌صورت انفجاری ارزش افزوده خلق کرد؛ البته اگر این ارزش‌افزایی همراه با راهبردهایی باشد که نیروی کار بیشتری  در فعالیت‌های تولیدی جذب کند.»

دانیال داوودی
مدرس دانشگاه
مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری برای پاییز سال 1400 را 8.9 درصد اعلام کرده است. این رقم، به‌وضوح غلط‌ انداز است، چون اگر کسی با اصطلاحات فنی اقتصادی مربوط به اشتغال و بیکاری آشنا نباشد، تصور می‌کند براساس این آمار، تنها 8.9 درصد از ایرانیان بیکار هستند. این در حالی است که وقتی گفته می‌شود نرخ بیکاری 8.9 درصد است، یعنی 8.9 درصد از جمعیت فعال، بیکار هستند. جمعیت فعال به چه کسانی می‌گویند!؟ به افرادی که وقتی مأمور آمارگیر به آنها رجوع می‌کند شاغل باشند یا اینکه بیکار باشند اما در همان هفته و سه هفته قبل از آن اقدام مشخصی برای اشتغال انجام داده باشند. بنابراین افراد زیادی که از یافتن کار در‌ شأن خود، ناامید شده‌اند و دنبال کار نمی‌گردند، عملاً در نرخ بیکاری به حساب نمی‌آیند!

 بیکاری قابل توجه
برای اینکه عمق مسأله بیکاری را درک کنیم، خوب است بدانیم که از بیش از 63 میلیون نفر جمعیت بالای 15 سال در ایران، تنها 23 میلیون نفر آنها شاغل هستند و از این 23 میلیون نفر هم فقط نزدیک به 16 میلیون نفر به‌صورت تمام‌وقت کار می‌کنند. بنابراین از جمعیت بالای 15 سال ایرانی، 40 میلیون نفر کار ندارند. با یک حساب سرانگشتی، اگر فرض کنیم از این میان، 4 میلیون دانشجو، 2 میلیون دانش‌آموز، 4 میلیون افراد مسن -که توان کار کردن ندارند- و 10 میلیون هم زنان خانه‌داری باشند که تمایلی به کار کردن ندارند، باز هم 20 میلیون نفر در کشور داریم که اگر کار مناسب با درآمد نسبتاً مناسب پیدا کنند، مشغول به کار خواهند شد. اگر بگوییم این رقم، خیلی دست بالا حساب شده و بخواهیم واقعاً خوش‌بینانه به قضیه نگاه کنیم، 10 میلیون نفر دیگر را نیز نادیده می‌گیریم. با این حال باز هم با یک جمعیت 10 میلیونی بیکار مواجه خواهیم بود!

 اشتغال مستقیم دانش‌بنیان‌ها
با این توضیحات، روشن می‌شود که مهم‌ترین مسأله اقتصاد ایران، اشتغال است. بنابراین رهبر انقلاب در شعار سال بر ویژگی «اشتغال‌آفرین» بودن تولید، تأکید کرده و فرمودند: «البته همه تولیدها اشتغال‌آفرین است منتها بعضی از تولیدها با اینکه سرمایه‌گذاری‌اش انبوه است، اشتغال‌آفرینی‌اش آنچنان نیست، لکن بعضی نه، اشتغال‌آفرین است.» این جمله، در فهم شعار سال، بسیار کلیدی است، چرا که نشان می‌دهد هر شرکت و فعالیت دانش‌بنیانی امروز در اولویت نیست. اگر بپذیریم که مسأله اصلی ما امروز «اشتغال» و حل معضل «بیکاری» است، فعالیت‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیانی باید مورد حمایت بیشترِ دولت قرار گیرند که در خدمت «اشتغال‌آفرینی» باشند. خودِ دانش‌بنیان‌ها امروز به‌طور مستقیم بین 300 تا 400 هزار شغل ایجاد کرده‌اند و اگر در سال‌جاری، تعدادشان 2 برابر هم شود، مثلاً از این طریق می‌توان 300 هزار شغل دیگر نیز ایجاد کرد. این تعداد اما در بیکاری دست‌کم 10 میلیونی اقتصاد ایران، اصلاً رقمی نیست و مشکلی را حل نمی‌کند.

 اولویت حمایت
همان‌طور که رهبر انقلاب نیز تأکید کردند، هر تولیدی اشتغال ایجاد می‌کند. همین شرکت‌های دانش‌بنیان که ایده یا خدمتی را تولید می‌کنند نیز ممکن است چند نفر شغل ایجاد کنند اما آن اشتغالزایی که مد نظر رهبر انقلاب است، مربوط به بخش‌هایی از اقتصاد است که با سرمایه‌گذاری کمتر، اشتغال بیشتر ایجاد می‌کنند. این بخش‌ها در هر اقتصادی از طریق محاسبات، قابل احصا هستند؛ مثلاً «کشاورزی» یا «ساختمان» در اقتصاد ایران، نسبت به سرمایه‌گذاری‌ای که نیاز دارند، اشتغال مستقیم و غیرمستقیم قابل توجهی ایجاد می‌کنند. بنابراین در دانش‌بنیان‌ها نیز باید به اشتغالزایی غیرمستقیم، توجه ویژه داشته باشیم. ناگفته پیداست که شرکت‌های دانش‌بنیانی که در خدمت بخش‌های اشتغال‌آفرین اقتصاد باشند (یعنی بهره‌وری را در این بخش‌ها افزایش دهند، هزینه‌ها را کاهش دهند و کیفیت را بهبود بخشند)، نسبت به سایر دانش‌بنیان‌ها از اولویت برای دریافت حمایت‌های دولتی برخوردارند.

 نقشه راهبردی صنعت
منابع دولت محدود است و اگر هر شرکت و فعالیتی به صرف دانش‌بنیان بودن، بخواهد گوشه‌ای از این حمایت‌ها را از آن خود کند، عملاً قدرت دولت برای تحرک‌آفرینی در دانش‌بنیان‌های واقعاً اشتغال‌آفرین کاهش خواهد یافت. بنابراین راهی جز گزینش میان فعالیت‌های دانش‌بنیان نیست. همچنین می‌دانیم بخش‌هایی که ارزش افزوده بالایی دارند ولی اشتغال‌آفرینی قابل توجهی ندارند (مثلاً پتروشیمی‌ها) خود می‌توانند بخشی از درآمدشان را صرف تحقیق‌و‌توسعه کنند و به حمایت‌های دولتی، معافیت‌های مالیاتی و... برای تحقیق‌و‌توسعه و دانش‌بنیان شدنِ بیشتر نیاز ندارند. بخش‌های اشتغال‌آفرینی که ارزش افزوده چندان زیادی ندارند اما به‌عکس، اتفاقاً نیاز به حمایت دارند. رهبر انقلاب پیش‌تر در دیدار تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی (دهم بهمن‌ماه 1400) بر ضرورت تدوین یک «سند نقشه راهبردی صنعتی» تأکید کردند. اکنون، با تعیین شعار سال به‌نظر می‌رسد در تدوین آن سند، محور و هدف باید ایجاد «اشتغال» از طریق دانش‌بنیان‌کردنِ بخش‌های اشتغال‌آفرین اقتصاد ایران باشد.

نشست مدیرکل امور بین‌الملل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تعاونی‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز اقتصادی تابعه وزارت مردم، درخصوص حضور و ارائه خدمات در مرکز تجاری ایران در ارمنستان برگزار شد. به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حامد فروزان، مدیرکل امور بین‌الملل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این نشست گفت: در راستای اجرای مأموریت‌های اداره کل امور بین‌الملل در حوزه توسعه صادرات و معرفی‌ ظرفیت‌های وزارت مردم در عرصه بین‌المللی، در تلاش هستیم جایگاه اثرگذاری برای جمهوری اسلامی ایران در بازارهای منطقه به دست بیاوریم. در ادامه آرمان علمایی، رئیس مرکز تجاری ایران در ارمنستان با تشریح جزئیات نحوه حضور و ایاب و ذهاب و هزینه‌های مربوطه، اظهار کرد: مرکز تجاری ایران در ارمنستان با اخذ مجوز رسمی از سازمان توسعه تجارت جمهوری اسلامی ایران، در زمینی به مساحت بیش از 10هزار مترمربع برپا شده است. وی با بیان اینکه حضور برای مشاغل خانگی و روستایی در سال اول بدون دریافت هزینه است، افزود: این فضای تجاری و نمایشگاهی مجهز در یکی از بهترین موقعیت‌های تجاری ـ صنعتی شهر ایروان طراحی و توسعه داده شده است.
تعاونی‌ها و هلدینگ‌های حاضر در نشست نیز ضمن معرفی ظرفیت‌های تولیدی و خدماتی مجموعه‌های خود، سؤالات خود را در این خصوص مطرح کردند.