امشب ساعت هشت و نیم آقای عباس توفیقی، برنده ممتاز بلیطهای اعانه ملی در استودیوی تلویزیون ایران برای خود پول پارو میکند. بینندگان عزیز تلویزیون ایران را به تماشای این برنامه جالب دعوت میکنیم.
مرتاض آینده شما را پیشگویی می کند. اگر نام خود و مادر و یک قطعه عکس به ضمیمه 70 ریال بفرستید، جواب ارسال خواهد شد. نشانی: خیابان نادری مقابل دیوار سفارت انگلیس جنب عکاسی ایران
گاراژ داران خودرو ساز
تولید نخستین کامیون و اتوبوس در ایران
قصه تولید اولین خودروها در ایران داستانهای عجیبی پشت سر خود دارد که به اواخر دهه 30 و اوایل دهه 40 باز میگردد؛ البته اوج این ماجرا را باید در دهه 40 دنبال کرد که تحولات عمدهای در وزارت اقتصاد رقم خورد و حاصل آن راهاندازی کارخانههای جدید از خودروسازی گرفته تا ماشینسازی اراک، تراکتورسازی، ذوب آهن اصفهان و... بود. در این بین تأسیس خودروسازی یکی از اولین صنایعی بود که بهعنوان توسعه صنعتی در ایران دنبال شد و در سال 1342 اولین محصولات آن یعنی کامیون ماک و اتوبوس روانه بازار شد. اگر چه که باید این نکته را هم در نظر گرفت که پیش از آن در شرکت جیپ ایران (پارس خودرو) بهصورت مونتاژ جیپ شش سیلندر کالسکهای تولید شده بود ولی آنچه در دهه 40 دنبال میشد «نه» گفتن به مونتاژ و شروع تولید در داخل بود. رضا نیازمند معاون وزیر اقتصاد در دهه 40 (که در سال 1396 درگذشت) در کتاب «تکنوکراسی و سیاستگذاری اقتصادی در ایران» تعریف میکند:«یک روز در وزارتخانه بودم که خبر دادند یک آلمانی آمده و میخواهد من را ببیند. نماینده شرکت بنز بود. پذیرایی شد و چایی آوردند. گفت آمدهام تا پروانه ساخت مرسدس را در ایران بگیرم. گفتم به به، مرسدس بهترین اتومبیل دنیاست، خب برنامهتان چیست؟ گفت برنامه چی؟ گفتم برنامه ساخت، بالاخره شما یک صندلی خودرو را میتوانید اینجا بسازید، دستگیره را میتوانید؟ بعد خب سالهای بعد قطعات دیگری میسازید و مثلاً 10 سال دیگر موتور خودرو را اینجا در ایران میسازید. با تعجب گفت تو به من میگویی ما یکی از قطعات مرسدس را اینجا بسازیم؟! گفتم، بله چرا که نه، در سیاست ما در وزارتخانه مونتاژ قدغن است. شما مگر پروانه ساخت نمیخواهید، یا اینکه دنبال مونتاژ هستید؟ نکند یک اتاق گنده را که حتی درها هم به آن چسبیده میآورید، موتور را میآورید و... بعد هم اینجا با شش تا پیچ همه چیز را به هم وصل میکنید. اینکه تولید نیست. ما به دنبال تولید در ایران هستیم. بعد مرتیکه (با عصبانیت) برگشت به من گفت این سه تا خط جلوی مرسدس (درحالی که دستش را گرد کرده بود و منظورش آرم جلوی ماشین بود) را هم شما نمیتوانید تا 15سال دیگر اینجا بسازید. من هم به او گفتم خب اگر من تا 15 سال دیگر هم اینجا باشم به تو پروانه نمیدهم. خیلی عصبانی شد و از اتاق من رفت. چند روز بعد وزیر اقتصاد من را صدا کرد و گفت شاه از دستم عصبانی است. گفت شاه گفته مگر شما اتومبیلی بهتر از مرسدس بنز هم در جهان میشناسید؟ وقتی گفتم نه، گفت پس چرا به اینها پروانه ندادهاید؟ میروی به نیازمند میگویی شش ماه وقت دارد، یا اتومبیل میسازد یا میرود که دیگر نبینمش. شش ماه فرصت داشتم. به مهندس شهرزاد که مدیرکل من بود، گفتم یا باید اتومبیل بسازیم یا اینکه برویم. گفتم برو بگرد بین این تعمیرگاهها، اوراقچیها ببین کسی هست قطعهای، چیزی از اتومبیل، کامیون و... بسازد تا ما کمکش کنیم چیزهای دیگری هم بسازد.»
حاصل گشتن در گاراژهای پایتخت معاون وقت وزیر اقتصاد را به فردی به اسم اصغرقندچی رساند؛ مردی قوی هیکل، خوش اخلاق که برادرش در جریان حادثه روز دانشجو شهید شده بود و خود در خیابان قزوین گاراژ تعمیر ماشین سنگین داشت. او از کودکی کار روی ماشینهای سنگین را شروع کرده و به حدی از توانمندی رسیده بود که قطعات و بدنه خودرو تولید میکرد و با حمایت رضا نیازمند به اولین تولیدکننده کامیون در ایران بدل شد. قندچی در گفتوگو با مجله آیندهنگر خاطره اولین دیدارش با رضانیازمند را اینگونه تعریف میکند:«خودش را معرفی کرد و گفت که معاون وزیر اقتصاد است و برای دیدن کار ما آمده، خلاصه شروع کرد به سؤالپیچ کردن من که چه کار میکنید و چه کار نمیکنید و... من هم حسابی همه چیز را توضیح دادم و قطعاتی را که ساخته بودم نشان دادم؛ هرچه من بیشتر تعریف میکردم و قطعات بیشتری که خودمان درست کرده بودیم بهش نشان میدادم هیجانزدهتر میشدند تا اینکه گفتم بیایید یک چیز ویژه میخواهم به شما نشان دهم، بعد آقای نیازمند و همکارانش را بردم داخل سوله گاراژ و به آنها هیکل کامیونی (بدنه اسبی کامیون) را که با دست ساخته بودم نشان دادم؛ چهره آقای نیازمند در آن لحظه را هیچوقت از یاد نمیبرم، انگار همین حالا بود، آنقدر خوشحال شد که کم مانده بود من را بغل کند؛ بعد از دیدن گاراژ، نیازمند رفت و گفت که یکی ـ دو روز بعد بروم وزارتخانه، وقتی رفتم، پرسید اگر ما حمایت کنیم تو کارخانه تولید کامیون راهاندازی میکنی؟ من هم که عشق تولید بودم سریع گفتم بله.» اواخر سال 1341 اصغر قندچی برای خرید موتور خودروی ماک و برخی از دیگر قطعات با این کارخانه وارد مذاکره شد و بعد از گرفتن موافقت این شرکت در جاده کرج کارخانه ایران کاوه (بعد از انقلاب به سایپا دیزل تغییر نام داد) را راهاندازی کرد و عملاً از نیمه دوم سال 1342 نخستین کامیونهای ماک ایرانی وارد بازار شد؛ کامیونهایی که تمام بدنه آنها در داخل تولید میشد و تنها موتور و برخی از قطعات آن وارداتی بود.
در کنار تولید کامیون تحول مهم دیگری که در سال 1342 در صنعت خودرو رقم خورد تولید نخستین اتوبوس مونتاژ ایران در تاریخ
28 اسفند از سوی احمد و محمود خیامی بود. برادرانی که همچون اصغر قندچی گاراژدار و تعمیرکار خودرو (در مشهد) بودند و در مهر سال1341 با سرمایه اولیه حدود ۱۰ میلیون تومان شرکت ایران ناسیونال (بعد از انقلاب به ایران خودرو تغییر نام داد) را در خیابان اکباتان تهران تأسیس کردند و در آخرین روزهای سال 1342 اولین محصول این کارخانه که اتوبوس بود را روانه بازار کردند. البته تولید اتوبوس شروع کار شرکت ایران ناسیونال بود؛ کارخانهای که در نیمه دهه 40 با تولید پیکان به بزرگترین شرکت خودروسازی کشور و حتی خاورمیانه بدل شد.
تهیه و تنظیم:حسن مجیدی
تیرباران طیب و اسمعیل رضایی
ایستاده در برابر چوخه
ساعت شش و پنج دقیقه بامداد روز شنبه 11 آبان سال 1342 «طیب میرطاهری» معروف به «طیب حاج رضایی» 53 ساله و «حاج محمد اسمعیل رضایی» ۳۸ ساله دو نفر از محکومین واقعه روز پانزده خرداد 1342 که در روز 27 مرداد همان سال در دادگاه عادی ویژه شماره یک لشگر یک گارد به ریاست «سرتیپ حسین زمانی» و کارمندی «سرهنگ ستاد مهدی احترامی»، «سرهنگ ستاد مهدی رحیمی»، «سرهنگ دو ستاد محمد حسن خالصی» (کارمند علی البدل) به دادستانی«سرهنگ ستاد احمد دولو قاجار» و پس از سیزده جلسه رسیدگی به اتهام برهم زدن نظم و امنیت عمومی در روز ۱۵ خرداد و به استناد قسمت اول ماده ۷۰ قانون مجازات عمومی در دادگاههای بدوی و تجدید نظر به اعدام محکوم شده بودند، پس از ابرام حکم در میدان تیر پادگان حشمتیه تیر باران شدند.
روزنامه اطلاعات و روزنامه کیهان – شنبه 11 آبان 1342
با پر شدن مسگرآباد
گورستانهای تهران برای مردهها جا ندارند
کمیسیونی که مأمور رسیدگی بهوضع گورستانهای تهران و تهیه اراضی جدیدی برای این منظور بود گزارشی از جریان بررسیها و اقدامات خود تهیه کرده است. در این کمیسیون نمایندگان وزارت کشور، دادگستری، بهداری، شهرداری تهران و اداره اوقاف عضویت دارند و قریب به یک سال است که به وضع گورستانها رسیدگی میکنند. در گزارش این کمیسیون بر اساس آمار پزشکی قانونی خاطرنشان گردیده که در تهران روزی ۷۰ نفر میمیرند و برای دفن هر نفر ۲ متر زمین لازم است که جمع آن میشود ۱4۰ متر و با احتساب مساحتی که برای خیابان کشی و سایر تأسیسات لازم است، در تهران برای مردهها روزی ۳۰۰ متر زمین لازم است و چون بر اساس قوانین شرع هر قبرستان حداقل بعد از ۳۰ سال قابل انهدام است و در قبرستانهای موجود نیز دیگر جایی برای مردگان نیست، احداث یک قبرستان جدید احتیاج به قریب به ۳ میلیون و نیم متر مربع زمین دارد. در گزارش کمیسیون مزبور همچنین خاطرنشان گردیده است که بعد از کوششهای زیاد موفق به تهیه زمین برای این منظور نشدهاند و چون قبوری که در قبرستان مسگر آباد وجود دارد اکثرا بیش از۳۰ سال از عمر آن میگذرد و انهدام آن شرعاً نیز مانعی ندارد باید قسمتی از این قبرستان کوبیده شود تا برای دفن مردگان حال و آینده مورد استفاده قرار گیرد و همچنین در هاشم آباد نیز 240 هزار متر مربع زمین برای احداث یک قبرستان در نظر گرفته شده است. این کمیسیون همچنین در گزارش خود پیشنهاد کرده است که چون تهران ظرف سالهای اخیر توسعه بیتناسب و فوقالعادهای پیدا کرده و برای مردم بسیار مشکل است که مردگان خود را از دورترین نقاط شهر به قبرستانهای موجود حمل کنند، بهتر این است که در هر یک از نقاط حومه شهر نیز قبرستانی احداث گردد. در گزارش مزبور ضمن اشاره به مشکل بزرگی که مردم تهران برای دفن مردگان خود با آن مواجه هستند به سوءاستفادههای وحشتناکی که چندنفر زمین خوار از این وضع کردهاند اشاره شده است، مثلاً در گزارش خاطرنشان گردیده است که زمین خواران گذشته از اینکه برای زمین هر قبر معمولی که برای خود آنها کمتر از ۲۰ ریال تمام شده از 4 هزار تا ۱۰ هزار ریال پول دریافت میکنند، در محوطهای به وسعت ۱۰ متر اتاقکهایی ساختهاند که بیش از ده هزار تومان آنها را به مردم میفروشند. در پایان این گزارش اضافه شده که لازم است هرچه زودتر دولت و شهرداری عمق مشکلی را که مردم برای زندگی ابدی خود با آن مواجهاند درک کنند و هر چه زودتر در پی چارهجویی برآیند.
روزنامه کیهان – دوشنبه 20 آبان 1342
تشکیل حزب ایران نوین
باانحلال حزب مردم، اعضای گروه موسوم به پیشرو که در اواخر سال1339 توسط حسنعلی منصور، ایرج منصور، دکترمحمدعلی مولوی، فریدون معتمدوزیری و امیرعباس هویدا و با 30 نفر عضو تشکیل شده و در سال1340 به کانون ترقی تغییر نام داده بود، روز 24آذر1342 با نام ایران نوین اعلام موجودیت کرد و به بزرگترین حزب دولتی کشور تا تأسیس حزب رستاخیز تبدیل شد، این حزب در 11اسفند1353 با انحلال همه سازمانها و احزاب سیاسی و تشکیل حزب واحد رستاخیز، انحلال خود را اعلام و به حزب رستاخیز پیوست.
حزب ایران نوین تشکیل شد
«عصر دیروز طی مراسمی، حزب ایران نوین موجودیت خود را اعلام داشت و رسماً شروع به کار کرد. در این جلسه اصول و هدفهای حزب جدید اعلام شد و دبیرکل و اعضای شورای مرکزی حزب تعیین شدند. جلسه مذکور با حضور نزدیک به هشتصد تن از رجال و شخصیتهای مملکتی و نمایندگان دو مجلس در ساعت شش و نیم بعدازظهر در تالار فرهنگ تشکیل شد.... پس از قرائت اعلامیه تشکیل حزب و مرامنامه شامل مباحث مربوط به ترقی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در سی و چهار اصل و اعلام اهداف حزب، آقای حسنعلی منصور بهعنوان دبیر کل حزب ایران نوین انتخاب شد....»
روزنامه اطلاعات- دوشنبه 25 آذر 1342
آغاز نابودی بنای بلدیه در میدان توپخانه
ساختمان شهرداری فروخته میشود
بانک ملی ایران درصدد خرید ساختمان بلدیه (شهرداری) تهران که «گاسپار ایپکیان» اولین شهردار رسمی تهران، بین سالهای 1300 تا 1302 دستور ساخت آن را در ضلع شمالی میدان توپخانه داد، برآمده و طبق مذاکرات و موافقتی که شده قرار است ساختمان شهرداری را به مبلغ
10 میلیون تومان خریداری نماید. گفته میشود بعد از فروش ساختمان مزبور اصولاً شهرداری تهران از صورت و شکل فعلی درآمده و با تشکیلات و تجهیزات جدیدی شروع بکار خواهد کرد. در سازمان جدیدی که قرار است برای شهرداری داده شود، شهرداری دارای دویست و پنجاه تا سیصد عضو خواهد بود و بر کارهای شهرداریهای دهگانه رسیدگی و نظارت خواهد کرد. درباره فروش ساختمان شهرداری امروز آقای علیاکبر توانا سرپرست شهرداری تهران گفت به موجب طرحی که به دولت داده شده بزودی ساختمان شهرداری بهفروش خواهد رسید. آقای توانا افزوده این اقدام بهخاطر کمی جا و نامتناسب بودن ساختمان کنونی با امور اداری این سازمان است. این طرح پس از تأیید هیأت دولت برای تصویب تقدیم پارلمان خواهد شد. آقای توانا گفت پس از فروش ساختمان فعلی سازمان اصلی شهرداری به پارک شهر و بقیه ادارات آن قسمتهای نواحی دوگانه تهران منتقل میگردد. طرح تملک و تصرف ساختمان شهرداری بوسیله یکی از بانکها تهیه شده و قرار است دولت پس از تصرف این ساختمان آن را به بانک بفروشد پول را بانک مزبور در وجه شهرداری پرداخت کند. چون ساختمان فعلی شهرداری تهران وقف میباشد و نیز به موجب قانون مدنی املاک موقوفه را تا هنگامیکه قابل بهرهبرداری است میشود فروخت و از طرفی این ساختمان برای شهرداری مناسب نیست، کارشناسان حقوقی شهرداری این راه حل را پیدا کردند که دولت ابتدا به موجب قانون تملک اراضی شهری این ساختمان را تصرف و سپس به بانک بفروشند.
روزنامه کیهان – چهارشنبه 23 بهمن 1342
ساختمان شهرداری خراب میشود
امروز آقای علیاکبر توانا سرپرست شهرداری تهران درباره فروش ساختمان فعلی شهرداری به بانک مرکزی گفت:«کار فروش ساختمان به بانک تا یک هفته دیگر پایان خواهد یافت و پس از انتقال ادارات شهرداری به پارک شهر و نواحی دهگانه شهرداری، ساختمان به بانک تحویل خواهد شد….
بانک مرکزی ایران ساختمان فعلی شهرداری را خریداری خواهد کرد و در محل فعلی ساختمانی برای خود بنا میکند. زمین زیربنای ساختمان شهرداری تهران جمعاً 4300 متر مربع است که 420 متر واقع در ضلع شرقی که جبهه خیابان لاله زار است وقف میباشد. در مذاکرات مقدماتی که بین مقامات شهرداری و بانک مرکزی صورت گرفته، روی قیمت هر متر مربع زمین شهرداری ۲6۰۰ تومان توافق شده است. قطعه وقفی را نیز قرار است دولت تصرف کرده در اختیار بانک مرکزی قرار دهد.
برای ساختمان فعلی شهرداری نیز قیمتی تعیین نگردیده و فاقد ارزش و به اصطلاح کلنگی تشخیص داده شده است. بانک مرکزی در نظر دارد ساختمان شهرداری را خراب کرده و بهجای آن بنای بیست طبقه عظیمی احداث نماید....
روزنامه کیهان – پنجشنبه 24 بهمن 1342