گاز ارزان برای کم‌مصرف‌ها گاز گران برای پرمصرف‌ها

هدف از ابلاغ تعرفه‌ها پیش از فصل سرد سال، ایجاد فرصت اصلاح مصرف برای مشترکان است/ این تعرفه شامل همه مشترکان نمی‌شود و اجرای آن در انتظار ابلاغ دولت است

گروه اقتصادی/ بر‌اساس قانون بودجه 1401 دو وزارتخانه نفت و نیرو امسال مأمور شده‌اند که تعرفه‌های آب، برق و گاز را به شکلی اصلاح کنند که با رعایت مناطق جغرافیایی کشور، تعرفه مشترکان کم‌مصرف و خانوار‌های محروم زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی برابر صفر، مشترکان تا الگوی مصرف به‌صورت یارانه‌ای، مشترکان پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف به‌صورت غیریارانه‌ای و براساس الگوی افزایش پلکانی تعیین شود.
بر‌اساس این مأموریت، شرکت‌های مربوطه پیشنهاداتی را نهایی کرده‌اند که با تصویب در دولت، به عموم مردم ابلاغ می‌شود. آنطور که مدیر امور گازرسانی شرکت ملی گاز می‌گوید: «مجموعه وزارت نفت پیشنهاد اصلاح تعرفه گاز را براساس اقلیم‌های مختلف پنجگانه کشور در ۱۲ پله مصرف نهایی و برای تصویب به هیأت دولت فرستاده است. اما هنوز این پیشنهاد به تأیید نهایی نرسیده است.»
سید جلال نورموسوی در گفت‌و‌گو با «ایران» بیان می‌کند: «به دنبال آن هستیم که تغییرات گازبها را امسال زودتر به مشترکان ابلاغ کنیم تا فرصت انجام اقدامات مدیریتی و اصلاحات مصرف را داشته باشند. اما هنوز این تصمیم از سوی دولت ابلاغ نشده است و هرگاه ابلاغ شود، به اطلاع مردم می‌رسانیم.»او با تأکید بر اینکه در شکل جدید گازبها نیز مشترکان کم مصرف و خانوار‌های محروم زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی مستثنی خواهند بود، ادامه می‌دهد: «مشترکانی که مصرف آنها تا الگوی مصرف است، نیاز نیست که نگران تغییرات تعرفه‌ای باشند و تنها باید در محدوده الگو مصرف خود را حفظ کنند. مشترکان پرمصرف نیز در صورت اصلاح مصرف مشمول جریمه‌های جدید نخواهند شد.»
نورموسوی توضیح می‌دهد: «به بیان دقیق‌تر، الزامات قانونی مثل بند «م» تبصره یک قانون بودجه درباره تعیین الگوی مصرف برای بخش‌های مختلف و بند «ک» تبصره ۱۵ درباره بخشودگی گاز خانوار‌های مستمند تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی وجود دارد که تعیین می‌کند کدام مشترکان مشمول تغییرات جدید تعرفه‌ای می‌شوند. ضمن آنکه تعرفه‌های جدید باید حداقل به اندازه‌ای تعیین شود که بار مالی رایگان‌ کردن تعرفه مشترکان کم‌مصرف را جبران کرده و نیاز به تأمین منابع جدید نداشته باشد. همچنین قرار است الگوی مصرف گاز طبیعی برای اقلیم‌های مختلف کشور حداکثر تا ۲ ماه پس از ابلاغ این قانون توسط وزارت نفت و با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور، وزارت راه و شهرسازی و سازمان ملی استاندارد تهیه و به تصویب هیأت وزیران برسد.»
تعیین تعرفه‌های بازدارنده پرمصرفان در دولت
مدیر امور گازرسانی شرکت ملی گاز می‌گوید که تعیین تعرفه‌ها در دولت کفایت می‌کند و نیاز به تأیید مجلس شورای اسلامی نیست. او توضیح می‌دهد: «شرکت ملی گاز از طریق وزارت نفت پیشنهادات خود را درباره تعرفه‌ها به دولت ارسال کرده است و نیاز به بررسی آن در مجلس وجود ندارد. چراکه طبق بند «ب» ماده یک قانون هدفمندی یارانه‌ها، تعیین تعرفه‌ها از اختیارات دولت است.»
پرمصرف‌ها در انتظار جریمه‌های
سنگین باشند
بر‌اساس قانون بودجه سال‌جاری تعرفه گاز برای مشترکان پرمصرف باید به گونه‌ای باشد که گاز را تقریباً غیریارانه‌ای کند. یعنی سقف گازبها به ارقامی بالاتر از 2 هزار تومان در مترمکعب کنونی خواهد رسید.
در این باره آمارهای شرکت ملی گاز ایران نشان می‌دهد که هم‌اکنون ۲۵ میلیون مشترک گاز در کشور وجود دارد که از این تعداد، ۷۶ درصد از مشترکان در ۳ پله اول مصرف قرار دارند و ۵۰ درصد گاز کشور را مصرف می‌کنند. متوسط قیمت گاز ۳ پله اول مشترکان هر مترمکعب حدوداً ۶۳ تومان است هر مشترک در ماه حدود ۵۰۰ مترمکعب مصرف دارد که با نرخ ۶۳ تومان، ۳۵ هزار تومان در ماه پول گاز می‌پردازد. این در حالی است که اگر همین میزان گاز را صادر کنیم معادل ارزی آن به نرخ صادراتی، برابر با ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان خواهد بود.همچنین تاکنون ۶۵۰ هزار خانوار تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی شناسایی و معرفی شده‌اند که قرار است هزینه گاز و برق را نپردازند.بر این اساس وزارت نفت پیشنهاد اصلاح تعرفه را برای آن 24 درصد مشترک پرمصرف داده است که به صورت پلکانی مصرفشان افزوده می‌شود و با توجه به افزایش مصرف آنها به ارقامی فراتر از الگوی مصرف، لازم است که بهای گاز را به ازای مازاد مصرف نسبت به الگو، بدون یارانه بپردازند.مجلس در قانون بودجه ۱۴۰۱ مصوب کرده است قیمت گاز برای مشترکان پرمصرف باید بدون یارانه باشد، پیش از این وزیر نفت گفته بود که کارشناسان وزارت نفت در حال بررسی نهایی پیشنهاد اصلاح تعرفه‌ها هستند که پس از نهایی شدن به دولت ارائه خواهد شد و افزایش قیمت ابزاری برای کنترل شدت مصرف انرژی و بهینه مصرف کردن گاز برای مشترکان باشد.به گفته وزیر نفت، امسال مشترکان کم‌مصرف، افزایشی در مبلغ گازبهای خود نخواهند داشت. مانند اصلاح تعرفه‌هایی که در آذرماه سال 1400 رقم خورد. همچنین تغییر تعرفه‌ها برای امسال زودتر ابلاغ می‌شود تا هم مردم مطلع شوند و هم اثربخشی آن را در بهینه‌سازی مصرف گاز در بخش خانگی و صنعتی بویژه برای فصول سرد رقم بخورد.
پیشنهاد وزارت نفت برای اصلاح تعرفه‌ها
وزارت نفت پیشنهاد کرده است که مصارف گاز مشترکان خانگی تا انتهای پله سوم جدول در دوره سرد و گرم سال به‌عنوان الگوی مصرف شناخته و مصارف بالاتر به‌عنوان پرمصرف و بالاتر از الگوی تعیین شده محسوب شوند. به این ترتیب تعرفه گاز خانگی برای مصارف پله اول در دوره سرد سال معادل هزینه پالایش، انتقال، توزیع و فروش هر مترمکعب گاز طبیعی و مصارف پله دوم و سوم هر یک معادل ۲۵ درصد بالاتر از پله اول و مصارف پله‌های چهارم به بعد هر یک معادل ۵۰ درصد بالاتر از پله‌های قبلی خواهد بود. پیشنهاد وزارت نفت این است که تعرفه گاز خانگی برای دوره گرم سال در پله اول معادل ۱.۵ برابر همان پله در دوره سرد و سایر پله‌ها هم به همین روش افزایش یابد. درصورت تصویب دولت، وزارت نفت مکلف خواهد بود تعرفه‌های جدید را برای اجرا از ابتدای سال ۱۴۰۱ به‌نحوی ابلاغ کند که تعرفه گاز خانگی بالاتر از قیمت گاز طبیعی خوراک پتروشیمی‌ها نشود. منظور از دوره سرد سال، از ۱۶ آبان ماه لغایت ۳۱ فروردین سال بعد و دوره گرم سال هم از اول اردیبهشت تا ۱۵ آبان هر سال خواهد بود. البته این تعرفه‌ها بدون احتساب مالیات و عوارض دریافتی توسط شرکت ملی گاز است. براساس اعلام وزارت نفت حداکثر متوسط تعرفه گاز مشترکان خانگی که از گاز برای سرمایش استفاده می‌کنند ۵ هزار ریال به ازای هر مترمکعب خواهد بود.
گاز رایگان برای فقرا
در متن پیشنهادی وزارت نفت آمده که شرکت ملی گاز موظف است با دریافت اطلاعات خانوار‌های محروم تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی کشور، تعرفه مشترکان در دامنه مصرف پله‌های اول تا سوم در دوره سرد و گرم را از ابتدای امسال به نرخ صفر محاسبه کند. همچنین سازمان بهزیستی و کمیته امداد هم وظیفه دارند جابه‌جایی یا خروج مددجویان تحت پوشش خود را به شرکت ملی گاز اعلام کنند و معافیت این گروه‌ها تنها برای یک اشتراک خانگی از مجموع اشتراک‌های طبیعی هر مددجو اعمال می‌شود و سایر اشتراک‌های خانگی مددجویان با تعرفه مشابه سایر مشترکان حساب خواهد شد. با تصویب دولت از ابتدای امسال تعرفه گاز طبیعی صنوف تولیدی وزارت صمت و صنایع تبدیلی وزارت جهاد کشاورزی، به غیراز پرورش گل و گیاه، دام و طیور، آبزیان و حشرات معادل ۱۰ درصد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها حداکثر ۵ هزار ریال خواهد بود. در صورتی که مشترکان بخش صنعت بیش از سقف الگوی مصرف تعیین شده مصرف کنند در 4 پله تعریف شده باید از 10 درصد الی 100 درصد جریمه بپردازند. وزارت نفت امیدوار است که با این تعرفه‌های جدید مصرف را تا پیش از فصل سرد در تمام بخش‌ها بجز بخش خدمات که محاسبات آن هنوز تکمیل نشده است، تا جای ممکن بهینه کند. اعمال تعرفه‌های بازدارنده سال 1400 مصرف را به اندازه حداقل یک فاز میدان پارس جنوبی یعنی رقمی در حدود 25 میلیون مترمکعب در روز مدیریت کرد.در این باره جواد اوجی وزیر نفت اخیراً به «ایران» گفته بود: «در همان ماه‌های اول، اول آذرماه ۱۴۰۰، تعرفه گاز را برای آن ۲۵ درصد مشترکین که ۵۰ درصد مصرف را دارند و احتمالاً صاحب جکوزی و استخر هستند و بی‌حساب و کتاب دارند مصرف می‌کنند، افزایش دادیم. اما برای آن سه پله اول که ۷۵ درصد مشترکین ما هستند و ۵۰ درصد مصرف را دارند، تغییری ندادیم. به طوری که همان هزینه گازی را که شش، هفت سال قبل پرداخت می‌کردند، از آنها گرفتیم، ولی برای مشترکان پرمصرف، تعرفه‌ها ۴۰ درصد هر پله نسبت به پله قبل اضافه شد، به طوری که مثلاً تعرفه ۴۰۰ تومان برای هر مترمکعب را به نزدیک مترمکعبی دو هزار تومان رساندیم، البته این گام اول بود. در سال‌جاری هم افزایش تعرفه این مشترکان پرمصرف را خواهیم داشت.»