ایران حامی مردم افغانستان در روزهای سرد

گروه سیاسی/ دو دهه اشغالگری امریکا در افغانستان نتوانست به‌طور کامل خواسته‌های آنها را به ثمر برساند. امریکایی‌ها با وجود اینکه به گفته بایدن روزانه 300 میلیون دلار هزینه کرده‌اند اما دست خالی از این کشور فراری شدند. واشنگتن پس از شکست قطعی و ناکامی در ایجاد یک الگوی مطلوب سیاسی در کابل به این نتیجه رسید تا بر آواره‌های افغانستان زیرساختی برای شکل‌گیری یک پیروزی جدید بنا کند. رمز این پیروزی البته در شکست و ایجاد ناامنی برای مردم افغانستان نهفته است‎؛ این ناامنی با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک و استراتژیک این کشور پتانسیل دارد تا به کشورهای مهم و همسایه سرایت کند و منجر به تخلیه انرژی رقبای امریکا در منطقه یعنی چین‏، ایران و روسیه شود.
برنامه‌ریزی امریکا همزمان با تسلط طالبان بر افغانستان باعث شده سیاستمداران کشورمان در برابر آزمونی سخت قرار بگیرند. از طرفی امریکایی‌ها توان خود را بر ایجاد ناامنی در این کشور گذاشته و درصدد هستند افغانستان را به صادرکننده تروریسم تکفیری و داعش در منطقه تبدیل کنند. از طرف دیگر‏ مسائل داخلی این کشور از جمله قدرت‌گیری طالبان‏، نگرانی‌ها در خصوص عدم شکل‌گیری دولتی فراگیر و در عین حال اختلاف طالبان با گروه تروریستی داعش منجر به این شده تا آینده مبهم این کشور همراه با بیم‌ها و امیدها تصمیم‌سازی در خصوص همسایه شرقی را سخت‌تر کند.  در ماه‌های اخیر خلأ قدرت در افغانستان به داعش این جرأت را داده تا دست به جنایات و ترورهای بیشتری بزند و با وجود اینکه طالبان مدعی مبارزه با آن است خون‌های زیادی از مردم این کشور ریخته شود. مضاف بر این‏، مردم افغانستان این روزها با بحران انرژی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند که با ورود به فصل زمستان توسعه همکاری با همسایگان را برای این کشور اجتناب‌ناپذیر کرده است.
همین موقعیت حساس باعث شد دولت سیزدهم 5 آبان (27 اکتبر) میزبان دومین نشست وزرای امور خارجه همسایگان افغانستان در تهران باشد. این نشست در حضور وزرای امور خارجه ازبکستان، چین، ترکمنستان، تاجیکستان و پاکستان، وزیر امور خارجه روسیه و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل برگزار شد.  در این نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان بر اهمیت شنیدن صدا و خواسته مردم افغانستان از سوی جامعه بین‌المللی تأکید کردند و خواستار این شدند که گروه حاکم بر افغانستان به تعهدات خود در مقابل خواسته‌های مردم افغانستان و انتظارات جامعه بین‌الملل عمل کرده و همچنین بر اهمیت تشکیل دولت فراگیر در این کشور با مشارکت و حضور گروه‌های مختلف افغانستانی تأکید کنند. همچنین سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران در هفته‌های ابتدایی دولت خود حسن کاظمی قمی را به عنوان نماینده ویژه خود در امور افغانستان معرفی کند.
کاظمی قمی که از دیپلمات‌های
باتجربه کشورمان است سابقه سفارت ایران در عراق و کنسولگری ایران در هرات را برعهده داشته و تخصص خوبی در خصوص استراتژی‌های امریکا در منطقه دارد. وی بامداد روز گذشته در سفری از قبل اعلام شده در رأس هیأتی وارد افغانستان شد تا با هیأت حاکمه در این کشور مذاکراتی داشته باشد. قمی در میدان هوایی کابل به خبرنگاران گفت که او درباره چگونگی ایجاد تعامل میان کابل-تهران و کشورهای منطقه، مسائل اقتصادی، امنیتی و سیاسی با مقام‌های طالبان گفت‌وگو خواهد کرد.
اشغالگران به دنبال گسترش تروریسم نیابتی
نماینده ویژه رئیس جمهوری به طراحی امریکایی‌ها برای منطقه اشاره کرد و گفت «اشغالگران به دنبال گسترش تروریسم نیابتی در منطقه هستند.» کاظمی قمی در مصاحبه با خبرنگار صداوسیما در فرودگاه کابل با تأکید بر همکاری مشترک ایران و افغانستان در حوزه امنیتی و مبارزه با تروریسم گفت: «افغانستان و ایران باید مرزهای مشترک امن داشته باشند زیرا اشغالگرانی که از افغانستان فرار کرده‌اند تلاش می‌کنند گروه‌های تروریستی نیابتی خود را در منطقه گسترش دهند.»
او با اشاره به اینکه افغانستان در چهار دهه اخیر در اشغال متجاوزان بوده، افزود: «افغانستان در 20 سال اخیر در اشغال امریکا بود اما مردم این کشور با مقاومت خود، اشغالگران را از کشورشان بیرون راندند و زمام امور افغانستان را در دست خود گرفتند.»
پیش از این سفر سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل در حساب رسمی خود در توئیتر نوشته بود: «کاظمی قرار است در این سفر با مقامات عالی طالبان پیرامون موضوعات مختلف همچون مسائل منطقه‌ای، مهاجرین، کمک‌های بشردوستانه، تشکیل دولت فراگیر و بویژه موضوعات اقتصادی گفت‌وگو نماید. کمک به مردم افغانستان قبل از فصل سرما در اولویت می‌باشد.»
سفارت ایران در حالی به اهمیت این سفر قبل از فصل سرما تأکید دارد که این کشور سالانه 280 میلیون دلار برای خرید برق از کشور‌های همسایه هزینه می‌کند اما با وجود این حدود 65 درصد مردم افغانستان به برق دسترسی ندارند. همچنین هفته گذشته حکمت‌الله نوروزی سخنگوی شرکت دولتی برق افغانستان (برشنا) اعلام کرده بود: «بر اساس توافقنامه‌ای که میان افغانستان و جمهوری اسلامی ایران امضا شده است، 100 مگاوات برق از ایران وارد می‌شود و این میزان برق برای تأمین انرژی مورد نیاز استان‌های حوزه غرب افغانستان به مصرف می‌رسد.»
محورهای سفر از زبان سخنگوی وزارت خارجه
این مسأله احتمالاً تنها یکی از ده‌ها موضوعی است که در کنار مسأله رشد تروریسم‏، مشکلات اقتصادی و ضرورت تشکیل دولت فراگیر در این سفر مورد گفت‌وگو قرار گرفته است. در همین خصوص سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سفر کاظمی قمی به کابل اظهار داشت: «این سفر به عنوان نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان انجام و گفت‌وگوهایی با هیأت حاکمه سرپرستی در افغانستان خواهد داشت و موضوعات مختلف مربوط به وضعیت امروز و فردای مردم افغانستان گفت‌وگو خواهد کرد.»
وی بیان کرد: «مردم افغانستان در مضایق جدی اقتصادی به سر می‌برند و تلاش کردیم مردم افغانستان کمترین تأثیر را از تحولات افغانستان و خروج فاجعه بار امریکا از این کشور داشته باشند.» خطیب‌زاده یادآور شد: «درباره مسئولیت این هیأت حاکمه سرپرستی گفت‌وگو می‌شود.
خیلی نگران رشد افراطی‌گری و تروریسم هستیم و بدترین شکل این تروریسم هم حمله به نمازگزاران است که چندین بار رخ داد و مسئولیت مستقیم آن ارتباط با هیأت حاکمه سرپرستی دارد که از امنیت نمازگزاران و مردم افغانستان حفاظت کند. متأسفانه گزارش‌هایی درباره فعالیت داعش در جغرافیای افغانستان دریافت می‌کنیم که نگران‌کننده است و اینها از جمله موضوعاتی است که در این سفر گفت‌و‌گو خواهد شد.»
اهمیت مسأله افغانستان باعث شد حتی در دیدار وزیر خارجه ترکیه و وزیر امور خارجه ایران که روز گذشته در تهران برگزار شد نیز مورد تبادل نظر قرار بگیرد. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست مشترک خبری به نگرانی ایران از وضعیت افغانستان اشاره کرد و گفت:«در موضوع افغانستان نیز ما با جدیت موضوع تشکیل دولت فراگیر در این کشور را دنبال می‌کنیم. امروز هم نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان طبق برنامه در کابل خواهد بود و یکی از اهدافی که هیأت جمهوری اسلامی دنبال می‌کند تشویق همه طرف‌ها در افغانستان به تشکیل دولت فراگیر ملی است.»
مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز در این نشست از همکاری با ایران در پرونده افغانستان استقبال کرد و گفت: «آماده همکاری درباره افغانستان هستیم. می‌خواهیم همکاری بین‌المللی را با ایران توسعه دهیم. دیدار امروز ما شتاب بیشتری را به روابط دوجانبه می‌بخشد.» تحرکات دیپلماتیک مقامات کشورمان نشان می‌دهد افغانستان که بیش از 900 کیلومتر با ایران مرز مشترک داشته و قرابت‌های تاریخی و فرهنگی قابل توجهی با کشورمان دارد جایگاه ویژه‌ای در سیاست خارجی دولت سیزدهم به خود اختصاص داده است.