کنارآمدن با کرونا

علی شکوری راد
عضو کمیته کرونای بیمارستان سینا
در ایران تعداد مبتلایان جدید به کرونا و تعداد درگذشتگان در این رابطه روز به روز در حال کاهش است. روال کار و زندگی مردم نیز بتدریج به سوی عادی شدن پیش می‌رود و این در حالی است که اپیدمیولوژیست‌ها مرتب در مورد احتمال فراگیری مجدد هشدار می‌دهند. بخشی از مردم درکل بی‌خیال کرونا شده‌اند و بخشی دیگر همچنان در حالت اضطراب و نگرانی به سر می‌برند. بی‌خیالی آن عده بر اضطراب این عده می‌افزاید چرا که عواقب آن گریبانگیر کل جامعه می‌شود. در چنین شرایطی از دولت و ستاد ملی مبارزه با کرونا انتظار می‌رود همچنان با اعمال حاکمیت، بحران را کنترل کنند و خطر و نگرانی ناشی از این دوگانگی رفتار را کاهش دهند.دستورالعمل اصلی براى جلوگیری از گسترش آلودگی به ویروس کرونا به طور کلی قرنطینه افراد مبتلا و حفظ فاصله اجتماعى یا فیزیکی توسط همه است.
یعنى افراد نزدیک هم قرار نگیرند و ازدحام نکنند. دستورالعملی که با توجه به وضعیت حمل و نقل، معابر و مشاغل در بسیاری از موارد و برای مدت طولانی و بخصوص در شرایط عادى اساساً امکان‌پذیر نیست. بنابراین تأکید کلى بر این دستورالعمل خوب است ولی توقف بر آن بی‌حاصل. حال که اجرای این دستورالعمل در همه حال امکان پذیر نیست باید برای جایی که قابل رعایت نیست یا به هر حال رعایت نمی‌شود، برنامه داشت. رعایت فاصله فیزیکی به اندازه یک ‌و ‌نیم تا دو متر برای موقعی است که طرفین از ماسک استفاده نکرده باشند. در صورت استفاده از ماسک، رعایت فاصله به اندازه‌ای باید باشد که تماس مستقیم صورت نگیرد. تماس لباس‌ها با یکدیگر به اندازه تماس بدن خطرناک نیست. بنابراین برای کسانی که ناگزیر در محیط‌های پر ازدحام حضور می‌یابند، بخصوص در سرویس‌های حمل و نقل عمومی مثل مترو و اتوبوس یا اماکن کوچک و بسته مثل آسانسورها یا فروشگاه‌های شلوغ، زدن ماسک لازم است. هم به خاطر حفظ سلامت خودشان و هم حفظ سلامت دیگران. چرا که هر فرد همیشه باید این احتمال را بدهد که خودش بیمار بدون علامت و در نتیجه ناقل بیماری باشد. بنابراین باید برای حفظ سلامت دیگران ماسک بزند. یک در میان کردن صندلی اتوبوس‌ها و مترو نیز در حالی که ازدحام مسافر وجود دارد شدنی نیست و تلاش بی‌حاصل است. مسافران وسایط نقلیه عمومی شلوغ باید ماسک بزنند. اگر ماسک استاندارد ندارند، ماسک پارچه‌ای معمولی دست دوز هم مؤثر است. زدن ماسک در معابر خلوت و در اتومبیل شخصى لازم نیست. کسى که به هر دلیل سرفه یا عطسه مى‌کند باید در اماکن عمومی ماسک بزند یا ترشحات سرفه و عطسه خود را با دستمال یا آرنج دست مهار کند. پوشیدن دستکش جز برای جایی که امکان شستن یا ضدعفونی کردن دست وجود ندارد تقریباً بی‌فایده است. چرا که دستکش هم مانند پوست دست آلوده می‌شود و دستکش آلوده به هرجا بخورد، آنجا را آلوده می‌‌کند. ارزش دست‌کردن دستکش به اندازه یک‌بار شستن دست است. البته گاهی گفته شده است ویروس روی دست آلوده ماندگاری بیشتری نسبت به دستکش دارد که در صورت شستن دست، دیگر تفاوتی نمی‌کند. کارکرد دستکش عمدتاً در این است که یادآور بشود مراقبت بیشتری صورت بگیرد و دست به صورت زده نشود. پرسنل کادر درمان که با بیماران کرونا سر و کار دارند قهراً باید از دستکش استفاده کنند ولی آنها هم پس از ویزیت هر بیمار در صورتی که به او دست زده باشند یا احتمال تماس با ترشحات بدن او وجود داشته باشد باید دستکش خود را عوض کنند. با توجه به ماندگارى ویروس روى سطوح مختلف و تماس ناگزیر دست با این سطوح، شستن دست پس از تماس با سطوحى که قبل از ما و بخصوص با فاصله زمانى کوتاه فرد دیگرى با آن تماس داشته  یا بدون ‌ماسک در مجاورت آن قرار گرفته است، لازم است و تا قبل از شستن دست در این گونه موارد باید از تماس آن با صورت خود یا دیگری از جمله کودکان پرهیز کنیم. کفش و لباس‌های بیرون در صورت حضور در مراکز پر ازدحام نباید وارد فضای زندگی داخل خانه بشود. خریدهاى بدون روکش بسته بندى را پس از ورود به خانه باید شست یا ضدعفونی کرد و در صورتی که فاسد شدنی نیستند تا یکی دو روز در گوشه‌ای گذاشت تا اگر آلودگی ویروسی داشت، از بین برود. روکش بسته بندی یا کیسه‌های نایلکس خرید را باید از دسترس خارج کرد. سطوحی که احتمال آلودگی برای آنها مطرح است باید پس از هر احتمال جدید، ضدعفونی کرد و از تماس با آن‌ها اجتناب کرد. جایی که ناگزیری از تماس با این سطوح هست باید حتی‌المقدور با پشت دست یا آرنج این کار را انجام داد یا از دستمال استفاده کرد. همه اینها اضافه می‌شود بر مهم‌ترین و اولیه‌ترین توصیه که همانا پرهیز از دست دادن و دیده بوسی است. به گمان من حتی اگر همین دو مورد یعنی دست دادن و دیده بوسی ترک شود بیش از ۵۰ درصد در جلوگیری از شیوع کرونا نقش دارد که خو‌شبختانه مردم خودشان، بیش از سایر توصیه‌های بهداشتی، به این توصیه عمل کرده و می‌کنند. دیدارهای خانوادگی اجتناب ناپذیر هستند باید برای آن دستورالعمل داشت، بخصوص دیدار افراد مسن یا بیمار خانواده. به جزئیات این دستورالعمل باید جداگانه پرداخت. ضدعفونی کردن وسایل شخصی مثل گوشی تلفن همراه، دسته کلید و کارت بانکی و نیز دستگیره در و نرده پله پس از بروز احتمال آلودگی لازم است اما برخی اقدامات فانتزی اساساً لازم نیست، مثل ضد عفونی کردن دیوار معابر و درختان و بدنه اتومبیل‌های شخصی مگر در شرایط شیوع بسیار گسترده بیماری یا در اماکن نگهداری بیماران کرونایی. ‌مراقبت‌های فوق‌الذکر تا زمانی که کرونا در جامعه شیوع دارد لازم است. پس از مهار و از بین رفتن شیوع کرونا می‌توان از این محدودیت ها کاست و رفتارها را تا اندازه زیادی عادى کرد، تا زمانی که دوباره اولین شواهد شیوع مجدد کرونا در جامعه مشاهده بشود. در این صورت همه دستورالعمل‌ها مجدداً باید اجرا و شرایط ویژه برقرار شود.‌