اندیشکده امریکایی آتلانتیک در تحلیلی به شکست سیاست فشار حداکثری در قبال ایران و نتایج آن پرداخت
تحریم؛ آنتیبیوتیک بیخاصیت
گروه سیاسی/ چهار سال از زمان خروج امریکا از برجام میگذرد، روزهایی که امریکا تلاش داشت تا در یک توافق گسترده محدودیتهای جامع هستهای، موشکی و منطقهای را به جمهوری اسلامی ایران تحمیل کند. حالا چند سال پس از این اتفاق تحلیلگران و سیاستمداران امریکایی به مزایای برجام برای غرب و همچنین نیاز آنها به این توافق میپردازند و از لزوم مجدد دستیابی به توافق هستهای با ایران سخن میگویند. باربارا اسلاوین تحلیلگر سیاسی و نویسنده شورای آتلانتیک امریکا دو روز قبل در مطلبی در رسانه این شورا به همین موضوع پرداخت. رسانه اینترنتی شورای آتلانتیک امریکا در تحلیلی نوشته است: «زمانی که دونالد ترامپ تصمیم به خروج از برجام گرفته بود، به صراحت وعده داد که با اتخاذ راهبرد «فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی ایران، نتیجهای به مراتب بهتر از ماندن در توافق هستهای در انتظار امریکا خواهد بود. با این حال، حالا که از این تصمیم چند سال هم میگذرد، نه تنها فشار حداکثری و انواع و اقسام تحریمهای اقتصادی به دستاوردی ختم نشده- و به عبارت بهتر تنها باعث انقباضی اندک در اقتصاد ایران شده، بلکه این راهبرد از نظر سیاسی هم حاصلی به همراه نداشته و نتوانسته موجب ایجاد تغییرات مثبت در سیاستهای جمهوری اسلامی ایران شود. حتی از این هم بدتر؛ میتوان گفت که سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ کارها را پیچیدهتر و دشوارتر از قبل هم کرده است.»
سه هدف ترامپ که محقق نشد
نویسنده شورای آتلانتیک امریکا با اشاره به اینکه «ترامپ در هشتم ماه مه ۲۰۱۸ در جریان یک سخنرانی وعده داد که سیاست فشار حداکثری باعث خواهد شد تهدید برنامه موشکهای بالستیک ایران کاملاً از میان برداشته شود، حمایتهای این کشور از فعالیتهای گروههای ضد منافع امریکا در نقاط مختلف جهان به پایان برسد و البته جلوی رفتارهای ضدغربی و دردسرآفرین ایران در خاورمیانه هم کاملاً سد شود» نوشته که «حالا بعد از نزدیک به چهار سال از آن سخنرانی هیچ یک از سه هدف مطرحشده ترامپ محقق نشده است و البته نه تنها در این مدت از فعالیتهای موشکی و رفتارهای ضدغربی و البته حمایتهای ایران از گروههای نیابتیاش در خاورمیانه جلوگیری نشده؛ بلکه حتی میتوان گفت که جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر در قیاس با آن روزها قدرت بیشتری هم دارد و همزمان برنامه موشکیاش را هم ادامه و ارتقا داده است.»
ناکارآمد شدن سلاح تحریم
تحلیلگر شورای آتلانتیک همچنین با اشاره به اینکه اجبار دیگر کشورها به همراهی با فشار حداکثری باعث تبدیل تحریمهای اقتصادی به ابزاری بیخاصیت شده است این اقدام را به زیادهروی در مصرف آنتیبیوتیکهایی که همه میدانند با زیادهروی بیخاصیت میشوند تشبیه کرد و نوشت: «این باعث شد دیگر کشورها در گذر زمان سازوکارهای خودشان را پیدا کنند. از جمله چین که به واسطه توانایی بالای اقتصادیاش توانست با ایجاد سازوکارهای موازی بینالمللی به ایران در دور زدن تحریمها کمک کند و در عین حال در این روند چنان پیش رفت که حالا اگر امریکا در جایی دیگر به تحریم به عنوان ابزار سیاست خارجی نیاز داشته باشد، دیگر چنین امکانی به آن داده نخواهد شد.»
روند قاطعانه ایران در برنامه هستهای
نگرانی از اقتدار هستهای کشورمان باعث شد تا «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز روز گذشته در مصاحبه اختصاصی با نشریه اسپانیایی «اِل پایس» بگوید: «این وضعیت بر این دلالت ندارد که ایران در حال ساخت سلاح هستهای است اما هیچ کشوری که برنامه هستهای غیرنظامی دارد، غنیسازی را در حد ۶۰ درصد انجام نمیدهد. بنابراین در وضعیت پیچیدهای قرار داریم زیرا ایران نهتنها به سرعت و قاطعانه در حال توسعه برنامه هستهای است بلکه بهطور همزمان نظارت آژانس در تمام این حوزهها را کاهش داده است و به نظر من این اتفاق موجب شرایطی حساس شده است.»
تقلای سرویس جاسوسی انگلیس
همینها باعث شده است تا ریچارد مور، رئیس سرویس جاسوسی خارجی انگلیس بگوید توافق هستهای بهترین راه برای مهار برنامه هستهای ایران است. وی مدعی شد که توافق برای احیای برجام آماده روی میز است و امریکا و اروپاییها اعلام کردهاند که خواستار بازگشت به آن هستند. او البته اشارهای به عدم تضمین امریکا و رفع نگرانیهای ایران درخصوص بدعهدی مجدد غرب نکرد. امریکا درحالی حاضر نیست به نگرانیهای تهران احترام بگذارد که بخشهایی از هیأت حاکمه امریکا هر روز از لزوم نابودی هر گونه توافقی با ایران سخن میگویند. در آخرین نمونه «نیکی هیلی»، نماینده سابق امریکا در سازمان ملل که یکی از نامزدهای احتمالی حزب جمهوریخواه در انتخابات ۲۰۲۴ است، گفته است دولت بعدی در امریکا هر توافقی با ایران را پاره خواهد کرد.
عصبانیت امریکا از سیاست همسایگی تهران
نکته جالب آنکه همزمانی بیاعتنایی ایران به توافق مورد نیاز غرب که نگرانیهای تهران را رفع نمیکند در کنار توسعه روابط کشورمان با کشورهای همسایه و آسیایی، ترس و نگرانی امریکاییها را دوچندان کرده است، تا جایی که رابرت مالی مذاکره کننده ارشد امریکایی در مذاکرات وین مدعی شده است ایران باید بین همکاری با روسیه یا بازگشت به توافق هستهای یکی را انتخاب کند! این سخن مقام امریکایی درحالی است که توافق برجام در صورت احیا نیز هیچ ارتباط فنی و حقوقی با نوع روابط ایران و سایر کشورها ندارد. همین مسأله نشان میدهد از دید امریکاییها برجام محدود به یک معامله بین قسمتی از قدرت هستهای کشورمان با رفع تحریمهای اقتصادی نیست و اهدافی فراتر را دنبال میکرده است. حتی «لسآنجلستایمز» نیز روز گذشته در تحلیلی این موضوع را که برجام هدفی فراتر از حل و فصل چالشها بر سر مسائل هستهای ایران را دنبال میکرده تأیید کرده است. این روزنامه نوشته است: «وقتی مذاکرات هستهای ایران در سال ۲۰۰۹ آغاز شد هرگز قرار نبود حیاتی مستقل برای خودش داشته باشد یا اینکه به ابتدا و انتهای سیاست امریکا در قبال ایران تبدیل شود.» این روزنامه امریکایی در ادامه نوشت: «رئیس جمهور اوباما آن را گشایشی در برابر ایران میدید؛ یعنی فقط راهی برای آغاز کردن گفتوگوهای گستردهتر.»
سیاست ما مشروط به اراده امریکا نیست
واکنش امریکا به همکاریهای تهران و مسکو البته بی پاسخ نماند. ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه در توئیتی در صفحه شخصی خود نوشت: دوگانه کاذب میان برجام (که ایران، برخلاف امریکا، هنوز عضو آن است) و روابط خوب بین ایران و همسایگانش از جمله روسیه، این واقعیت را پنهان نمیکند که بیتصمیمی امریکای عهدشکن مهمترین مانع رسیدن به توافق است. وی تأکید کرد: سیاست همسایگی ما مشروط به برجام یا اجازه امریکا نیست.
برش
چراغ روشن دیپلماسی همسایگی
سفرای امارات و کویت در مسیر تهران
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: در دولت سیزدهم تلاش کردیم که بخشهای خاموش دیپلماسی همسایگی را فعال کنیم. به گزارش ایسنا، حسین امیرعبداللهیان، پنچشنبه شب در مصاحبه زنده با شبکه خبر با اشاره به گسترش تعاملات اقتصادی کشور در ۱۱ ماه گذشته با کشورهای همسایه اظهار کرد: در همین ارتباط طی 10 ماه گذشته حجم تبادلات تجاری بین ایران و عراق از ۱۲ میلیارد به ۱۶ میلیارد دلار افزایش یافته است. امیرعبداللهیان همچنین با بیان اینکه بزودی سفیر امارات در تهران به ایران خواهد آمد، خاطرنشان کرد: کویت نیز سفیر جدید خود در تهران را معرفی کرده است. وی همچنین با اشاره به روند عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای گفت: امیدواریم که در جلسه شهریورماه این سازمان، وارد مراحل اجرایی و عملی استفاده از منافع شروع عضویت دائم ایران در این سازمان شویم. امیرعبداللهیان در مورد روند عضویت ایران در بریکس پلاس هم گفت: ایران جزو اولین کشورهایی است که قرار است به عضویت بریکس پلاس دربیاید.
نشست امنیتی اسپن با اظهارات ضد ایرانی مقامات ارشد CIA و MI6 همراه شد
برنامه سرویسهای غربی برای خرابکاری و ترور
گروه سیاسی/ نشست امنیتی اسپن که هر ساله در همین روزها در ایالت کلرادو امریکا برگزار میشود، از روز سهشنبه هفته گذشته آغاز شد و روز پنجشنبه به پایان رسید. یکی از موضوعات مهم این نشست مواضع کشورهای غربی علیه ایران بود. رئیس سرویس اطلاعاتی بریتانیا (ام آی ۶)، روز پنجشنبه در این نشست مدعی شد تردید دارد که ایران به دنبال احیای برجام باشد. ریچارد مور در عین حال تأکید کرد از نظر او احیای برجام بهترین گزینه برای «محدود کردن» برنامه هستهای ایران است. رئیس امآی ۶ مدعی شد: «فکر میکنم توافق قطعاً روی میز است و قدرتهای اروپایی و دولت امریکا درباره این موضوع بسیار شفاف بودهاند و فکر نمیکنم روسها و چینیها مانعی بر سر راه توافق به وجود بیاورند، اما فکر نمیکنم ایرانیها به دنبالش باشند.» ویلیام برنز رئیس سازمان سیا هم درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران گفت که زمان گریز هستهای این کشور حدود چند هفته است ولی ضمن نگرانکننده خواندن این روند افزود که تهران برای نظامیسازی برنامه اتمی خود تلاش نکرده است.
گندهگویی گانتس در امریکا
از سوی دیگر بنی گانتس، وزیر دفاع رژیمصهیونیستی نیز در کنفرانس امنیتی اسپن گفت این رژیم بهعنوان آخرین راهحل، اگر لازم شود توانایی نظامی لازم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای را دارد. گانتس در این نشست گفت: «آیا ما قادریم اگر لازم شد برای جلوگیری از آن عملیات نظامی انجام دهیم؟ بله. آیا ما در حال ساخت این توانایی هستیم؟ بله. آیا باید بهعنوان آخرین راه به آن متوسل شویم؟ بله و امیدوارم حمایت امریکا را نیز با خود داشته باشیم.» او افزود: «ایران در شرایطی که سلاح هستهای ندارد در منطقه اقدامات مخرب انجام میدهد، چه برسد به اینکه به بازدارندگی هستهای هم برسد. به همین دلیل نمیتوانیم به ایران اجازه هستهای شدن بدهیم.»
ماجرای ترور دانشمندان هستهای و اظهارات رئیس سابق MI6
تهدیدهای انجام شده و ابراز نگرانیهای دشمنان ایران در حالی است که قبلاً نیز مشابه این تهدیدات صورت گرفته و پس از آن اقدامات تروریستی علیه دانشمندان هستهای کشورمان رقم خورده بود. شهادت شهید شهریاری پس از سخنان معنادار رئیس دستگاه جاسوسی انگلیس از جدیترین نمونههای این اقدام است. همان زمان سعید جلیلی دبیر شورایعالی امنیت ملی در آذرماه سال 1389 و در جریان مذاکرات هستهای این نکته را به اشتون یادآور شده بود. مذاکرهکننده کشورمان خطاب به وی گفته بود: «ﺟﺎﻥ ﺳﺎﻭﺭﺯ رئیس دستگاه اطلاعات خارجی انگلیس چند هفته قبل از ترور شهید مجید شهریاری به صراحت اظهارات خاصی در مورد انجام عملیات اطلاعاتی در ایران بر زبان آورده و گفته بود که ما باید با شیوههای امنیتی مانع پیشرفت هستهای ایران شویم که بلافاصله بعد از سخنان این مقام انگلیسی، شهید شهریاری ترور شد.» وی ادامه داده بود: «دست زدن به اقدامات تروریستی با هدف جلوگیری از دسترسی ایران به علم، تلفیقی از روحیه فاشیستی و قرون وسطایی است که بیشک مستحق محکومیت است اما تا به حال هیچ یک از کشورهای غربی این کار را محکوم نکردهاند.»
برنامهریزی برای خرابکاری
به نظر میرسد از آنجایی که رژیمصهیونیستی و کشورهای پشتیبان آن از رودررویی نظامی علیه کشورمان عاجزند، طراحی دست زدن به اقدامات خرابکارانه و تروریستی از اصلیترین و محتملترین گزینههای آنها برای ضربه زدن به کشورمان باشد. گفتنی است امریکاییها در حالی حاضر به ارائه تضامین لازم نیستند که افراد مختلف در این کشور به خروج مجدد از هرگونه توافق احتمالی تهدید میکنند. از همین رو امریکا و غرب تلاش دارند بدون در نظر گرفتن نگرانیهای تهران، یک توافق ضعیف و قابل مناقشه را به کشورمان تحمیل کنند.
حملات سایبری به آلبانی در آستانه اجلاس منافقین
خبر اول اینکه، ایرنا گزارش داد که آلبانی در حالی میزبان نشست سالانه گروهک منافقین شده است که قطع خدمات آنلاین دولتی در آلبانی در یکشنبه هفته گذشته، انتقاد گروههای مخالف دولت را در پی داشته است. آژانس ملی جامعه اطلاعاتی آلبانی، علت قطع تمام خدمات آنلاین دستگاههای دولتی را حمله گسترده سایبری از خارج از این کشور اعلام کرده بود. رسانههای محلی، مسکو را به انجام این حمله سایبری متهم کردند. براساس گزارشات رسانههای اروپایی، حمله سایبری اخیر به آلبانی در نوع خود بینظیر بوده و از پیشرفتهترین روشهای حوزه هک بهره برده است.
تیراندازی به خانه نماینده خوزستان
خبر دیگر اینکه، مجید ناصرینژاد نماینده مردم شادگان استان خوزستان در مجلس شورای اسلامی صبح دیروز در گفتوگو با خبرگزاری فارس در اهواز، اظهار کرد: بامداد جمعه ساعت 12:30 دو نفر موتور سوار ناشناس منزل و حسینیه بنده را به رگبار گلوله بستند. وی با بیان اینکه تاکنون علت تیراندازی به منزلمان را نمیدانم، افزود: در این تیراندازی به کسی آسیبی نرسید و بنده نیروی انتظامی را بلافاصله پس از حادثه در جریان گذاشتم. گفتنی است، پیش از این و در فروردینماه سال 97 نیز به خودروی این نماینده خوزستانی شلیک شده بود.
فرمانده جدید نیروی هوایی سنتکام:
ایران به برتری هوایی دست یافته است
شنیدیم که، آلکسوس گرینکویچ که روز پنجشنبه مسئولیت فرماندهی نیروی هوایی مرکز فرماندهی سنتکام (فرماندهی مرکزی امریکا در خاورمیانه و شمال آفریقا) را به عهده گرفت، در امارات به خبرنگاران گفت: «جنگندههای امریکا همچنان در آسمان خاورمیانه برتری دارند، اما ایران با اتکا به پهپادهای خود تاکتیکهایش را تطبیق داده و پیشرفتهای قابل توجهی بهدست آورده است.» به گزارش ایرنا به نقل از واشنگتن پست، گرینکویچ در ادامه اظهار داشت: «اگر یک دشمن بتواند آنچه را که میخواهد انجام دهد و ما نتوانیم جلوی آن را بگیریم، آنها به برتری هوایی محلی دست یافتهاند.» وی همچنین مدعی شد که خنثیسازی تهدید پهپادهای ایران و بازیابی برتری کامل هوایی در خاورمیانه یکی از اهداف مهم وی بهعنوان فرمانده جدید نیروی هوایی امریکا در منطقه است.
بازی رسانهای مفسد فراری
دست آخر اینکه، خبر مفقود شدن و بازگرداندن محمودرضا خاوری متهم اصلی پرونده فساد سه هزار میلیارد تومانی که طی چند روز گذشته در فضای مجازی منتشر شده بود، شایعهای بیش نبود. یک منبع آگاه قضایی در گفتوگو با خبرگزاری میزان در اینباره گفت: با وجود پیگیریهای متعدد جمهوری اسلامی ایران از کانادا برای بازگرداندن محمودرضا خاوری به کشور اما متأسفانه دولتمردان کانادا هیچگونه همکاری انجام نمیدهند. وی در پاسخ به اینکه طی ساعات گذشته اخباری در مورد بازگرداندن خاوری به کشور منتشر شده، آیا صحت دارد یا خیر، گفت: خبر بازگرداندن خاوری به کشور، صحت ندارد. این فرد در ادامه تأکید کرد: از زمان فرار محمودرضا خاوری به کانادا با وجود پیگیریهای متعدد از مراجع مختلف، کانادا نسبت به بازگرداندن این مفسد اقتصادی اقدامی صورت نداده و رفتار دولت کانادا در این مورد به گونهای بوده است که حتی برخی مفسدین اقتصادی دیگر نیز به این کشور گریختهاند.