گروه اقتصادی/ هزینه ساخت خط ریلی سریع‌السیر تهران-اصفهان 115.9 هزار میلیارد تومان برآورد شده و ارزش خالص طرح در پایان 25 سال دوره بهره‌برداری 684.3 هزار میلیارد تومان خواهد بود. پروژه قطار برقی تهران-قم-اصفهان از سال ۱۳۸۵ آغاز شد، اما دولت قبل ادامه ساخت آن را تا سال 97 متوقف کرد این در حالی بود که این پروژه به عنوان یکی از اولویت‌های حمل و نقلی دولت قبل معرفی شده بود. با کنار رفتن عباس آخوندی از وزارت راه و شهرسازی، محمد اسلامی، وزیر سابق راه و شهرسازی ادامه ساخت این پروژه را در دستور کار قرار داد و از ابتدای سال ۱۳۹۷ ساخت آن از سر گرفته شد اما طرح به کندی پیش رفته است. اهمیت این خط ریلی از آنجا است که با ساخت آن، ایران در رده کشورهای دارای خط‌آهن سریع‌السیر، قرار می‌گیرد. در منطقه، کشورهای ترکیه، عربستان و امارات خط سریع‌السیر ریلی دارند و اگر ایران نیز به جمع این کشورها بپیوندد، تحولی در حمل و نقل ریلی کشور ایجاد می‌شود. توقف ساخت در مدت بیش از 6 سال هزینه ساخت پروژه را حدود 10 برابر افزایش داده است. از سوی دیگر خسارت ناشی از عدم بهره‌برداری مانند آلودگی، هزینه سوخت، تصادفات و خسارت ترمیم زیرساخت‌هایی که از سال 85 آماده شده بود، نیز بر طرح تحمیل شده است. قطار برقی تهران- اصفهان قرار بود ظرف چند سال به بهره‌برداری برسد اما با توقف آن در دولت قبل تکمیل آن 15 سال به طول کشیده است. میعاد صالحی، مدیرعامل راه آهن، با اشاره به اینکه دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به تکمیل قطار برقی تهران-اصفهان دارد، اظهار داشت که «از چهار میلیارد یوآن که تا کنون در این پروژه هزینه شده حدود ۱.۷ میلیارد یوآن مربوط به هفت ماه اخیر و نشان از توجه دولت سیزدهم است.»
بازدهی سرمایه
به گفته مجریان طرح قطار سریع‌السیر تهران-اصفهان این خط با سرمایه‌گذاری چین و با پیمانکاری قرارگاه خاتم‌الانبیا ساخته می‌شود. نقشه طراحی ۱۵۰ کیلومتر از مسیر و زیرسازی پروژه انجام شده است و تا پایان امسال زیر‌سازی مسیر قم- اصفهان انجام خواهد شد. یک هزار و ۷۲۰ نفر در این پروژه در حال حاضر فعالیت می‌کنند. برای تأمین اعتبار قطار برقی تهران- اصفهان از فاینانس چین استفاده می‌شود. مرحله اول فاینانس آن انجام شده است. این پروژه قرار است با فاینانس چین ساخته شود که رقم آن ۱۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون یوآن است. چین در ال‌سی مربوطه از سال ۱۳۹۵ تا کنون ۲ میلیارد و ۲۶ میلیون یوآن واریز کرده‌ و قرار است تا سال ۱۴۰۳ نیز مجموع واریزی تکمیل شود. بازپرداخت این فاینانس (تسهیلات خارجی) تا سال ۱۴۰۸ ادامه داشته و مبلغی حدود ۲۱ میلیارد و ۸۸۱ میلیون یوآن برگشت داده می‌شود. هزینه ساخت راه‌آهن سریع‌السیر تهران-اصفهان با سرعت ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت ۱۱۵ هزار و ۹۱۵ میلیارد تومان برآورد شده است. ارزش خالص کنونی طرح در پایان 25 سال دوره بهره‌برداری 684.3 هزار میلیارد تومان خواهد بود و نرخ بازده داخلی مالی-اقتصادی آن 27.4 درصد برآورد شده است.
افزایش سرعت ساخت
اهمیت خط ریلی سریع‌السیر تهران-اصفهان به عنوان خطی است که در مرکز کشور، قرار است پس از تکمیل، شبکه‌ای از قطار سریع‌السیر به آن متصل شود. قطار برقی تهران-مشهد، تهران-تبریز، قم-اراک، اصفهان-شیراز، اصفهان-یزد-کرمان، اصفهان-اهواز، تهران -همدان، همدان-کرمانشاه، همدان-سنندج و اراک-خرم‌آباد و شیراز-بوشهر، پس از تکمیل خط سریع‌السیر تهران-اصفهان بر‌اساس اولویت به قطارهای برقی کشور اضافه می‌شود و به این ترتیب تقریباً در تمام مناطق قطار سریع‌السیر گسترده می‌شود. از این رو دولت سیزدهم تکمیل خط برقی تهران-اصفهان را در اولویت قرار داده است. طول مسیر قطار برقی تهران-اصفهان در مجموع 375 کیلومتر است که از تهران (ایستگاه شهر آفتاب) تا قم (ایستگاه جمکران) 135کیلومتر و از قم تا اصفهان 240 کیلومتر است. سرعت قطار در این خط 250 کیلومتر در ساعت تعیین شده است و با ساخت آن مسیر کنونی تهران-اصفهان(حدود 6 ساعت) به یک ساعت کاهش می‌یابد.
تکمیل پروژه
رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی در خصوص راه‌اندازی نخستین قطار برقی کشور گفت: مسائل فنی پروژه قطار سریع السیر اصفهان- قم- تهران تا دو- سه هفته آینده تعیین تکلیف خواهد شد. مجری طرح‌های زیربنایی استان اصفهان نیز در این باره گفت: پیش‌بینی می‌کنیم پروژه قطار سریع السیر را تا پایان دولت سیزدهم تحویل دهیم. در حال حاضر تعداد مسافران جاده‌ای تهران-اصفهان سالانه ۱۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است که اگر قطار سریع‌السیر این مسیر روی ریل پرسرعت بیاید، پیش‌بینی‌ها از انتقال ۳۸ درصد آنها از جاده به ریل حکایت دارد. برآورد تعداد مسافران قطار سریع‌السیر تهران-قم-اصفهان در سال ۱۴۰۱ (با فرض ساخته شده بودن آن در حال حاضر) ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر است این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۳۰ تعداد تقاضای سفر این قطار به ۱۷ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر برسد. اگر شیوه تردد مسافران از تهران بدون احداث قطار برقی تهران-اصفهان و با استفاده از جاده ادامه داشته باشد، برای جابه‌جایی این تعداد مسافر باید مسیرهای جاده‌ای گسترش یابد.سرمایه‌گذاری مستقیم در بخش جاده‌ای و افزایش هزینه‌های غیر مستقیم دولت در بخش مصرف سوخت، آلودگی هوا و تصادفات جاده‌ای تا 30 سال آینده، 186.1 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود در حالی که هزینه ساخت خط برقی 115هزار میلیارد تومان است. در کشورهای توسعه یافته، تمرکز حمل و نقل چه در بخش باری و چه در بخش مسافری بر حمل و نقل ریلی است و توسعه پایدار برای حمل و نقل باری و مسافری بر استفاده از حمل و نقل ریلی بنا شده است. با توجه به جمعیت 22 میلیون نفری این مناطق (سهم 26 درصدی از جمعیت کل کشور) و سهم 30.1 درصدی این 3 استان در تولید ناخالص داخلی، قطار برقی تهران- قم-اصفهان با کاهش زمان و هزینه حمل و نقل، اهمیت بالایی در توسعه پایدار اقتصادی کشور خواهد داشت. از سوی دیگر با احداث این خط ریلی و احداث خطوط سریع‌السیر دیگر مانند قطار برقی تهران-مشهد، تهران-تبریز و اصفهان-شیراز، تکمیل و افزایش کارآیی شبکه ریلی در سطح ملی منافع متعددی را نصیب کشور خواهد کرد. قطار برقی تهران-اصفهان موجب ورود کشور به عرصه خطوط راه‌آهن‌های سریع‏ السیر و دستیابی به فناوری پیشرفته خواهد شد. از سوی دیگر این قطار جایگزین مناسبی برای حمل‌ونقل زمینی، نظر به برنامه‌ریزی دولت برای حذف یارانه‌های پنهان انرژی در بلندمدت، است. همچنین کاهش تصادفات جاده‌ای، آلایندگی زیست‌محیطی، هزینه‌های نگهداری راه‏ها و... به عنوان مزایای پنهان این طرح است.به گفته فعالان حوزه ریلی، قطار برقی تهران-اصفهان قابلیت فعال‌سازی و تبدیل شدن به‌عنوان پروژه‌ پیش‌ران فناوری را دارد.

علیرضا صلواتی
مجری طرح قطار سریع‌السیر تهران-قم-اصفهان

​​​​​​​در سال‌های گذشته، به واسطه منابع مالی ایران در کشور چین که به خاطر تحریم‌ها امکان انتقال آن نبود، قرارداد تأمین منابع طرح‌های زیرساختی در حوزه‌های مختلف مانند زیربناهای حمل و نقل، نفت، پتروشیمی، فولاد و... با چین منعقد می‌شود و همه این طرح‌ها با ارزیابی دقیق، دارای توجیه فنی و اقتصادی است. به این ترتیب از قبل منابع ایران در چین، تسهیلات به کشور پرداخت شده است. طرح قطار سریع‌السیر نیز به عنوان موضوعی علمی، جدید و با تکنولوژی روز، در زمره طرح‌هایی قرار گرفته است که برای احداث آن از تسهیلات پرداختی از سوی چین استفاده می‌شود. سود این تسهیلات 6درصد است. 
در شرایطی که مسیرهای ریلی ما سنتی بوده، در این صنعت نیاز به تحول اساسی داریم به همین دلیل ورود تکنولوژی پیشران و راهبردی که برای کل کشور منفعت دارد در دستور کار قرار گرفته است. 
نخستین قرارداد ساخت خط سریع‌السیر ریلی در کشور مربوط به مسیر پر مسافر تهران-قم-اصفهان است. 
با این قرارداد دانش فنی احداث خطوط ریلی سریع‌السیر وارد کشور شده و علاوه بر 3 استان تهران، قم و اصفهان تا 10 سال آینده در 8 استان دیگر که 80 درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است، خط ریلی سریع‌السیر احداث می‌شود و این خطوط با تکیه بر دانش فنی داخلی ساخته خواهد شد و به این ترتیب از خروج ارز از کشور جلوگیری می‌شود. با وجود چند برابر شدن هزینه‌های ارزی، ساخت قطار سریع‌السیر تهران-اصفهان هنوز اقتصادی است. در کشورهای بهره‌بردار از قطارهای سریع‌السیر، این قطارها درآمدزا هستند. ساخت قطار سریع‌السیر تهران- اصفهان موجب تمرکززدایی از پایتخت می‌شود و برخی مشکلات حاشیه‌نشینی پایتخت را حل می‌کند. از سوی دیگر با توجه به اینکه اصفهان، معین استان تهران در مواقع بحران است، این قطار هنگام وقوع زلزله یا حوادث دیگر، برای حل مشکلات پایتخت بسیار مؤثر خواهد بود. 
با احداث نخستین قطار سریع‌السیر، در ساخت مسیرهای سریع‌السیر دیگر، 30 تا 50 درصد در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود. قطار برقی تهران- اصفهان 2 هزار نفر اشتغالزایی مستقیم و 25 هزار نفر اشتغالزایی غیر‌مستقیم دارد. در حال حاضر 70 درصد زیرسازی مسیر از قم تا اصفهان تکمیل شده و تا پایان امسال ریل‌گذاری این مسیر شروع می‌شود. تأکید رئیس‌جمهور تکمیل قطار سریع‌السیر تهران- اصفهان تا پایان دولت سیزدهم است. 
بیشترین مانع در تحقق این امر خودتحریمی داخلی و مدیرانی هستند که هنوز از دولت قبل در رأس کار قرار دارند و اعتقادی به احداث این مسیر ریلی ندارند. قطار سریع‌السیر تهران- اصفهان به صورت صد درصدی توسط پیمانکاران داخلی ساخته می‌شود. 
برخی تجهیزاتی که برای ساخت این خط وارد شده، در حال حاضر با همان استاندارد و کیفیت در کشور تولید می‌شود. برای بهره‌برداری از این قطار دولت هیچ هزینه‌ای نخواهد داشت و بهره‌برداری از آن به بخش خصوصی واگذار می‌شود. 

موافقت دولت با فاینانس ۱۲.۸ میلیون یورویی برای نوسازی لکوموتیوها

شورای اقتصاد با تأمین قطعات لکوموتیوهای شرکت راه‌آهن از محل فاینانس ۱۲.۸ میلیون یورویی موافقت کرد. شورای اقتصاد به ریاست سید مسعود میرکاظمی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در جلسه ۸ تیر ماه امسال با پیشنهاد دو سال و نیم قبل وزارت راه و شهرسازی در تاریخ ۸ اسفند ۱۳۹۸ مبنی بر امکان واردات قطعات ضروری ناوگان لکوموتیوهای راه آهن موافقت کرد.
بر‌اساس این مصوبه، شرکت راه آهن می‌تواند معادل ۱۲ میلیون و ۸۶۷ هزار و ۱۱ یورو مشتمل بر ۱۰ میلیون و ۶۲۵ هزار یورو اصل تسهیلات خارجی (فاینانس) و ۲ میلیون و ۲۴۲ هزار و ۱۱۵ یورو سود آن به عنوان وام خارجی برای خرید قطعات ضروری لکوموتیوها استفاده کند. 
سید میعاد صالحی مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران اواخر آذر ماه سال گذشته در مراسم الحاق ناوگان ریلی به شبکه راه آهن اظهار داشت: در حال حاضر ۹۵۰ دستگاه لکوموتیو در کشور وجود دارد که ۲۰۰ دستگاه از این تعداد از ۲۰ سال گذشته زمینگیر بودند و از آنها به عنوان برداشت قطعه استفاده می‌شد. همچنین کمتر از ۲۰۰ دستگاه دیگر در طول ۳ سال اخیر زمینگیر و حدود ۶۰ لکوموتیو هم در ۷ ماه اول ۱۴۰۰ زمینگیر شدند. 
صالحی تأکید کرد: بنابراین در حال حاضر کل شبکه ریلی با حدود ۵۰۰ دستگاه لکوموتیو در حال گردش است.

نام‌نویسی بیش از ۵۰ هزار نفر برای دریافت زمین و مسکن

مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی از نام نویسی بیش از ۵۰ هزار نفر برای دریافت زمین و مسکن بر‌اساس قانون جوانی جمعیت خبر داد. 
پروانه اصلانی با اعلام این خبر گفت: پس از تصویب آیین‌نامه، واگذاری زمین و مسکن آغاز می‌شود.

ساخت و تکمیل ۷۱۵ کیلومتر بزرگراه و راه اصلی در 10 ماه گذشته

وزارت راه و شهرسازی از ساخت و تکمیل ۷۱۵ کیلومتر بزرگراه، راه اصلی و بهسازی راه‌های موجود از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم تا کنون خبر داد.
وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد: از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم تاکنون،که قریب به ۱۰ ماه گذشته است، با توجه به ضرورت وجود شبکه‌های گسترده‌ای از راه‌های اصلی، فرعی، بزرگراه‌ها، شاهراه‌ها و... با رویکرد اتصال تمام نقاط کشور، راهسازی، توسعه و ایمن‌سازی راه‌ها به عنوان یکی از اولویت‌های این ارگان قرار گرفت و طی بازه زمانی مذکور ساخت و تکمیل ۱۶۷ کیلومتر از آزادراه‌های کشور در کارنامه وزارت راه و شهرسازی در دولت سیزدهم به ثبت رسید. 
در این مدت، امضای تفاهمنامه قرارداد مشارکت آزادراه شرق تهران به طول یکصد کیلومتر، امضای تفاهمنامه قرارداد مشارکت آزادراه لامرد پارسیان در استان فارس به طول ۶۵ کیلومتر، تصویب‌نامه تأمین مالی و احداث قطعات ۷ و ۸ آزادراه اصفهان-شیراز و تصویب‌نامه تأمین مالی و احداث کنارگذر ماهشهر در استان خوزستان به طول ۲۸ کیلومتر انجام شد. 
همچنین ساخت و تکمیل ۷۱۵ کیلومتر بزرگراه و راه اصلی و بهسازی مسیرها از دیگر اقداماتی بود که توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور انجام شد.