بیتا میرعظیمی
خبرنگار

این روزها شرایط دریاچه ارومیه بسیار وخیم است و با توجه به خشکسالی‌های متوالی و تغییر الگوی بارش، نگین سرخ آذربایجان که روزگاری نه چندان دور، عنوان بزرگ‌ترین دریاچه آب شور خاورمیانه را با خود یدک می‌کشید، هر لحظه و ثانیه به مرگ نزدیک تر شده و با آن دست و پنجه نرم می‌کند. دریاچه ارومیه به عنوان یکی از مهمترین و ارزشمندترین زیست‌ بوم‌های آبی در شمال‌غرب کشور، قرار بود در قالب طرح‌های ستاد احیا و در مدت ۱۰ سال، به تراز اکولوژیک خود رسیده و جانی تازه کند؛ اما بعد از گذشت ۷ سال و اجرای طرح‌هایی متفاوت، تراز این زیستگاه ارزشمند پرندگان و جانوران، تازه به حدود یک هزار و ۲۷۰ متر و ۷۰ سانتیمتر رسیده است. همین امر نیز زنگ خطر بحرانی‌ترین روزهای این دریاچه ارزشمند را در تابستانی بسیار گرم و خشک به صدا درآورده است.
«حجت جباری»، معاون محیط طبیعی وتنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی و سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه، در این خصوص به «ایران» می‌گوید: دریاچه ارومیه در شرایط نرمال دارای 5400 کیلومتر مربع مساحت، 32 میلیارد متر مکعب آب با شوری حدوداً 200 گرم در لیتر و سطح تراز 1/1277 متر بالاتر از سطح آب‌های آزاد بوده است. در شرایط نرمال یعنی قبل از سال 1376 میزان آب ورودی به دریاچه به طور متوسط 5 میلیارد متر مکعب و میزان تبخیر نیز سالانه در حد 1000 میلیمتر سالانه بوده است. سطح تراز دریاچه ارومیه در حال حاضر (19 تیرماه) به 57/1270 متر رسیده است. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای لندست سطح عرصه آبی دریاچه ارومیه در این سطح تراز برابر 2048 کیلومتر مربع است که نسبت به زمان مشابه در سال گذشته 1294 کیلومتر مربع کاهش یافته. حجم آب در وضعیت فعلی 48/2 میلیارد متر مکعب برآورد شده است که این حجم نیز نسبت به زمان مشابه در سال گذشته حدود 44/1 میلیارد متر مکعب و نسبت به تراز اکولوژیک در حدود 13 میلیارد متر مکعب کمتر است.
وی می‌افزاید: میزان افزایش سطح تراز دریاچه در سال آبی جاری تنها 25 سانتیمتر بوده و متأسفانه از 6 خرداد با گرم شدن هوا، در حدود 22 سانتیمتر آن تبخیر شده است و با توجه به ادامه ماه‌های گرم، مصرف عمده آب در حوزه کشاورزی و همچنین عدم بارندگی‌ها، سطح تراز دریاچه کاهشی خواهد بود و امیدی به افزایش سطح تراز دریاچه ارومیه نیست. از سوی دیگر به دلیل افزایش میزان تبخیر که غالباً تا اواخر مهرماه ادامه خواهد یافت، به نظر می‌رسد با کاهش حداقل 50 سانتیمتر دیگر از سطح تراز دریاچه، سطح تراز دریاچه به کمتر از 1/1270 متر برسد که در این سطح تراز به احتمال بسیار زیاد بخش جنوبی دریاچه ارومیه به‌طور کامل خشک خواهد شد و عرصه آبی دریاچه به کمتر از 1000 کیلومتر مربع و حجم آب به کمتر از یک میلیارد متر مکعب خواهد رسید. پیامدهای چنین وضعیتی اتصال کامل جزایر به سواحل، خروج حیات وحش جزایر به بیرون از پارک ملی، ورود گونه‌های مهاجم به جزایر و ایجاد کانون‌های گرد وغبار نمکی در حاشیه دریاچه خواهد بود.
چرا دریاچه ارومیه خشک می‌شود؟
به گفته این مقام مسئول، نیاز آبی دریاچه ارومیه 4/3 میلیارد متر مکعب است که مقرر بود از منابع مختلف تأمین شود. به‌طور کلی در سال آبی جاری تنها 850 میلیون متر مکعب آب وارد دریاچه شده است. از جمله مهم‌ترین عوامل در عدم تأمین حقابه دریاچه ارومیه، کاهش بارندگی نسبت به دراز مدت، عدم انسداد سردهانه‌های برداشت آب از رودخانه‌های اصلی در فصول غیر کشاورزی، عدم اتمام و بهره‌برداری پروژه انتقال آب از سد کانی سیب، عدم اتمام و بهره‌برداری پروژه انتقال آب از سد سیلوه به دریاچه ارومیه و در نهایت عدم اتمام و بهره‌برداری پروژه‌های سیستم‌های تصفیه فاضلاب دو شهر تبریز و ارومیه را نام برد.
جباری تصریح می‌کند: بر اساس بررسی‌هایی که انجام شده است در حوضه دریاچه ارومیه بیش از 106800 چاه مجاز و غیر مجاز وجود دارد که بیش از 50 درصد آنها غیر مجاز است. وجود بیش از حد چاه‌های غیر مجاز در نهایت تأثیر منفی بر آبگیری دریاچه می‌گذارد که از جمله آنها می‌توان کاهش سطح تراز آب‌های زیر زمینی، کاهش کمیت و کیفیت آب‌های زیرزمینی و فشار بیشتر بر برداشت آب‌های سطحی، عدم تغذیه دریاچه از منابع آب‌های زیرزمینی و تغذیه بیشتر آب‌های زیرزمینی از طریق منابع سطحی(رودخانه ها) و در نهایت کاهش آب‌های وارده به دریاچه ارومیه را نام برد.
افزایش بی‌رویه اراضی کشاورزی ادامه دارد
به گفته او، یک موضوع دیگر که بسیار جای تأمل دارد و باید علت‌های آن پیگیری و مشخص شود توسعه اراضی کشاورزی در طی سال‌های 94 تا 98 بوده است که با وجود فعالیت‌های ستاد احیا و همچنین وزارت جهاد کشاورزی متأسفانه توسعه اراضی کشاورزی بشدت ادامه دارد. در طی این مدت (5 سال) 47492 هکتار سطح اراضی کشاورزی آبی افزایش یافته است (با احتساب متوسط مصرف آب برای هر هکتار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه فارغ از نوع کشت انجام شده در حدود 9000 متر مکعب در سال) میزان افزایش مصرف برابر با 427 میلیون متر مکعب در سال بوده است. با توجه به بازدید‌هایی که از حوضه آبریز انجام می‌گیرد همچنان توسعه اراضی کشاورزی به‌صورت بی‌رویه توسط مردم ادامه دارد که نیاز به اقدامات عاجل در این خصوص وجود دارد.
وی می‌گوید: سال‌های گذشته اقدامات بسیاری برای احیای دریاچه ارومیه انجام شده که مهم‌ترین آنها تشکیل کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه و تصویب برنامه‌های لازم برای احیای این دریاچه بوده است. بخشی از اقدامات عبارتند از: پروژه انتقال آب از سد کانی سیب (623 میلیون متر مکعب به دریاچه)، پروژه انتقال آب از سد سیلوه به دریاچه ارومیه (95 میلیون متر مکعب) و پروژه‌های سیستم‌های تصفیه فاضلاب دو شهر تبریز و ارومیه (300 میلیون متر مکعب)، لایروبی مصب رودخانه‌ها، اتصال رودخانه زرینه به سیمینه جهت تسهیل در جریان آب به بدنه آبی، احداث سردهانه در انهار منشعب از رودخانه‌های حوضه آبریز، اجرای سامانه نوین آبیاری در بخشی از اراضی کشاورزی، اقدامات به‌زراعی، همکاری در تولید بذور مقاوم به شرایط کم آبی و تثبیت کانون‌های گردو غبار را نام برد. 
این مقام مسئول ادامه می‌دهد: آنچه می‌تواند دریاچه را از بحران خارج کند تنها تأمین آب است که در سال آبی جاری از لحاظ آبرسانی اقدامی متصور نیست. در وضعیت فعلی تنها می‌توان تأکید کرد پروژه‌های باقیمانده که از درصد پیشرفت بسیار بالایی برخوردار هستند همانند پروژه انتقال آب از سد کانی سیب و سد سیلوه و همچنین پروژه احداث سیستم تصفیه فاضلاب شهرهای ارومیه و تبریز به اتمام و بهره‌برداری برسند. همچنین وزارت جهاد کشاورزی از تغییر کاربری اراضی دیم به آبی ممانعت کند و وزارت نیرو مکلف به اجرای برنامه‌های تعریف شده باشد که از جمله آنها می‌توان عدم توسعه منابع آبی حوضه آبریز دریاچه ارومیه، انسداد دریچه‌های برداشت آب از رودخانه‌ها درفصول غیر کشاورزی و جلوگیری از توسعه چاه‌های غیر مجاز و موارد دیگر را نام برد.
مرکز منطقه ای مدیریت هماهنگی در 10 ماه گذشته وارد فاز عملیاتی نشد
به گفته جباری، در حال حاضر در سطح ملی، کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه به ریاست معاون اول ریاست جمهوری فعال است و با جدیت پیگیر ادامه برنامه‌های احیای دریاچه ارومیه است. اما در سطح منطقه‌ای مقرر بود مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه پیگیر اقدامات سایر دستگاه‌های اجرایی ذیربط در خصوص دریاچه ارومیه باشد که متأسفانه در طول 10 ماه گذشته که این مرکز مصوب شده است، هیچگونه امکانات و تجهیزات شامل محل استقرار، خودرو، نیروی انسانی و اعتبار تأمین نشده است و عملاً این مرکز وارد فاز عملیاتی و اجرایی نشده است. در حقیقت هیچ‌گونه پایش و نظارتی بر عملکرد دستگاه‌های مسئول در حوزه دریاچه ارومیه در سطح منطقه‌ای انجام نمی‌شود.

زهره توکلی
خبرنگار

 روز یکشنبه هفته جاری بار دیگر طوفان گرد و غبار در عراق ایجاد شد و چون جهت باد در آن منطقه شمال به جنوب است، این طوفان، حجم عظیم گرد و غبار را از نیمه شمالی عراق به سمت جنوب این کشور حرکت داده است که موجب شده استان خوزستان و بخش اندکی از استان ایلام را درگیر کند. مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست نیز روز گذشته هوای ۴ کلانشهر را برای گروه‌های حساس ناسالم، یک کلانشهر برای تمام گروه‌ها ناسالم، یک کلانشهر خطرناک، یک کلانشهر قابل قبول و یک کلانشهر را پاک اعلام کرد. بر اساس گزارش دریافتی از مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم این سازمان، هوای کلانشهرهای تهران، اصفهان، کرج و اراک به ترتیب با شاخص‌های ۱۴۵، ۱۳۱، ۱۰۱ و ۱۲۸ در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس، شیراز با شاخص ۱۵۴ در شرایط ناسالم برای تمام گروه‌ها و اهواز با شاخص ۵۰۰ در شرایط خطرناک قرار دارد. همچنین هوای کلانشهرهای تبریز با شاخص ۶۱ قابل قبول و مشهد با شاخص ۴۹ پاک است.مجتبی گهستونی، شهروند و فعال محیط زیست در استان خوزستان در این باره به «ایران» گفت: با توجه به اینکه هوا در این استان بسیار گرم است، گرد و غبار شدید در این استان آزار دهنده است که می‌‌تواند مشکلات تنفسی را ایجاد کند. مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست نیز روز گذشته هوای ۴ کلانشهر را برای گروه‌های حساس ناسالم، یک کلانشهر برای تمام گروه‌ها ناسالم، یک کلانشهر خطرناک، یک کلانشهر قابل قبول و یک کلانشهر را پاک اعلام کرد. بر اساس گزارش دریافتی از مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم این سازمان، هوای کلانشهرهای تهران، اصفهان، کرج و اراک به ترتیب با شاخص‌های ۱۴۵، ۱۳۱، ۱۰۱ و ۱۲۸ در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس، شیراز با شاخص ۱۵۴ در شرایط ناسالم برای تمام گروه‌ها و اهواز با شاخص ۵۰۰ در شرایط خطرناک قرار دارد. همچنین هوای کلانشهرهای تبریز با شاخص ۶۱ قابل قبول و مشهد با شاخص ۴۹ پاک است.
وی افزود: گروه‌های حساس به دلیل فعالیت در سطح شهر در هوای آلوده به  مراکز درمانی مراجعه می‌‌کنند و با توجه به اینکه کرونا هم در حال شدت گرفتن است، نگرانی‌های مردم را برای مراجعه به مراکز درمانی افزایش داده است.
گهستونی ادامه داد: با توجه به اینکه 15 شهر این استان تعطیل شده است اما بسیاری از مغازه‌ها و حرفه‌های دیگری که ناچار به فعالیت در سطح شهر هستند در این شرایط فعال هستند و این خطراتی را برای آنها خواهد داشت. به همین دلیل سؤال ما از مسئولان این است که آیا تعطیل کردن شهرها،راهکاری اصولی است و تا چه زمانی این تعطیلی‌ها ادامه دارد و آیا چاره کار فقط تعطیل کردن ادارات است؟
وی گفت: باید از تمام حوضه‌های آبی در حد امکان محافظت، حقابه تالاب‌ها پرداخت و از برداشت‌ها جلوگیری شود. همچنین باید کانون‌های ریزگردها مهار و کنترل شود تا شاهد مشکلات کمتری در زمینه محیط زیست باشیم. محمدطالب حیدری، کارشناس هواشناسی در این باره به «ایران» گفت: به دلیل این طوفان، هم اکنون شرایط بحرانی را در شهرهای مهران و چَرداوُل استان ایلام داریم. شاخص آلودگی در شهر مهران بیشتر از 500 است یعنی شرایط خطرناک است. البته در شهرهای استان خوزستان نیز این شرایط خطرناک محسوب می‌‌شود چون شاخص آلودگی از 500 هم عبور کرده است.
وی با بیان اینکه در سایر نقاط ایران شرایط خطرناک نیست فقط در مرکز ایران یعنی سمت استان قم نیز گرد و غبار وجود دارد، درباره وضعیت استان لرستان نیز که شش شهر آن دیروز به دلیل گرد و غبار تعطیل شده بود، گفت: در روز تعطیل گرد و غبار از استان لرستان عبور کرده بود، چون ماندگاری نداشت و فقط شب قبل از آن درگیر بود.
این کارشناس هواشناسی تصریح کرد: باید استانداری‌ها قبل از اعلام تعطیلی با دستگاه‌های مربوطه مشورت کرده وضعیت ماندگاری آلودگی را مورد سنجش قرار دهند تا زمانی را تعطیل اعلام نکنند که دیگر آلودگی رفع شده باشد. چرا که ممکن است شب آلودگی زیاد باشد اما تا صبح رفع شود و نیاز به تعطیلی شهر نباشد.
وی افزود: باید ستادی در استان‌ها با حضور اعضایی از محیط زیست، هواشناسی، مدیریت بحران و دانشگاه علوم پزشکی در استانداری‌ها تشکیل شود تا هر کدام در حوزه تخصصی خود به ابعاد و تبعات این گرد و غبار بپردازند. وقتی میزان گرد و غبار، مدت ماندگاری و تبعات و آسیب‌های انسانی آن در این جلسات به استانداری اعلام شود، استانداری نیز می‌‌تواند بر اساس آن درباره تعطیلی‌ها تصمیم‌گیری کند.
حیدری ادامه داد: همچنین باید به افرادی نظیر فروشندگان مواد غذایی نانوایی‌ها و نیز سربازهای مستقر در مرزها که نمی‌توانند کار خود را تعطیل کنند ماسک مناسب داد تا از عوارض این آلودگی پیشگیری شود.
وی با اشاره به اینکه یکشنبه شب، آلودگی در شهرهای قصر شیرین و سرپل ذهاب استان کرمانشاه نیز شدید بوده اما تا روز بعد رفع شده است، گفت: خوزستان شرایط بحرانی دارد چون وزش باد با گرمای زیاد در این استان همراه است لذا ماندگاری این آلودگی بیشتر از استان‌های دیگر خواهد شد.
حیدری با اشاره به اینکه مرکز ایران شرایط بحرانی ندارند و گرد و غبار در ارتفاع بالایی از سطح زمین قرار دارد، اظهار داشت: با توجه به شرایط تابستانه‌ای که حاکم است، ممکن است این پدیده را بارها به صورت روزانه شاهد باشیم لذا باید با دادن ماسک استاندارد به افرادی که ناچارند در فضای باز فعالیت کنند، از آسیب‌های انسانی پیشگیری کرد.
نورالله مرادی، سخنگوی سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز در این باره در خبر ۲۳ شبکه خوزستان گفت: ۹۵ درصد گرد و غبار‌های خوزستان منشأ خارجی دارد و رفع آن در دستور کار دولت سیزدهم است. به همین سبب رئیس جمهور به وزرای امور خارجه و سازمان حفاظت محیط زیست دستور دادند برای رفع این معضل کار‌های جدی و اساسی انجام دهند.
وی با تأکید بر اینکه حل این معضل نیاز به اجرای برنامه‌های بلندمدت دارد، افزود: توجه به محیط زیست و بویژه مسأله گرد و غبار از دغدغه‌های دولت سیزدهم است.
مرادی با اشاره به برگزاری نشست سفرای کشور‌های منطقه در ۱۶ خردادماه امسال، گفت: در این جلسه، زمینه‌های همکاری و رفع مشکلات مربوط مورد بررسی قرار گرفت، ضمن اینکه امروز نیز نشست همکاری‌های محیط زیستی منطقه با حضور کشور‌های عراق، امارات، سوریه، قطر، ارمنستان، جمهوری‌آذربایجان، عمان، ترکمنستان، ترکیه و چند سازمان بین‌المللی در حال برگزاری است. وی در پاسخ به این سؤال که «چرا این نشست در خوزستان به عنوان استانی که بیشترین درگیری را با پدیده گرد و غبار و ریزگرد‌ها دارد، برگزار نمی‌شود»، گفت: با توجه به اینکه بیش از ۱۴ استان در کشور با معضل ریزگرد‌ها روبه‌رو هستند، این نشست در تهران برگزار شد که امیدواریم به نتایج خوبی در این اجلاس برسیم و آنها را اجرایی کنیم.
مجید بیگلریان، مدیرکل ستاد مدیریت بحران استان ایلام نیز درباره وضعیت این استان به ایرنا گفت: فعالیت اداره‌های شهرستان‌های مهران و دهلران دیروز به علت گرد و غبار تعطیل شد. همچنین فعالیت و شروع به کار اداره‌ها در سایر نقاط استان ایلام نیز با ۲ ساعت تأخیر آغاز می‌‌شود.
وی افزود: آخرین وضعیت آلودگی هوا در شهرستان مهران ۹ برابر حد مجاز و دهلران 5 برابر حد مجاز با روند افزایشی است. میزان غلظت آلودگی هوا در شهرستان‌های ایلام، ایوان، دره شهر و سرابله نیز افزایشی است.
بر اساس این گزارش، اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز با اشاره به وقوع پدیده ریزگرد در ۱۷ شهرستان، بیشترین میزان غلظت گرد و غبار را در اهواز با ۱۰ برابر حد مجاز اعلام کرد. استانداری خوزستان، اداره‌ها و دستگاه‌های اجرایی ۱۵ شهرستان در خوزستان شامل اهواز، دزفول، اندیمشک، شوشتر، گتوند، شوش، کرخه، حمیدیه، کارون، باوی، دشت آزادگان، هویزه، شادگان، آبادان و خرمشهر را دیروز به دلیل پدیده گرد و غبار تعطیل اعلام کرد.

بابونه‌ها را می‌توان به لباس عروسی رویشگاه جنگلی فندقلو اردبیل(نمین) تشبیه کرد؛ لباسی که طبیعت خرداد ماهی جنگل برای رفتن به پیشواز تابستان بر تن می‌کند تا هر بیننده و گردشگری را جذب زیبایی و آراستگی خود کند اما هجوم بی‌امان گردشگران و لگد مال کردن گل ها و بدتر از آن کندن آنها از ریشه، نفس حیات بابونه‌ها در فندقلو را به شماره انداخته است. فندقلو درحالی قربانی گردشگران می‌شود که در برخی  کشورها هر فردی که به محیط‌ زیست و طبیعت جنگلی و مرتعی آسیب وارد کند، معادل یکصد دلار جریمه می‌شود و این در حالی است که در طبیعت بی‌نظیر فندقلو شاهد تخریب وسیع جنگل از یکسو و رها شدن انواع زباله‌های دیرتجزیه هستیم که بشدت آن را آلوده می‌کند. آمارها می‌گوید که بهره‌برداری بیش از حد از جنگل فندقلو سبب از بین رفتن حدود 40 درصد از پوشش گیاهی این جنگل شده است.

شهنام اشتری
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی

​​​​​​​با توجه به اینکه نیاز آبی دریاچه ارومیه بر اساس سال آبی تعریف می‌‌گردد، لذا با امعان نظر به اینکه جمع‌بندی آن در پایان شهریورماه (پایان فصل آبی) انجام می‌‌پذیرد، اظهارنظر دقیق در پایان سال آبی بر اساس اطلاعات مأخوذه از شرکت آب منطقه‌ای استان قابل تحلیل و بیان خواهد بود؛ اما بر اساس آخرین اطلاعات و آمار ارائه شده تا پایان خردادماه سال آبی جاری، میزان حجم جریان آب در آخرین ایستگاه‌های هیدرومتری منتهی به دریاچه ارومیه، به میزان 29/48 میلیون مترمکعب بوده که نسبت به زمان مشابه سال قبل (92.8 میلیون مترمکعب) به میزان 68 درصد کاهش داشته است. آنچه که مسلم است، وقوع خشکسالی شدید و تغییر الگوی بارش در 2 سال اخیر و وابستگی شدید معیشتی ساکنان حوزه به بخش کشاورزی، تأثیر زیادی در امکان رهاسازی حقابه دریاچه داشته است. با توجه به اینکه روان‌آب‌ها و آب‌های زیرزمینی و جریان آب در رودخانه‌ها و سایر روان‌آب‌ها از این امر متأثر می‌‌باشند، ولی اظهارنظر آماری با توجه به وظیفه ذاتی شرکت آب منطقه‌ای و از طرفی ستاد احیای دریاچه ارومیه به دلیل اختیارات قانونی آن در مورد تعداد چاه‌ها و میزان برداشت از آنها اعم از مجاز و غیرمجاز قابل پیگیری است. در مورد میزان افزایش سطح زیرکشت و کنترل آن نیز سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌های ذیربط (آذربایجان شرقی و غربی) مرجع اعلام نظر هستند. همچنین در رابطه با اطلاعات وضعیت سدها و میزان رهاسازی از محل سدها مرجع اعلام نظر وزارت نیرو و شرکت‌های آب منطقه‌‌ای استان‌هاست که تاکنون در این خصوص اطلاعات قابل استناد دریافت نگردیده است. اما میزان ورودی دریاچه و تراز آبی آن توسط سایت شرکت آب منطقه‌ای استان مورد استناد بوده و اطلاعات مورد نیاز از آن طریق دریافت شده است. درخصوص نحوه عملکرد سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی برای احیای دریاچه ارومیه و اقدامات و پروژه‌های مدنظر، مرجع اعلام نظر و ارائه گزارش جامع نیز صرفاً ستاد احیای دریاچه ارومیه است. برای نجات دریاچه ارومیه از این وضعیت راهکارهای متعددی وجود دارد. اولاً باید پروژه‌های نیمه تمام انتقال آب اعم از داخل حوضه و بین حوضه‌ای که در شرف اتمام بوده و پایان یافته‌اند در اسرع وقت به بهره‌برداری برسند. ثانیاً اقدامات زیربنایی از قبیل صرفه‌جویی در مصارف بخش کشاورزی و توجه به توسعه پایدار در این بخش و کنترل مصارف غیرمجاز همچنین توجه به توسعه الگوهای معیشتی جایگزین با اولویت و جدیت لازم مورد پیگیری قرار گیرد.

ایرنا – مهدی ایزدی، سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران گفت: طی سه هفته ابتدایی تابستان حدود هشت میلیون نفر-شب اقامت گردشگران در زیرساخت‌ها و تأسیسات اقامتی مازندران ثبت شد که میانگین حدود ۴۰۰ هزار نفر-شب اقامت تابستانی طی هر ۲۴ ساعت در مازندران را ثبت کرده است.


مهر- یوسف بیدخوری، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی گفت: میزان ظرفیت آماده شده برای اسکان تابستانی نسبت به سال ۱۳۹۸، رشد ۱۳ درصدی داشته است.


ایلنا- علی مالمیر مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در خصوص نتایج بررسی‌های باستان‌شناسی و کارشناسی روی سنگ نگاره‌های غار علیصدر گفت: هنوز به نتیجه واضح و مشخصی نرسیدیم و بررسی‌ها ادامه دارد.


ایسنا- روابط عمومی وزارت امور خارجه با انتشار اطلاعیه‌ای، از لغو روادید سفر ایرانیان به قزاقستان خبر داد.


ایرنا- ولی جهانی– مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان از آغاز ۵۰ طرح مرمت بناهای تاریخی با اعتبار بیش از ۱۵۰ میلیارد ریال در استان خبر داد.


ایسنا- نورالله مرادی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست از امضای یادداشت تفاهم همکاری‌های محیط زیستی برای مقابله با طوفان‌های شن و گردوغبار در روز ۲۱ تیرماه با حضور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و وزیر تغییر اقلیم و محیط زیست امارات متحده عربی خبر داد.