طبق گزارش مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد، صادرات نفت خام ایران ۸۰۰ هزار بشکه تا یک میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه در روز برآورد می‌شود و تاکنون نفت روسیه در هیچیک از بازارها، جایگزین نفت ایران نشده است.
به گزارش فارس، این مؤسسه در گزارشی به بررسی تحولات بازار نفت بعد از مناقشه روسیه و اوکراین پرداخته است. این گزارش که در تاریخ هشتم ژوئن (5 روز پیش) منتشر شده و طبق این گزارش، پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین «در فوریه سال ۲۰۲۲»، صادرات نفت روسیه تقریباً بیش از ۵ میلیون بشکه در روز حفظ شده است.
۵ نکته کلیدی از گزارش نفتی مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد، پس از جنگ روسیه و اوکراین و اعمال تحریم نفتی غرب به این ترتیب است:
۱- صادرات نفت روسیه تا سقف ۵۰۰ هزار بشکه در روز نیز افزایش داشته است.
۲- مقصد اصلی افزایش صادرات نفت روسیه، کشور هند بوده و صادرات به چین تغییر قابل توجهی نکرده است.
۳- با خروج شرکت‌های اروپایی، تولید نفت روسیه حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش داشته است.
۴- صادرات نفت ایران بین ۰.۸ تا ۱.۱ میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود و روند تولید نفت افزایشی خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود که تولید نفت ایران تا پایان ۲۰۲۲ به ۲.۷۵ میلیون بشکه در روز افزایش ‌یابد.
۵- تاکنون نفت روسیه در هیچیک از بازارهای نفت ایران جایگزین نفت کشور نشده است.

دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور از مثبت شدن تراز تجاری در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی برای اولین‌‌بار در سال‌جاری و موافقت بانک مرکزی با تأسیس بانک فراساحل خبرداد.
سعید محمد درگفت‌و‌گو با فارس، گفت: در ایران 15منطقه آزاد وجود دارد که هشت منطقه از قبل فعال بوده و هفت منطقه از سال گذشته فعالیتش را شروع کرده است. همچنین 33منطقه ویژه اقتصادی وجود دارد که سازمان‌ها مسئول آنها هستند.
وی افزود: یک منطقه ویژه مربوط به نفت‌، گاز و پتروشیمی داریم. همچنین با سازمان‌های مسئول در حال مذاکره برای راهبری مناطق آزاد جدید هستیم که مسئولیت آن را برعهده بگیرند. هشت منطقه آزاد فعال و هفت منطقه نیز تازه فعال شده‌اند. 2500واحد صنعتی فعال در مناطق آزاد و ویژه مستقرند که 500هزار نفر در این واحدها مشغول به کار هستند و 31درصد صادرات کشور از طریق مناطق آزاد انجام می‌شود، البته بخش عمده صادرات مربوط به مناطق ویژه است و در مناطق آزاد سهم کمتری وجود دارد. سال گذشته برای اولین‌بار تراز تجاری مناطق آزاد مثبت و متعادل شد و صادرات و واردات یکی شدند. یعنی درواقع در خود مناطق آزاد تراز تجاری مثبت شد. در مناطق ویژه اقتصادی تراز تجاری مثبت 11میلیون دلار شد. حجم صادرات از مناطق آزاد به یک میلیارد و 50میلیون دلار رسید.
دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشوردرادامه درخصوص راه‌اندازی بانک فراساحل و بورس بین‌الملل در مناطق آزاد، افزود: بانک فراساحل می‌تواند در شرایط تحریم کمک کند. این بانک مستقل از بانک مرکزی است، اما با نظارت بانک مرکزی خواهد بود. قرار است منطقه آزاد رأساً این بانک را تأسیس کند، اما شیوه‌نامه اجرایی را بانک مرکزی تدوین می‌کند. بانک فراساحل می‌تواند در تحریم، به جذب ارز صادراتی برای اشخاص و بانک‌های خارجی و ایرانیان مقیم خارج از کشور و همچنین فروش اوراق و ضمانت‌نامه‌های ارزی کمک کند.  در این مورد آخرین صحبت‌ها را با بانک‌ مرکزی  انجام دادیم و آنها قبول کردند، اما گفتند باید سهامداران دارای صلاحیت را به این بانک معرفی کنید، ما هم به سهامداران بین‌المللی کمک کردیم، کنسرسیومی از کشورها و شرکت‌های خارجی تشکیل شد که به بانک مرکزی معرفی می‌شوند.
وی ادامه داد: در این کنسرسیوم، هم اشخاص حقیقی و هم حقوقی حضور دارند. ما صرفاً مناطق معتبر پولی و بانکی را در لیست قرار دادیم. کنسرسیوم خوبی شکل گرفته و کتباً به بانک مرکزی معرفی نمودیم و در حال تهیه اسناد بین اعضای کنسرسیوم هستیم. ما دنبال این هستیم که شرکای خارجی بیایند. اشخاص حقوقی داخلی هم می‌توانند حضور داشته باشند و درصدی از کنسرسیوم از داخلی‌ها باشد. منطقه آزاد هم می‌تواند سهامدار بانک فراساحل باشد.   بورس بین‌الملل هم می‌تواند در تحریم‌ها کمک کند.  سعید محمد اعلام کرد: شرکت‌هایی که در تراز بین‌المللی قرار دارند خود را آماده کرده و اسناد ارائه کنند. بورس بین‌الملل کل عملیات آن ارزی خواهد بود و معاملات ریالی نخواهد داشت و به بورس داخلی هم کمک می‌کند.
وی اضافه کرد: ابتدا لازم است سهامداران برای تشکیل بورس بیایند و سهامداران عمده را شناسایی کنیم. بورس‌های محلی و بورس‌های سایر کشورها هم اعلام آمادگی کرده‌اند. یک کنسرسیوم بین‌المللی باید به سازمان بورس معرفی کنیم. البته هنوز در خود سازمان بورس تأییدیه رسمی به ما ارائه نشده است.
این مقام مسئول همچنین اظهارکرد: قرار است با همکاری رئیس سازمان بورس تأییدیه آنها را بگیریم. ما گفته‌ایم در سال 1401 هم بانک آفشور یا فراساحل و هم بورس بین‌الملل در مناطق آزاد را باید به یک نقطه مطلوبی برسانیم. این دو نهاد، هم باید بین‌المللی باشد، هم سهامدار داخلی داشته باشد و هم افرادی از خارج در آن حضور داشته باشند. در تفاهمنامه 25ساله با چین هم‌ بندی وجود دارد که بورس بین‌الملل ایجاد کنیم. بورس‌های محلی روسیه و اروپا اعلام آمادگی کرده‌اند که در منطقه آزاد ما حضور داشته باشند. بانک فراساحل هم شیوه‌نامه‌ای دارد که باید با نظارت بانک مرکزی باشد، یعنی زیر نظر بانک مرکزی نیست، اما تحت نظارت قرار دارد.
محمد در مورد بیمه بین‌المللی در مناطق آزاد توضیح داد: خود شرکت‌‌های بیمه مذاکره کرده‌‌اند، مناطق آزاد متولی آن نیست‌، اما کمک می‌کنیم کنسرسیومی از شرکت‌های داخلی و خارجی بیمه آن را تشکیل دهند.

میترا جلیلی
با توجه به توسعه فعالیت‌های فضایی در جهان، شاهد رقابتی چشمگیر بین کشورها هستیم چراکه نه تنها رشد اقتصاد فضایی بالاتر از نرخ رشد تولید ناخالص داخلی(GDP) کشورهای فعال در این حوزه خواهد بود، بلکه انتظار می‌رود فضا به یک حوزه استراتژیک تبدیل شود. زیرساخت‌های فضایی مستقر با توسعه سرویس‌ها و خدمات جدید، به نوبه خود کاربردهای جدیدی را در بخش‌هایی مانند هواشناسی، انرژی، مخابرات، بیمه، حمل‌ونقل، دریایی، هوانوردی و توسعه شهری ایجاد می‌کنند که مزایای اقتصادی و اجتماعی به همراه دارد. زمانی، تنها امریکا و شوروی بر فضا تسلط داشتند اما امروز بیش از 80 برنامه فضایی ملی در سراسر جهان در حال اجراست و دولت‌ها و نهادهای فضایی خصوصی به‌دنبال استفاده از فرصت‌های گسترده تجاری و نظامی هستند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و تلاش‌هایی برای توسعه صنعت فضایی و کاربردی کردن آن داشته است.
اقتصاد روبه رشد فضا
انتظار می‌رود اقتصاد فضایی به‌دلیل کاوش در اعماق فضا و افزایش بازیگران تجاری در این صنعت، در بازه زمانی 2022 تا 2026 نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) که در اصطلاح به‌عنوان سود سالانه از آن یاد می‌شود یعنی حدود 6.84 درصد را داشته باشد.
اما ارزش اقتصاد فضایی در جهان چقدر است و چه چشم‌اندازی برای آن وجود دارد؟ نخستین پرتاب تجاری خصوصی به فضا که چندی پیش 3 توریست 55 میلیون دلاری را به ایستگاه بین‌المللی فضایی ناسا رساند، گردشگری فضایی را وارد مرحله تازه‌ای کرد و اقتصاد فضایی بیش از پیش در کانون توجه قرار گرفت. طبق آمار سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، ارزش بازار جهانی اقتصاد فضایی در سال 2021 معادل 388.50 میلیارد دلار بوده است و احتمالاً این رقم تا پایان 2022 به 400 میلیارد دلار و تا سال 2026 به 540.75 میلیارد دلار خواهد رسید. همچنین آمار این سازمان نشان می‌دهد که صنعت فضا تا سال 2040 می‌تواند ارزشی بیش از یک تریلیون دلار پیدا کند.
سریع‌ترین رشد برای ارتباطات ماهواره‌ای
بازار جهانی اقتصاد فضایی بازیگران متعددی از سازمان‌های دولتی گرفته تا شرکت‌های خصوصی دارد و این بازار احتمالاً در سال‌های آینده شاهد استارتاپ‌های خصوصی جدید خواهد بود. از بازیگران کلیدی نوظهور می‌توان به اسپیس ایکس، بلو اوریجین و Rocket Labs اشاره کرد. در این میان، بخش فضای تجاری با 76 درصد بالاترین سهم را در سال 2021 داشت که دلیل آن هم ازدیاد بازیگران تجاری در اقتصاد فضایی است. پیش‌بینی می‌شود به‌دلیل نیاز روزافزون به توسعه زیرساخت فناوری ارتباطی در مکان‌های دور و افزایش میزان تقاضا برای دسترسی به اینترنت، بخش ارتباطات ماهواره‌ای هم سریع‌ترین رشد را در فاصله سال‌های 2022 تا 2026 داشته باشد. پاراگوئه، نیوزیلند، لوکزامبورگ و امارات متحده عربی چهار نمونه از حضور کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه در فضای ماورای جو طی سال‌های اخیر هستند و ایران هم برای حضور در حوزه فضا تلاش‌هایی انجام داده است.
کاربردی‌ شدن صنعت فضایی در ایران
با توجه به رشد چشمگیر جهانی اقتصاد فضایی، مدتی پیش حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران گفت تا پایان سال 1401 درمجموع هفت ماهواره تکمیل شده و آماده پرتاب خواهیم داشت؛ ماهواره‌هایی که هم در دسته سنجشی و هم ماهواره‌های مخابراتی جای می‌گیرند و هر یک در جایگاه خود نقش بسیار مهمی در برآورده کردن نیازهای کشور خواهند داشت. چندی پیش نیز وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز خبر داد که طی همکاری با وزارت صمت، برنامه‌هایی را پیش می‌برد تا سرریز فناوری‌های فضایی در صنایع دیگر، بتواند مشکلات صنایع کشور را حل کند.
عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در این باره گفته بود که ایران جزو ۱۰ تا ۱۲ کشور دارای توان ساخت و پرتاب ماهواره‌بر است و برای کاربردی‌سازی این صنعت، از اطلاعات فضایی برای حل مشکلات استفاده خواهیم کرد همان‌طور که تاکنون ۴ سامانه از جمله سامانه پایش آتش‌سوزی، منابع آبی و گرد و غبار را در این راستا راه‌اندازی کرده‌ایم.