فریبا خان احمدی
خبرنگار
کارشناسان حوزه سلامت هشدار می‌دهند موج پنجم کرونا با فاصله اندک از پیک چهارم  در برخی از شهرها خیز برداشته  است و  شیوع گسترده گونه جدید ویروس کرونا معروف   به کرونای  دلتای هندی، نگرانی‌هایی بین مردم  بخصوص در برخی از  مناطق کشور ایجاد کرده است. آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد که  هم اینک 63 شهرستان در وضعیت قرمز قرار دارند. و آن‌طور که متخصصان تأکید می‌کنند؛ هیچ بعید نیست که بزودی واریانت دلتای هندی در کشور پخش شود چرا که سطح رعایت بهداشت اجتماعی در مردم بسیار پایین آمده و از طرفی در روزهای پیش رو به‌دلیل تعطیلات تابستانی تجمعاتی از قبیل سفرها را خواهیم داشت.
 رئیس مؤسسه تحقیقات ویروس شناسی به «ایران» می‌گوید: «با گسترش ویروس دلتا از جنوب کشور به‌سمت مرکز این واریانت در حال تبدیل شدن به سویه غالب در کشور است و پایش‌های ژنومیک نشان از این دارد که ویروس دلتای هندی با قدرت سرایت‌پذیری بالا تهران و دیگر استان‌ها را درگیر خود می‌کند. این در حالی است که طبق گفته استاندار تهران، 7.3 درصد از جمعیت استان تهران واکسینه شده‌اند.»با این حال مطابق اعلام رؤسای بیمارستان‌ها با وجود آنکه در تهران هنوز تخت‌های بیمارستانی به اشغال کامل بیماران کرونایی درنیامده‌اند اما روند نزولی نیز متوقف شده و ما در آستانه ورود به پیک پنجم بیماری هستیم.
تقی ریاحی رئیس بیمارستان رسول اکرم(ص) نیز درباره وضعیت تخت‌های بیمارستانی به «ایران» می‌گوید: «علی‌رغم کاهش قابل ملاحظه موارد بستری بیماران کرونایی که در روزهای پایانی اردیبهشت داشتیم و توانستیم در اوایل خرداد قریب به سه بخش را از دور خدمت به بیماران کرونا خارج کنیم با وجود این، از دو هفته گذشته موارد سرپایی و بستری مجدداً شیب افزایشی داشته و موارد بستری به نسبت اوایل خرداد به دو برابر رسیده است. به‌گفته وی، با توجه به شیب افزایش در موارد سرپایی و بستری پیش‌بینی‌ها بر این است در هفته‌های آینده اگر اتفاق خاصی در سطح تهران رخ ندهد ما به شرایط فروردین و اردیبهشت در مراجعات سرپایی و بستری برخواهیم گشت برآوردها دال بر این است سویه منجر به بیماری با توجه به افزایش شهرهای قرمز در جنوب و جنوب شرقی همان سویه دلتا است که علاوه بر تهران مشکل سراسر کشور شده است. این در حالی است که باید موارد پیشگیری را زودتر شروع و در کنار آن واکسیناسیون را تسریع کنیم تا ایمنی لازم را در شرایط پرخطر ایجاد کنیم.

خیز موج پنجم در سایه بی‌توجهی به پروتکل‌های بهداشتی
مسعود یونسیان اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره جزئیات وقوع پیک پنجم و ورود تهران به محدوده رنگ قرمز کرونایی به «ایران» می‌گوید: درباره زمان وقوع پیک پنجم بین کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد، گروه اول می‌گویند ما وارد پیک پنجم شده‌ایم، گروه دوم معتقدند در حال ورود به پیک پنجم هستیم و گروه دیگری هم تأکید دارند که تا اواخر تیرماه وارد پیک جدید می‌شویم البته نمی‌توان در این باره قضاوت درستی کرد که کدام یک از این فرضیه‌ها درست است.
 وی درادامه می‌افزاید: موارد جدید ابتلا به کرونا و تعداد تست‌های مثبت روزانه روبه افزایش است، هر اندازه نسبت بیشتری از تست‌ها مثبت شود(چون تعداد تست‌ها ثابت است) دلیل بر این است انتقال بیماری در حال افزایش است؛در استان تهران نیز این مسأله را می‌بینیم.
این اپیدمیولوژیست درباره پایش ویروس دلتا در تهران توضیح می‌دهد: ما داده‌های دقیقی در خصوص پایش ویروس‌های غالب یا واریانت‌های ویروسی غالب در کشور نداریم همچنین تعداد مناسبی را مورد توالی‌یابی ژنتیک قرار ندادیم، بیشتر حرف‌های ما ماهیت حدس و گمانی دارد البته می‌توان از تجربیات سایر کشورها هم استفاده کرد. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، ویروس دلتا در 85 کشور دنیا غالب شده است. ماهیت این ویروس سرایت‌پذیری حدود دو برابری آن نسبت به ویروس ووهان است معنایش این است براحتی می‌تواند انتقال پیدا کند و همین خاصیت باعث می‌شود به سادگی بتواند جای واریانت‌های قبلی را بگیرد. در انگلستان که خاستگاه واریانت انگلیسی بود اول ماه ژوئن(11خرداد‌ماه) 20 درصد موارد واریانت دلتا بود، این رقم در اواخر ماه ژوئن، چند روز اخیر، به حدود 95 درصد موارد رسید و بسرعت جایگزین واریانت بریتانیایی شد، بنابراین دلیلی ندارد در ایران این اتفاق نیفتد.

میزان انتقال واریانت دلتا 60 درصد بیشتر از نوع آلفا است
رئیس مؤسسه تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره ویژگی‌های ویروس دلتا و شیوع این نوع موتاسیون در کشور به «ایران» می‌گوید: ما پایش دقیقی درباره درصد جمعیت مبتلا به واریانت‌های کرونا در ایران نداریم، در حال حاضر با توجه به اینکه استان‌های جنوبی وارد پیک جدید شده‌اند و شهرهای نارنجی و زرد به قرمز تبدیل می‌شوند احتمال قوی مربوط به واریانت دلتا است. بعید نیست با توجه به اینکه پایش دقیقی نداریم و کنترل و قرنطینه در شهرهای قرمز بخوبی رعایت نمی‌شود واریانت دلتای هندی در سراسر کشور پخش شده یعنی همان اتفاقی که در خوزستان برای واریانت بریتانیایی یا آلفا افتاد.
علیرضا ناجی در ادامه می‌افزاید: یکی از خصوصیات بارز و تفاوت‌های بیولوژیک واریانت دلتا با واریانت‌های قبلی قدرت سرایت بسیار بالای آن است به‌طوری‌که حتی نسبت به واریانت آلفا(بریتانیایی) 60 درصد میزان انتقالش بیشتر است برای همین بعید نیست ویروس دلتا در سراسر کشور پخش شده باشد. در استان تهران نیز شهرهایی از جمله فیروزکوه و دماوند که چهارراه ارتباطی هستند قرمز شده‌اند و در شهر تهران نیز تعداد زیادی مراجعین سرپایی و بستری داریم و دوباره تخت‌های بیمارستانی پر شده،این خیزش در تهران کاملاً مشهود است و ما در آستانه ورود به پیک پنجم هستیم.
این ویروس شناس تأکید می‌کند: چنانچه اقدامات سریع انجام ندهیم بزودی با واریانت دلتای هندی در سراسر کشور مواجه خواهیم شد که علاوه بر انتقال شدیدتر، نسبت به واکسن مقاومت دارد. در عین حال پوشش واکسیناسیون در کشور نیز بالا نیست و این می‌تواند به وضعیت خطرناکی در روزهای آینده منجر شود.

توضیح مسئولان بهداشت درباره بی‌نظمی در مراکز تزریق واکسن
در حالی‌که این روزها با واردات واکسن کرونا و اخبار خوش تولید واکسن‌های ایرانی واکسیناسیون در کشور روی ریل سرعت قرار گرفته اما همچنان برخی سالمندان نسبت به روند تزریق واکسن گلایه‌هایی را مطرح می‌کنند. در همین زمینه معاون بهداشت وزارت بهداشت در پاسخ به اینکه اولویت وزارت بهداشت تزریق دوز دوم واکسن کرونا است یا سالمندانی که هنوز دوز اول واکسن را دریافت نکرده‌اند؟ به «ایران» می‌گوید: اولویت ما تزریق دوز دوم واکسن افراد بالای 70 سال است و بعد از آن سراغ جامانده‌ها خواهیم رفت که رقم‌شان حدود 15 درصد است. علیرضا رئیسی درباره علت ازدحام و شلوغی مراکز واکسیناسیون در تهران طی هفته گذشته توضیح می‌دهد: وضعیت تزریق واکسن در استان تهران به‌دلیل وجود سه دانشگاه علوم پزشکی با استان‌های دیگر متفاوت است هرچند که حوزه‌های تحت پوشش هر دانشگاهی مشخص است اما چون مناطق تحت پوشش دانشگاه‌ها نزدیک به هم هستند برای همین سالمندان تهرانی سرگردان می‌شوند، از طرفی راه‌اندازی مراکز تجمیعی مانند ایران‌مال در تهران موجب شد همه به ایران‌مال مراجعه کنند در حالی‌که هر مرکزی تعداد دوز مشخصی واکسن روزانه دریافت می‌کند. برخی مواقع سالمندان دوز اول را در یک دانشگاه زده‌اند و دوز دوم را به مراکز تحت پوشش دانشگاه دیگری مراجعه می‌کنند، اینها موجب برخی ناهماهنگی‌ها شده و از این هفته به بعد وضعیت بهتر خواهد شد.

بـــــرش
بی نظمی در مراکز تزریق واکسن

رئیس شبکه بهداشت وزارت بهداشت درباره ایجاد برخی بی‌نظمی‌ها در مراکز واکسیناسیون تجمیعی و نارضایتی سالمندان از روند واکسیناسیون به «ایران» می‌گوید: بی‌نظمی در توزیع واکسن وجود ندارد، توزیع واکسن بر اساس دریافتی وزارت بهداشت انجام می‌شود. به‌دلیل برخی بدقولی‌ها حدود سه هفته در توزیع واکسن وقفه افتاد که موجب شد نتوانیم واکسن را در اختیار مراکز تجمیعی قرار دهیم، علاوه بر این برخی نهادها و سازمان‌ها که سالن‌هایی را به‌عنوان مراکز تجمیعی در اختیار ما قرار داده بوند آنها را پس گرفتند ما مجبور شدیم دوباره سراغ مراکز تجمیعی جدید برویم؛در کنار این مسأله همچنین پراکندگی تیم‌های واکسیناتور به روند واکسیناسیون لطمه زد.
 جعفرصادق تبریزی در پاسخ به اینکه عده زیادی از سالمندان اعلام می‌کنند پیامکی از سوی وزارت بهداشت به آنها ارسال نمی‌شود، توضیح می‌دهد: اغلب پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت زمان تزریق واکسن را از طریق تماس تلفنی و پیامک اطلاع‌رسانی می‌کنند اما مردم دیگر توجهی نشان نمی‌دهند. سه هفته وقفه در تأخیر واکسیناسیون اعتماد مردم را سلب کرده، برای همین مراجعه حضوری بدون تماس تلفنی زیاد شده و تیم‌ها نیز کاری از دست‌شان ساخته نیست و نمی‌توانند سالمندان را برگردانند. وی در پاسخ به این سؤال که آیا واکسن کووبرکت برای تزریق عمومی در کشور توزیع شده است؟ عنوان می‌کند: از هفته دیگر واردات واکسن بیشتری خواهیم داشت و امیدواریم از دو هفته دیگر واکسن برکت به تولید بالا برسد. هنوز یک میلیون دوز واکسن کووبرکت به دست ما نرسیده و تنها حدود 10 هزار واکسن کووبرکت برای عوامل انتخابات تزریق شده و برای جمعیت عمومی توزیع نشده است و از این هفته برای جمعیت عمومی داوطلب توزیع خواهد شد. طبق قولی که داده‌اند میزان تولید کووبرکت در مرداد ماه به سه تا پنج میلیون دوز، در شهریور به 7 تا 10میلیون و از مهر ماه به 30 میلیون دوز در ماه می‌رسد.

گروه اجتماعی : مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی در چهارمین جلسه از سلسله نشست‌های رؤیای تأمین اجتماعی با موضوعیت «تحول دیجیتال و حقوق شهروندی» و تشریح چگونگی اجرای طرح 3070 که با حضور شرکای اجتماعی این سازمان برگزار شد گفت تحول دیجیتال یک ضرورت است و علت نامگذاری این طرح تحولی به 3070 این بود که در مرحله نخست 30 خدمت پر مراجعه به سازمان را کاملاً دیجیتالی کردیم که این امر موجب شد 70 درصد مراجعات مردم به شعب کاهش یابد. هدف ما این است که نه با اجبار و نه با الزام بلکه با آسان تر کردن استفاده از شیوه‌های غیر حضوری طوری عمل کنیم که میزان مراجعات را به‌صورت چشمگیری کاهش دهیم.
مصطفی سالاری با تأکید بر اینکه بسیاری از شعب و کارگزاری‌های ما نسبت به گذشته خلوت شده گفت: در حال حاضر مراجعات مردم به شعب و کارگزاری‌های ما بسیار کمتر شده است. کما اینکه پوشش ما در برخی سرویس‌ها مانند انعقاد قرداد بیمه مشاغل آزاد و اختیاری، نسبت به گذشته با اجرای این طرح افزایش هم یافته است.
مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی افزود: ما در مسیر پر دردسری قدم گذاشتیم شاید احتیاط و عافیت طلبی اقتضا می‌کرد که به‌سمت چنین اقدامی نرویم. ما در مسیر اجرای این طرح فشارهایی را متحمل شدیم اما این فشارها ما را از ادامه طی کردن این مسیر باز نداشت. قبول داریم این طرح بی‌ایراد نیست و زمانی می‌توانیم این طرح را بی‌ایراد بدانیم که تمام این 30 خدمت به‌صورت غیر حضوری انجام شود و این هدفگذاری ما بوده است.
سالاری در ادامه با بیان اینکه دستگاه‌های مرتبط همکاری‌های لازم را با ما در این مسیر داشته‌اند افزود: امیدواریم مدیران در آینده گام‌های بلندی را در راستای این مسیر بردارند و 10 سرویس دیگر را به خدمات غیر حضوری اضافه کنیم. تلاش ما تا پایان دولت رفع نواقص کامل موجود در این سرویس است.
حسن صادقی رئیس اتحادیه جامعه کارگران در این نشست گفت: این طرح نیاز به آموزش و اطلاع رسانی به جامعه هدف دارد و امیدواریم به این امر عنایت شود. چرا که بسیاری از بازنشستگان و کارگران ما عمدتاً اطلاعات و دانش کافی در حوزه دیجیتال ندارند.  مهرداد قریب معاون بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی نیز در نشست با اشاره به اینکه ایام کرونا مزید بر علت شد تا اجرای این طرح سرعت بیشتری بگیرد به اعلام برخی آمار استفاده کنندگان این طرح پرداخت: افراد در دی ماه گذشته 22 درصد کمک هزینه ترحیم به‌صورت غیرحضوری دریافت کردند که این آمار در خردادماه امسال به 97 درصد افزایش یافته است و در سایر بخش‌ها نیز به همین منوال است.

رئیس مجلس بامداد دیروز به‌صورت سرزده در مقابل یکی از مراکز تزریق واکسن کرونا به سالمندان در شهر تهران حضور یافت و از نزدیک در جریان گلایه‌ها و مشکلات این قشر آسیب‌پذیر برای دریافت نوبت دوم واکسن قرار گرفت.
به‌ گزارش تسنیم، محمدباقر قالیباف ساعت 5 صبح دیروز در منطقه 3 تهران و مقابل حسینیه ارشاد که یکی از مراکز تزریق واکسن به سالمندان است حضور یافت. رئیس قوه مقننه کشورمان در این بازدید سرزده با تعدادی از سالمندان که اظهار می‌کردند از ساعت 2 و 3 بامداد در صف حضور پیدا کرده‌اند تا شاید با شروع کار مرکز بتوانند واکسن دریافت کنند گفت‌و‌گو کرد. در این گفت‌و‌گوها سالمندان حاضر  با گلایه شدید از نحوه مدیریت فرایند تزریق واکسن و نیز اطلاع‌رسانی آن تأکید می‌کردند که برخلاف تبلیغاتی که درباره ساماندهی واکسن منتشر می‌شود اما برای هیچ‌کدام از آنها پیامکی برای دریافت واکسن ارسال نشده و باید روزها و ساعت‌ها در صف بایستند و بدون دریافت واکسن به خانه برگردند. قالیباف در جریان این بازدید گفت: به نظر می‌رسد هم مراکز تزریق محدود است و هم پیامک  به افراد ارسال نمی‌شود . لذا نظم و انضباط تزریق دوز اول دیده نمی‌شود. قالیباف با تأکید بر اینکه در این زمینه در اجرا شاهد اشکالات جدی هستیم، گفت: مسئولان این حوزه حتی اگر محدودیتی در میزان واکسن دارند باید همان مقدار را به نحوی مدیریت کنند تا شاهد این نابسامانی‌ها نباشیم. رئیس مجلس  در پاسخ به درخواست‌های مردمی که خواستار پیگیری این مشکلات توسط وی بودند، گفت: این مسائل و مشکلات را من حتماً از مسئولان پیگیری می‌کنم و باید تأثیر آن در این صفوف دیده شود‌.

محمد سالار کسرایی
جامعه‌شناس
سرمایه‌های اجتماعی همواره در ایجاد تعاملات اجتماعی و رفع معضلات مؤثر بوده‌اند و امکان حرکت به سوی توسعه، پیشرفت فرهنگی و سیاسی و انجام اقدامات مفید در جامعه را فراهم می‌کنند. از این‌رو می‌توان گفت کمرنگ شدن سرمایه‌های اجتماعی، جوامع بشری را با مشکلات جدی مواجه خواهد کرد. سرمایه اجتماعی ابعاد متفاوتی دارد که از میان مهم‌ترین آنها می‌توان به اعتماد اشاره کرد. اعتماد بین فردی، بین نهادی، بین سازمانی و همچنین اعتماد به سیستم‌های اجتماعی و سیاسی موضوعی نیست که به راحتی و در مدت کوتاهی از بین برود و به همین شکل بازگشت آن نیز مستلزم صرف زمان و هزینه بسیار است. متأسفانه بحران کرونا در محدوده زمانی نسبتاً طولانی مدت اتفاق افتاد و با وجود همه تلاش‌هایی که سیستم بهداشت و درمان کشور با جانفشانی انجام داد، ما نتوانستیم در مقابل این بیماری به شکلی قدرتمند رفتار کنیم و با موج‌های مختلف و متمادی این بیماری مواجه شدیم. از سوی دیگر در مورد ایمن‌سازی عمومی و واکسیناسیون هم نسبت به برخی از کشورها وضعیت مطلوبی نداریم.
همه این مسائل دست به دست هم داد تا میزانی از یأس و ناامیدی در جامعه شکل بگیرد. در چنین شرایطی اعتماد و در شکل کلان‌تر آن سرمایه اجتماعی با چالش جدی در کشور مواجه شد. بنابراین در حال حاضر به نظر می‌رسد اگر سیستم اداره کشور بتواند در یک بازه زمانی کوتاه مدت واکسیناسیون و ایمن‌سازی مردم در مقابل بیماری کرونا را به سطحی مطلوب برساند، زخمی که بر پیکر جامعه ایجاد شده تاحدودی ترمیم خواهد شد. هرچند التیام کامل این زخم دشوار است و نیازمند گذر زمان خواهد بود. نهاد‌ها و سازمان‌هایی که سیستم اداره کشور را برعهده دارند، می‌توانند با اقدامات مثبت و سازنده‌ای که در جامعه انجام می‌دهند اعتماد کمرنگ شده و سرمایه اجتماعی زایل شده را به جایگاه خود بازگردانند. البته دراین میان برخی با شایعه‌سازی و بیان مسائل نادرست در مورد کیفیت واکسن یا لزوم تزریق آن تلاش می‌کنند در فرایند واکسیناسیون عمومی اخلال ایجاد کنند. دراین مورد باید بگویم که این موضوع فقط مختص کشور ما نیست و از دیرباز در بسیاری از کشورهای دنیا همواره افرادی وجود داشته و دارند که نه تنها خودشان مخالف تزریق واکسن هستند بلکه علیه آن تبلیغ هم می‌کنند.
در ایران علاوه بر افرادی که ممکن است به طور سنتی یا به هردلیل دیگری در مقابل تزریق واکسن مقاومت کنند، بدبختانه با سیاسی شدن این موضوع هم مواجه هستیم. در واقع این موضوع به یک حربه سیاسی بدل شده و ما با موضع‌گیری گروهی در مقابل واکسن ایرانی و تلاش برای منصرف کردن مردم از تزریق آن یا تبلیغ علیه برندی از واکسن‌های موجود در کشور مواجه شده‌ایم. این درحالی است که همه واکسن‌هایی که توانسته‌اند تأییدیه سازمان‌های بهداشتی را بگیرند، مؤثر هستند و می‌توانند جان مردم را نجات دهند. ضمن اینکه این موضوع تنها به این روزها و واکسن کرونا مربوط نیست و رصد تاریخ نشان می‌دهد در گذشته نیز همواره افرادی با وجود اینکه تعداد زیادی از افراد جامعه براثر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر سرخجه جان خود را از دست می‌دادند، بازهم در مقابل تزریق واکسن آن مقاومت می‌کردند. بنابراین دولت باید با برنامه‌ای روشن و نه [صرفا] با تبلیغات که خود مقاومت ایجاد می‌کند بلکه با آموزش و روشنگری به مردم بگوید که واکسن‌هایی که تأییدیه سیستم‌های بهداشتی را گرفته‌اند مانع بروز بیماری و نجات‌دهنده جان آنها هستند.