گروه سیاسی/ پنجشنبه 18 دی ماه مصادف بود با اولین سالگرد حادثه هواپیمای اوکراینی که با اصابت اشتباهی موشک سقوط کرد و منجر به جان‌باختن مسافران و خدمه آن در نزدیکی تهران شد. در این روز ویژه برنامه‌هایی برای گرامیداشت جانباختگان برگزار شد از جمله اینکه شامگاه چهارشنبه، محل حادثه از سوی سپاه گلباران شد و شهرداری تهران هم با نورپردازی برج آزادی تهران، یاد و خاطره شهیدان این سانحه را گرامی داشت. روز پنجشنبه هم تعدادی از خانواده‌های جانباختگان در محل فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) جمع شدند و یاد عزیزان خود را گرامی داشتند. حسن روحانی رئیس جمهوری هم روز پنجشنبه در سخنانی با اشاره به این مناسبت و آرزوی صبر برای خانواده‌های جانباختگان گفت: «این حادثه بسیار تلخ، دردناک و باورناکردنی از اشتباه یک فرد و از بی‌تدبیری یک جمع از روی سهو و خطا نشأت گرفت که حادثه خونبار و دردناکی بود که جمعی از نخبگان کشور در میان جانباختگان این حادثه جان‌به‌جان‌آفرین تسلیم کردند. حتماً در دادگاهی دقیق این حادثه بررسی می‌شود و نتیجه دادگاه می‌تواند جبران‌کننده لطمه‌ای باشد که به جایگاه هوانوردی کشور ایجاد شد.» محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان هم در توئیتی نوشت: «گرچه هیچ نقش یا حتی اطلاعی از تحولات نظامی نیمه شب و فاجعه دهشتناک بامداد چهارشنبه سیاه ١٨ دی ٩٨ نداشتم، ولی به عنوان یک مقام رسمی خاضعانه و با قلبی پر از اندوه از همگان عذرخواهی کردم و هنوز نیز شرمنده و عذرخواهم.»
توضیحات دادستان نظامی تهران
اما توضیحات دادستان نظامی تهران درباره حادثه هم خبر مهم دیگری بود که به برخی ابهام‌ها و سؤالات در این باره پاسخ داد و عملاً بر برخی گمانه‌ها خط بطلان کشید و مقصر اصلی حادثه را کاربر و فرمانده سامانه مستقر در نزدیکی فرودگاه دانست. غلامعباس ترکی با بیان اینکه تحقیقات دادسرا به اتمام رسیده خبر داد که پرونده با صدور کیفرخواست بزودی راهی دادگاه نظامی تهران می‌شود و مرحله رسیدگی در دادگاه، مستقل از دادسرا صورت خواهد گرفت.
به گزارش ایسنا، وی با تشریح چگونگی تشکیل پرونده و بررسی‌ها و تحقیقات انجام شده، از اتمام بررسی‌های 7 گروه کارشناسی نظامی و سازمان هواپیمایی کشوری درباره فرضیه‌های مختلف در خصوص علل وقوع سانحه خبر داد و گفت: بخشی از این احتمالات ناظر بر عملکرد هواپیما، خلبان و «کروی پروازی» بود و بخشی دیگر به مسائلی مانند خرابکاری، فریب دشمن، تأثیر سایبر الکترونیک و جنگ الکترونیک بر هواپیما و سامانه‌های پدافندی همچنین عملیات لیزری و انفجار در داخل هواپیما اختصاص داشت. ترکی با بیان اینکه تحقیقات گسترده بر نقش خطای انسانی در بروز این سانحه دلالت دارد، افزود: مطابق دستورالعمل‌ها، سامانه پدافندی به دلیل آنکه از نظر دستور آتش، در شرایط آتش محدود قرار داشت، به هیچ وجه بدون دستور شبکه پدافندی و پست فرماندهی مربوط، مجاز به شلیک نبوده و با توجه به محدودیت‌های سامانه در تشخیص نوع اهداف و دوست از دشمن، شناسایی اهداف متخاصم و دستور شلیک تنها برعهده شبکه پدافندی بوده است.
خطای انسانی فاحش
وی اشتباه در تعیین سمت شمال را خطای انسانی فاحش دیگر فرمانده سامانه برشمرد و افزود: بر‌اساس گزارش کارشناسان، بررسی‌های سازمان هواپیمایی کشور و نتایج حاصل از عملیات شبیه‌سازی، سامانه پدافندی بعد از آخرین جابه‌جایی تاکتیکی، موقعیت شمال سامانه را به علت فراموشی تنظیم نمی‌کند و به همین دلیل اهداف را در صفحه رادار با تغییر فاحش موقعیت مشاهده می‌کرده است.
ترکی افزود: کاربران سامانه در واقع هواپیمای اوکراینی را به عنوان جسم پرنده در خارج از مسیر باند پروازی می‌دیدند و چون رادار آن قادر به تشخیص هواپیما از سایر اجسام پرنده نبوده، وضعیت برای آنها این‌گونه تداعی می‌شود که هدف متخاصمی به سمت تهران در حال حرکت است و هنگامی هم که درصدد کسب تکلیف از شبکه پدافندی برمی‌آیند، به دلیل عدم برقراری ارتباط و مبادله پیام، فرمانده با اعتقاد به کمی زمان مقابله با خطر، شخصاً تصمیم به شلیک می‌گیرد.
دادستان نظامی تهران تفکیک خطای انسانی از خطای سیستمی را در وقوع این سانحه ضروری برشمرد و گفت: خطای عامل انسانی که موجب وقوع سانحه شده خیلی مشهود و روشن است ولی با ضعف و اشکالی در خود سامانه، دستورالعمل‌ها و ساختارهای شبکه پدافندی کشور و هواپیمایی کشوری مواجه نشدیم و معتقدیم به رغم سخت بودن تصمیم‌گیری به دلیل فضای حاکم در شب حادثه، اگر کاربر و فرمانده سامانه دقت لازم را به خرج می‌دادند این حادثه اتفاق نمی‌افتاد. به گفته دادستان نظامی تهران فرضیه‌هایی که درباره حمله سایبری، هک سامانه پدافندی، اختلال در سامانه‌های هواپیما و شبکه پدافندی مطرح شد، با دلایل متقن به اثبات نرسید.
یک متهم در بازداشت
وی با تأکید بر صلاحیت محاکم داخلی برای رسیدگی بر این پرونده و تصمیماتی همچون پرداخت 150 هزار دلار خسارت به خانواده هر جان باخته و ثبت نام جانباختگان به عنوان شهید تأکید کرد که این تصمیمات تأثیری بر رسیدگی کیفری نخواهد داشت.این مقام قضایی درباره برخورد با مقصران وقوع این سانحه گفت: در فرآیند تحقیق، افرادی به عنوان مقصر از جهت بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی و عدم رعایت نظامات و مقررات، متهم شناخته شدند و در حال حاضر تنها یک متهم در بازداشت است و سایرین با تودیع وثیقه و سایر قرارهای مناسب آزاد شده‌اند؛ جزئیات بیشتر بعد از صدور کیفرخواست و معرفی مقصران به دادگاه اعلام خواهد شد. ترکی ادامه داد: در این پرونده ستاد کل نیروهای مسلح نیز به طور جدی وارد عمل شد و افرادی را که از نظر گروه بررسی سانحه این ستاد، مرتکب تخلفاتی مانند بی‌مبالاتی و عدم اجرای صحیح دستورالعمل‌ها و مقررات شده بودند، در سطوح مختلف از مسئولیت خود عزل یا با تنزیل درجه مواجه کرد. به گفته این مقام قضایی، همکاری‌های فنی و قضایی دوجانبه ایران و اوکراین در چارچوب موافقتنامه همکاری‌های قضایی بین دو کشور با حسن‌نیت و شفافیت ادامه دارد.

گروه سیاسی/ ششمین کنگره سراسری حزب اتحاد ملت ایران با پیامی از سیدمحمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات برگزار شد. خاتمی در پیامی که توسط حسین کاشفی رئیس هیأت رئیسه موقت این کنگره قرائت شد و به نوعی تبیین دیدگاه او پیرامون مسائل کشور و راهکار حل آن بود نه فقط خطاب به اصلاح‌طلبان که از همه جریان‌ها، احزاب و تشکل‌ها با هرگرایش و از هر جناح خواست «با درک موقعیت خطیر در جهت خدمت به مردم و سیر به سوی هدف مشترک یعنی مردم‌سالاری سازگار با آیین و ارتقای جایگاه سیاسی و اقتصادی، علمی و بین‌المللی و توسعه همه جانبه ایران عزیز بکوشند و وظیفه خود را برغم همه‌ مشکلات و سنگ‌اندازی‌ها بشناسند و به آن عمل کنند.»
او در توصیه‌ای خاص به اصلاح‌طلبان نیز گفت: «احزاب و تشکل‌های اصلاح‌طلب نیز باید بتوانند از آشفتگی و پراکندگی، خود را نجات دهند و با استقرار نهادی اجماع‌ساز و فراگیر، راهکارهای مناسب را برای طی طریق به سوی هدف‌های قابل دستیابی بیابند و با ایجاد امید و ترمیم اعتماد آسیب دیده مردم، آینده بهتری را برای ایران عزیز و جمهوری اسلامی رقم بزنند.»
ششمین کنگره حزب اتحاد ملت که در این دوره برگزاری آن از سوی علی شکوری راد دبیرکل حزب به آذر منصوری قائم مقام دبیرکل سپرده شده بود و به‌دلیل شیوع کرونا و به‌منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی به‌صورت مجازی برگزار می‌شد، سپس با سخنرانی آذر منصوری ادامه یافت. به‌گزارش ایسنا، قائم مقام دبیرکل حزب اتحاد ملت در این سخنان با اشاره به شرایط سختی که بر اثر تحریم‌های ظالمانه امریکا و تأثیرات مخرب همه‌گیری کرونا در ابعاد مختلف زندگی مردم به‌وجود آمده است به مواردی همچون نگرانی فعالان سیاسی برای بروز گسست‌های سیاسی و کم شدن نقش و سهم مردم در حکمروایی و تهدیدهای بین‌المللی‌، نگرانی جامعه‌شناسان از جهت تضعیف همبستگی اجتماعی و تنزل سرمایه اجتماعی و نیز نگرانی‌های مبتنی بر دشورای معیشت مردم و کاهش قدرت تولید ثروت و رفاه ملی و رشد فقر و نابرابری اشاره کرد.
او در ادامه با اشاره به رویکردهای پیشنهادی حزب متبوع اش برای رفع این نگرانی‌ها افزود: «حال که دولت روحانی مصمم است از فرصت بین‌المللی به‌وجود آمده پس از حذف ترامپ در انتخابات امریکا روند تنش‌زدایی در سیاست‌خارجی و احیای برجام را پیش برد، تعهد عملی به اصول و لوازم سیاست عزت، حکمت و مصلحت ایجاب می‌کند که همه قوا، نهادها و جریان‌های سیاسی کشور پشتیبان سیاست رسمی دولت باشند.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب سپس در بیان راهکاری برای تقویت رابطه این جریان با اقشار مختلف جامعه اعتماد و وثوق ملت به اصلاح‌طلبان و در دست داشتن پرچم تحول‌خواهی به نیابت از اکثریت مردم را در گرو آن دانست که اصلاح‌طلبان صادقانه و صریح، مسیر طی شده‌شان را بی‌پرده و در معرض دید ملت به تازیانه نقد بسپارند و نسبت به خطا‌های و قصورها و تقصیرات، مسئولیت پذیرانه پاسخگو باشند.

رئیس مجلس در جریان سفر استانی خود به چهارمحال و بختیاری که در چارچوب شعار نظارت میدانی انجام گرفت به این سؤال پاسخ داد که چرا در وضعیت کرونا به میان مردم می‌آید. محمد باقر قالیباف گفت: در برخی از شهرستان‌ها حداقل امکانات و نیازها وجود ندارد و مشکلات جدی است. برای حل برخی از مشکلات هر چقدر هم مسئولان محلی تلاش کنند، باز هم از پس حل مشکلات بر نمی‌آیند، بنابراین نیازمندیم در سطح کلان کشور از سیستم تمرکزگرایی پرهیز کنیم.
به‌گزارش ایسنا، او در ادامه این سفر با علما و نخبگان استان دیدار کرد و گفت: همه ما باید به این باور برسیم که مردم دیگر حرف کسی را ولو اینکه خوب باشد، قبول نمی‌کنند چرا که آنها عمل می‌خواهند. ما مسئولان هر کاری که انجام می‌دهیم در صورت موفقیت‌آمیز بودن به‌نام خود می‌زنیم و در صورت وجود اشکال، خواه ناخواه به پای دین ختم می‌شود. قالیباف با تأکید بر اینکه مشکل امروز کشور به‌رغم وجود تحریم‌ها، پول و امکانات نیست، گفت: مشکل امروز کشور سوءمدیریت و دیوانسالاری است چرا که اگر کشور پول هم داشته باشد در صورت سوء مدیریت پیشرفت نخواهد کرد، به طوری که در سال‌های گذشته با وجود درآمد نفتی بالا با کسری بودجه مواجه بودیم، از این‌رو معتقدم با وجود شرایط کرونایی و تحریم‌های امروز می‌توانیم با یک برنامه مدون در حوزه کلان کشور را به ثبات اقتصادی برسانیم، تردید نکنید این ظرفیت به لحاظ مالی و منابع انسانی در کشور وجود دارد اما تحقق آن در گرو مدیریت است.